WERSJA DLA GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH KOMINIARZ WERSJA DLA GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

Kominiarz Multimedialna charakterystyka zawodu Nazwa zawodu: Kominiarz Kod zawodu w klasyfikacji szkolnictwa zawodowego: 714[02] Kod zawodu w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy: 713303

Syntetyczny opis zawodu i środowiska pracy Czy wiesz, że kominiarz: 1. Czyści i sprawdza stan kominów wolno stojących, przewodów kominowych dymowych, spalinowych i wentylacyjnych przy zastosowaniu podstawowych narzędzi, urządzeń, sprzętu kominiarskiego i aparatury kontrolno-pomiarowej. 2. Przeważnie pracuje na wolnym powietrzu, w związku z tym narażony jest na różne warunki atmosferyczne (latem – żar słońca, wiosną i jesienią – deszcze, zimą – śnieg). Może pracować na bardzo dużych wysokościach. Zwykle pracuje osiem godzin dziennie, jednak zdarzają się przypadki, że trzeba pracować dłużej.

Praca własna… Po zapoznaniu się z powyższym opisem zawodu i środowiska pracy z pewnością znalazłeś sformułowania niezrozumiałe dla Ciebie. Wypisz je, a następnie, korzystając z dostępnych źródeł informacji, postaraj się wyjaśnić te sformułowania. W tym celu najlepiej porozmawiaj z osobami zatrudnionymi w zawodzie lub poszukaj samodzielnie informacji w Internecie. Efekty pracy udokumentuj poprzez stworzenie własnej, rozszerzonej wersji charakterystyki zawodu. Może to być teczka, do której włożysz wszystkie, Twoim zdaniem ważne, informacje dotyczące zawodu. Uwaga: Podobnie postąp, kiedy będziesz zapoznawał się z treścią kolejnych slajdów. Na wesoło

NA WESOŁO Na budowie dwaj pomocnicy kominiarza rzucają monetą: – Jak wypadnie reszka, to gramy w karty, a jak orzeł, to idziemy spać. – A jak stanie na sztorc? – No to wtedy trudno, weźmiemy się do roboty. Powrót

Zadania i umiejętności zawodowe Sprawdzanie nowowybudowanych przewodów kominowych dymowych i spalinowych oraz wentylacyjnych. Usuwanie przyczyn złego ciągu w instalacjach kominowych. Uszczelnianie przewodów kominowych. Usuwanie w przewodach kominowych i paleniskach usterek stanowiących zagrożenie bezpieczeństwa budowlanego i ochrony przeciwpożarowej. Sporządzanie inwentaryzacji przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych. Wydawanie opinii dotyczących podłączenia palenisk i urządzeń ogrzewczych oraz wentylacyjnych. Sprawdzanie stanu i czyszczenie kominów wolno stojących (przemysłowych), kanałów łączących paleniska z przewodami dymowymi. Czyszczenie komór wędzarnianych, urządzeń ogrzewczych oraz palenisk kotłów nisko- i wysokoprężnych, kotłów pralniczych itp. Usuwanie gruzu i gniazd ptasich z przewodów kominowych dymowych, spalinowych i wentylacyjnych. Sporządzanie opinii lub protokołów nakazujących właścicielom, użytkownikom lub zarządcom budynków usuwanie w określonych terminach usterek i zaniedbań grożących niebezpieczeństwem powstania pożaru, wybuchu gazu oraz zatrucia spalinami. Może także wykonywać rozbiórkę konstrukcji budowlanych, tynkować ściany, prowadzić własną firmę budowlaną.

Organizować i użytkować stanowisko pracy dla robót kominiarskich i pomocniczych, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymogami technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i zasadami ergonomii. Rozróżniać i dobierać materiały budowlane stosowane w robotach kominiarskich. Rozróżniać, dobierać, przygotowywać i konserwować narzędzia kominiarskie. Zaplanować kolejność prac kominiarskich. Wykonywać roboty kominiarskie zgodnie z wiedzą budowlaną, obowiązującymi normami i warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót, a także zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Wchodzić i schodzić z dachów płaskich i stromych. Wchodzić, schodzić i wspinać się na wysokie kominy. Wykonać rusztowania do prac kominiarskich. Wykonywać prace remontowe, rozbiórkowe i naprawcze przy kominach. Oceniać poprawność wykonanej przez siebie pracy. Planować, organizować i wykonywać proste roboty pomocnicze: ciesielskie, murarskie, betoniarskie, tynkarskie i ślusarsko-kowalskie, zgodnie z wiedzą budowlaną. Obliczać wynagrodzenie za pracę. Sporządzać umowy o wykonanie prostych robót. Udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach I wiele innych… Na wesoło Praca własna… Uwaga: W podanych powyżej tekstach dotyczących zadań i umiejętności zawodowych z pewnością pojawiły się nowe, niezrozumiałe sformułowania. Spróbuj je rozszyfrować, korzystając z pomocy rodziców, nauczyciela, doradcy zawodowego, Internetu, literatury.

