Oceń jakość informacji elektronicznej! Bożena Bednarek-Michalska Biblioteka Główna UMK 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Dlaczego ocena jakości jest ważna? Dlatego, że informacji (danych) jest coraz więcej w Internecie i jej selekcja staje się niezbędna. Dlatego, że tworzymy własne zasoby elektroniczne - musimy znać kryteria ich oceniania, by robić to dobrze. Dlatego, że dobra i szybka informacja jest towarem tak samo ważnym, jeśli nie ważniejszym niż inne. Jej cena będzie zależała od jakości. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Dlaczego... ? Dlatego, że jakość jest kategorią coraz częściej przywoływaną we wszystkich dziedzinach życia, nie tylko w związku z informacją. Dlatego, że przyszłość będzie związana z informacją, nowymi technologiami i jakością. Dlatego, że mamy coraz więcej usług w sieci, których ocena może wpłynąć na nasze decyzje. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Definicje Jakość – jest to ogół właściwości obiektu (cech) wiążących się z jego zdolnością do zaspokojenia potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych a także gotowość w przypadku systemu do jego stałego rozwoju. Jakość często utożsamia się ze zdatnością użytkową, funkcjonalnością, zadowoleniem klienta czy też zgodnością ze standardami i wymaganiami ogólnie przyjętymi. (ISO 8402 Terminologia jakości). Ponieważ potrzeby takie mogą się zmieniać, dlatego ważny jest stały przegląd wymagań jakościowych. Istotne jest, aby wymagania te w pełni odzwierciedlały potrzeby klienta. Jakość to także stopień doskonałości wyrobu lub usługi (zgodnie z Platonem). Informacja – zbiór danych (liczb, faktów, pojęć) przekazywanych do odbiorcy w celu dalszego ich przetwarzania i budowania wiedzy. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Atrybuty (cechy) informacji Relewantność – odpowiednia do potrzeb Dokładność – jasno określona, precyzyjna Aktualność – stosowna do czasu Kompletność – odpowiednia liczba danych Spójność – elementy, struktura współgrają ze sobą Odpowiedniość formy – poprawna prezentacja danych Dostępność – jasno określony dostęp Przystawalność – przystawalna do rzeczywistości, w odpowiednim kontekście Wiarygodność – rzetelna i prawdziwa. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Metody - wybór Metoda stosowania automatycznych procedur: IE Inspector http://www.ieinspector.com/ Alexa http://www.alexa.com/ Metoda statystyczna – analizująca typ i ilość informacji (np. liczba odnośników). Metoda jakościowo-heurystyczna – ocenia wybraną grupę cech formalnych i treściowych. Metoda kognitywna - eksperci przeprowadzają test „na użytkownika”, na podstawie którego oceniają czy dane źródło spełnia wymagania zdefiniowane wcześniej przez użytkowników. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Metody - zalecane Zwykle nie stosuje się jednej metody oceny, ale łączy się te, które najbardziej są przydatne przy danym źródle. Dla gateway zalecam metodę jakościowo-heurystyczną, dzięki której ocenia się samodzielnie i wnikliwie wybraną grupę cech formalnych i treściowych. Czasem można się wspomóc technicznymi narzędziami, np. Alexą. Metoda statystyczna może być przydatna przy badaniu kompletności baz danych. Metodę kognitywną można zastosować po roku dla zbadania, czy zebrane źródła realizują potrzeby naszej grupy docelowej. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Kryteria oceny wg Helge Clausen (Aarhus, Dania) Struktura i wygląd stron (organizacja treści, racjonalne użycie grafiki), Jakość informacji (instytucja sprawcza, aktualizacja, poprawność, ilość informacji), Linki i nawigacja (odpowiedniość, adnotacje, ilość odsyłaczy, łatwość wertowania) Wrażenie estetyczne (kolory, czcionki, format), Miscellanea (pomoc, użytkownik), Ogólne (oryginalność, przyjazność serwisu). 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Kryteria oceny wg Alistair Smith (Nowa Zelandia) Zakres (tematyczny, chronologiczny, formalny), Zawartość treści (obiektywizm, instytucja sprawcza, aktualizacja, oryginalność, linki, pisownia), Grafika i multimedia (audio, video, kolory, grafika), Cel utworzenia serwisu (określony, jasny), Użytkownik (użyteczność i przyjazność), Recenzje (czy strony oceniono i jak), Technika (efektywność, sprzęt, wyszukiwarki, organizacja serwisu, interaktywność, szybkość ładowania, stosowanie rozwiązań standardowych), Cena (płatny czy bezpłatny serwis). 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Wybór własnych kryteriów Kryteria wybieramy zgodnie z formą dokumentu, inne będą potrzebne przy portalu informacyjnym: instytucja sprawcza, aktualizacja, struktura danych inne przy artykule naukowym: autorstwo, cytowania, edycja i poprawność językowa, obiektywizm, wiarygodność treści inne przy bazie danych: technika, instytucja sprawcza, aktualizacja, kompletność i wiarygodność danych, 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Szczegółowa analiza URL - analiza elementów adresu jest pierwszą czynnością, jaką się wykonuje, gdyż adres ten zawiera bardzo istotne informacje: Skrót: Uniform Resource Locator, oznacza adres dokumentów i innych źródeł w World Wide Web. Pierwsza część mówi nam o tym, jaki protokół użyć, druga specyfikuje IP address lub nazwę domeny – lokalizację dokumentu. ftp://www.pcwebopedia.com/stuff.exe - program, który można pobrać przez protokół FTP http://www.pcwebopedia.com/index.html - strona Webowa, którą można obejrzeć przez HTTP protokół: Po adresie zgadujemy: skąd wypływa informacja - kody krajów: pl, de, uk; rodzaj instytucji: rządowa - gov, mil, edukacyjna - edu, uni; non-profit - org;  komercyjna - com; informacyjna - info. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 URL 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Instytucja sprawcza Czy nazwa instytucji jest ci znana/nieznana – jaka jest jej reputacja? Czy na stronie są działy: o firmie, o nas, o sobie, biografia, biogram, filozofia, misja, kontakt, webmaster – informacje o instytucji, poglądy autora czy cele działania instytucji, Czy podano e-mail, adres pocztowy, NIP, REGON instytucji? Jeśli nie znasz instytucji, sprawdź informatory, prasę, encyklopedie, Anonimowość stron – dyskwalifikuje je w ocenie. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Wygląd i struktura stron Jak skonstruowana jest strona główna (domowa) – czy mieści się na jednym ekranie? Czy zachowana jest równowaga między formą a treścią: powaga treści a komizm grafiki, patetyzm a żart? http://www.biol.uni.torun.pl/~henroz/microb.html Zbadaj ilość tekstu i obrazków (nadmiar, niedomiar): http://www.onet.pl/, http://www.gazeta.pl/ Oceń profesjonalizm i oryginalność grafiki http://witryna.czasopism.pl/ a http://www.cbgios.pan.pl/ 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Wygląd i struktura stron, cd. Analizuj układ treści (działy, poddziały, sekcje): badaj jaki jest układ: (chronologiczny, geograficzny, logiczny), formułowanie nagłówków, działów i adnotacje przy nich; Szukaj mapy stron lub A-Z http://www.umk.pl/a-z/; Oceń efekty multimedialne na stronie, http://www.anonse.pl/; Oceń wielkość i krój czcionki (sprawdź czy nie występuje nadmiar krojów). 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Aktualizacja Jaka jest częstotliwość aktualizacji? Badaj stopkę strony głównej lub innych podrzędnych stron (nie wszystkie strony są aktualizowane tak samo, czasem nie jest to konieczne), obejrzyj aktualności, Czy podano daty powstawania stron „od...do”? http://vlib.org/ These pages and the database © WWW Virtual Library 1991-. Pages updated on Czy potwierdzasz adekwatność dat do zawartości treści, czy nie jest to informacja „zakurzona” w stosunku do treści? Aktualności czy statystyka muszą być zmieniane bardzo często, historia danej instytucji - niekoniecznie, Brak aktualizacji dyskwalifikuje strony. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Edycja i poprawność gramatyczna Jak wygląda redakcja tekstu? Obejrzyj strukturę dokumentu (tytuły, śródtytuły, przypisy, bibliografia), czy zastosowano zasady poprawnej edycji tekstu: akapity, szpaltowanie, czcionki, marginesy i inne, czy jest światło w tekście? Jak rozmieszczono obrazki, wykresy, fotografie w dokumencie? Czy są błędy: stylistyczne, gramatyczne, ortograficzne lub interpunkcyjne? 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

