ZAJĘCIA NR 2

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa DZIAŁ I Przepisy ogólne DZIAŁ II Organy podatkowe i ich właściwość DZIAŁ IIA Porozumienia w sprawach ustalenia cen transferowych [(30)] DZIAŁ III Zobowiązania podatkowe DZIAŁ IIIA Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania Dział IIIB [(164)] Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego ... DZIAŁ IV Postępowanie podatkowe DZIAŁ V Czynności sprawdzające DZIAŁ VI Kontrola podatkowa DZIAŁ VII Tajemnica skarbowa DZIAŁ VIIa (uchylony). DZIAŁ VIII Przepisy karne DZIAŁ VIIIa Zaświadczenia DZIAŁ IX Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i ...

Wyjaśnienie podstawowych pojęć? Czym jest system podatkowy ? Pojęcie podatku ? Pojęcie prawa podatkowego?

System podatkowy: System podatkowy rozmieć można jako: Całokształt prawno-organizacyjnych form opodatkowania, Jako wielość podatków które łączy jedna zasadnicza myśl – zasilanie budżetu państwa, Jako całokształt podatków istniejących obok siebie jednocześnie w danym kraju.

1. System podatkowy określany jest jako ogół podatków obowiązujących w danym państwie, który ma złożony charakter wiążący się z różnorodnością jego celów :politycznych, gospodarczych, społecznych. 2. System podatkowy bywa również określany mianem całokształtu podatków istniejących obok siebie jednocześnie w danym państwie, tworzący spójną i logiczną całość organizacyjną zarówno pod względem prawnym jak i ekonomicznym.

3. System podatkowy to także system, który powinien być wolny od niepotrzebnych utrudnień, a jednocześnie powinien pozostawać w harmonii z prawami jednostki oraz zasadą równości wobec prawa – dlatego też jak powiedział Prof. Rybarski, „budowaniu systemu podatkowego czyli wiązanie wielu podatków w jedną całość należy stawiać wysokie wymagania.”

Reasumując: Mianem systemu podatkowego określamy specyficzną materię która sama przez się nie powinna być utożsamiana z dużą ilością podatków, ponieważ system podatkowy to zespół podatków ale tylko wówczas gdy w sensie konstrukcji prawno-ekonomicznej tworzy on wewnętrznie spójną, jednolitą i logiczną całość, którą zespala podstawowy akt obowiązujący w danym państwie ( w naszym przypadku Konstytucja RP)

Polski system podatkowy: aspekt historyczny W aspekcie historycznym na Polski System Podatkowy można spojrzeć przez pryzmat sześciu okresów historycznych: System podatkowy w okresie I Rzeczypospolitej ( X-XIII) System podatkowy w okresie monarchii stanowej i Rzeczypospolitej Szlacheckiej czyli 1320-1764) System podatkowy w okresie rozbiorów System podatkowy okresu międzywojennego System podatkowy okresu powojennego (PRL) System podatkowy po 1989 r.

Na system podatkowy składają się następujące podatki: Podatek od towarów i usług Podatek akcyzowy Podatek od gier Podatek od wydobycia kopalin Specjalny podatek węglowodorowy ( ma obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.) Podatek dochodowy os osób prawnych Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym pobierany w formach zryczałtowanych: ryczałtu ewidencjonowanego, karty podatkowej orz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych, Podatek tonażowy Podatek od spadków i darowizn Podatek od czynności cywilnoprawnych Podatek od nieruchomości Podatek od środków transportowych Podatek rolny Podatek leśny

Należy pamiętać, że ustawa o finansach publicznych zalicza podatki do danin publicznych, wyróżniając obok nich: składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z ustawy.

Podatki przyjmując jako czynnik wyróżniający kryterium zasilania budżetów, można podzielić na trzy grupy: 1. podatki zasilające w całości budżet państwa, II. Podatki zasilające w całości budżety samorządowe, III. Podatki dzielone między budżet państwa i budżety samorządowe

Podatkami stanowiącymi w całości dochód budżetu państwa są podatki: Od towarów i usług, Akcyzowy, Od gier, Dochodowy od osób fizycznych w formie ryczałtu ewidencjonowanego, Dochodowy od osób fizycznych w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych, Tonażowy, Od wydobycia niektórych kopalin, Specjalny podatek węglowodorowy ( od 1 stycznia 2020 r.).

Do podatków zasilających w całości budżety jednostek samorządu terytorialnego należą podatki: Od czynności cywilnoprawnych, Od spadków i darowizn, Rolny, Leśny, Od nieruchomości, Od środków transportowych, Dochodowy od osób fizycznych w formie karty podatkowej.

