Pływanie ma swoją długą tradycję w rehabilitacji. Jako dyscyplina sportowa dla osób niepełnosprawnych została wprowadzona dopiero po II wojnie światowej. W zależności od stopnia niepełnosprawności,zawodnicy rywalizują na dystansach od 50 do 400 m. Igrzyska rozgrywane są na basenie 50 m, a uczestniczą w nich pływacy z dysfunkcjami narządu wzroku, ruchu, a także osoby z porażeniem mózgowym oraz z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

Zawodnicy z niepełnosprawnością,rywalizują w tej dyscyplinie od I Paraolimpiady w Rzymie w 196O r. na 50 m,na krytym basenie. Zawody rozegrano w stylu: dowolnym(kraul), grzbietowym i klasycznym. Od tamtego czasu pływanie zmieniło się w sposób zasadniczy, począwszy od techniki pływania,prowadzenia treningów, aż po stroje zmniejszające opór wody i rodzaje lin. Nie zmieniły się tylko długości dystansów i chęć rywalizacji w walce o wyniki i medale.

Sportem pływackim osób zdrowych i niepełnosprawnych rządzą podobne reguły. Zawodnikom stawiane są podobne wymagania,a proces treningowy ma zbliżone cele i wywołuje te same zmiany w organizmie. Różnice polegają na ograniczeniach związanych z niepełnosprawnością. Dlatego powstały przepisy IPC,które określają zasady rywalizacji oraz grupy startowe,w zależności od rodzaju dysfunkcji. Celem podziału na grupy startowe jest wyrównywanie szans podczas rywalizacji.

W przypadku zawodników niepełnosprawnych staje się koniecznością podział na grupy i klasy sportowe, ze względu na różnorodność dysfunkcji, ich rodzaj i wielkość. Klasyfikacja zawodników do igrzysk paraolimpijskich w pływaniu odbywa się zgodnie z ustaleniami Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego(IPC) Osoby startujące w igrzyskach paraolimpijskich dzieli się na dwie klasy : -zawodnicy z uszkodzeniem wzroku-klasy S11-S13, -osoby z uszkodzeniem narządu ruchu: po amputacjach, z porażeniem mózgowym, uszkodzeniem rdzenia kręgowego, chorobą polio klasy S1-S10

Do oceny zdolności pływackich służą : -test medyczny na ławce -test techniczny pływacki -obserwacja podczas zawodów W teście na ławce osoby oceniające przypisują punkty za mechanikę wykonywania ruchów pływackich: -funkcjonalność dłoni, ramion, tułowia, nóg oraz ułożenie ciała w poszczególnych stylach, -Dodatkowo ocenia się możliwości wykonania skoku startowego, nawrotów, odbicia od ściany lub platformy. Test pływacki ocenia -skok startowy jeśli jest to możliwe -25 m każdym ze stylów -leżenie przodem i tyłem -wykonanie nawrotu Obserwacja jest niezbędna do oceny jakości ruchu kończyny w danym stylu pływackim

Style pływackie ze względu na potrzeby sportu niepełnosprawnych zostały podzielone w następujący sposób: S- styl dowolny,grzbietowy, motylkowy, SB-styl klasyczny, SM-styl zmienny Klasyfikacja zawodników przebiega w dwóch etapach : I przeprowadza ocenę medyczną, II ocenia pływackie możliwości funkcjonalne Ocenie medycznej podlegają zdolności ruchowe,testowane pod kątem : -oszacowania pkt. w teście oceny siły mięśniowej, -oszacowania pkt. za koordynację ruchową, -oszacowania pkt. Za zakresy ruchu, -pomiarów kończyn amputowanych, -pomiarów tułowia

Styl grzbietowyStyl motylkowy

Styl klasyczny „żaba”

Na zawodach pływackich w związku z dużą ilością klas startowych stworzono algorytm uwzględniający wynik każdego zawodnika i rekord świata w jego klasie startowej umożliwiający przeliczanie rezultatów na punkty. Na tej podstawie powstaje wspólny ranking zawodników w danej konkurencji pływackiej, podobnie jak ma to miejsce w pływaniu osób pełnosprawnych. System przeliczania wyników na punkty nie obowiązuje na Igrzyskach Paraolimpijskich, gdzie zawodnicy nagradzani są w poszczególnych klasach startowych

Zawodnicy niepełnosprawni mają prawo korzystać z pomocy personelu pomocniczego, którego rolę ściśle precyzuje odpowiedni rozdział regulaminu IPC,który ma za zadanie pomagać zawodnikom na płycie pływalni, przy wchodzeniu do wody i wychodzeniu z niej, a także przy starcie.

Prawo do pomocy mają także zawodnicy niewidomi i niedowidzący, którzy mogą korzystać z pomocy tapperów, czyli osób pomagających przy zajmowaniu pozycji startowej i dających sygnał do nawrotu przez tapping zawodnika – dotknięcie zawodnika w głowę, plecy lub klatkę piersiową odpowiednią tyczką. Dla zawodników z klas S11 SB11 i SM11 tapping jest obowiązkowy. Zawodnicy, którzy korzystają z tappingu muszą mieć dwóch tapperów, po jednym na każdym końcu pływalni.

Pływanie jest dyscypliną bardzo popularną wśród osób niepełnosprawnych ze względu na swoją uniwersalność, którą zawdzięcza specyficznym własnościom wody. Siła wyporu wody jest tak duża, że ciało „staje” się lżejs ze. Umożliwia to czynne wykonywanie ruchów osobom o znacznie zmniejszonej sile mięśniowej. Osoba z dysfunkcją narządu ruchu poruszająca się na co dzień na wózku inwalidzkim lub o kulach, w wodzie jest w pełni samodzielna – nie potrzebuje pomocy by zmienić położenie swojego ciała, przemieścić się z jednego miejsca w drugie.

Terapia w wodzie jest jedną z metod, która niezwykle pozytywnie oddziałuje na poprawę stanu funkcjonalnego człowieka chorego ponieważ: -normalizuje napięcie mięśniowe, - zwiększa możliwości ruchowe, -działa przeciwbólowo i relaksująco. Odciążenie ciała jakie można uzyskać w wodzie powoduje, że chodzenie staje się możliwe, poprawia się koordynacja nerwowo-mięśniowa i orientacja przestrzenna. Poruszanie się w wodzie jest łatwiejsze, mniej bolesne, sprzyjające szybszemu powrotowi do zdrowia.

Osoba niepełnosprawna staje się niezależna od otoczenia, -zajęcia zmniejszają poczucie izolacji, - poprawia się własny wizerunek, - wzrasta poczucie odniesienia sukcesu.

. KIERUNEK FIZJOTERAPIA II ST. MGR, SEMESTR II AGATA WOJNOWSKA-SUCZKOW