Plan nawozowy i Rejestr nawożenia azotem Marzec 2019 r. Prezentację opracował: Bogusław Kiedrowski

Zasady opracowania Planu i Rejestru nawożenia azotem Aplikacja „Plan nawozowy i Rejestr nawożenia azotem” pozwoli w uniknąć żmudnego liczenia oraz zapobiegnie przekroczeniu limitów określonych w ROZPORZĄDZENIU RADY MINISTRÓW z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”

Eutrofizacja Kluczowymi składnikami wywołującymi przeżyźnienie są azot (N) i fosfor (P) . Często nazywa się je składnikami biogennymi, gdyż wywołują największy przyrost biomasy fitoplanktonu. W sprzyjających warunkach 1 kilogram fosforu może stymulować rozwój nawet jednej tony mikroorganizmów! Nieco mniejszą „siłę” ma azot, ale składnik ten z kolej skaża wodę pitną. W ilości powyżej 50 mg azotanów na litr woda staje się niezdatna do picia. © WWF

Zagrożenie wymywania azotu z gleby Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej 2004

Które korzenie pobiorą azot? Na slajdzie widoczne jest wpływ odczynu na rozwój korzeni jęczmienia. Przy pH poniżej 5.0 zaznacza się toksyczny wpływ jonów glinu Al.+3. Niemożność pobrania azotu powoduje wypłukiwanie jonów azotanowych. Wg. W Grzebisz 2005

Regionalne zróżnicowanie odczynu gleb Polski Gleby bardzo kwaśne i kwaśne mają pogorszona strukturę – gleby ciężkie staja się zbite, a gleby lekkie ulegają rozpyleniu. Znacznemu ograniczeniu ulega tez życie biologiczne w glebie. źródło: Piotr Ochal na podstawie danych OSChR Polska 50%

Propozycja nadania nowych nazw Plan nawozowy (z planowaniem N, P, K, Mg i CaO) - pozostawić nazwę  "Plan nawozowy„ Plan nawożenia azotem (liczący tylko sam azot) - nazwać -  "Plan azotowy„ Rejestr nawożenia azotem nazwać -  "Rejestr azotowy„ Pełny rejestr nawożenia (stosowany w rolnictwie zrównoważonym) nazwać jak dotychczas "Rejestr nawożenia"

Dokumentowanie nawożenia azotem. „Rejestr nawożenia azotem” Dokumentowanie nawożenia azotem: Gospodarstwa o powierzchni mniejszej niż 10 ha lub mającej mniej niż 10 DJP przestrzegają zasady dobrej praktyki rolniczej – dokumentacja nie jest wymagana. Gospodarstwa posiadające 10 ha lub więcej, ale mniej niż 100 ha, lub posiadające 10 DJP lub wiecej mają obowiązek prowadzenia Rejestru nawożenia azotem (Rejestr azotowy).

Dokumentowanie nawożenia azotem. Gospodarstwa posiadające więcej niż 100 ha, lub uprawiają rośliny intensywne mając ich więcej niż 50 ha, lub mają więcej niż 60 DJP, oprócz prowadzenia Rejestru nawożenia azotem (Rejestr azotowy), mają również obowiązek sporządzania Planu nawożenia azotem (Plan azotowy). (Bez konieczności określania zawartości fosforu, potasu, magnezu.) Obowiązek posiadania pełnego Planu Nawozowego (Plan nawozowy) mają natomiast gospodarstwa posiadające dużą obsadę zwierząt: - drobiu powyżej 40 tys. stanowisk, - trzody chlewnej powyżej 2 tys. stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior, - również gospodarstwa kupujące nawóz naturalny od wyżej wymienionych dużych gospodarstw!!!