Podatki dzielone między budżet państwa i budżety samorządowe: Podatek dochodowy od osób fizycznych, Podatek dochodowy od osób prawnych.

Wykonanie budżetu Państwa za rok 2017 (raport NIK) W latach 2016-2017, po raz pierwszy w ostatnim dziesięcioleciu publiczne dochody podatkowe w relacji do PKB rosły przez dwa lata z rzędu. W 2017 r. osiągnęły one najwyższy od dziewięciu lat poziom 19,9% PKB. Dochody podatkowe były o 4,7% wyższe od prognozy. Z tego tytułu pozyskano 315,3 mld zł, czyli o 14,1 mld zł więcej niż założono w ustawie budżetowej. Zdecydowało o tym przede wszystkim wyższe o 13,3 mld zł wykonanie dochodów z podatku od towarów i usług.

Dochody podatkowe były wyższe niż w roku poprzednim o 15,4%, w tym dochody z podatku od towarów i usług były wyższe o 23,9% Dochody podatkowe stanowiły 90,0% dochodów budżetu państwa i wyniosły 315,3 mld zł, tj. 104,7% prognozy oraz 115,4% wykonania roku poprzedniego. Organy egzekucyjne wyegzekwowały 3,7 mld zł zaległych kwot podatków, tj. o 19,3% więcej niż w 2016 r., a wskaźnik skuteczności egzekucji wzrósł z 31,9% do 39,4%. ӹ Stan zaległości podatkowych na koniec 2017 r. wyniósł 92,4 mld zł i był o 15,6 mld zł, tj. o 20,3% wyższy niż na koniec 2016 r. oraz ponad dwukrotnie wyższy niż trzy lata wcześniej. Dochody podatkowe wyniosły 315.257,4 mln zł i były o 14.102,2 mln zł wyższe od prognozy ustalonej w ustawie budżetowej, tj. o 4,7%. Na wzrost dochodów w 94% złożyła się wysoka realizacja dochodów z podatku od towarów i usług, które były o 13.318,2 mln zł wyższe niż założono w ustawie budżetowej.

Pojęcie Podatku:

W doktrynie wypracowano ogólną definicję podatku jako świadczenia pieniężnego na rzecz podmiotu prawa publicznego czyli państwa lub samorządu, jednostronnie przez ten podmiot ustalonego, o charakterze ogólnym, zasadniczym, bezzwrotnym, nieodpłatnym i przymusowym ( Prof. Wójtowicz)

POJĘCIE PODATKU: art. 6 OP Art. 6. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

ELEMENTY KOSNTRUKCJI PODATKU: art. 217 Konstytucji RP Podmioty opodatkowania Przedmiot opodatkowania Podstawa opodatkowania Stawki i skale podatkowe

Ad. I. Podmioty opodatkowania: ( Podmiot czynny, Podmiot bierny, Podatnik rzeczywisty, Podatnik formalny, Płatnik, Inkasent). Art. 7. § 1. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. § 2. Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione w § 1.

Czy możliwe jest aby w ramach umowy cywilnoprawnej określony podmiot przyjął na siebie obowiązki podatnika ?

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 11 października 2018 r. I SA/Ol 393/18 Niemożliwe jest uzgodnienie w ramach umowy cywilnoprawnej, że określony podmiot przyjmuje na siebie obowiązki podatnika.

O tym czy dany podmiot stanie się podatnikiem w ostatecznym rezultacie można rozstrzygnąć na gruncie ustaw podatkowych normujących określone podatki. O tym, czy dany podmiot jest podatnikiem znaczenie ma nie to, czy konkretny podmiot może być zaliczony do kategorii podmiotów wymienionych w art. 7 § 1 o.p., lecz nałożenie na określony podmiot obowiązku podatkowego przez przepisy ustaw normujących określone podatki (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 kwietnia 2017 r. I ACa 957/16)

Czy podatnikiem mogą być osoby niepełnoletnie, osoby niemające zdolności do czynności prawnych, osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych ?

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 sierpnia 2016 r I SA/Wr 451/16   Z przepisu art. 7 § 1 Ordynacji podatkowej wynika, że podatnikiem jest m.in osoba fizyczna, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Skoro Ordynacja podatkowa nie wnosi żadnych zastrzeżeń, co do pojęcia osoby fizycznej, to pojęcie to należy rozumieć w ujęciu przepisów Kodeksu cywilnego. To zaś oznacza, że co do zasady podatnikiem może być każda osoba pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona, lecz także: osoby niepełnoletnie (art. 10 § 1 k.c.), osoby niemające zdolności do czynności prawnych (art. 12 k.c.), osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych (art. 15 k.c.).

