Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Opracował: Dominik, Paweł i Wiktor z kl.Vc

Położenie Wyżyna Krakowsko-Częstochowska nazywana również Jurą Krakowską i Jurą Polską, to makroregion geograficzny położony w południowej Polsce . Stanowi wschodnią część Wyżyny. Tworzy pas długości ok. 100 km , pomiędzy Krakowem a Częstochową . W pasie tym wzgórza wznoszą się na wysokość 300-515 m n.p.m.

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska dzieli się na następujące makroregiony: Wyżynę Częstochowską Wyżynę Olkuską Rów Krzeszowicki Grzbiet Tenczyński Wyżyna Krakowsko-Częstochowska graniczy: od północy z Niziną Wielkopolską i Wyżyną Woźnicko-Wieluńską od zachodu z Wyżyną Śląską i Niziną Śląską od południa z Kotliną Sandomierską od wschodu z Wyżyną Małopolską.

Kraina skałek, jaskiń oraz ruin średniowiecznych warowni. Wapienie, z których zbudowana jest Jura Krakowsko Częstochowska, powstały ze szkieletów organizmów żyjących w ciepłym i płytkim morzu jurajskim. W skałach tych natknąć się można na skamieniałe szczątki amonitów, belemnitów, ramienionogów, gąbek oraz jeżowców.

formy krasu powierzchniowego Charakterystycznym elementem krajobrazu Jury Krakowsko-Częstochowskiej jest rzeźba krasowa. formy krasu powierzchniowego formy krasy podziemnego Do form krasu powierzchniowego należą m.in. doliny krasowe oraz liczne strome i niekiedy pionowe skałki, zwane ostańcami. Natomiast przykładem formy krasu podziemnego są jaskinie.

Formy rzeźby krasowej Jura Krakowsko‑Częstochowska zbudowana jest ze skał wapiennych, które łatwo rozpuszczane są przez wody opadowe, powierzchniowe i podziemne. W ten sposób powstaje krasowa rzeźba terenu z charakterystycznymi formami skalnymi.

Formy krasowe będące efektem rozpuszczania wapieni i niektórych innych skał przez wodę. Na skutek tego skały przyjmują zadziwiające kształty. Pod ziemią natomiast wymywane są coraz szersze szczeliny, które stopniowo łączą się, tworząc jaskinie. Gdy stropy jaskiń zapadają się, to na powierzchni powstają różnych rozmiarów zagłębienia, zwane lejami krasowymi. Skały, których nie zniszczyła woda, nazywamy ostańcami. Czasami, głównie w jaskiniach, możemy zaobserwować zwisające ze stropu sople skalne (stalaktyty) oraz nacieki narastające coraz wyżej z dna jaskini (stalagmity), a także kolumny łączące podłoże ze stropem jaskini (stalagnaty).

Jaskinie Jaskinia Wierzchowska Górna Smocza Jama Jaskinia Ciemna Jaskinia Łokietka Jaskinia Mamutowa (Jaskinia Wierzchowska Dolna) Jaskinia Nietoperzowa (Jaskinia Jerzmanowicka) Jaskinia Mąciwody Jaskinia Brzęczka

Ze względu na walory przyrodnicze, niemal cały obszar Jury Krakowsko Częstochowskiej objęty jest ochroną w ramach parków krajobrazowych. Znajdują się tam również liczne rezerwaty przyrody. Obszary i obiekty szczególnie chronione: Ojcowski Park Narodowy, Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych: Park Krajobrazowy Orlich Gniazd (osiem rezerwatów przyrody, m.in. Sokole Góry), Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie (m.in. Dolina Bolechowicka), Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, Tenczyński Park Krajobrazowy.

Dzięki urozmaiconej rzeźbie terenu Jura Krakowsko Częstochowska była przed wiekami doskonałym miejscem do budowy warowni. Wzniesiono tam szereg zamków warownych, zwanych Orlimi Gniazdami. Dziś po średniowiecznych zamkach pozostały jedynie dobrze zachowane ruiny. Tworzą one malowniczy Szlak Orlich Gniazd ciągnący się od Krakowa po Częstochowę na długości ponad 160 km

Krasowa rzeźba terenu Jury Maczuga Herkulesa w Pieskowej Skale (Ojcowski Park Narodowy) jest przykładem ostańca, zbudowanego z twardych skał.