Dokumentowanie nawożenia azotem. Gospodarstwa realizujące program rolnośrodowiskowy - pakiet „Rolnictwo zrównoważone”. Gospodarstwa poniżej < 10 ha lub poniżej < 10 DJP opracowują Plan nawozowy tak jak dotychczas, (jednak azot rozliczają zgodnie z wymogami Rozporządzenia) (W praktyce oznacza to, że powinni opracowywać Plan nawozowy) Gospodarstwa powyżej ≥ 10 ha lub pow. ≥ 10 DJP opracowują Plan nawozowy oraz Rejestr nawożenia (Rejestr azotowy) według nowych zasad.

Aplikacja Planu i Rejestru nawożenia azotem Aplikacja umożliwia wykonanie: Pełnego Planu nawożenia (N, P, K, Mg, CaO) (Plan nawozowy) Planu nawożenia azotem (Plan azotowy) Rejestru nawożenia azotem (Rejestr azotowy) Rejestru fosforu i potasu (na razie proszę wykonywać te rejestry tylko dla własnej wiedzy – brak przepisów w tym zakresie) Ewidencji stosowania środków ochrony roślin. Planuję kolejne ulepszenia aplikacji.

Zawartość Planu i Rejestru nawożenia azotem Pierwszym zadaniem użytkownika jest przeczytanie Instrukcji. Jest to tylko jedna strona. Na kolejnych arkuszach są komentarze z których też należy korzystać.

Zawartość Planu i Rejestru nawożenia azotem Kolejne arkusze w różnych odcieniach koloru żółtego (i nie tylko) zawierają ważne informacje dla rolnika lecz nie uczestniczą w obliczeniach.

Część obliczeniowa Planu i Rejestru nawożenia azotem Obrót stada jest pierwszą tabelą którą opracowujemy. (czerwone arkusze) Jeżeli nie ma zwierząt i nie stosujemy nawozów naturalnych tabeli tej nie trzeba wypełniać.

Część obliczeniowa Planu i Rejestru nawożenia azotem Arkusz „Produkcja nawozów” – po wpisaniu obliczonego wcześniej stanu średniorocznego zwierząt pojawią się ilości nawozów oraz zawartość w nich azotu.

Część obliczeniowa Planu i Rejestru nawożenia azotem Arkusz: „Nawozy w gospodarstwie” jest dość wszechstronny: Tu wpisujemy posiadane nawozy naturalne. Arkusz umożliwia też późniejsze zbilansowanie nawozów naturalnych posiadanych z ilością rozdysponowaną. Nawozy wpisane do tej tabeli pojawią się w listach wyboru w tabelach Planu nawozowego oraz Rejestru azotowego. Część obliczeniowa Planu i Rejestru nawożenia azotem

Kiedy opracowujemy (Plan azotowy) Plan nawożenia azotem? Plan nawożenia azotem (Plan azotowy) wykonujemy wtedy gdy: Mamy bardzo wysokie plony i maksymalne dawki azotu są dla naszych roślin zbyt małe. Mamy więcej niż 100 ha, uprawiamy rośliny intensywne (gospodarstwa pow. 50 ha gruntów ornych), mamy więcej zwierząt niż 60 DJP. Nie musimy wykonywać prób glebowych naszych pól.

Rośliny intensywne Lista upraw intensywnych w uprawie polowej: pszenica, powyżej 120 kgN/ha pszenżyto, powyżej 100 kgN/ha żyto mieszańcowe, powyżej 100 kgN/ha kukurydza, powyżej 160 kgN/ha rzepak, powyżej 150 kgN/ha burak cukrowy, powyżej 150 kgN/ha burak pastewny, powyżej 150 kgN/ha ziemniak późny, powyżej 120 kgN/ha kapusta głowiasta biała, kalafior, brokuł, kapusta brukselka, marchew, seler korzeniowy, burak ćwikłowy, ogórek, cukinia, cebula, por. Maksymalne dawki nawożenia azotem: pszenica, (jara, ozima) 160 – 200 kgN/ha pszenżyto, 180 kgN/ha żyto mieszańcowe, 150 kgN/ha kukurydza, 240 kgN/ha rzepak, 240 kgN/ha burak cukrowy, 180 kgN/ha burak pastewny, 200 kgN/ha ziemniak późny, 180 kgN/ha kapusta głowiasta biała, kalafior, brokuł, kapusta brukselka, marchew, seler korzeniowy, burak ćwikłowy, ogórek, cukinia, cebula, por. Gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych, lub uprawiające uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha, lub utrzymujący obsadę większą niż 60 DJP według stanu średniorocznego, opracowują plan nawożenia azotem. (bez planowania P2O5, K2O, Mg, CaO)

