Instrumenty Terytorialne - nowy mechanizm wsparcia w ramach Regionalne Instrumenty Terytorialne - nowy mechanizm wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 Radom, 2 stycznia 2019 r.

WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE – ścieżka dojścia do RPO WM 2014-2020 Komisja Europejska wskazała w Strategii Europa 2020 cele i priorytety jakie należy osiągnąć w przyszłym okresie programowania Typy operacji oraz zakres wsparcia został określony w Umowie Partnerstwa, która została opracowana przez MRR w porozumieniu z KE oraz poszczególnymi Instytucjami Zarządzającymi Projekt SRWM określił najważniejsze wyzwania, problemy i kierunki rozwoju województwa mazowieckiego Założenia oraz Projekt RPO WM 2014-2020 (głównie na podstawie SRWM oraz Umowy Partnerstwa), wskazują, które cele i wyzwania określone przez KE, są celami i wyzwaniami województwa mazowieckiego, objętymi interwencją w nowej perspektywie finansowej. Przyjęty model programowania zakłada: zaangażowanie/włączenie poprzez funkcjonujące równolegle trzy Zespoły, podmiotów, które z ramienia samorządu województwa odpowiadają za rozwój województwa w poszczególnych jego obszarach, uzyskanie efektu synergii: powiązanie programu z dokumentami strategicznymi (Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030), wykorzystanie doświadczeń z realizacji programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2007-2013. Radom, 2 stycznia 2019

Opis metodyki programowania RPO WM 2014-2020 Przyjęty model programowania zakłada: zaangażowanie/włączenie poprzez funkcjonujące równolegle trzy Zespoły, podmiotów, które z ramienia samorządu województwa odpowiadają za rozwój województwa w poszczególnych jego obszarach, uzyskanie efektu synergii: powiązanie programu z dokumentami strategicznymi (Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030), wykorzystanie doświadczeń z realizacji programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2007-2013. Prace podzespołów oraz włączenie partnerów społecznych i gospodarczych w proces przygotowywania Programu, zostały umocowanie Zarządzeniem Marszałka Województwa Mazowieckiego Nr 381/13 z dnia 3 kwietnia 2013 r., w sprawie powołania Zespołu redakcyjno-programowego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego dla perspektywy finansowej 2014-2020. Na potrzeby wdrożenia zasady partnerstwa, dokonano modyfikacji Zespołu poprzez wprowadzenie wewnętrznego podziału na podzespoły tematyczne oraz rozszerzenie składu osobowego uwzględniającego szerokie grono interesariuszy. Wypracowany w podzespołach kształt Programu zostanie przekazany do uzgodnienia na ogólnym posiedzeniu Zespołu redakcyjno-programowego. Jednocześnie równolegle w stosunku do ww. prac, proceduje Zespół ds. rekomendacji, do zadań którego należy wypracowanie rekomendacji z doświadczeń we wdrażaniu Programów Operacyjnych w perspektywie finansowej 2007-2013 w zakresie przygotowania systemu wdrażania RPO WM 2014-2020. Ostateczne stanowisko zostanie przekazane pod obrady Zespołu do spraw Aktualizacji i Monitorowania Realizacji Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego i Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego oraz koordynacji prac nad przygotowaniem i wdrożeniem dokumentów programowych Województwa Mazowieckiego dla perspektywy finansowej 2014-2020. Po uzyskaniu pozytywnego stanowiska, dokument zostanie przekazany na posiedzenie Zarządu Województwa Mazowieckiego. Ponadto, Zarząd Województwa Mazowieckiego bierze czynny udział w pracach na rzecz nowej perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020. W wyniku cyklicznych spotkań przewodniczącego Zespołu redakcyjno-programowego z Zarządem, wypracowywane są kwestie związane z ukierunkowaniem wsparcia, typem operacji, podziałem alokacji, mandatem negocjacyjnym i kontaktem terytorialnym oraz wszystkimi innymi kluczowymi obszarami związanymi z dalszym procedowaniem prac, mającym na celu wypracowanie RPO WM 2014-2020 Warszawa, 2 stycznia 2019

