KOMPETENCJE KLUCZOWE Fundament człowieka przyszłości Adriana Starobrat

„NADCHODZĄCY CZAS, TO CZAS UMYSŁOWEGO PRACOWNIKA, KTÓRY OPRÓCZ FORMALNEGO WYKSZTAŁCENIA POSIADA UMIEJĘTNOŚĆ PRAKTYCZNEGO STOSOWANIA WIEDZY ORAZ NAWYK NIEUSTANNEGO UCZENIA SIĘ.” „NADCHODZĄCY CZAS, TO CZAS UMYSŁOWEGO PRACOWNIKA, KTÓRY OPRÓCZ FORMALNEGO WYKSZTAŁCENIA POSIADA UMIEJĘTNOŚĆ PRAKTYCZNEGO STOSOWANIA WIEDZY ORAZ NAWYK NIEUSTANNEGO UCZENIA SIĘ.” PETER DRUCKER

W jakim świecie będą funkcjonować nasi uczniowie? Kończy się świat jaki znamy! Dynamiczne przemiany zachodzące w społeczeństwie, związane ze zmianami warunków społecznych, ekonomicznych, naukowo-technicznych końca XX wieku spowodowały, że zaistniała potrzeba posiadania przez młodego człowieka nowego zasobu kompetencji.

Nasi uczniowie – pokolenie Z, to dzieci urodzone po 2000 roku, które nie znają świata bez telefonów komórkowych i komputerów. Wiedzę chcą czerpać głównie z Internetu. Przez większą część czasu są online. W przyszłości część z nich będzie pracować na odległość, większość zmieni pracę kilka lub kilkanaście razy, cały czas poszerzając swoje wykształcenie. W jaki sposób szkoła ma nadążyć za swoimi uczniami? Kształtować w nich kompetencje kluczowe.

NOWE WYZWANIA MŁODEGO CZŁOWIEKA globalizacja, globalizacja, zmiany technologiczne, zmiany technologiczne, powszechna migracja zarobkowa, powszechna migracja zarobkowa, rozwój technik masowej komunikacji, rozwój technik masowej komunikacji, międzynarodowe zmiany składu demograficznego siły roboczej, międzynarodowe zmiany składu demograficznego siły roboczej, potrzeba kształcenia ustawicznego, potrzeba kształcenia ustawicznego,

Kompetencje cyfrowe Polaków należą do jednych z najniższych w Europie — co piąty Polak nigdy nie skorzystał z Internetu.

AKTYWNI+ PRZYSZŁOŚĆ RYNKU PRACY WNIOSKI Automatyzacja, cyfryzacja i związane z nimi zjawiska znacząco zmienią definicję pracy w nadchodzących latach. Prawie połowa (47%) zawodów znanych obecnie zostanie zastąpiona pracą maszyn w ciągu najbliższych 25 lat. Kompetencje cyfrowe są kluczowe dla sukcesu zawodowego w nowych realiach cyfrowej gospodarki.

KLUCZOWE WNIOSKI PŁYNĄCE Z BADANIA AKTYWNI + Zawody kreatywne wymagające nieszablonowego działania, są bezpiecznym kierunkiem rozwoju, w przeciwieństwie do zawodów opartych na czynnościach powtarzalnych i schematycznych! Zawody w 90 % zagrożone automatyzacją - robotnik rolny, - sprzedawca, - recepcjonista, - księgowy, - bibliotekarz, - agent ubezpieczeniowy, - urzędnik bankowy, pocztowy. Zawody „bezpieczne” - psycholog, - pielęgniarka, - analityk biznesowy, - specjalista IT, - duchowny, - wykładowca, - lekarz.

WSPÓŁCZESNY RYNEK PRACY Umiejętności interpersonalne i predyspozycje osobowościowe - komunikatywność, - systematyczność, - kreatywność, - samodzielność, - otwartość na doświadczenia, - zdolności analityczne, - chęć uczenia się, - dyspozycyjność, - motywacja, - stabilność emocjonalna, - entuzjazm, - odporność na stres, - uczciwość, - zaradność - optymizm, - umiejętność pracy w grupie.

DŁUGOTRWAŁY PROCES ROZWOJU KOMPETENCJI od wczesnego dzieciństwa aż do śmierci) Uczymy się przez całe życie (od wczesnego dzieciństwa aż do śmierci), formalnie, poza formalnie i nieformalnego, w rodzinie, szkole, miejscu pracy, sąsiedztwie i innych społecznościach. JEDNAKOWO WAŻNE !!! Wszystkie KK są JEDNAKOWO WAŻNE !!! Każda z nich przyczynia się do udanego życia w społeczeństwie. Absolwent szkoły ma być wyposażony: - w wiedzę, - w konkretne umiejętności, takie które pomogą mu radzić sobie w nowej rzeczywistości społecznej i gospodarczej.