Maksymalne dawki azotu

Kiedy opracowujemy pełny Plan nawozowy? Pełny Plan nawozowy wykonujemy wtedy gdy: Realizujemy pakiet Rolnictwa zrównoważonego i mamy więcej niż 10 ha użytków rolnych lub posiadamy zwierzęta w ilości większej niż 10 DJP. Wykonaliśmy próby glebowe naszych pól. Mamy gospodarstwo posiadające dużą obsadę zwierząt: - drobiu powyżej 40 tys. stanowisk, - trzody chlewnej powyżej 2 tys. stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior, - kupujemy nawóz naturalny od wyżej wymienionych dużych gospodarstw.

Arkusz Planu nawozowego lub Planu nawożenia azotem Plan nawozowy oblicza na bieżąco wielkości maksymalnych dawek i współczynniki określone w Rozporządzeniu. W nagłówkach tabeli umieszczone są komentarze informujące jak wypełniać poszczególne pozycje.

Arkusz wydruku Planu nawozowego Wydruk Planu nawozowego zawiera tylko najważniejsze wielkości. Ze względu na to, że opracowując plan nawozowy nie wiemy kiedy będzie stosowany nawóz naturalny - dawki określone są jako dawki potrzebne roślinie do wydania plonu. Podział na nawozy naturalne i mineralne następuje w trakcie opracowania Rejestru nawożenia.

Uwagi praktyczne Nawet jeżeli nie musimy wykonywać Planu nawozowego ani Planu nawożenia azotem (Planu azotowego) to i tak działki wpisujmy do arkusza PLAN NAWOZOWY – dane przekopiują się do arkusza REJESTRU. Jeśli tak zrobimy to w przypadku późniejszej potrzeby wykonania Planu nawozowego będziemy mieli gotowe dane w Planie nawozowym. Najlepiej opracować Rejestr nawożenia azotem na cały rok gospodarczy. W ten sposób rolnik nie popełni błędu. Jesienne dawki nawozów znamy, a wiosenne rozpiszemy w odpowiednich ilościach, a na wiosnę realizować będziemy tylko to co zostało zaplanowane - wpisując konkretne daty.

Dokumentacja stosowania nawozów wg Rozporządzenia Ewidencję prowadzą gospodarstwa mające => 10 ha użytków rolnych (grunty, łąki sady…) lub posiadające zwierzęta w obsadzie => 10 DJP.

Arkusz Rejestru nawożenia azotem Rejestr nawożenia azotem możemy opracowywać bez konieczności wcześniejszego wypełniania Planu nawozowego (Planu azotowego). Jednak gdy plan jest wykonywany to 90% danych przeniesie się automatycznie do rejestru.

Rejestr nawożenia azotem (Rejestr azotowy) Rejestr powinno się opracować jednorazowo na cały rok gospodarczy (od lipca do czerwca roku w którym dokonywany będzie zbiór plonów). Postępując w ten sposób unikniemy błędów. Jest to szczególnie ważne gdy stosujemy nawozy naturalne. W Rejestrze określa się dawki nawozów (naturalnych i mineralnych) oraz ustala czy będą stosowane wiosną czy jesienią. Później stosuje się nawożenie zgodnie z zapisami, a w Rejestrze wpisuje się tylko konkretne daty.