Na gruncie przepisów prawa podatkowego ma jednak miejsce odmienne w stosunku do ujęcia cywilistycznego podejście do kształtowania uprawnień i obowiązków osób fizycznych. Dotyczy ono przede wszystkim podmiotowości podatkowej małoletniego, która kształtuje się niejednolicie nawet w obrębie jednego podatku (np. właśnie podatku dochodowego od osób fizycznych). Jest ona pełna i nieograniczona w odniesieniu do trzech rodzajów dochodów małoletniego (z pracy, ze stypendium, z przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku), natomiast ma charakter warunkowy w odniesieniu do dochodów, które są objęte zarządem rodziców małoletniego. Przepis art. 7 ust. 1 u.p.d.o.f. stanowi bowiem, że dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Ponadto ważną kategorią podmiotów uczestniczących w stosunkach podatkowoprawnych są organy podatkowe. Zgodnie z art. 13 o.p. organami podatkowymi są:

Art. 13. § 1. Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest: 1)    naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa - jako organ pierwszej instancji; 1a)   naczelnik urzędu celno-skarbowego jako organ odwoławczy w zakresie decyzji, o których mowa w art. 83 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2018 r. poz. 508); 2)    dyrektor izby administracji skarbowej - jako: a)  organ odwoławczy odpowiednio od decyzji naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego, z zastrzeżeniem pkt 1a, b)  organ pierwszej instancji, na podstawie odrębnych przepisów, c)  organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w pierwszej instancji; 3)   samorządowe kolegium odwoławcze - jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa. § 2. Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest organem podatkowym - jako: 1)   organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia - z urzędu; 2)   (10) organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 7; 3)   (11) organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen transferowych;

4)   organ właściwy w sprawach dotyczących interpretacji przepisów prawa podatkowego, o których mowa w art. 14b § 1, w zakresie określonym w art. 14e § 1; 5)    organ właściwy w sprawach informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe o otwartych i zamkniętych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej; 6)   organ właściwy w sprawach opinii zabezpieczających; 7)   (12) organ pierwszej instancji w sprawach, o których mowa w art. 119g § 1 i 8; 8)   (13) organ właściwy w sprawach dotyczących informacji o schematach podatkowych. § 2a. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej jest organem podatkowym - jako organ właściwy w sprawach dotyczących wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego, o których mowa w art. 14b § 1 i w art. 14e § 1a. § 2b. Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym - jako organ właściwy w sprawach, o których mowa w art. 14a § 1. § 2c. W zakresie rozstrzygania spraw podatkowych uprawnienia naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego oraz dyrektora izby administracji skarbowej, jako organu podatkowego, przysługują także radcy skarbowemu, wykonującemu czynności orzecznicze w tym organie. § 3. Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze.

Organy podatkowe – podsumowanie: Naczelnik urzędu skarbowego, Naczelnik urzędu celno-skarbowego, Wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa, Dyrektor izby administracji skarbowej, Samorządowe kolegium odwoławcze, Szef Krajowej Administracji Skarbowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, Minister właściwy do spraw finansów publicznych, Radca skarbowy (uprawnienia organu)

Z art. 13 o.p. wynika, że ujęty w nim katalog organów podatkowych jest zamknięty. Obejmuje organy podatkowe działające w pierwszej instancji oraz podatkowe organy odwoławcze. W wyliczeniu tym nie uwzględniono podmiotów, które zgodnie z przepisami odrębnymi mogą realizować funkcje organów podatkowych (art. 13a)

Na podstawie art. 13 § 2 pkt 1 i 2 o. p Na podstawie art. 13 § 2 pkt 1 i 2 o.p. w brzmieniu obowiązującym do końca lutego 2017 r. Ministrowi Finansów przysługiwała kompetencja ogólna organu podatkowego. Ograniczono ją wyłącznie do nadzwyczajnych trybów postępowania. W związku z wejściem w życie ustawy o KAS, kompetencje w tym zakresie zostały przejęte z dniem 1.03.2017 r. przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Jest on więc organem podatkowym pierwszej instancji w podejmowanych wyłącznie z urzędu sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji, stwierdzenia wygaśnięcia decyzji oraz organem odwoławczym w tychże sprawach

