ZRĘCIN – moja mała ojczyzna 790. rocznica powstania Zręcina 1227 r. kiedyś dziś 2017 r. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna KALENDARIUM HISTORYCZNE POCZĄTKÓW ZRĘCINA: 1227 r. – pierwsza wzmianka w dokumencie pisanym nt. Zręcina Leszek Biały wymienia Zręcin jako własność opactwa Cystersów w Koprzywnicy koło Sandomierza. 1284 r. – drugi znany dokument, w którym Leszek Czarny 22 stycznia potwierdza przynależność Zręcina do Cystersów 1346 r. -dokument opisujący parafie należące do Zręcina: Biecz, Bieździedzę, Dębowiec, Jasło, Warzyce, Klecie, Sławęcin, Szebnie, Tarnowiec, Załęże, Zręcin, Żarnowiec, Żmigród Stary i Nowy ZRĘCIN JEST NAJSTARSZĄ MIEJSCOWOŚCIĄ W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna GENEALOGIA NAZWY miejscowości IZDRANCINO – tak zapisywano nazwę dzisiejszego Zręcina w pierwszych dokumentach pisanych (1227r., 1284r., 1346r.) ZYNDRANÓW- wedle tej koncepcji król Władysław I Łokietek ofiarował ziemię rodzinie Zyndranów, która założyła miejscowość około 1320 roku (wiemy, że król finansował budowę kościoła) ZRANCZYN – odmiana słowa Izdrancin, która wynikła ze zmian języka polskiego (wymowy i pisma) wg legend- aby dotrzeć do osady trzeba było być zręcznym –przeskoczyć przez rzekę Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna WŁAŚCICIELE 1227 r. – Zakon cystersów w Koprzywnicy 1328 r. – Paszka Bogoria 1353 r. – dziedzic Kiełcz 1388 r. – Zakon cystersów w Koprzywnicy 1581 r. – dziedzic Niedziecki 1639 r. – dziedzic Siedleczyński 1728 r. – dziedzic Aleksander Dunin Smoszewski 1784 r. – dziedzic hrabia Dominik Karol Drokesz 1799 r. – Skrzyński 1800 r. – hrabia Franciszek Poniński 1816 r. – hrabia Justus Szymon August Poniński 1802 r. – Walenty Lizęga 1807r. – Leopold Wysocki 1813 r. – Józef Strugała 1818 r. – Fryderyk Denker 1819 r.-1848r. – Rudolf Klobassa 1848 r.-1886 r. – Karol Klobassa 1886r.-1896 r. – Wiktor Klobassa-Zrencki 1896 r.-1934 r. – dr Karol Klobassa-Zrencki jr. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE TRZĘSIENIA ZIEMI: 1328 r- drugie odnotowane trzęsienie ziemi , które na pewno było odczuwalne w Zręcinie i całej Polsce, na Węgrzech, Czechach i Rusi 5 czerwca 1443 r.- w wyniku tego trzęsienia ziemi, które nawiedziło całą Europę Środkową prawdopodobnie zmienił się bieg rzeki Jasiołki w Zręcinie (na Węgrzech zawaliły się zamki) Stare koryto Jasiołki- obecnie tereny za ulicą Zapłocie Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE POMNIKI PRZYRODY – do dnia dzisiejszego przetrwały trzy pomniki przyrody: dwa okazałe dęby (jeden uschnięty) i jedna lipa. Dąb na starym korycie Jasiołki Dąb przy Folwarku (uschnięty) Lipa przy murach Kościoła Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE ZNAK MATKI BOSKIEJ – na owej lipie , która znajduje się w murze okalającym kościół wg legend i ustnych podań jest odciśnięta stopa Matki Bożej. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE Kult Matki Boskiej – przy ulicy M. Konopnickiej ,według podań, znajduje się płyciutka studzienka, która nigdy nie wysycha-miało tu miejsce objawienie Matki Bożej, która przechodząc tędy w stronę Tarnowca, obmywała sobie nogi. studzienka ma tylko 1 metr głębokości Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE TAJEMNICZY OBRAZ – 17 maja 1772 roku na terenie Zręcina przebywają wojska pod dowództwem puł. Rudnickiego. Żołnierze są świadkami cudu. Przy dworze modrzewiowym (ulica Marii Konopnickiej na wzgórzu) znajdują obraz, który „poci się krwią”. Swoją przysięgę składają na piśmie razem z pułkownikiem. Poświadcza to ksiądz kapelan Franciszek Podlewski. Obraz i poświadczenie znajdują się w kościele. Twarz Jezusa z obrazu w nawie bocznej kościoła parafialnego w Zręcinie Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZNANE NAZWISKA JAN SZCZEPANIK – (1872-1926) –jego dziadkowie pochodzili ze Zręcina, mieszkali w nieistniejącym budynku na skrzyżowaniu ulicy Kościelnej i Żegleckiej. Matka Jana wyemigrowała do Lwowa. W 1872 roku brzemienna postanawia powrócić do Zręcina. W drodze do rodzinnych stron rodzi się Jan, znany jako Leonardo da Vinci Galicji i POLSKI EDISON. W Zręcinie dorasta , po śmierci matki wychowuje go w Krośnie ciotka Salomea. Ciekawy świata chłopiec często odwiedza w Bóbrce Ignacego Łukasiewicza i z czasem przyćmił jego odkrycia. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZNANE NAZWISKA JAN SZCZEPANIK - wynalazł: telektroskop – pierwowzór dzisiejszej telewizji , zgłoszenie patentowe z 1897 r. system barwnego tkactwa –stosowany był od 1898 roku przez austriacki oraz niemiecki przemysł włókienniczy, system barwnego filmu –barwna klisza filmowa , na którą w 1900 uzyskuje brytyjski patent. kamera filmowa – odwzorowująca barwy, a później także projektor system kolorowej fotografii oraz światłoczuły papier telefot – udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość przedstawione na wystawie światowej w Paryżu w 1900 roku fotometr – urządzenie do pomiaru jasności, Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZNANE NAZWISKA JAN SZCZEPANIK - wynalazł: kamizelka kuloodporna – projekt kamizelki kuloodpornej z roku 1901 uchronił przed śmiercią w zamachu króla hiszpańskiego Alfonsa XIII fotosculptor – przyrząd służący do kopiowania rzeźb metodą fotograficzną, caloridul – wynaleziony w 1901 roku samoczynny regulator ciągu kominowego w paleniskach kotłowych dający duże oszczędności węgla. Opatentowany w Niemczech oraz Anglii, film dźwiękowy, silnik elektryczno-chemiczny Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZNANE NAZWISKA IZYDOR WILK – (1875-1936) – Urodził się w Zręcinie, to jedyny szerzej znany poeta, który publikował w Przyjacielu Ludu. Ma swój pomnik i piękny nagrobek na cmentarzu w Zręcinie. Zmarł na astmę 29 grudnia. Jego poezja jest najlepszym kronikarzem lat w których ją publikował(1900-1936). „A więc mi wierzcie, Bo prawdę wam kreślę, Po chłopsku żyję I po chłopsku myślę, Lecz choć są braki, Bieda trzepie w skórę Nic nie rozpaczać, ale serca w górę..” Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZNANE NAZWISKA KAROL KLOBASSA - 1823 r.-1886 r. – Na stałe osiadł w Zręcinie po zdobyciu wykształcenia(studia w Wiedniu i Hohenhaim) w 1847 roku. Od 1848 roku, po śmierci ojca ,zarządza majątkiem- Zręcinem .Żona Ludwika w posagu wniosła liczne majątki ziemskie, niestety zmarła młodo. Druga żona Helena (ojciec hrabia posiadał ogromny modrzewiowy dwór w Zręcinie) powiększyła ziemie Klobassy. Klobassa jako pierwszy pozwala na odwierty Łukasiewiczowi i Trzecieskiemu w poszukiwaniu ropy. Karol w spółce zainwestował w poszukiwania ropy i szczęście dopisało w 1860 roku gdy w końcu ”trysnęła ropa”, której było tyle, że brakowała beczek aby ja pomieścić. To Klobassa rozwinął spółkę Naftową(Bóbrkę), która w 10 lat zarobiła 1 500 000 zł. Ciekawostka: niezwykłej urody żona Karola Klobassy-Ludwika jest zabalsamowana w kryształowej trumnie. Umarła po urodzeniu bliźniąt w wieku 33 lat. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZNANE NAZWISKA W międzyczasie dokończył budowę piętrowego, podpiwniczonego PAŁACU. Otoczony był liczną zabudową: lodownią, stawami, oranżerią, kręgielnią, kuźnią, powozownią, altanami, mostami i nawet sztuczną wyspą (nowe koryto rzeki). Dziś pozostała tylko rządcówka. Ufundował : budowę kościoła, który dziś jest najważniejszym budynkiem Zręcina, dwie szkoły, tory wyścigowe, park, plac biesiadny, wodociąg. Niestety prawie nic poza pamięcią nie zostało. Zmarł w Zręcinie, został zapamiętany jako hojny dobroczyńca, lecz zapomniany dla świata. ciekawostka: wg opowieści pewnego razu w lecie dzieci zapragnęły jeździć na sankach. Klobbasa rozkazał przywieźć wóz soli i cukru we wiadomym celu. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna NIEISTNIEJĄCE BUDOWLE PAŁAC – budowę skończono 1861 roku. Wiemy ,że był murowany, piętrowy, z dwoma tarasami(dolnym i górnym) posiadał 14 pokoi. Dach był kryty miedzią, posiadał trzy łazienki. Posadzki wyłożone były mozaiką dębową - kostową. Całość ogrzewały kominki. Był podpiwniczony, znajdował się nad stawami w malowniczym otoczeniu drzew i licznych alejek Parku. Zachowało się jedne jego zdjęcie. Rozebrany po pierwszej wojnie światowej. ciekawostka: we wnętrzu było durze akwarium na całą ścianę z rybami sprowadzanymi z Wiednia Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna NIEISTNIEJĄCE BUDOWLE – stan z 1851 roku- na mapie nie ma PAŁCU z 1861 roku (jego lokalizacja na