Proponowana struktura RPO WM 2014-2020 Cele tematyczne wskazane przez KE na lata 2014 – 2020 1. Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji 2. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno- komunikacyjnych 3. Podnoszenie konkurencyjności MŚP, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem 6. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych (TEN- T) 8. Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników 9. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem 10. Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie 11. Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej Projekt RPO WM 2014-2020 Oś I - Wsparcie przedsiębiorczości Mazowsza opartej na wiedzy i innowacji Oś II - Wzrost e-potencjału Mazowsza Oś III - Przejście na gospodarkę niskoemisyjną Oś IV - Gospodarka przyjazna środowisku i społeczeństwu Oś V – Rozwój regionalnego systemu transportowego Oś VI - Rozwój rynku pracy Oś VII - Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem Oś VIII - Edukacja dla rozwoju regionu Oś IX – Pomoc techniczna Radom, 2 stycznia 2019

Obszary wsparcia RPO WM 2014-2020 Wsparcie regionalnej infrastruktury badawczej Wzrost wykorzystania innowacyjnej działalności badawczej i rozwojowej w przedsiębiorczości Wzmocnienie współpracy gospodarki i nauki Wzrost konkurencyjności i innowacyjności mazowieckich MŚP OŚ PRIORYTETOWA I - Wsparcie przedsiębiorczości na Mazowszu opartej na wiedzy i innowacji Rozwój e - technologii w przedsiębiorstwach Zwiększenie dostępności i jakości e - usług publicznych dla obywateli OŚ PRIORYTETOWA II - Wzrost e-potencjału Mazowsza OŚ PRIORYTETOWA III - Przejście na gospodarkę niskoemisyjną Zwiększenie udziału niekonwencjonalnych, w tym odnawialnych źródeł energii w ogólnej produkcji energii Poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji CO2 Wspieranie strategii niskoemisyjnych, w tym zmniejszenie uciążliwości transportu w mieście Radom, 2 stycznia 2019

Obszary wsparcia RPO WM 2014-2020 Zapobieganie katastrofom naturalnym i minimalizowanie ich skutków Zmniejszenie ilości składowanych odpadów na Mazowszu Zmniejszenie dysproporcji w dostępie do usług komunalnych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej Poprawa systemów zarządzania i monitoringu środowiska oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego Ochrona promocja i rozwój dziedzictwa kulturowego Rewitalizacja przestrzeni miejskiej ukierunkowana na rozwiązywanie zdiagnozowanych problemów społecznych Rekultywacja i remediacja zdegradowanej przestrzeni miejskiej oraz poprawa stanu środowiska miejskiego Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną OŚ PRIORYTETOWA IV - Środowisko, zmiany klimatyczne i efektywne korzystanie z zasobów Poprawa spójności regionalnej sieci drogowej z siecią TEN-T oraz zwiększenie dostępności wewnętrznej i zewnętrznej OŚ PRIORYTETOWA V – Rozwój regionalnego systemu transportowego Radom, 2 stycznia 2019

Obszary wsparcia RPO WM 2014-2020 Zwiększenie aktywności zawodowej osób pozostających bez zatrudnienia na mazowieckim rynku pracy, w szczególności osób z grup defaworyzowanych Zwiększenie roli MŚP w kreowaniu nowych miejsc pracy na regionalnym rynku pracy Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Wsparcie wydłużenia aktywności zawodowej OŚ PRIORYTETOWA VI - Rozwój rynku pracy Zmniejszenie skali wykluczenia społecznego, ubóstwa i zwiększenie zatrudnienia przez aktywizowanie osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz działania profilaktyczne Zwiększenie dostępu do usług opieki zdrowotnej i usług społecznych, tworzących szansę włączenia społecznego i/lub zatrudnienia Podniesienie jakości i zwiększenie zakresu zadań realizowanych przez podmioty ekonomii społecznej w obszarze integracji społecznej i zawodowej OŚ PRIORYTETOWA VII - Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem Radom, 2 stycznia 2019