Organy podatkowe pierwszej instancji Podstawowymi organami podatkowymi orzekającymi w pierwszej instancji są: 1) naczelnik urzędu skarbowego, 2) naczelnik urzędu celno-skarbowego, 3) wójt, burmistrz (prezydent miasta), 4) starosta, 5) marszałek województwa. Zadania naczelnika urzędu skarbowego oraz naczelnika urzędu celno-skarbowego, w tym jako organu pierwszej instancji, zostały określone w przepisach ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej

Samorządowymi organami podatkowymi pierwszej instancji są wójt, burmistrz (prezydent miasta), a także starosta powiatu i marszałek województwa. Kompetencji organu podatkowego nie posiadają natomiast zarząd powiatu i zarząd województwa, które – zgodnie z przepisami ustaw samorządowych – pełnią funkcję organów wykonawczych. Ordynacja podatkowa przewiduje, że organem podatkowym pierwszej instancji może być także dyrektor izby administracji skarbowej na podstawie przepisów odrębnych (art. 13 § 1 pkt 2 lit. b) oraz Szef Krajowej Administracji Skarbowej (art. 13 § 2 pkt 1). Wyjątkowo organem pierwszej instancji może być także samorządowe kolegium odwoławcze, co wynika z art. 221, a nie zostało potwierdzone w art. 13. Chodzi o sprawy dotyczące trybów nadzwyczajnych wzruszenia decyzji podatkowej, wydanej z zastrzeżeniem wynikającym z art. 253 § 3 o.p.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej realizuje kompetencje organu podatkowego pierwszej instancji, jeżeli z urzędu działa w sprawach: 1) stwierdzenia nieważności decyzji (art. 247–252), 2) wznowienia postępowania (art. 240–246), 3) zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej (art. 253– 256), 4) stwierdzenia wygaśnięcia decyzji (art. 258–259a)

Odwoławcze organy podatkowe W art. 13 § 1 o.p. zostały wymienione następujące organy odwoławcze: 1) dyrektor izby administracji skarbowej – od decyzji naczelnika urzędu skarbowego, 2) dyrektor izby administracji skarbowej – od decyzji naczelnika urzędu celno-skarbowego (z wyjątkiem decyzji, o której mowa w art. 83 ust. 4i 5 ustawy o KAS), 3) naczelnik urzędu celno-skarbowego – w zakresie decyzji, o których mowa w art. 83 ust. 4 i 5 ustawy o KAS, 4) samorządowe kolegium odwoławcze – od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa.

Kompetencje związane z interpretacjami przepisów prawa podatkowego aktualnie realizują: 1) Szef Krajowej Administracji Skarbowej – na podstawie art. 13 § 2 pkt 4 – w zakresie zmiany interpretacji indywidualnych w trybie art. 14e § 1 o.p.; 2) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej – na podstawie art. 13 § 2a – w zakresie wydawania interpretacji indywidualnych, o których mowa w art. 14b § 1, oraz ich zmiany, wygaszania i uchylania w trybie art. 14e § 1a o.p.; 3) Minister Finansów – na podstawie art. 13 § 2b – w zakresie wydawania interpretacji ogólnych i objaśnień podatkowych, o których mowa w art. 14a § 1 o.p., oraz ich zmiany (art. 14da).

Ad. 2. Przedmiot podatku: Czyli co do zasady rzecz lub zjawisko od czego podatnik płaci podatek. Może to dotyczyć np. przejścia prawa własności z jednego podmiotu na drugi w drodze umowy sprzedaży lub darowizny albo w drodze stwierdzenia praw do spadku będących konsekwencją jego otwarcia. Przedmiot podatku znajduje często swoje odzwierciedlenie w tytule aktu prawnego np. podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ad. 3 – Podstawa podatku: to inaczej konkretyzacja przedmiotu opodatkowania. Konkretyzacja wyraża ilościowe lub wartościowe ujęcie przedmiotu opodatkowania w kategoriach ogólnych i abstrakcyjnych. Wielkość podstawy opodatkowania wyznacza zatem sytuacja faktyczna lub prawna z którą łączy się powstanie obowiązku podatkowego tj. przedmiot opodatkowania. Dlatego też podstawa opodatkowania wchodzić będzie w przedmiot opodatkowania.

