Możliwość pozyskiwania kapitału Zbigniew Jusis Dział Doradztwa Transakcyjnego For information on applying this template onto existing presentations, refer to the notes on slide 3 of this presentation. The Input area of the Beam can be customized to reflect the content of the presentation. The Input area is an AutoShape with a picture fill. To change this, ensure you have the image you wish to use (ideally a .jpg or a .png file) in an accessible folder. The image should have a ratio of 1:1 to ensure it does not appear distorted. Acceptable images for importing into the Input area of the Beam are the three approved graphics (lines), and black and white photography or illustrations which follow the principles laid out on The Branding Zone. Color images should never be imported into this area. Click on the Insert tab from the menu bar and select Master>Slide Master Right-click on the Input graphic and select Format AutoShape From the Fill menu, under the Color and Lines tab, click on the drop-down arrow next to Color and select the Fill Effects menu From the Picture tab, click on Select Picture. Navigate to the folder containing the image you wish to insert in the Input area. Highlight the image and tick the Lock picture aspect ratio box. Click on Insert. Click Ok. You can now preview the image before continuing. If you are happy with how it looks, click Ok to continue. Otherwise, repeat the process until you are happy with your selected image To exit from Master View, click on View>Normal. The change you made to the Input graphic should now be visible on the title slide

Plan prezentacji 1 2 3 4 Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania 3 Porównanie źródeł finansowania It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed. 4 Dostępność finansowania

Potencjalne przesłanki dla pozyskania finansowania Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Potencjalne przesłanki dla pozyskania finansowania MOTYWY CELE sukces rynkowy, ambicje dalszego dynamicznego wzrostu pokonanie kolejnej bariery wzrostu, realizacja strategii rozwoju nasilenie konkurencji, konsolidacja rynku obrona przed przejęciem, „ucieczka w przód” kapitalizacja doświadczeń, dotychczasowej pozycji sukcesja władzy dywersyfikacja aktywów reinwestycja o wyższej stopie zwrotu It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed. restrukturyzacja optymalizacja kosztu kapitału

Znaczenie finansowania w poszczególnych fazach rozwoju Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Znaczenie finansowania w poszczególnych fazach rozwoju FAZA START-UP ROZWÓJ DOJRZAŁOŚĆ SCHYŁEK KLUCZOWE CZYNNIKI SUKCESU POMYSŁ ORAZ FUNDUSZE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI FINANSOWANIE ROZWOJU i ROZBUDOWY FIRMY POPRAWA EFEKTYWNOŚCI PRODUKCJI I ZARZĄDZANIA KONTROLA KOSZTÓW ROLA ORAZ ŹRÓDŁA FINANSOWANIA FINANSOWANIE ZAKUPU AKTYWÓW (środki własne, fundusze VC, inwestorzy strategiczni) INWESTYCJE ROZWOJOWE, FINANSOWANIE KAPITAŁU OBROTOWEGO (fundusze VC/PE, kredyty, inwestor strategiczny, IPO, fundusze UE) OPTYMALIZACJA STRUKTURY FINANSOWEJ, FINANSOWANIE AKWIZYCJI (finansowanie wewnętrzne, inwestor strategiczny, IPO, kredyty) RESTRUKTURYZACJA FINANSOWANIE REINWESTYCJI (środki własne, It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Źródła finansowania 1 2 3 4 5 Finansowanie długiem Fundusz PE/VC Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Źródła finansowania 1 Finansowanie długiem 2 Fundusz PE/VC 3 Inwestor strategiczny 4 Emisja publiczna It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed. 5 Inne formy finansowania

