Jak skutecznie realizować podstawę programową?

Czym jest podstawa programowa?

Podstawa programowa jest najważniejszym dokumentem w randze rozporządzenia, które reguluje kwestię doboru treści nauczania, celów kształcenia i warunków, w jakich działalność dydaktyczna szkoły ma przebiegać. Przez lata podstawa programowa zyskała miano szkolnej Biblii, serca systemu, najważniejszego drogowskazu wyznaczającego rytm pracy w placówkach edukacyjnych.

Nauczyciel przedmiotu realizując podstawę programową, powinien pamiętać, że zawiera ona: cele ogólne, najważniejsze umiejętności, główne cele kształcenia dla poszczególnych przedmiotów, treści nauczania oraz sposoby i warunki realizacji.

Zadania nauczyciela dotyczące realizacji podstawy programowej

Planowanie

1. Nauczyciel zapoznaje się z podstawą programową pamiętając, że zawiera ona: cele, treści nauczania oraz sposoby i warunki realizacji.

2. Nauczyciel wybiera program nauczania analizując go pod kątem zgodności z podstawą programową. Podstawie programowej podporządkowane są programy nauczania, które muszą być z nią zgodne, a także dostosowane do potrzeb i możliwości ucznia. Program nauczania jest narzędziem do realizacji podstawy programowej i powinien obejmować całość podstawy programowej do danego etapu edukacyjnego.

3. Nauczyciel wybiera podręcznik, materiał edukacyjny. Przy wyborze podręcznika ważna jest znajomość nowej podstawy programowej. Podręcznik ma pełnić rolę wspomagającą w realizowaniu zapisów podstawy. Bezrefleksyjne „przerabianie” podręcznika może rodzić wiele problemów: od niezrealizowania podstawy programowej po słabe wyniki uczniów na egzaminach zewnętrznych. Pamiętajmy, że nie realizujemy podręcznika tylko podstawę programową.

Realizacja i ocena efektów

1. Realizowanie podstawy programowej i dopuszczonego programu nauczania. W realizowaniu podstawy programowej bardzo pomocny jest plan wynikowy i rozkład materiału, w których obok tematu lekcji i innych informacji pojawia się także numeryczne oznaczenie treści z podstawy programowej lub/i celu.

2. Indywidualizowanie pracy z uczniami i dostosowanie do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego ucznia. We współczesnej szkole spotykamy z jednej strony uczniów z wybitnymi zdolnościami i talentami, a z drugiej takich, którzy mają trudności w opanowaniu wymaganych treści i umiejętności. Praca zarówno z uczniem słabym, jak i zdolnym, stanowi nie lada wyzwanie dla każdego nauczyciela. Dlatego niezwykle ważna jest indywidualizacja procesu nauczania. Należy pamiętać, że obowiązkiem nauczyciela jest indywidualizacja pracy z uczniami na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych. Konieczne jest dostosowanie wymagań edukacyjnych i takiej organizacji pracy podczas zajęć edukacyjnych, by proces nauczania uwzględniał zróżnicowanie zespołu klasowego, a stosowane metody i formy pracy pozwalały na rzeczywiste rozwijanie potencjału wszystkich uczniów.

3. Badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów Systematyczne i rzetelne diagnozowanie umiejętności uczniów jest kluczem do realizacji celów kształcenia określonych przez podstawę programową i jednocześnie indywidualizacji nauczania. Pozwala na określenie mocnych i słabych stron ucznia oraz zaproponowanie poszczególnym uczniom takich rozwiązań i materiałów, które pomogłyby im osiągnąć lepsze wyniki w nauce i na egzaminie. Egzaminy zewnętrzne będą badać stopień realizacji celów zapisanych w podstawie oraz poziom opanowania wyróżnionych tam wiadomości i umiejętności. Im bliżej będziemy podstawy programowej, tym większa szansa na sukces naszych uczniów na egzaminie.

Podsumowanie: Nauczyciel realizuje podstawę programową pamiętając, że składa się ona z: celów, treści nauczania oraz sposobów i warunków realizacji. * Program nauczania i podręcznik to narzędzia do realizacji podstawy programowej. * Istotne są  cele nauczania dla danego przedmiotu oraz kompetencje kluczowe. * Potrzebny jest rozkład materiału i plan wynikowy z odsyłaczami do podstawy programowej. * Należy stosować się do zalecanych warunków i sposobu realizacji podstawy programowej. * Z podstawy programowej wynika charakter i zakres egzaminów zewnętrznych. * Realizujemy podstawę programową, nie „przerabiamy” podręcznik.