Ad. 4 Stawka podatku: to ilościowe określenie wysokości podatku w zależności od podstawy opodatkowania a zatem jest to stosunek pomiędzy wielkością obciążenia podatkowego a wielkością podstawy opodatkowania ( stawka = podatek/podstawa opodatkowania). Można wyróżnić dwie najpopularniejsze stawki: kwotowe i stawki procentowe. Stawka kwotowa to ilość jednostek pieniężnych, jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania. Stawka procentowa (stopa podstawowa) wyraża procentową relację pomiędzy wysokością podatku a wielkością podstawy opodatkowania)

Ad. 5 Skala podatku: czyli zbiór stawek obowiązujących w danym podatku Ad. 5 Skala podatku: czyli zbiór stawek obowiązujących w danym podatku. Skale podatku można podzielić na: Proporcjonalne ( stawka podatkowa się nie zmienia. Wysokość podatku zmienia się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania np. 10% -od 1000 zł, 10% -od 10 000 zł, 10% - od 100 000 zł) Nieproporcjonale ( wraz ze zmieniającą się podstawą opodatkowania zmianie ulegają stawki podatkowe)

Podstawa Opodatkowania Stawka Wśród skal nieproporcjonalnych można wyróżnić skale: Progresywną Regresywną Degresywną Najczęściej stosowana jest skala progresywna. Skala ta charakteryzuje się tym, że im wyższa jest podstawa opodatkowania to tym wyższa jest stawka podatkowa np. Podstawa Opodatkowania Stawka Do 100 zł 10% 101 -500 zł 20% 501 -1000 zł 30% 1001 -2000 zł 40%

Niemniej progresja podatkowa może występować w dwóch postaciach: a) progresji globalnej ( jedna stawka do całej podstawy opodatkowania np. do 100 000 zł stawka 50%) b) progresji szczeblowanej ( polega ona na tym, że całą podstawę opodatkowania dzieli się na poszczególne odcinki (szczeble) i do każdego z nich stosuje się inną, wynikającą ze skali stawkę. Tak obliczane kwoty cząstkowe dodajemy do siebie i obliczamy podatek np. Podstawa opodatkowania: Stawka Wysokość podatku Do 10 000 zł 10% 1 000 zł 10 000 zł – 30 000 zł 20% 4 000 zł 30 000 zł – 60 000 zł 30% 9 000 zł 60 000 zł – 100 000 zł 40% 16 00 zł = 30 000 zł (podatek)

Podstawa opodatkowania Stawka Wysokość podatku Do 20 000 zł 20% 2000 zł Ponad 20 000 zł do 40 000 zł 30% 6000 zł ( czyli 30% od nadwyżki ponad kwotę 20 00 zł Ponad 40 000 zł do 80 000 zł 40% 16 000 zł (czyli 40% od nadwyżki ponad 40 000 zł) Ponad 80 000 zł do 150 000 zł 50% 35 000 zł (czyli 50% od nadwyżki ponad 80 000 zł) Ponad 150 000 zł 60% Dotychczas obliczony podatek w wysokości 59 000 zł + ewentualna nadwyżka ponad kwotę 150 000 zł

Podstawa opodatkowania Stawka Wysokość podatku Do 200 zł 10% ? Ponad 200 zł do 500 zł 20% Ponad 500 zł do 1000 zł 30% Ponad 1000 zł do 2000 zł 40%

Podstawa opodatkowania Stawka Wysokość podatku Do 200 zł 10% Ponad 200 zł do 500 zł 20% 20 zł + 20% nadwyżki ponad 200 zł Ponad 500 zł do 1000 zł 30% 80 zł + 30% od nadwyżki ponad 500 zł Ponad 1000 zł do 2000 zł 40% 230 zł + 40% od nadwyżki ponad 1000 zł (400 zł) = 630 zł (: 20 zł+ 60 zł+150 zł+400 zł = podatek po zsumowaniu wszystkich szczebli)

Proszę obliczyć podatek metoda progresji szczeblowanej przy założeniu podstawy opodatkowania w wysokości 5 000 zł oraz po przyjęciu niżej wskazanych stawek podatkowych dla poszczególnych szczebli.

Podstawa opodatkowania w zł Stawka % Wysokość podatku Do 100 zł 10 Ponad 100 do 500 zł 20 ? Ponad 500 do 2000 zł 30 Ponad 2000 do 3000 zł 40 Ponad 3000 zł do 5000 zł 50 Ponad 5000 zł 60

Podstawa opodatkowania w zł Stawka Wysokość podatku Do 100 zł 10 Ponad 100 do 500 zł 20 10 zł + 20% nadwyżki ponad 100 zł Ponad 500 do 2000 zł 30 90 zł + 30% nadwyżki ponad 500 zł Ponad 2000 do 3000 zł 40 540 zł + 40% ponad 2000 zł Ponad 3000 zł do 5000 zł 50 940 zł + 50% ponad 3000 zł Ponad 5000 zł 60 1940 zł + 60% ponad 5000 zł