Finansowanie długiem Zalety Wady Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Finansowanie długiem Zalety Wady Zachowanie kontroli na Spółką Stosunkowo łatwy dostęp (posiadając zabezpieczenia) Przejrzysty i krótki proces pozyskania Brak konieczności dzielenia się zyskiem Wyższy wskaźnik ROE dla zyskownych projektów Efekt tarczy podatkowej Cash flow lending – zabezpieczeniem kredytu bankowego są przyszłe wolne strumienie pieniężne generowane przez kredytobiorcę Asset based financing - Zabezpieczeniem kredytu bankowego jest majątek, na którego zakup przeznaczony jest kredyt Możliwość maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa - WACC Negatywny wpływ na przepływy finansowe Cykl biznesowy może być dłuższy od okresu kredytowania Nie przyjmowanie przez banki wysokiego ryzyka Wymogi dotyczące zabezpieczeń Pogorszenie wskaźników finansowych (D/E, ROA) Pogorszenie zdolności kredytowej (kolejne kredyty droższe) Niewielka liczba instytucji finansowych oferujących cash flow lending na rynku polskim Cash flow lending może okazać się droższą formą finansowania inwestycji od klasycznego kredytu, z uwagi na niepewność związaną z przyszłymi wolnymi strumieniami pieniężnymi przedsiębiorstwa. It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Fundusze PE/VC Zalety Wady Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Fundusze PE/VC Zalety Wady Fundusz private equity, w przeciwieństwie do banku, zwraca uwagę głównie na perspektywy wzrostu (budowa wartości przedsiębiorstwa) Elastyczne podejście do ryzyka - fundusz, jako współwłaściciel (pozycja funduszu jest właściwie taka sama jak przedsiębiorcy), często poszukuje rozwiązań niekonwencjonalnych oraz podejmuje decyzje dotyczące przyszłości przedsiębiorstwa. Nie ma konieczności stosowania zabezpieczeń. Przedsiębiorca nadal posiada duży wpływ na zarządzanie Wzrost wiarygodności Wsparcie przedsiębiorstwa specjalistycznym know-how oraz kontaktami branżowymi Wsparcie przy określaniu długookresowej strategii wzrostu Brak konieczności dokonywania regularnych wypłat gotówkowych z przedsiębiorstwa na rzecz funduszu Powiększa zdolność kredytową przedsiębiorstwa. Biznes plan, due diligence, negocjacje (wejście – wyjście) Wysoki koszt pozyskania środków kapitałowych Ograniczenie swobody działania przedsiębiorcy Wprowadzenie dodatkowych obowiązków - konieczność przygotowywania okresowych raportów, zwoływania regularnych posiedzeń rady nadzorczej itp. Konieczność podziału wypracowanych zysków z funduszem - bank wymaga jedynie odsetek niezależnie od wysokości zysków Relatywnie słabe wsparcie branżowe - strategiczny inwestor branżowy może efektywniej wpłynąć na wzrost przedsiębiorstwa Okresowy charakter inwestycji - w przeciwieństwie do inwestora branżowego, fundusz od momentu inwestycji deklaruje "wyjście" z inwestycji po upływie kilku lat It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Inwestor strategiczny Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Inwestor strategiczny Zalety Wady Horyzont inwestycyjny inwestora strategicznego jest nieograniczony. Wynika to z charakteru samej inwestycji - przejmowana spółka wpisuje się w długoterminową strategię rozwoju inwestora, stąd też nigdy nie określa on horyzontu inwestycyjnego. Metoda wyceny wartości firmy jaką stosuje inwestor strategiczny w znaczący sposób odbiega od techniki wycen dokonywanych przez inwestorów finansowych. Inwestor strategiczny zazwyczaj bazuje na wycenie metodą wartości wewnętrznej firmy, mierzonej jakością zatrudnionych specjalistów, posiadanego know-how, a przede wszystkim technologii i udziału w rynku. Obecny właściciel może uzyskać wyższą wycenę za udziały. Efekt synergii (hipotetycznie nie uwzględniony w wycenie) Obniżenie ryzyka dla założycieli Spółki Wzrost kapitałów własnych Zwiększenie zdolności kredytowej – poprawa