Sprawdzanie zapisów w aplikacji To jeszcze nie koniec. Gdy stosujemy wyłącznie nawożenie mineralne sprawdzamy jakie mamy roczne zapotrzebowanie na nawozy w arkuszu „Nawozy_mineralne”. Jednak gdy stosujemy nawożenie nawozami naturalnymi musimy sprawdzić bilans nawożenia w arkuszu „Nawozy_w_gospodarstwie”.

Bilans nawozów naturalnych. W arkuszu „Nawozy_w_gospodarstwie” są dwie tabele, w tej z lewej wpisaliśmy ilość nawozów które posiadamy, tabela z prawej wypełni się sama gdy opracujemy do końca „REJESTR_NAWOŻENIA AZOTEM”.

Magazynowanie nawozów Można przechowywać obornik na polu przez 6 miesięcy w dowolnym terminie. W to samo miejsce można wrócić dopiero po 3 latach. Dokumentację trzeba zachować przez 3 lata, a w niej musi być: mapka z lokalizacją, termin założenia i zlikwidowania pryzmy. Miejsce składowania musi być płaskie, nieprzepuszczalne, a pod pryzmą musi być filtr np. warstwa słomy, trociny.

Płyty obornikowe i zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę. Wg. Rozporządzenia obliczenia dadzą nam połowę (nawet 1/3) tego co nam potrzebne. Dotyczy to zarówno powierzchni płyt jak i pojemności zbiorników. Będą możliwe odstępstwa od tych obliczeń jednak musza być uzasadnione.

Płyty obornikowe rzeczywiste wielkości powierzchni pojemności. Zalecana powierzchnia płyty obornikowej - 3,50 m2 - na 1 DJP Zalecana pojemność zbiornika na gnojówkę - 3,00 m3 - na 1 DJP Zalecana pojemność zbiornika na gnojowicę - 10,00 m3 - na 1 DJP

Ulotka o płycie obornikowej https://kiedrowski.wordpress.com/ochrona-srodwiska/

Ulotka o płycie obornikowej https://kiedrowski.wordpress.com/ochrona-srodwiska/

Płyty obornikowe Budowa płyt obornikowych (wraz ze zbiornikami na gnojówkę o pojemności do 25 m3 każdy) nie wymaga pozwolenia na budowę – wystarczy zgłoszenie zamiaru budowy do Starostwa Powiatowego. Budowa zbiorników o objętości powyżej 25 m3 wymaga pozwolenia na budowę. Lepiej więc zbudować dwa zbiorniki (niepołączone ze sobą) o pojemności np. 20 m3 na zgłoszenie, niż jeden o objętości 40 m3 z procedurą pozwolenia na budowę.

Podsumowanie Początki są trudne, ale gdy wykonamy prawidłowo Rejestr nawożenia azotem to oprócz satysfakcji będziemy mieli pewność, że rośliny będą prawidłowo nakarmione, a kontroli bać się nie będziemy ;-)

Woda i jej ochrona USTAWA z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne

Prawo wodne Prawo wodne obowiązujące kiedyś stanowiło, że w ramach zwykłego korzystania z wody rolnik mógł pobierać i wykorzystywać do własnych celów wodę powierzchniową i podziemną w ilości nie większej niż 5 m3 na dobę. A przecież dostępne na rynku deszczownie mają wydajności od 2 do 100 m3 wody na godzinę! Efektywne nawadnianie pól przy pomocy deszczowni wymaga zużycia wody w ilości od 150 m3 do 200 m3 na 1 hektar w ciągu jednego dnia deszczowania (15 do 20 l wody na 1 m2 pola).

POWIERZCHNIE NAWADNIANE

Prawo wodne Nowa Ustawa zmieniła zasady korzystania z wody. Zachowane jest prawo do zwykłego wykorzystywania wody w ilości 5m3/dobę. JEDNAK TE 5m3 MOŻNA SUMOWAĆ! Czyli 5 x 365 dni da nam 1825 m3. I tą ilość wody będzie można zużyć wtedy gdy będzie nam potrzebna.

