Szkolenie pt. „Etyka w pracy urzędnika w zakresie zwalczania nadużyć finansowych”. 1

CO WIEMY O 1. Naruszeniu zasad etycznych 2. Korupcji 3. Nadużyciach finansowych? ? 2

NADUŻYCIA FINANSOWE -przyczyny TRÓJKĄT NADUŻYĆ -OKAZJA -PRESJA FINANSOWA -USPRAWIEDLIWIENIE 3

NADUŻYCIA FINANSOWE Główne źródła ryzyka wystąpienia nadużyć finansowych należy wskazać: 1.Korupcję 2.Konflikt interesów 3.Nieprawidłowości występujące podczas zamówień publicznych 4

NADUŻYCIA FINANSOWE 5

Czym jest etyka? 6

etyka w urzędzie profesjonalizm 7

Akty prawne dot. etyki 8

Normy etyczne 9

Pytanie 1 Dlaczego niektóre osoby podejmują działania niezgodne z etyką urzędniczą ? 10

Dlaczego niektóre osoby podejmują próbę przekupstwa / złamania zasad etycznych - opinie 11

Usprawiedliwienia społeczne 12

Pytanie 2 Czy ujawnianie prób naruszenia zasad etycznych/ korupcji ma sens? 13

Czy ujawnianie prób naruszania zasad etycznych / korupcji ma sens? Tak Nie 14

Jak jest w Warszawie? Zarządzenie Nr 276/2007 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie wprowadzenia w Urzędzie miasta stołecznego Warszawy Kodeksu Etyki pracowników Urzędu miasta stołecznego Warszawy 15

ZASADY POSTĘPOWANIA PRACOWNIKÓW URZĘDU 16

ETYKA JAKO ELEMENT PROFESJONALNEGO DZIAŁANIA ADMINISTRACJI Wytyczne Prezesa Rady Ministrów w zakresie zasad przestrzegania zasad służby cywilnej –Zarządzenie nr 70 z dnia r. -ogólne zasady profesjonalnego działania -zasady etyczne 17

OGÓLNE ZASADY PROFESJONALNEGO DZIAŁANIA ADMINISTRACJI 18

Pytanie 3 JAKIE ZNACIE PAŃSTWO PRZYKŁADY SPRAW KORUPCYJNYCH ? 19

PRZYKŁADY SPRAW KORUPCYJNYCH : Głośne sprawy Infoafera, Kościelna komisja majątkowa, Korupcja w MSZ –zarzuty Naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych, Firma Informatyczna przekupywał polskich urzędników-drogi sprzęt elektroniczny aby wygrać przetargi –kara 108 mln $. Łapówki za przedterminowe zwolnienia lub przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, Przetargi-manipulacje SIWZ-ami przy zakupach samochodów, sprzętu komputerowego, Korupcja - prezenty 1kg złota, markowe alkohole dla urzędników państwowych na Podkarpaciu w zamian za załatwianie spraw urzędowych i prywatnych, przeszukania w Sejmie, Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Korupcja w Służbie Więziennej – pieniądze w zamian za wystawianie przepustek i wdrażanie programów wolnościowych Korupcja w konsulacie polskim na Ukrainie w zamian za wydawanie wiz Schengen 20

Pytanie 4 CZY MOŻNA UNIKNĄĆ ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ZA KORUPCJĘ ? 21

Klauzule bezkarności – okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną przez osobę, która wręczyła łapówkę 22

Pytanie 5 CZY JEST 1 CZY WIĘCEJ DEFINICJI KORUPCJI ? 23

KORUPCJA DEFINICJE 1.z ustawy z dnia 9 czerwca 2006r o CBA, 2.z Międzynarodowej Konwencji Cywilnoprawnej, 3.wg słownika wyrazów obcych, 4.w znaczeniu społeczno ekonomicznym – ogólnym, 5.na użytek prawa karnego materialnego. 6.wewnętrzne definicje resortowe np. Służby Celnej 24

KORUPCJĄ JEST 25

KORZYŚĆ MAJĄTKOWA 26

FORMY KORZYŚCI MAJĄTKOWEJ 27

KORZYŚĆ OSOBISTA 28

FORMY KORZYŚCI OSOBISTEJ 29

Korzyść majątkowa i osobista 30

Pytanie 6 Czy są niekaralne formy korupcji ? 31

32 Naruszenie zasad etycznych Niekaralne formy korupcji: Nepotyzm Nepotyzm Kumoterstwo Kumoterstwo Konflikt interesów Konflikt interesówKlientelizm