Obszary wsparcia RPO WM 2014-2020 Poprawa dostępności i jakości edukacji przedszkolnej i kształcenia ogólnego Poprawa jakości kształcenia zawodowego młodzieży Zwiększenie uczestnictwa osób dorosłych w kształceniu i szkoleniu Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną i szkoleniową w ramach cross-financing OŚ PRIORYTETOWA VIII – Edukacja dla rozwoju regionu Zapewnienie i utrzymanie wysokiej jakości kadr zarządzających realizacją RPO WM 2014-2020 Zapewnienie sprawnego systemu wyboru i oceny realizowanych projektów Zagwarantowanie zgodności wdrażanych projektów z regulacjami i polityką Wspólnoty Wprowadzenie i realizacja odpowiednich procedur zarządzania i kontroli, zgodnych ze standardami Komisji Europejskiej, Zapewnienie ciągłości programowania Zapewnienie skutecznej i efektywnej realizacji procesów monitorowania i ewaluacji, Zapewnienie prawidłowej i skutecznej komunikacji i informacji o Programie OŚ PRIORYTETOWA IX – Pomoc Techniczna Radom, 2 stycznia 2019

odpowiada to wysokości rezerwy programowej w części Założenia podziału alokacji dla Mazowsza Kraj/Region na podst.: Umowa Partnerstwa z dnia 12 lipca br. dane w Euro Kraj (Programy Krajowe) Region (RPO WM 2014-2020)   Fundusz mln EUR % suma EFRR 1 014,73 43% 1 367,27 57% 2 382,00 EFS 433,62 44% 556,38 56% 990,00 1 448,35 1 923,65 3372,00  Alokacja RIT : 118,1 mln Euro odpowiada to wysokości rezerwy programowej w części Radom, 2 stycznia 2019

Regionalne Instrumenty Terytorialne – ścieżka dojścia Projekt Umowy Partnerstwa (UP) przewiduje Zintegrowane Podejście Terytorialne (ZIT) dla: Miast wojewódzkich i obszarów powiązanych - obligatoryjnie Miast regionalnych i subregionalnych i obszarach powiązanych – fakultatywnie Innych obszarach – fakultatywnie Miastom regionalnym i subregionalnym zaproponowano mechanizm RIT bazujący na koncepcji Zintegrowanego Podejścia Terytorialnego (ZIT) przedstawionego w projekcie Umowy Partnerstwa (UP) ale znacznie bardziej elastyczny. Radom, 2 stycznia 2019

RIT jako element wymiaru terytorialnego na Mazowszu SRWM 2020: w OSI problemowych (Ciechanowie, Ostrołęce, Siedlcach, Płocku i Radomiu) oraz ich obszarach funkcjonalnych wskazanych w PZPWM, realizowane będą zintegrowane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich w postaci zintegrowanych inwestycji terytorialnych. RPO WM 2014-2020: 5 Regionalnych Instrumentów Terytorialnych w miastach regionalnych i subregionalnych określonych w (projekcie) SRWM (Płock, Ciechanów, Ostrołęka, Siedlce, Radom), realizujących projekty strategiczne zidentyfikowane subregionalnie. Warunkiem wstępnym przystąpienia do RIT jest zaproponowanie kompleksowego rozwiązania zidentyfikowanego problemu przez lidera oraz partnerów w sposób umożliwiający jego oddziaływanie na całe bądź część terytorium RIT. Wykaz gmin przystępujący do partnerstwa będzie przedmiotem odrębnych ustaleń dla każdego z subregionu. Radom, 2 stycznia 2019