KOMPETENCJE KLUCZOWE W PROCESIE UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE (UE) 2006 r. 1) porozumiewanie się w języku ojczystym; 2) porozumiewanie się w językach obcych; 3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne; 4) kompetencje informatyczne; 5) umiejętność uczenia się; 6) kompetencje społeczne i obywatelskie; 7) inicjatywność i przedsiębiorczość; 8) świadomość i ekspresja kulturalna 2018 r. 1. kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji, 2. kompetencje w zakresie wielojęzyczności, 3. kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii, 4. kompetencje cyfrowe, 5. kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się, 6. kompetencje obywatelskie, 7. kompetencje w zakresie przedsiębiorczości, 8. kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Istota kompetencji kluczowych - ponadprzedmiotowość, - wzajemne przenikanie, - współzależność. Dlatego nie mówimy o rozwijaniu pojedynczych kompetencji kluczowych, tylko o wszystkich razem!

ZajęciaprzedmiotoweZajęciaprzedmiotowe Zajęcia pozalekcyjne RozwijanieKompetencjiuczniówRozwijanieKompetencjiuczniów

Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. Kompetencje kluczowe to dynamiczna kombinacja: Wiedza Fakty i liczby, pojęcia, idee i teorie, które są już ugruntowane i pomagają zrozumieć określoną dziedzinę lub zagadnienie Umiejętności Postawy Zdolność i możliwość realizacji procesów i korzystania z istniejącej wiedzy do osiągania wyników Gotowość i skłonność do działania lub reagowania na idee, osoby lub sytuacje

1. Porozumiewanie się w języku ojczystym porozumiewanie się w mowie i piśmie w różnych sytuacjach komunikacyjnych, porozumiewanie się w mowie i piśmie w różnych sytuacjach komunikacyjnych, zdolność wyrażania i interpretowania pojęć, zdolność wyrażania i interpretowania pojęć, rozróżnianie i wykorzystywanie różnych typów tekstów, rozróżnianie i wykorzystywanie różnych typów tekstów, poszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji, poszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji, zainteresowanie kontaktami z innymi ludźmi, zainteresowanie kontaktami z innymi ludźmi, językowa interakcja w odpowiedniej i kreatywnej formie w pełnym zakresie kontekstów społecznych i kulturowych – w edukacji i szkoleniu, pracy, domu i czasie wolnym. językowa interakcja w odpowiedniej i kreatywnej formie w pełnym zakresie kontekstów społecznych i kulturowych – w edukacji i szkoleniu, pracy, domu i czasie wolnym.

Postawa - krytyczny i konstruktywny dialog, - wrażliwość na walory estetyczne, - rozumienie i używanie języka pozytywnie i odpowiedzialnie społecznie Postawa - krytyczny i konstruktywny dialog, - wrażliwość na walory estetyczne, - rozumienie i używanie języka pozytywnie i odpowiedzialnie społecznie. Wiedza - słownictwo, - gramatyka funkcjonalna, - funkcje językowe. Umiejętność - komunikowanie się w j. ojczystym w mowie i piśmie w różnych sytuacjach, - posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, (wyszukiwanie i korzystanie z informacji, przygotowanie prezentacji)

2. Porozumiewanie się w obcych językach Zdolność wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie oraz językowej interakcji w odpowiedniej i kreatywnej formie w pełnym zakresie kontekstów społecznych i kulturowych – w edukacji, pracy, domu i czasie wolnym w zależności od chęci lub potrzeb danej osoby.

Postawa Postawa - świadomość różnorodności kulturowej, - zainteresowanie i ciekawość języków i komunikacji międzykulturowej. Wiedza - znajomość słownictwa i gramatyki funkcjonalnej języka, - znajomość konwencji społecznych oraz aspektu kulturowego i zmienności języków Umiejętności - rozumienie komunikatów słownych, inicjowanie, podtrzymywanie i kończenie rozmowy, - czytanie, rozumienie i pisanie tekstów, - właściwe korzystanie z pomocy, - uczenie się języków również w nieformalny sposób w ramach uczenia się przez całe życie.

3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne A. Kompetencje matematyczne rozwijanie i wykorzystywanie myślenia matematycznego w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji. rozwijanie i wykorzystywanie myślenia matematycznego w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji. Podstawa - opanowanie liczenia (myślenie logiczne i przestrzenne) Podstawa - opanowanie liczenia (myślenie logiczne i przestrzenne) oraz prezentacja (wzory, modele, wykresy, tabele). oraz prezentacja (wzory, modele, wykresy, tabele).