Podsumowując: Podatek dla podstawy opodatkowania 5000 zł oraz przyjęcie wyżej wskazanych szczebli po zsumowaniu wyniesie = 1940 zł ( 10 zł + 90 zł + 540 zł + 940 zł)

Podstawa obliczenia podatku w złotych Obecnie w rozwiązaniach prawnych w Polsce stosowana jest tylko progresja szczeblowana np. art. 27 u.p.d.f.: Art. 27. 1. (106) Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:   Podstawa obliczenia podatku w złotych Podatek wynosi   ponad do 85 528 18% minus kwota zmniejszająca podatek 15 395 zł 04 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł

Skala regresywna polega na tym, że wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa. Skala degresywna – polega na tym, że w miarę zmniejszenia się podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa. Gdy podstawa opodatkowania zmniejszy się do pewnej ustalonej kwoty (minimum) wówczas stawka jest już stała, a opodatkowanie staje się proporcjonalne. (progresja czyli „ z dołu do góry” – progres, degresja z „ góry na dół”)

Funkcje podatków: Funkcja fiskalna Funkcja redystrybucyjna Funkcja stymulacyjna Funkcja informacyjno-kontrolna

Fiskalizm i jego granice: 1. Absolutne granice opodatkowania 2. Względne granice opodatkowania

Ad. 1 Zarówno dochody budżetowe jak i wydatki budżetowe są częścią produktu narodowego, zatem ostateczne rozmiary produktu krajowego brutto zakreślają absolutną granicę opodatkowania. W Polsce udział dochodów podatkowych w PKB wahał się w ostatnich latach w granicach 14-17%. Udział dochodów podatkowych sektora instytucji rządowych i samorządowych w relacji do PKB wyniósł w 2017 r. 21% Udział dochodów podatkowych w sfinansowaniu wydatków budżetu państwa wyniósł 83,9%, podczas gdy w 2014 r. wyniósł on 75,7%, w 2015 r. – 78,3%, a w 2016 r. – 81,5%.

Ad. 2 względne granice opodatkowania ( czyli tolerowanie podatków tylko do pewnej granicy) - pojawienie się efektu Laffera, - naruszenie źródeł podatku, - naruszenie zasady sprawiedliwości podatkowej, -nieosiągnięcie zakładanych celów gospodarczych. [więcej informacji na powyższe zagadnienia : P. Smoleń, W. Wójtowicz (red.), Prawo podatkowe s. 61]

Czy w Polsce mamy do czynienia z nadmiernym fiskalizmem?

Założenie – w 2016 r. otrzymywaliśmy miesięczne wynagrodzenie na poziomie 3 228 zł – jakie będziemy musieli ponieść obciążenia ? 1. W pierwszej kolejności należy rozliczyć się z ZUS opłacając składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe. Ciężar ponoszenia składek jest podzielony pomiędzy pracownika i pracodawcę ( płatności za pracownika dokonuje pracodawca ale składki te są odliczane z płacy pracownika). Pracownik finansuje połowę składki na ubezpieczenie emerytalne ( 9,75% - cała składka 19,52%) w części ubezpieczenie rentowe ( 1,5% - cała składka 6%) oraz w całości ubezpieczenie chorobowe tj. 2, 45%

..A więc dla naszego przykładu gdzie wynagrodzenie wynosi 3 228 zł brutto Ubezpieczenie emerytalne (9,76%) = 315 zł Rentowe (1,5%) = 48,43 zł Chorobowe (2,45%) = 79,11 zł = 442,69 zł/ miesięcznie dla ZUS

2. Wynagrodzenie brutto pomniejszone o kwotę wpłaconą do ZUS stanowi podstawę do wyliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, które należy wpłacić do NFZ. Składka na ubezpieczenie zdrowotne od 2007 r. wynosi 9% od wynagrodzenia pomniejszonego o kwotę wpłaconą do ZUS ( czyli 9% z 86,29 % wynagrodzenia brutto) –inaczej 9% z 2 786,29 zł ( 3 228 zł minus 442,69 zł które zostały wpłacone do ZUS) = 250,77 zł dla NFZ

3. Następnym krokiem jest rozliczenie się z Urzędem Skarbowym w tym celu należy obliczyć podstawę opodatkowania która jest równa wynagrodzeniu brutto ( 3 228 zł) następnie pomniejszyć otrzymywane wynagrodzenie o składki na ubezpieczenie społeczne ( 442,69 zł) oraz zryczałtowane koszty uzyskania przychodu ( 111,25 zł) – obliczona w ten sposób podstawa opodatkowania wyniesie 2 675 zł.