II. Jakość usług - definicja Usługa – jest to wynik bezpośredniego współdziałania dostawcy i klienta oraz wewnętrznej działalności dostawcy, w celu zaspokojenia potrzeb klienta. Usługi można realizować przy pomocy personelu lub sprzętu. W przypadku usługi informacyjnej mamy do czynienia z wyrobem niematerialnym, intelektualnym, który jest tworzony i dostarczany określonemu z góry klientowi. 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

II. Jakość usług – kryteria ogólne Usługi są promowane w sieci coraz częściej trzeba dokładnie przyjrzeć się formie przedstawienia tych usług i technologii, którą ja obsługuje oraz poszerzyć kryteria oceny: Personel: informowanie o usłudze (precyzja i prostota), uprzejmość personelu, szybki kontakt, wiarygodność i fachowość pracowników, odpowiedzialność firmy za usługę, koszt, Technika dostępność usługi (dogodność, czas realizacji, wielokanałowość) bezpieczeństwo realizacji usługi (eliminacja ryzyka, ochrona danych osobowych), infrastruktura usługi (oprogramowanie, sprzęt). 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Koszty usługi Czy użytkownik musi ponieść koszty korzystania z serwisu, czy ma darmowy dostęp? Czy płatny dostęp niesie za sobą specjalne, oryginalne usługi? Oceń co jest ważniejsze dla ciebie, czasem koszty idą w parze z jakością serwisu! Czy są promocje, ulgi dla konkretnych grup użytkowników? I inne... 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Zakończenie Dobra informacja to cenna informacja – ma swoją wymierną wartość! Analizuj to, co czytasz – oceniaj jakość treści i usług uważnie! Promuj profesjonalizm w tworzeniu informacji! Dbaj o piękno przekazu! 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008

Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008 Dziękuję za uwagę, Jakość informacji – szukaj w EBIB: http://ebib.oss.wroc.pl/2002/30/index.html http://ebib.oss.wroc.pl/2002/31/ Kryteria szczegółowo: http://ebib.oss.wroc.pl/2002/31/michalska.php Quality of Information: http://www.virtualchase.com/quality/index.html http://www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/Evaluate.html 2019-01-01 Bożena Bednarek-Michalska, Toruń 2008