Postawa Postawa - szacunek dla prawdy i chęć szukania przyczyn, oceniania ich zasadności. Wiedza - liczenie, znajomość miar i struktur, głównych operacji i sposobów prezentacji matematycznej, - rozumienie terminów i pojęć matematycznych, - świadomość pytań, na które matematyka może dać odpowiedź, Umiejętności - stosowanie głównych zasad i procesów matematycznych, - śledzenie i oceniania ciągów argumentów, - komunikowanie się językiem matematycznym, - korzystanie z odpowiednich pomocy,

B. Podstawowe kompetencje naukowo-techniczne Kompetencje naukowe: - zdolności i chęć wykorzystywania wiedzy do wyjaśniania świata przyrody (formułowanie pytań i wyciąganie wniosków opartych na dowodach). Kompetencje techniczne : - stosowanie tej wiedzy i metodologii, - rozumienie zmian powodowanych przez działalność ludzką i odpowiedzialność poszczególnych obywateli.

Wiedza Wiedza - pojęcia naukowe, zasady i metody, - rozumienie wpływu nauki i technologii na świat przyrody, - rozumienie korzyści, ograniczeń i zagrożeń, Umiejętności - wykorzystywanie i posługiwanie się narzędziami i urządzeniami technicznymi oraz danymi naukowymi, - rozpoznawanie niezbędnych cech postępowania naukowego, - wyrażanie wniosków i sposobów rozumowania, które do tych wniosków doprowadziły, Postawy - krytyczne rozumienie i ciekawość, - zainteresowanie kwestiami etycznymi o poszanowaniu bezpieczeństwa, w odniesieniu do postępu naukowo – technicznego w kontekście osoby, jej rodziny, społeczności i świata.

4. Kompetencje informatyczne Umiejętne i krytyczne wykorzystywanie Technologii Społeczeństwa Informacyjnego (TSI) w pracy, rozrywce i porozumiewaniu się. Podstawowe umiejętności w tym zakresie: - wykorzystanie komputerów, laptopów, tabletów, smartfonów do tworzenia, przechowywania, prezentowania i wymiany informacji, porozumiewania się za pośrednictwem Internetu.

Wiedza Wiedza - rozumienie i znajomość natury, roli i możliwości TSI w życiu osobistym, społecznym i pracy(aplikacje komputerowe), - rozumienie możliwości i potencjalnych zagrożeń związanych z Internetem i komunikacją (poczta elektroniczna, narzędzia sieciowe), Umiejętności - poszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji oraz ich wykorzystywanie, - wykorzystywanie narzędzi do tworzenia, prezentowania i rozumienia złożonych informacji, - docieranie do usług oferowanych w internecie, wyszukiwanie ich i korzystania z nich, - stosowanie TSI, jako wsparcie krytycznego myślenia, kreatywności i innowacji. Postawa - odpowiedzialne wykorzystywania mediów interaktywnych, - zainteresowanie udziałem w społecznościach i sieciach w celach kulturalnych, społecznych lub zawodowych.

5. „Umiejętność uczenia się” - konsekwentne i wytrwałe uczenie się, - organizowanie własnego procesu uczenia się (efektywne zarządzanie czasem i informacjami, indywidualni i w grupach), - świadomość własnego procesu uczenia się i potrzeb w tym zakresie, - zdolność pokonywania przeszkód, - nabywanie, przetwarzanie i przyswajanie nowej wiedzy i umiejętności, - poszukiwanie i korzystanie ze wskazówek. Kluczowe czynniki motywacja, motywacja, wiara we własne możliwości. wiara we własne możliwości.

Wiedza Wiedza - umiejętności i kwalifikacje, - znajomość i rozumienie własnych preferowanych strategii uczenia się, swoich silnych i słabych stron, - poszukiwanie możliwości kształcenia i szkolenia się oraz dostępnej pomocy lub wsparcia, Umiejętności - docieranie do nowej wiedzy i umiejętności, - efektywne kształtowanie kariery, pracy i wytrwałości w uczeniu się, - czas na samodzielną naukę (samodyscyplina), - wspólna praca w ramach procesu uczenia się, - dzielenie się nabytą wiedzą i umiejętnościami, Postawa - motywacja i wiara we własne możliwości, - rozwiązywanie problemów, zdolność do pokonywania przeszkód, - chęć wykorzystywania życiowych doświadczeń,

6. Kompetencje społeczne i obywatelskie Kompetencje osobowe, interpersonalne i międzykulturowe, obejmujące zachowania przygotowujące do : - uczestnictwa w życiu społecznym, zawodowym, rozwiązywania konfliktów, - zdolność do empatii, wykazywania się tolerancją, negocjacji, wyrażania i rozumienia różnych punktów widzenia, umiejętności współpracy, asertywność Kompetencje obywatelskie przygotowują osoby do pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim oraz poczuwania się do aktywnego i demokratycznego udziału. Kompetencje obywatelskie przygotowują osoby do pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim oraz poczuwania się do aktywnego i demokratycznego udziału.

