Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka dr Aleksandra Piotrowska Uniwersytet Warszawski

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Cechy emocji 3 – letniego przedszkolaka: Labilność (zmienność, krótkotrwałość – bo ich przyczyną są bodźce zewnętrzne) Duża siła (zasada 0 – 1) Globalność (wobec złożonych bodźców) Niski stopień świadomości własnych emocji Kontrola ekspresji emocji niemal nie istnieje

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Kierunki rozwoju emocjonalnego: Stopniowy wzrost znaczenia poznawczych przyczyn emocji (rola wyobrażeń, oczekiwań) Różnicowanie emocji: Powstawanie nowych emocji Dostosowywanie natężenia emocji do siły i znaczenia jej przyczyny

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Kierunki rozwoju emocjonalnego – c.d.: Początek ograniczania „promieniowania” emocji, ich globalnego charakteru (5 r.ż.) Stopniowy wzrost trwałości emocji, zmniejszenie labilności (5 r.ż.) Wzrost stałości emocjonalnego związku z obiektami – pojawianie się uczuć (wobec osób, zjawisk, aktywności)

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Kierunki rozwoju emocjonalnego – c.d.: 3. Zmiany ekspresji emocji: Uczenie się nowych form ekspresji Ograniczanie zakresu ekspresji Początki świadomej kontroli zachowań ekspresyjnych Uczenie się względnianie wymogów otoczenia (reguła maksymalizacji, maskowania itp.)

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Zachowania społeczne 3-latka: Zainteresowanie innymi dziećmi, ale preferowanie kontaktu z dorosłymi Brak norm regulujących kontakty społeczne Zabawy samotne lub równoległe Percepcja społeczna – rozróżnianie osób znanych i obcych (bez uwzględniania ich wieku, pozycji społ., stopnia zażyłości itp.)

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Kierunki rozwoju zachowań społecznych: Początek przestrzegania norm społecznych, nie tylko poleceń Rozwój zabaw zespołowych, umiejętności współdziałania z innymi Rozwój percepcji społecznej: Dostosowywanie zachowań do stopnia znajomości i wieku partnera Ciągle powierzchowny obraz innych, ale dziecko zaczyna dostrzegać cechy wewnętrzne drugiej osoby Początek decentracji (możność przedstawiania tej samej sytuacji z punktu widzenia różnych osób) Pojawianie się bardziej trwałych związków z innymi – przyjaźni (gł. w obrębie płci) Początek dużej roli grupy rówieśniczej

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Poziom rozwoju moralnego: Anomia moralna (brak rozumienia norm i zasad moralnych do 3 - 4 r. ż. ) Stadium moralności heteronomicznej 5 r. ż. Egocentryzm moralny Realizm moralny (stosowanie miar fizycznych w ocenie zdarzeń moralnych) Immanentna sprawiedliwość

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Wskazówki dla wychowawców: Uczyć dziecko dostosowywania się do otrzymywanych nakazów i zakazów: Umiejętnie wzmacniać pozytywne zachowania Zwiększać odroczenie czasowe między poleceniem a działaniem Uczyć respektowania poleceń kierowanych do całej grupy Kształtować zdolność do przestrzegania norm społecznych (początek: 5-6 r.ż.)

Rozwój emocjonalny i społeczno-moralny przedszkolaka Wskazówki dla wychowawców – c.d.: Uczyć empatii (dostrzegania, rozumienia przeżyć innych osób, współodczuwania) Angażować w udzielanie innym pomocy Ćwiczyć dzielenie się (dowód myślenia o drugiej osobie) Organizować współdziałanie (realizowanie wspólnego celu)

Dziękuję za uwagę