Szlaki turystyczne Nad bezpieczeństwem turystów w terenie, czuwa Grupa Jurajska Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Szlak Dolinek Jurajskich Szlak Doliny Racławki Szlak im. Barbary Rychlik Szlak Gór Gorzkowskich Szlak Kajasówki Szlak Orlich Gniazd Szlak Partyzantów Ziemi Olkuskiej Szlak Pustynny Szlak Szwajcarii Zagłębiowskiej Szlak Tenczyński Szlak Tysiąclecia Szlak Walk 7. Dywizji Piechoty Szlak Warowni Jurajskich Szlak Zamonitu Szlak Ziemi Chrzanowskiej

Turystyka Jura Krakowsko-Częstochowska to doskonały region do uprawiania turystyki, również kwalifikowanej. Istnieje tu szereg możliwości wypoczynku i rekreacji. Wapienne ostańce, bramy skalne i iglice tworzą idealne warunki do uprawiania wspinaczki skałkowej. Zainteresowani mogą skorzystać z profesjonalnych szkółek wspinaczkowych. Liczne jaskinie w większości są dostępne dla grotołazów i speleologów-amatorów. Dużą popularnością cieszą się też piesze szlaki turystyczne, w tym Szlak Orlich Gniazd(czerwony) oraz Szlak Warowni Jurajskich(niebieski), a także liczne ścieżki rowerowe oraz szlaki konne.

Zamki Najbardziej znane zamki na Szlaku Orlich Gniazd: Zamek w Będzinie, Zamek Bąkowiec w Morsku, Zamek Mirów, Zamek Ogrodzieniecki w Podzamczu, Zamek Bobolice, Zamek Olsztyn, Zamek w Ojcowie, Zamek Lipowiec w Babicach.

Rzeki Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej swój początek biorą rzeki i potoki: Warta , Biała Przemsza , Czarna Przemsza, Pilica, Dłubnia, Szreniawa, Czarka (Żarki-Letnisko), Prądnik , Wiercica, Rudawa , Chechło, Dulówka, Kluczwoda, Sanka, Rudno, Będkówka, Kozi Bród .

Klimat Klimat wyżyny jest nieco odmienny od otaczających ją obszarów. Pokrywa śnieżna zalega tu przez 80 dni w roku, a od kwietnia do września trwają okresy burzowe. Roczne sumy opadów mieszczą się w granicach 650-700 mm i są nieco wyższe niż w rejonach przyległych, a średnie temperatury niższe o od 0,5 do 1,0 °C. Średnia temperatura latem wynosi 19 °C, zaś zimą -3 °C.

Zwierzęta Na szczególna uwagę wśród ssaków zasługują nietoperze, których na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej żyje 17 gatunków m.in. rzadkie: nocek orzęsiony (w Jaskini Wierzchowskiej Górnej i Jaskini Racławickiej – jedyne występowanie w Polsce), podkowiec duży (stwierdzony w Polsce tylko w Jaskini Nietoperzowej), gacek wielkouchy , podkowiec mały (w Sokolich Górach) oraz mroczek posrebrzany. Nocek orzęsiony padalec zwyczajny Ze stosunkowo rzadkich zwierząt występują tu: padalec zwyczajny, w tym również jego rzadka odmiana turkusowa, gniewosz plamisty , zaskroniec , żmija zygzakowata , ropucha paskówka . Z owadów największy europejski chrząszcz jelonek rogacz , największy polski motyl zmierzchnica trupia główka oraz paź żeglarz .

Rośliny Brzoza ojcowska Rojnik górski Endemity i gatunki rzadkie: brzoza ojcowska (w Dolinie Bolechowickiej i Kobylańskiej ), warzucha polska znaleziona w Olkuszu, warzucha tatrzańska ( endemit tatrzański ), ostróżka tatrzańska ( subendemit tatrzański), przytulia krakowska , modrzew polski . Rojnik górski Z rzadszych roślin wymienić należy także gatunki: ostnica Jana , ostnica włosowata , goździk siny , aster gawędka , wisienka stepowa , kruszczyk drobnolistny , szałwia łąkowa , rojnik górski , macierzanka pospolita kłokoczka południowa , kwitnące okazy bluszczu , 10 gatunków storczyków , fiołek bagienny .

Okolice Jury Na pograniczu Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Śląskiej, znajduje się piaszczysty obszar zwany Pustynią Błędowską. Nie jest to jednak pustynia w sensie klimatycznym. Klimat tego obszaru nie różni się niczym od klimatu otaczających go terenów.

Klasztor na Jasnej Górze Będąc na Jurze Krakowsko Częstochowskiej, nie sposób pominąć Częstochowy i Krakowa, mimo że miasta te leżą poza granicami geograficznymi Jury. Największe atrakcje turystyczne to klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie i centrum Krakowa z Wawelem i Sukiennicami. Kraków-Wawel Klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie

Tradycyjny krakowski strój ludowy

Krakowskie obwarzanki Obwarzanek jest jednym z tradycyjnych krakowskich wypieków, bez którego trudno wyobrazić sobie podróż kulinarną po Krakowie. Dla jednych obwarzanek to precel, inni z kolei precle mylą z bajglem. Prawdą jest jednak, że obwarzanek, precel i bajgiel to trzy, zupełne różne produkty, których nazw używało się niegdyś wymiennie.

Dziękujemy za uwagę

W prezentacji wykorzystano: ogólnodostępne teksty, zdjęcia i ilustracje zamieszczone w Internecie.