A. Kompetencje społeczne - rozumienie zasad postępowania i reguł zachowania ogólnie przyjętych (np. w pracy), - świadomość podstawowych pojęć dotyczących osób, grup, organizacji zawodowych, równości płci, - rozumienie wielokulturowości, - konstruktywne porozumiewanie się w różnych środowiskach, - tolerancja, wyrażanie i rozumienie różnych punktów widzenia, - negocjacja, - empatia, - radzenie sobie ze stresem, - rozróżnienie sfery osobistej i zawodowej, - współpraca, asertywność i prawość, - komunikacją międzykulturową, - cenić różnorodność i szanować innych ludzi, - pokonywanie uprzedzeń i osiąganie kompromisu.

B. Kompetencje obywatelskie - demokracja, sprawiedliwość, równość, prawa obywatelskie, - znajomość współczesnych wydarzeń i światowej historii, - znajomość integracji europejskiej oraz struktur UE, - efektywne zaangażowanie, działania charytatywne, - krytyczna i twórcza refleksja, - udział w działaniach społeczności lokalnych i sąsiedzkich, - podejmowanie decyzji na wszystkich poziomach, - pełne poszanowanie praw człowieka (równości, tolerancji dla różnej religii i grup etnicznych), - wykazywanie poczucia przynależności do własnego otoczenia, - udział w wyborach, - okazywanie zrozumienia i poszanowania wspólnych wartości, - działalność obywatelską, poszanowanie wartości i prywatności innych osób.

7. Inicjatywność i przedsiębiorczość Zdolność osoby do wcielania pomysłów w czyn. kreatywność, innowacyjność, kreatywność, innowacyjność, umiejętność oceny własnych mocnych i słabych stron, umiejętność oceny własnych mocnych i słabych stron, gotowość do podejmowania ryzyka, gotowość do podejmowania ryzyka, zdolność do planowania przedsięwzięć i prowadzenia ich, zdolność do planowania przedsięwzięć i prowadzenia ich, świadomość wartości etycznych związanych z przedsiębiorstwami. świadomość wartości etycznych związanych z przedsiębiorstwami.

- ogólne rozumienie zasad działania gospodarki, - świadomość zagadnień etycznych związanych z przedsiębiorstwami np. sprawiedliwy handel lub przedsięwzięcia społeczne, - zarządzanie projektami (planowanie, organizacja, analiza, prezentacja, raport, ocena), - zdolność pracy indywidualnej i współpracy w zespołach, - ocena i identyfikacja własnych mocnych i słabych stron, - aktywność, niezależność i innowacyjność w życiu osobistym, społecznym i zawodowym, - motywacja i determinacja w realizacji celów osobistych, wspólnych.

8. Świadomość i ekspresja kulturalna Świadomość lokalnego, narodowego i europejskiego dziedzictwa kulturalnego oraz jego miejsca w świecie. Docenianie znaczenia twórczego wyrażania idei, doświadczeń i uczuć za pośrednictwem np. muzyki, sztuk teatralnych, literatury i sztuk wizualnych.

- świadomość dziedzictwa kulturalnego - znajomość najważniejszych dzieł kultury, - rozumienie kulturowej i językowej różnorodności w Europie i świecie, - zrozumienie znaczenia estetyki w życiu codziennym, - wrażliwość i przyjemność z odbioru dzieł sztuki, - wyrażanie siebie, - zdolność do odniesienia własnych punktów widzenia, - otwarcie na różnorodność ekspresji kulturalnej, - kreatywność, wyrażanie siebie środkami artystycznymi, - udział w życiu kulturalnym.

Po co kształtować kompetencje kluczowe u uczniów?

Rozwijanie kompetencji wymaga aktywności i zaangażowania uczniów w procesie dydaktycznym W procesie nauczania słucha, obserwuje odp. na pytania, uczy się na pamięć, wykonuje polecenia, opisuje, wypełnia, uzupełnia, koloruje, rozwiązuje zadania, przyswaja i odtwarza wiadomości W procesie uczenia się W procesie uczenia się rozumie po co uczy się danego tematu, rozumie dlaczego nauczyciel robi to, co robi, myśli - analizuje, kojarzy, porównuje, wnioskuje, zadaje pytania, rozmawia, układa zadania, wyraża opinię, doświadcza, eksperymentuje, rozwiązuje problemy, jest twórczy i kreatywny, współpracuje w grupie, zmienia usadzenie w ławkach, jest zawsze gotowy do odpowiedzi.

Możemy przygotować dzieci do egzaminów …lub do życia. Wybierzmy to drugie.

Dziękuję za uwagę !!! Adriana Starobrat