NA WESOŁO Pani w szkole podała temat wypracowania: „Kim będziesz jak dorośniesz?”. Jaś napisał w wypracowaniu: „Najpierw będę lekarzem, bo tak chce tata. Potem zostanę prawnikiem, jak chce mama. A na końcu zostanę kominiarzem, bo mi się też coś należy od życia”. Kominiarz stoi na drabinie i czyści komin. Nagle podchodzi do niego pomocnik i pyta: – Szefie mocno się pan trzyma komina? – No mocno, a co? – No to zabieram drabinę… Powrót

Podstawowe narzędzia pracy w zawodzie Do pracy w zawodzie kominiarza niezbędne są: Nazwa narzędzia Opis komplet linowy służy do czyszczenia i sprawdzania wszelkiego rodzaju przewodów kominowych; składa się z: kuli kominiarskiej żelaznej lub żeliwnej, łańcuszka złożonego z 12-16 ogniw, zacisku szczotki, szczotki wycierowej, liny kominiarskiej kula kominiarska żelazna lub żeliwna o wadze 1-2 kg, służy jako obciążenie urządzenia wycierowego opuszczanego w przewodach kominowych grace kominiarskie służą głównie do otwierania zasuw, wygarniania sadzy ze spadów kominowych kanałów i palenisk, gracowania kanałów, kominów i wędzarń przepychacze służą do czyszczenia górnych części przewodów kominowych przebijak sprężynowy służy do usuwania gruzu, zaczepionych cegieł, gniazd ptaków itp. detektor kominowy służy do ustalenia miejsca zapchania (zagruzowania) komina anemometr służy do pomiaru ciągu (przepływu powietrza) w kominie analizator spalin elektroniczne urządzenie do analizy składu spalin bolec służy do przebijania zatkanych przewodów kominowych kamera wideo to niewielkie urządzenie połączone z ekranem monitora stosowane jest do inspekcji (przeglądania) wnętrza kominów

Cechy psychofizyczne Test samooceny 1/3 Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie kominiarz, powinniśmy przede wszystkim wziąć pod uwagę swoje możliwości, cechy osobowości, zainteresowania, uzdolnienia, temperament i predyspozycje fizyczne. Przed przystąpieniem do testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Następnie przeczytaj uważnie poniższy test, dotyczący wymaganych cech psychofizycznych oraz predyspozycji fizycznych i zdrowotnych, a następnie oceń siebie pod kątem ich spełniania. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu zaznaczać nieprawdy, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Praca własna… Uwaga: W podanych treściach jest prawdopodobnie dużo nowych niezrozumiałych sformułowań, spróbuj je rozszyfrować.

Cechy psychofizyczne – test samooceny 2/3 Lp. Cechy osobowości, predyspozycje fizyczne Tak Nie 1 Czy jesteś cierpliwy? 2 Czy nie masz skłonności do bałaganiarstwa? 3 Czy potrafisz przez dłuższy czas (np. 2 godziny) skoncentrować się na wykonywaniu tych samych czynności? 4 Czy Twoją mocną stroną jest sprawność rąk i w związku z tym potrafisz zręcznie i szybko wykonywać różne czynności przy ich użyciu? 5 Czy potrafisz z łatwością samodzielnie podejmować ważne decyzje? 6 Czy nie masz lęku wysokości? 7 Czy masz zainteresowania typowo techniczne? 8 Czy lubisz sprawdzać wszystko dokładnie? 9 Czy jesteś ostrożny? 10 Czy podejmując kolejne działania i decyzje przewidujesz ich konsekwencje i dzięki temu unikasz wielu problemów? Dodaj wszystkie punkty i w okienku zsumuj swój wynik. Razem punktów:

Cechy psychofizyczne – test samooceny 3/3 Klucz odpowiedzi. Jeśli uzyskałeś:   Od 7 do 10 punktów – Twoje odpowiedzi sugerują, że prawdopodobnie jest to zawód, który możesz wziąć pod uwagę w swoich wyborach. Zawsze jednak warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 4 do 6 punktów – możesz rozważyć ten wybór, ale zastanów się – być może istnieją zawody lepiej dopasowane do Twoich cech osobowości i predyspozycji fizycznych. Ewentualnie zbierz więcej informacji na temat danego zawodu i ponownie je przeanalizuj. Zawsze warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 0 do 3 punktów – zastanów się, może warto przyjrzeć się dokładniej innym zawodom, bliższym Twoim predyspozycjom. Zachęcamy także do zbierania kolejnych informacji, które ułatwią Ci podjęcie decyzji. Zawsze warto przemyśleć ją dokładnie i skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło

NA WESOŁO Jaka jest różnica między prezesem banku a kominiarzem? – Aby zostać kominiarzem, trzeba mieć kwalifikacje. Hrabia czyta gazetę, nagle pyta swojego lokaja Jana: – Janie, czy tramwaje jeżdżą po dachach? – No nie, panie hrabio, tramwaje jeżdżą po szynach na ziemi. – No to dlaczego tutaj napisali, że tramwaj zabił kominiarza? Powrót

Przeciwwskazania zdrowotne Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie kominiarza, powinniśmy także wziąć pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne. Test samooceny 1/3 Przed przystąpieniem do zrobienia testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Następnie przeczytaj uważnie poniższy test zawierający przeciwwskazania zdrowotne, a następnie oceń siebie pod tym kątem. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu wybierać nieprawdziwych odpowiedzi, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Uwaga: Zamieszczone treści zawierają dużo sformułowań medycznych, zanim odpowiesz, postaraj się je wyjaśnić.

Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 2/3 Lp. Przeciwwskazania zdrowotne Tak Nie 1 Czy masz skłonność do alergii? 2 Czy chorujesz na padaczkę? 3 Czy odczuwasz czasem zawroty głowy? 4 Czy przydarzyły Ci się w niedawnej przeszłości sytuacje, w których zemdlałeś? 5 Czy masz problemy z rozróżnianiem kolorów? 6 Czy cierpisz na znaczną wadę słuchu i nie słyszysz poleceń osób stojących w pobliżu? 7 Czy chorowałeś ostatnio na przewlekłe choroby płuc lub oskrzeli? 8 Czy masz wadę serca, która uniemożliwia Ci wykonywanie ciężkich prac fizycznych? 9 Czy cierpisz na choroby ograniczające ruchy Twoich rąk, np. na reumatyzm?

Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 3/3 Klucz odpowiedzi W przypadku, gdy choć raz, odpowiadając na powyższe pytania, wybrałeś wariant „TAK”, musisz się skontaktować z lekarzem medycyny pracy, który będzie w stanie stwierdzić, czy masz przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy w zawodzie kominiarza. Pamiętaj, że istnieje dużo więcej przeciwwskazań do pracy w zawodzie, zatem warto, abyś dokonując wyborów zawodowych, szczegółowo zapoznał się z tymi przeciwwskazaniami. Zawsze możesz też skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło

NA WESOŁO – Co robi blondynka na dachu przy kominie z kijem baseballowym? – Czeka na zadymę. Jasiu do matki: – Mamo, dzieci przezywają mnie „żyrafa”. Czy to prawda, że mam długą szyję? – Ależ skąd. Ale zobacz przez tamten komin, czy tata już nie wraca... Powrót

Kształcenie w zawodzie kominiarza Aby pracować w zawodzie kominiarza, możesz: 1.1. Jako absolwent gimnazjum wybrać dwuletnią zasadniczą szkołę zawodową. 1.3. Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej kontynuować naukę w trzyletnim technikum uzupełniającym, a po uzyskaniu matury podjąć naukę na uczelni wyższej. 1.4. Pracując w zawodzie, po 3 latach przygotować się do egzaminu czeladniczego organizowanego przez Związek Rzemiosła Polskiego, następnie zdać egzamin mistrzowski. Co zrobić, aby rozpocząć naukę w zasadniczej szkole zawodowej? Należy złożyć następujące dokumenty: świadectwo potwierdzające ukończenie gimnazjum oraz zaświadczenie lekarskie, potwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu kominiarza. Zasadnicze szkoły zawodowe przyjmują uczniów, którzy nie ukończyli 18-roku życia.

Kształcenie w zawodzie kominiarza Czego będziesz się uczył w zasadniczej szkole zawodowej, przygotowując się do wykonywania zawodu kominiarza? W ramach modułu: 3.1. Techniczne podstawy budownictwa: obejmuje ogólnozawodowe treści kształcenia z obszaru zawodowego budownictwa, w tym posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych, posługiwanie się dokumentacją techniczną, magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. 3.2. Konstrukcje zduńskie i kominiarskie – obejmuje umiejętności z zakresu podstawowych pojęć specyficznych dla zawodu dotyczących spalania paliw technicznych, rozróżniania i zasad prowadzenia kanałów wentylacyjnych, spalinowych i dymowych, przygotowania materiałów stosowanych w konstrukcjach ognioodpornych, przygotowania zapraw ognioodpornych, wykonywania podstawowych operacji technologicznych, z jakimi kominiarz spotyka się podczas wykonywania czynności zawodowych (proste operacje ślusarskie, obróbka drewna, obsługa elektronarzędzi).