Następnie mając tak obliczoną podstawę opodatkowania, można obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zaliczka ta jest równa 18% ( w naszym przypadku) podstawy opodatkowania pomniejszoną o miesięczną kwotę wolną od podatku ( 46 zł) oraz część składki na ubezpieczenie zdrowotne którą ZUS przekazał do NFZ – (odliczeniu podlega tylko 7,75% podstawy od której obliczona jest składka zdrowotna ( 7,75% z 2 786,29 zł czyli 215,94 zł. Zaliczka wynosi zatem 220 zł ( 0,18% x 2 675 zł minus 46 zł minus 215,94 zł)

.. W analizowanym przykładzie zatem wychodzi nam, że przy wynagrodzeniu na poziomie 3 228 zł – na „rękę” (netto) otrzymamy kwotę około 2 315 zł 3 228 zł minus 442,69 zł (ZUS) minus 250,77 zł (NFZ) minus 220 zł ( PIT) = 2 314,54 zł

…Ale to nie wszystko

Nie możemy bowiem zapomnieć o podatkach, które również przychodzi nam płacić np. podatek rolny, podatek leśny, podatek od czynności cywilnoprawnych, od nieruchomości itd.. Ponadto ! Codziennie płacimy podatki pośrednie ( 23% VAT, -na niemal 90% produktów i usług które kupujemy oraz Akcyza np. na jeden litr paliwa przypada 1,56 zł akcyzy, czy w przypadku energii elektrycznej : 002 zł na 1 KWH)

Reasumując: Z pensji w wysokości 3 228 zł brutto pozostało nam 2 315 zł przy założeniu, że co najmniej 40% tak ukształtowanego wynagrodzenia przeznaczamy na podatki pośrednie w naszym portfelu pozostanie nam około 1392 zł ( czystego dochodu) a więc do budżetu państwa oddajemy pod postacią ZUS/NFZ/Podatków około 60% naszego wynagrodzenia. Zatem w miesiącu w którym pracujemy zwykle 20 dni przez około 8 h dziennie zaledwie 8 dni pracujemy „dla siebie” a 12 dni pracujemy na rzecz „państwa”..

Czym jest Prawo Podatkowe?

Czym jest prawo podatkowe? Prawo podatkowe należy do gałęzi prawa publicznego, współtworzy system prawa państwowego. Przedmiotem prawa podatkowego jest całokształt stosunków między państwem a jednostką których treścią jest obowiązek podatkowy. Prawo podatkowe reguluje więc te stosunki, które związane są z nieekwiwalentnym przesuwaniem środków pieniężnych pomiędzy tymi podmiotami. Podmiot uprawniony żąda bowiem od podmiotu zobowiązanego świadczenia pieniężnego bez wzajemnego świadczenia ze swojej strony. Ponadto wyróżnikiem tych stosunków (cechą charakterystyczną) jest zasada nie równorzędności podmiotów. Istnieje podmiot zobowiązany z tytułu podatku czyli „dłużnik podatkowy” oraz podmiot uprawniony do poboru podatku czyli „wierzyciel podatkowy”.

Źródła prawa podatkowego:

Źródła prawa podatkowego: Konstytucja RP jako źródło prawa podatkowego Ustawa podatkowa jako źródło prawa podatkowego Międzynarodowe umowy podatkowe jako źródło prawa podatkowego Rozporządzenie jako źródło prawa podatkowego Akty prawa miejscowego jako źródło prawa podatkowego Prawo Unii Europejskiej jako źródło prawa podatkowego Judykatura jako źródło prawa podatkowego Ordynacja podatkowa jako źródło prawa podatkowego

Ad. 1 Konstytucja jako źródło prawa podatkowego: Art. 217.  Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Ponadto Konstytucja w sposób wyraźny wskazuje na swoistego rodzaju odmienności dotyczące sposobu tworzenia ustaw podatkowych: - rządowy projekt ustawy podatkowej nie może mieć charakteru pilnego, co oznacza, że Sejm nie może uchwalić ustawy podatkowej w trybie przyspieszonym, - Projekt ustawy podatkowej przedkładanej Sejmowi do uchwalenia musi przedstawiać finansowe skutki wykonania.

Ad. 2 Ustawa podatkowa jako źródło prawa podatkowego: Konstytucyjna regulacja wyrażona w art. 217 –oznacza, że do polskiego porządku prawnego została wprowadzona zasada bezwzględnej wyłączności ustawy podatkowej w zakresie ściśle określonym : co do podmiotu, przedmiotu, stawek podatkowych, zasad przyznawania ulg i umorzeń i kategorii podmiotów zwolnionych od podatków. Art. 217 Konstytucji pozostawia niewielki zakres dla regulacji o charakterze wykonawczym i jednocześnie podkreśla, że w systemie prawa podatkowego powszechnie obowiązującego nie może pojawić się regulacja o charakterze podustawowym, która wkraczałaby w materię zastrzeżoną dla bezwzględnej wyłączności ustawy podatkowej.