Zakres tematyczny RIT – na podst. projektu RPO WM 2014-2020 Propozycje powiązań inwestycji wiodących (EFRR) i towarzyszących (EFS) Przykłady inwestycji wiodących (EFRR): informatyzacja jednostek administracji publicznej, podmiotów leczniczych; termomodernizacja i renowacja budynków użyteczności publicznej; renowacja i modernizacja energetyczna budynków zabytkowych; realizacja zintegrowanych niskoemisyjnych strategii i planów działań dotyczących zrównoważenia energetycznego dla obszarów miejskich, w tym publicznych systemów oświetleniowych; wspieranie rozwoju budownictwa energooszczędnego, w tym pasywnego, w szczególności jako projektów demonstracyjnych; rozwój kompleksowych systemów małej retencji; organizacja selektywnej zbiórki odpadów; usuwanie wyrobów zawierających azbest; wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego; głęboka przebudowa i adaptacja zdegradowanych obiektów przestrzeni miejskiej na cele kulturalne i społeczne; poprawa środowiska i estetyki przestrzeni miejskiej oraz udostępnienie terenów dla mieszkańców; inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia. Rewitalizacja [EFRR] Włączenie społeczne – aktywna integracja Promocja dziedzictwa kulturowego i społecznego E-administracja & E-zdrowie [EFRR] Aktywne i zdrowe starzenie się Usługi opieki zdrowotnej i usługi społeczne Projekt RPO (wersja z  29.08), rekomenduje RIT  do następujących obszarów: PI: 2.3, 4.3, 4.5, 5.2, 6.1,6.4,6.5, 9.2. Inwestycja wiodąca będzie finansowana z  EFRR,  w postaci projektu strategicznego. Wszystkie obszary wsparcia RIT, które zostały ujęte w  projekcie Programu, dotyczą EFRR (PI: 2.3, 4.3, 4.5, 5.2, 6.1,6.4,6.5, 9.2.). Inwestycje towarzyszyce finansowane z EFS, właściwe będą te PI EFS, dla których przewidziano w ramach rekomendowanych mechanizmów,  działania/konkursy dedykowane lun kryteria promujące.  Warunek ten spełniają: PI 8.5, 8.7, 8.9, 8.10, 9.4, 9.7, 9.8, 10.1, 10.3 – czyli praktycznie wszystkie PI dla CT 8-10, ujęte w projekcie RPO WM. Powyższe wynika również z zapisów projektu Programu (str. 20), zgodnie z którym: inwestycje towarzyszące finansowane będą w trybie konkursowym. Inwestycje wskazane w Planie działań RIT          komplementarne do  inwestycji wiodących, będą promowane przyznaniem dodatkowych punktów podczas oceny wniosków projektowych. dookreślenia wymaga katalog inwestycji towarzyszących, finansowanych z a contrario z EFS Radom , 2 stycznia 2019

Regionalne Instrumenty Terytorialne – mechanizm działania Plan Działań RIT obejmuje: Nawiązanie partnerstwa w celu utworzenia RIT Przedłożenie Planów działań RIT przez liderów (miasta regionalne i subreg.) Weryfikacja MBPR m.in. : - obszar RIT -zgodności z SRWM i PZPWM Realizacja RIT Inwestycje wiodące w ramach trybu pozakonkursowego (EFRR) Inwestycje towarzyszące promowane w ramach trybu konkursowego (EFS) Diagnozę problemów Projekty: a) Wiodące 1-2; b) Towarzysze 1-3 (powiązane z wiodącymi) Dotyczy Programu wdrażania RIT: Program byłby wymagany dopiero na etapie realizacji poszczególnych projektów, analogicznie do wymaganych w obecnym okresie programowania Lokalnych Programów Rewitalizacji. Radom, 2 stycznia 2019

Wybór i finansowanie projektów w ramach RIT Sugeruje się aby inwestycje wiodące były finansowane z EFRR. M.in. umożliwi to wybór projektów w trybie pozakonkursowym. W przypadku EFS prawdopodobnie nie będzie takiej możliwości. Nabór na inwestycje wynikające z Planów Działań RIT będzie przeprowadzony przed ogłoszeniem konkursów w ramach RPO. Zapewni to: dostęp do pełnej alokacji środków na projekty wiodące RIT, możliwość promowania w kryteriach szczegółowych projektów towarzyszących z inwestycjami wiodącymi na etapie konkursów, Oprócz promowania projektów towarzyszących podczas konkursów, dopuszcza się możliwość ogłoszenia konkursów jedynie na projekty realizowane w ramach RIT finansowane z EFS. Zapewni to środki na wsparcie projektów towarzyszących. Radom, 2 stycznia 2019