Kształcenie w zawodzie kominiarza W ramach modułu: 3.3. Technologia prac kominiarskich – obejmuje umiejętności z zakresu czyszczenia przewodów kominowych i czopuchów, czyszczenia trzonów kuchennych i pieców domowych, czyszczenia pieców rzemieślniczych i przemysłowych, czyszczenia kotłów, czyszczenia kominów przemysłowych, wypalania przewodów dymowych i spalinowych, wykonywania badań przewodów kominowych, prowadzenia dokumentacji prac kominiarskich. 3.4. Technologia kominiarskich prac remontowych – obejmuje umiejętności z zakresu wykonywania napraw prostych konstrukcji zduńskich oraz wykonywania remontów i konserwacji przewodów kominowych.

Kształcenie w zawodzie kominiarza Z jakich podręczników będziesz się uczył w zasadniczej szkole zawodowej, przygotowując się do wykonywania zawodu kominiarza? Przykładowe: Abramowicz K., Lenkiewicz W.: Podstawowe wiadomości z kominiarstwa, Zakł. Wyd. CRS, Warszawa 1965. Heryszek A.: Kominiarz i jego wiedza zawodowa, Wydawnictwa Spółdzielcze, Warszawa 1985.

Kształcenie w zawodzie Praca własna…   Poszukaj w najbliższej okolicy adresów szkół zawodowych, w których możesz podjąć naukę w zawodzie kominiarza. Zapisz je, a następnie zapoznaj się z ich ofertą edukacyjną. Możesz to zrobić na kilka sposobów: odnaleźć strony szkół zawodowych w Internecie; przeglądać poradniki, w których zaprezentowano ofertę szkół ponadgimnazjalnych; rozmawiać ze znajomymi pracującymi w zawodzie lub z kolegami uczącymi się w danym zawodzie; i najtrudniejsze – wybrać się do szkoły, by na miejscu zrobić wywiad. Dokumenty potwierdzające Twoją aktywność w poszukiwaniu informacji o zawodzie sukcesywnie wkładaj do teczki. 2. Zapoznaj się z ofertą Związku Rzemiosła Polskiego (www.zrp.pl). Na wesoło

NA WESOŁO Pewien bardzo oszczędny w słowach arystokrata zatrudnił nowego lokaja. Obejmując obowiązki sługa otrzymał od pana szczegółowe instrukcje: – Kiedy wołam „kąpiel!”, potrzebna mi woda, mydło, ręczniki, płaszcz kąpielowy, szlafrok, świeża bielizna, ubranie, herbata i gazeta. Kiedy wołam „śniadanie!”, mam dostać kawę, mleko, cukier, jajka, szynkę, masło i gazetę, a krzesło trzeba przysunąć do kominka. Lokaj skinął głową na znak, że zrozumiał. Jeszcze tego samego wieczora arystokracie robi się niedobrze i woła: – Lekarza! Po stosunkowo niedługim czasie zdyszany lokaj wraca do swego pana i z dumą w głosie oświadcza: – Myślę że będzie pan ze mnie zadowolony, milordzie. W przedsionku czeka już wybitny internista, chirurg, dentysta, ksiądz, notariusz i adwokat z dwoma świadkami. Na podjeździe stoi karawan, a w grobowcu rodzinnym czterech robotników wybiera ziemię pod trumnę! Powrót

Rynek pracy Czy wiesz, że: Typowymi stanowiskami pracy w zawodzie kominiarza są: pomocnik kominiarza, kominiarz, czeladnik, mistrz kominiarski, właściciel firmy. Pokrewnymi zawodami, w których może pracować kominiarz, są: konserwator budynków, gospodarz domu. Kominiarz może poszukiwać pracy w firmach budowlanych oraz w zakładach rzemieślniczych świadczących usługi w zakresie czyszczenia i prac remontowych przewodów kominowych oraz urządzeń domowych i rzemieślniczych podłączonych do tych przewodów. Może też prowadzić samodzielną działalność gospodarczą.

(ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Na wesoło Rynek pracy Praca własna… Czy są problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie kominiarza? Na to pytanie samodzielnie poszukaj odpowiedzi. W tym celu możesz przeprowadzić wywiady z kilkoma osobami, najlepiej z kominiarzami, pracującymi na własny rachunek lub zatrudnionymi w czyjejś firmie. Jeżeli nie masz takiej możliwości, sięgnij po informacje z gazet (np. po ogłoszenia o pracę) lub z Internetu. Wyniki zapisz w tabeli przygotowanej przez siebie według poniższego wzorca. Lp. Źródło informacji (ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Najważniejsze informacje o zawodzie w skrócie (zadania zawodowe, cechy osobowości, wynagrodzenie) 1 2 3 Dodatkowo możesz zapoznać się z opracowaniami statystycznymi zamieszczonymi przez urzędy pracy. Takie zbiorcze opracowanie znajdziesz na portalu Publicznych Służb Zatrudnienia (www.psz.praca.gov.pl, patrz zakładka: „Informacje o rynku pracy”).

NA WESOŁO Przychodzi mama Jasia do biura pośrednictwa pracy, żeby synowi robotę jaką załatwić: – Pani, nie byłoby dla Jasia jakieś roboty, bo chłopak się marnuje pod sklepem... – A co Jasiu potrafi? – No chodzić po dachach umie, podstawówkę skończył... – A to mamy: kominiarz, 4000 na rękę... – Pani kochana! Toć przecież Jasiu cały czas po pracy będzie pod sklepem siedział, jak tyle pieniędzy zarobi... A za mniej nie ma? – No jest jeszcze – pomocnik kominiarza, 3000 na rękę.... – No ale 3000? Też za dużo… A tak za 600-700 złotych to coś by się nie znalazło? – 600-700... Hmmm... To by Jasio musiał studia skończyć… Powrót

Źródła informacji I. Interesujące źródła informacji: Jeżeli chcesz pogłębić wiedzę na temat świata zawodów, możliwości kształcenia, to zachęcamy do przejrzenia informacji zawartych w publikacjach wskazanych w zakładce „Polecane publikacje”. II. Czasopisma specjalistyczne: Kominiarz Polski (http://kominiarz.org.pl). Murator (http://www.muratordom.pl). Atlas Budowlany (http://www.atlas.com.pl/atlasbudowlany). Materiały Budowlane (http://www.materialybudowlane.info.pl).

Źródła informacji III. Przy opracowywaniu charakterystyki wykorzystaliśmy poniższe źródła informacji: Doradca 2000 – przewodnik po zawodach. Kominiarz (https://doradca.praca.gov.pl/d2k5/zawody, 2 kwietnia 2010). Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Kominiarz, Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu 2003 (http://www.cke-bip.waw.pl/assets/files/infor_ZAW_ZSZ/kominiarz.pdf, 2 kwietnia 2010). Jasek J., Oparowski D., Zienkiewicz Z.: Modułowy program nauczania. Kominiarz 714[02], MEN, Warszawa 2002 (http://www.koweziu.edu.pl, 2 kwietnia 2010). Klasyfikacja zawodów i specjalności – opis zawodu. Kominiarz (http://www.praca.gov.pl/pages/klasyfikacja_zawodow2.php, 2 kwietnia 2010). Lelińska K., Gruza M., Sołtysińska G. (red.): Zawody szkolnictwa zawodowego. Vademecum informacyjne doradcy zawodowego, MEN, Warszawa 2005, ss. 299-301. Bąkała T., Budzynowski J., Nowak P.: Krajowy standard kwalifikacji zawodowych. Kominiarz (714303), MPiPS, Warszawa 2007. Przewodnik po zawodach, Wydanie II, Tom VI, MGPiPS, Warszawa 2003, ss. VI-103–VI-108. Standard wymagań – egzamin czeladniczy dla zawodu kominiarza, Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa (http://www.zrp.pl/, 2 kwietnia 2010). Standard wymagań – egzamin mistrzowski dla zawodu kominiarza, Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa (http://www.zrp.pl, 2 kwietnia 2010).

Źródła informacji Akty prawne:   Akty prawne: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia  2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DZ. U. 2010 Nr 82, poz. 537).  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. nr 124, poz. 860, z późn. zm.). Na wesoło

NA WESOŁO Powrót Rozmawiają dwaj kominiarze: – Wiesz, wczoraj spadłem z dziesięciometrowej drabiny. – I nic ci się nie stało?! To jakiś cud! – Jaki tam cud, po prostu spadłem z pierwszego szczebla. Majster pyta pomocnika na budowie: – Kowalski, dlaczego ty nosisz po jednej desce, a Nowak po dwie? – Bo to jest leń, nie chce mu się dwa razy chodzić. Powrót

Dziękujemy za uwagę i zachęcamy do dalszych poszukiwań informacji na temat interesujących Cię zawodów.