Ad. 3 Międzynarodowe normy prawa podatkowego: Zgodnie z konstytucyjnym porządkiem międzynarodowe umowy podatkowe stają się źródłem prawa powszechnie obowiązującego dopiero po ich ratyfikacji i ogłoszeniu. Ratyfikacja międzynarodowej umowy podatkowej potwierdza wolę przestrzegania jej postanowień i włącza umowę do polskiego systemu podatkowego.

Ad. 4 Rozporządzenia jako źródła prawa podatkowego: Przede wszystkim rozporządzenie jest aktem wykonawczym mającym na celu zrealizowanie ustawy. Treść rozporządzenia musi zatem pozostawać w merytorycznym i funkcjonalnym związku z ustawą podatkową. Ważne! – Rozporządzenie nie może w swej treści kształtować praw podmiotowych jednostki. Rozstrzygnięcia które kształtują prawa podmiotowe jednostki mogą być regulowane wyłącznie przez akty rangi ustawowej.

Ponadto Rozporządzenie może być wydane tylko zgodnie z normami konstytucyjnymi –oznacza to że: Rozporządzenia są wydawane tylko przez organy wskazane w Konstytucji ( RM, MF) a organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekraczać swoich kompetencji innemu organowi. Rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie podatkowej. Rozporządzenie może być wydane tylko w granicach upoważnienia ustawy i tylko w celu jej wykonania. Upoważnienie musi określać zakres spraw przekazanych do uregulowania treści tego aktu.

Ad. 5 Akty prawa miejscowego: W tym aspekcie należy wyraźnie zaznaczyć że JST nie mają kompetencji do wprowadzania i znoszenia obowiązków podatkowych ponieważ jest to wyłączną domeną ustawy podatkowej. Ponadto akty prawa miejscowego są źródłem prawa powszechnie obowiązującego tylko na obszarze działania tych organów, które je ustanowiły. Przepisy prawa podatkowego, aczkolwiek powszechnie obowiązujące mają zatem jednoznacznie przestrzenny zakres obowiązywania. Nie dotyczą terytorium Polski jako całości, ale wyłącznie tego obszaru, który wynika z właściwości miejscowej władzy podejmującej uchwałę podatkową.

Ad. 6 Prawo Unijne jako źródło prawa podatkowego: Z chwilą akcesji do UE Polska przyjęła cały dorobek prawny Wspólnoty Europejskiej, który stał się równorzędnym porządkiem prawnym obowiązującym w Polsce. Porządek ten obejmuje nie tylko prawo wspólnotowe (obecnie unijne) ale także ukształtowane dotychczas zasady jego wykładni, zwyczaje oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto Polska uznała nadrzędność prawa wspólnotowego na prawem krajowym.

Ad. 7 . Judykatura jako źródło prawa podatkowego. Judykatura nie jest źródłem prawa podatkowego w rozumieniu art. 87 Konstytucji. Niemniej niezwykle ważna jest rola WSA i NSA w zakresie „prawotwórstwa podatkowego”. Sędzia sądu administracyjnego może w konkretnym przypadku dotyczącym ustawy podatkowej nie zastosować jej przepisów, a rozstrzygnięcie oprzeć wprost na treści normy konstytucyjnej. Znajduje to uzasadnienie w konstytucyjnej zasadzie zobowiązującej sędziego sądu administracyjnego do podległości normie hierarchicznie wyższej tj. normie konstytucyjnej. Jeżeli zatem sędzia uzna że przepis ustawy podatkowej jest sprzeczny z przepisami konstytucyjnymi, to nie może zastosować przepisu ustawowego, ale musi zastosować się do przepisu konstytucyjnego (art. 178 Konstytucji)

Zasady systemu podatkowego:

Adam Smith Adolf Wagner David Ricardo John Stuart Mill Fritz Neumark

Na następne zajęcia proszę przygotować: 1. Analizę art. 6 -9 oraz art.. 13-14 OP 2. Analiza i przykłady progresji szczeblowanej jako przykładu nieproporconalnego rodzaju skali podatkowej. 2. Zapoznanie się z treścią podręcznika od s. 1 do 67 [ P. Smoleń, W. Wójtowicz (red.), Prawo podatkowe.]