czerwono) oficyna oficyna dworek modrzewiowy Folwark z dworkiem przed rozbudową Połączenie mapy katastralnej z 1851 roku ze stanem obecnym (zdj. sateliterne) stąd prawdopodobnie zrobione jest jedyne zdjęcie Pałacu w 1881 roku Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZABYTKOWE BUDOWLE KOŚCIÓŁ - pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika Budowę rozpoczęto w 1875 roku. Dzwon przeniesiono ze starego drewnianego kościoła. Fundatorami kościoła byli: Karol Klobassa Zręcki Ignacy Łukasiewicz Parafianie Zaprojektował go Aleksander Gebauer w stylu eklektycznym – neoromańskim. Ma wysokość 56 metrów. Wieża zwieńczona jest pozłacaną kulą o średnicy 116 cm. Układ trzy nawowy halowy. Wnętrze jest harmoniczne o prostej przejrzystej formie. Ołtarz główny to pozłacany zabytek przeniesiony ze starego kościoła w stylu barokowym. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZABYTKOWE BUDOWLE STARA PLEBANIA – z 1885 r. Murowany budynek dzisiejszej starej plebani powstaje dzięki staraniom ks. Remiszowskiego. Nieopodal w 1893 roku wybudowana zostaje organistówka. Następnie wokół kościoła wznoszone jest ogrodzenie. Okres okupacji aż do 1950 roku nie przynosi żadnych inwestycji. W latach 60-tych i 70-tych polichromia kościoła i ołtarze zostają poddane renowacji. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZABYTKOWE BUDOWLE RZĄDCÓWKA – Jedyna pozostałość po zabudowie w Parku Zręcińskim. Odrestaurowana przez nieżyjącego już Stanisława Jana Klobassę- Zrenckiego (jego ojciec buduje rządcówkę - Stanisław Karol Klobassa- Zrencki). Pałac po I wojnie został zniszczony, rodzina Klobassów buduje ją z drzewa modrzewiowego aby mieć gdzie mieszkać (nieopodal Pałacu.) Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZABYTKOWE BUDOWLE FOLWARK- rozbudowany przez ród Klobassów składał się z: 1-Mieszkania 2,8-Budynku gospodarczego 3,4 - Stajni 5- Przejazdu 6,7- Magazynu i garażu 10-Owczarni 11-Pralni 16-Stodoły 17-Stajni Majątek sprzedany Adolfowi Chwapilowi w 1913 roku. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZABYTKOWE BUDOWLE SZCZĄTKI MŁYNU- Wybudowany w 1900 roku przez proboszcza ks. Juliana Krygowskiego był młynem i tartakiem Urządzenie do mielenia zboża i cięcia drewna napędzał silnik parowy. Wodę do maszyny parowej czerpał z rzeki Bóbrki. Budynek na tamte czasy był bardzo okazały. Wybudowany z cegły i przykryty blacha. Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna ZABYTKOWE BUDOWLE BUDYNEK PRZEDWOJENNY Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna WAŻNE BUDYNKI DZISIAJ SZKOŁA PODSTAWOWA i GIMNAZUM W 1954 powstaje komitet budowy szkoły. W roku 1963 rozpoczęto budowę szkoły i rok później następuje oddanie szkoły do użytku. Rozbudowa o część dzisiejszego gimnazjum następuje w 1999 roku. Pierwszym dyrektorem zostaje moja prababcia Marianna Waliszko. Patronem od 5 lipca 2007 roku jest św. Jan Kanty. Szkoła ma swój hymn autorstwa Kazimiery Wójcickiej. Pierwsze wzmianki o szkolnictwie w Zręcinie pochodzą z roku 1595 Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna WAŻNE BUDYNKI DZISIAJ DOM LUDOWY Po II wojnie światowej dokończono budowę obiektu. Wszystkie prace wykonali ręcznie mieszkańcy Zręcina. W 1947 roku skończono konstrukcje dachu a w 1948 r. pokryto budynek blachą. W 1949 roku budynek oddano na potrzeby Szkoły. Cegła na kominy pochodzi z rozbiórki schronów z krośnieńskiego lotniska Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna - Delikatesy Centrum - Piekarnia - Sklep Spar - Kiosk z punktem pocztowym - Kwiacarnia i sklep DELTA W dzisiejszym „centrum Zręcina” znajdują się: - Apteka- dawniej Wiejski Dom Towarowy - Centrum Kultury Zręcin- budynek dawnej szkoły - Ośrodek Zdrowia- Bank z przychodniami lekarskimi oraz rehabilitacja. Na poddaszu mieszkania CENTRUM ZRĘCINA Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna WAŻNE MIEJSCA DZISIAJ STADION – budowę rozpoczęto w 1988 roku. Od sezonu 1988/89 LKS TĘCZA ZRĘCIN rozgrywa mecze na własnej murawie Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna WAŻNE MIEJSCA DZISIAJ SCENA I PLAC ZABAW ZA DOMEM LUDOWYM Sergiusz Zima kl.4a

ZRĘCIN – moja mała ojczyzna DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Sergiusz Zima kl.4a