Prawo wodne Realnie będzie więc można nawodnić: 1825 / 200 = ~9 ha. – ale tylko przez 1 dzień. Licząc po kilka dni nawadniania daje nam 2-3 ha w pełni nawodnione. Za kolejne nawadniane hektary będziemy musieli płacić. Cena za każdy kolejny m3 będzie około 0,05 - 0,15 zł. Czyli 1 ha będzie kosztował: 1000m3 x 0,15 zł = 150 zł. (woda ze studni) lub 50 zł (woda z rzeki, jeziora, starorzecza)

Efektywność nawadniania Nawadnianie deszczownią powoduje duże straty wody na odparowanie. Możliwy jest również szok termiczny dla liści roślin. Znoszenie wody w czasie wiatru na sąsiednie pola.

Efektywność nawadniania Nawadnianie kropelkowe oszczędzą wodę która nie odparowuje. Nie ma szoku termicznego dla liści. Nie ma znoszenia wody na sąsiednie pola.

Efektywność nawadniania Podlewanie częste, ale małą ilością wody jest szkodliwe dla roślin ponieważ roślina ukorzeni się płytko. Należy podlewać rzadziej, ale dużą dawką wody np. 15 - 20 l/m2 jednorazowo. Wówczas nawodnimy głębsze warstwy gleby i korzenie głębiej się ukorzenią.

Skąd brać wodę do nawadniania? Własny staw. Nie wolno jednak dopuścić Starorzecze. do zagrożenia życia Rzeka. biologicznego. Jezioro. Za darmo do 5m3/dobę, (1825 m3 rocznie). Powyżej 1825 m3 – 0,05 zł/m3. Studnia o głębokości do 30 m. Powyżej 1825 m3 – 0,15 zł/m3 (ujęcie podziemne) Deszczówka – nie ma limitu na pobór wody deszczowej,

Pobór wody głębinowej wymaga specjalnego zezwolenia. - Woda podziemna - Woda ze starorzecza Pobór wody głębinowej wymaga specjalnego zezwolenia.

Deszczówka – gromadzenie zapasów wody Deszczówka może być wykorzystywana nie tylko do podlewania, ale też do opryskiwacza – woda jest ciepła.

odprowadzanie wód opadowych z własnej działki. Zgodnie z zapisami w Prawie wodnym, deszczówki nie możemy odprowadzać ani na sąsiednią działkę, ani na ulicę. Woda deszczowa powinna być rozprowadzona po posesji albo odprowadzona do kanalizacji deszczowej, ogólnospławnej, ewentualnie – do rowu melioracyjnego. Odpowiednie rozwiązanie należy uzgodnić z urzędem gminy, starostwem lub jednostką służb wojewody, która odpowiada za kanalizację albo rów melioracyjny.

Podatki Od 1 stycznia obowiązuje tzw. podatek od deszczu. Płacić go muszą właściciele dużych budynków o powierzchni ponad 3,5 tys. mkw.  oraz ci, którzy zabudowali swoją działkę w co najmniej 70 proc., a w okolicy brakuje kanalizacji deszczowej. To m.in. sklepy wielkopowierzchniowe, magazyny, biurowce, ale też spółdzielnie mieszkaniowe. https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/prawo-i-podatki/podatek-od-deszczu-prawo-wodne/f9nnhwr?utm_source=detal&utm_medium=synergy&utm_campaign=allonet_detal_popularne

Nie marnujmy wody W zależności od szybkości kapania z kranu litrowa butelka napełniała mi się od pół do jednej godziny. Łatwo policzyć, że w miesiącu nakapie w ten sposób od 750 litrów aż do 1,5 m3 wody. A jeżeli z kranu ciurka? Lepiej nie liczyć. Człowiek przeciętnie zużywa od 3 do 6 m3 wody miesięcznie. Ta wykapana i zmarnowana woda to przecież około 20% zużycia.

I chyba wystarczy tego lania wody ;-) Bogusław Kiedrowski