wskaźników finansowych Inwestor strategiczny dąży do przejęcia pełnej kontroli nad przejmowanym przedsiębiorstwem. Wartość dodana dla inwestora branżowego wynika z asymilacji majątku i kluczowych zasobów firmy przejmowanej przy jednoczesnym wprowadzeniu własnego systemu zarządzania, technologii oraz często marki (rebranding). (kwestia: wycena efektów synergii) Inwestor strategiczny z reguły wprowadza własną koncepcję przyszłego rozwoju przedsiębiorstwa. Dotychczasowy właściciel może wpływać na ogólną strategię, jeśli pozostaje częściowym akcjonariuszem. Inwestor strategiczny może dążyć do zmiany kadry kierowniczej przedsiębiorstwa. Podmiot dominujący przejmuje korzyści związane ze wzrostem wartości firmy Obciążenie kosztami nieprodukcyjnymi inwestora (IT, know-how) It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Emisja publiczna Zalety Wady Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Emisja publiczna Zalety Wady Prestiż i wiarygodność Łatwy dostęp do kapitału w przyszłości poprzez kolejne emisje Zwiększenie zdolności kredytowej – poprawa wskaźników finansowych Dostęp do alternatywnych metod finansowania, np. emisji obligacji Przejrzysta wycena spółki / płynność obrotu akcjami Możliwe zachowanie kontroli (rozdrobniony akcjonariat) Poprawa struktury kapitałowej i wskaźników finansowych Niższe koszty dla większych transakcji Obowiązki informacyjne - wobec inwestorów, władz giełdy i jednocześnie wobec konkurencji Ryzyko koniunktury rynków kapitałowych Ograniczenie kontroli oraz możliwość całkowitej utraty kontroli w wyniku wrogiego przejęcia Relatywnie wysokie koszty przeprowadzenia IPO oraz bieżących obowiązków informacyjnych Koszty związane z dostosowaniem się do wymogów giełdowych Ryzyko prawne związane dostosowaniem się do regulacji giełdowych Długotrwałość procesu Istotne warunki brzegowe i konieczność umiejętnego sprzedania rynkowi pomysłu na biznes It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Venture Capital / Private Equity Inwestor strategiczny Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Porównanie źródeł finansowania Finansowanie długiem Venture Capital / Private Equity Inwestor strategiczny Oferta publiczna Zachowanie kontroli na Spółką Łatwy dostęp Krótkotrwałość procesu Brak konieczności dzielenia się zyskiem Wyższy wskaźnik ROE dla zyskownych projektów Efekt tarczy podatkowej Wsparcie finansowe oraz strategiczne w rozwoju biznesu Niskie ryzyko dla założycieli Spółki Wzrost wiarygodności Podwyższenie kapitałów własnych Zwiększenie zdolności kredytowej – poprawa wskaźników finansowych Dostęp do rynków zbytu, dostawców, klientów oraz know-how inwestora Efekt synergii Obniżenie ryzyka dla założycieli Spółki Wzrost kapitałów własnych Zwiększenie zdolności kredytowej – poprawa wskaźników finansowych Rozmyta struktura udziałowa Prestiż związany z wejściem na giełdę Wzrost kapitałów własnych Zwiększenie zdolności kredytowej – poprawa wskaźników finansowych Przejrzystość wyceny Dostęp do alternatywnych metod finansowania, np. emisji obligacji Zalety Negatywny wpływ na przepływy finansowe Koszt finansowania Cykl biznesowy może być dłuższy od okresu kredytowania Nie przyjmowanie przez banki wysokiego ryzyka Wymogi dotyczące zabezpieczeń Pogorszenie wskaźników finansowych oraz zdolności kredytowej Możliwość utraty kontroli nad Spółką Długotrwałość procesu Konieczność dzielenia się zyskiem Wysoki koszt finansowania poprzez fundusz VC/PE Utrata tożsamości biznesowej Utrata kontroli nad Spółką Długotrwałość procesu Całkowite uzależnienie od inwestora Podmiot dominujący przejmuje korzyści związane ze wzrostem wartości firmy Obciążenie kosztami nieprodukcyjnymi inwestora Konieczność ujawniania istotnych informacji