Weryfikacja RIT przeprowadzana przez MBPR Warunkiem zatwierdzenia RIT i uzyskania dostępu do wydzielonej alokacji jest przedłożenie Planu Działań RIT który będzie podlegał następującej weryfikacji: oddziaływanie inwestycji na subregion i Obszary Strategicznej Interwencji w odniesieniu do celów rozwojowych, wymiarów polityki regionalnej oraz kierunków działań wyznaczonych w SRWM oraz PZPWM; zasięg przestrzenny i funkcjonalny Planu (tj. uzasadnienie wyznaczenia przestrzennego obszaru RIT ze wskazaniem powiązań przestrzennych i funkcjonalnych); sposób identyfikacji problemów/wyzwań, której efektem będzie diagnoza; dobór inwestycji wiodącej i towarzyszących w odniesieniu do zdiagnozowanych wyzwań rozwojowych. Radom, 2 stycznia 2019

Porównanie ZIT i RIT ZIT a RIT Konieczność delimitacji obszaru funkcjonalnego na podstawie wytycznych MRR. Elastyczne podejście do obszaru objętego Planem działań RIT. Konieczność określenia na etapie programowania RPO obszarów, kwot oraz wskaźników które będą realizowane przez przedsięwzięcia w ramach ZIT. Obszary, kwoty i wskaźniki realizowane w ramach RIT będą mogły być określone po uruchomieniu RPO przed ogłoszeniem pierwszych konkursów. Zamrożenie alokacji przewidzianej na ZIT. Zamrożenie alokacji przewidzianej na RIT. Dodatkowo dostęp na preferencyjnych warunkach do alokacji poza RIT poprzez promowanie projektów towarzyszących. Konieczność przeprowadzenie SOOS Strategii ZIT. Brak konieczności przeprowadzenie SOOS Planu Działań RIT. Radom, 2 stycznia 2019

Porównanie ZIT i RIT ZIT a RIT Konieczność przekazania kompetencji na poziom związku ZIT, a co za tym związane dodatkowe obciążenia administracyjne dla lidera ZIT i konieczność wykazania przez niego zdolności instytucjonalnych do wdrażania ZIT Brak konieczności przekazywania kompetencji. Konieczność akceptacji Strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego miasta przez, Zarząd WM, KM funkcjonujący na poziomie krajowym oraz MRR. Konieczność akceptacji Planu Działań RIT jedynie przez Zarząd WM. Brak konieczności uzyskania zgody MRR i komitetów na poziomie centralnym. Koordynacja działań w zakresie ZIT przez MRR i IZ. Koordynacja działań tylko z IZ. Możliwość zgłaszania inwestycji oraz ogłaszania własnych konkursów w ramach ZIT. Realizacja inwestycji wiodących w formule projektów strategicznych oraz inwestycji towarzyszących w odpowiedzi na konkursy. Radom, 2 stycznia 2019

Schemat prac nad RPO WM 2014-2020 Konsultacje społeczne RPO WM 2014-2020 (4.11-6.12.2013) Projekt RPO WM 2014-2020 wersja 1.2 Partycypacja – utworzenie 4 podzespołów tematycznych Projekt RPO WM 2014-2020 wersja 1.1 Konsultacje społeczne Założeń RPO WM 2014-2020 (3.12-21.12. 2012) Założenia RPO WM 2014-2020 Współpraca w ramach Zespołu redakcyjno-programowego i Zespołu ds. Aktualizacji Strategii (…) Start czerwiec 2012 r. Finish 31 grudnia 2013 Warszawa, 2 stycznia 2019

Strona: www.rpo.mazovia.pl Dziękuję za uwagę Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich, Biura Programów Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Al. Solidarności 61, Warszawa 03-402 tel. 022 59 79 751 e-mail: dsrr@mazovia.pl Strona: www.rpo.mazovia.pl Radom, 2 stycznia 2019