Koszty emisji Koszty związane z dostosowaniem się do wymogów giełdowych Ryzyko prawne związane z koniecznością dostosowania się do regulacji giełdowych Długotrwałość procesu Wady It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Dostępność finansowania Zapotrzebowanie na finansowanie Źródła finansowania Dostępność finansowania Porównanie źródeł finansowania Dostępność finansowania Wzrost inflacji w Polsce, zawirowania na międzynarodowych rynkach finansowych spowodowane kryzysem na rynku kredytów hipotecznych oraz bessa na rynkach kapitałowych negatywnie wpływa na koszt oraz dostępność źródeł finansowania polskich firm w ostatnim okresie. Istotny wzrost kosztów finansowania Od początku 2007 r. rosną stawki polskiego rynku międzybankowego (wzrost WIBOR 3M o 62%) stanowiące bazę dla kosztu finansowania pochodzącego z różnych źródeł Wzrost awersji do ryzyka (wzrost marż) Załamanie na światowych rynkach finansowych doprowadziło do wzrostu awersji do ryzyka oraz ograniczenia dostępności źródeł finansowania dla przedsiębiorstw. Nastąpił także istotny wzrost marż kredytowych w stosunku do udzielanego finansowania dłużnego Spadek zaufania do systemu bankowego (ograniczona płynność) Załamanie w światowym systemie finansowym wpłynęło na spadek płynności także na polskim rynku międzybankowym w związku z ograniczonym zaufaniem między bankami Bessa na rynkach kapitałowych Znaczące spadki na giełdach doprowadziły do zaburzenia efektywnej alokacji kapitału. Wzrost kosztów pozyskania kapitału oraz ograniczenie jego dostępności Luka kapitałowa W dalszym ciągu istnieją ograniczenia w dostępie do finansowania dla stosunkowo małych projektów inwestycyjnych It is possible to apply this template to exiting presentations. Have the latest presentation template open Click on the View tab and select Normal Delete all unwanted slides Click on the Insert tab from the menu bar and select Slides from Files Click on Browse. Navigate to the presentation you wish to update with the new template. Highlight the presentation and click Open Wait for the slides from the presentation to load and click on Insert All. Then click Close Check the inserted slides to ensure that the most appropriate master slide has been used on each slide To change the master applied to a slide select the slide you wish to apply a different master to then click on the Format tab from the menu bar and select Slide Design From the Used in This Presentation section choose the master you wish to apply to the slide and hover over it to reveal a drop-down arrow. Click on the arrow and select Apply to Selected Slides It is important to thoroughly check the presentation to ensure that no further formatting is needed.

Dział Doradztwa Transakcyjnego Dziękuję za uwagę Ernst & Young Assurance | Tax | Transactions | Advisory Informacje o Ernst & Young Ernst & Young jest globalnym liderem w zakresie usług audytorskich, podatkowych, transakcyjnych i doradczych. Na całym świecie 130 000 naszych pracowników jednoczą wspólne wartości i świadczenie wysokiej jakości usług. Zmieniamy rzeczywistość, pomagając naszym pracownikom, naszym klientom oraz naszej coraz szerszej społeczności w wykorzystaniu ich potencjału. Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź www.ey.com/pl. Kontakt Dział Doradztwa Transakcyjnego Zbigniew Jusis Dyrektor Tel: +48 22 557 66 42 Fax: +48 22 557 70 01 e-mail: Zbigniew.Jusis@pl.ey.com Michał Chlebowski Analityk Tel: +48 22 557 66 76 Fax: +48 22 557 70 01 e-mail: Michal.Chlebowski1@pl.ey.com Ernst & Young Corporate Finance Sp. z o.o Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa Tel: + 48 22 557 70 00 Fax: + 48 22 557 70 01 Page 12 Możliwość pozyskiwania kapitału