NEPOTYZM a KUMOTERSTWO 33

Interes publiczny a prywatny Osobiste Rodzinne Grupowe Aspekty 34

KONFLIKT INTERESÓW 35

KONFLIKT INTERESÓW kluczowy element w etyce administracji 36

KONFLIKT INTERESÓW 37

KONFLIKT INTERESÓW 38

KONFLIKT INTERESÓW przypadki występowania 39

Prezent ?- Nie, dziękuję ! 40

Sposoby ograniczenia ryzyka naruszenia zasad etycznych/korupcji 41

Sposoby ograniczenia ryzyka naruszenia zasad etycznych/korupcji 42

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE mechanizmy nadużyć 43

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE cele działań nieetycznych/ korupcyjnych 44

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE- mechanizmy ustawiania przetargów 45

ZMOWA 46

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE rodzaj i wysokość łapówek 47

Pytanie 7 W jakich dziedzinach jest największe zagrożenie korupcyjne? 48

49 OBSZARY ZAGROŻONE KORUPCJĄ Administracja państwowa i samorządowaSłużba zdrowia i farmacjaAdministracja celna i kontrola skarbowaSektor gospodarczyOrgany wdrażające programy unijneOrgany ścigania i wymiar sprawiedliwości Sektor związany z wydawaniem praw jazdy, badaniami technicznymi pojazdów Oświata i szkolnictwo wyższe

Przewidywane zagrożenia korupcją (CBA) 50

Czy korupcja w Polsce jest problemem dużym czy małym? (dane CBOS) 51

Czy zna Pan osobiście kogoś, kto bierze łapówki? 52

Czy kiedykolwiek próbowano Panu wręczyć łapówkę ? 53

54

55

Diagnoza ryzyka korupcyjnego - symptomy ryzyka 56

-Sprzedajność urzędnicza 228 k.k.-przyjęcie (3500) -Przekupstwo 229 k.k.-wręczenie -23% (2000) -Płatna protekcja 230 k.k.-powoływanie się na wpływy -28% (650) -Przekroczenie uprawnień w celu osiągnięcia korzyści 231 k.k. - 33% (5000) -Korupcja wyborcza 250 k.k. -71% (5) -Poświadczenie nieprawdy w dokumencie w celu osiągnięcia korzyści 271 par 3 kk (4300) -Korupcja gospodarcza 296a k.k. -Korupcja w sporcie art ustawy o sporcie (100) -Udaremnienie lub utrudnienie przetargu publicznego w celu osiągnięcia korzyści art.305 k.k. +10 % (63) FORMY KORUPCJI UJĘCIE KK 57

ODPOWIEDZIALNOŚĆ / KONSEKWENCJE Odpowiedzialność karna Odpowiedzialność cywilna Odpowiedzialność dyscyplinarna Naruszenie zasad etyki zawodowej 58

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA - osoby fizyczne 59

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA - osoby prawne 60

ODPOWIEDZIALNOŚC DYSCYPLINARNA 61

Systemowe sposoby zapobiegania i walki z korupcją – mechanizmy obronne : 62

Systemowe sposoby zapobiegania i walki z korupcją – mechanizmy obronne: Szkolenia/Warsztaty Antykorupcyjne Audyt, kontrola Kontrola zarządcza Etos pracowniczy Tarcza Antykorupcyjna 63

Profilaktyka Podejmowane działania prewencyjne Informacja Edukacja 64

PROFILAKTYKA 65

Techniki i metody budowania etycznej kultury organizacyjnej 66

Techniki i metody budowania etycznej kultury organizacyjnej 67

Techniki i metody budowania etycznej kultury organizacyjnej 68

baza krajowych i międzynarodowych regulacji prawnych, bieżące doniesienia medialne, analizy i raporty, wyniki badań społecznych, wykaz literatury przedmiotu, itp. Stronyedukacyjne Strony edukacyjne 69

Publikacje CBA 70

DOBREPRAKTYKI DOBRE PRAKTYKI dlaczego warto ? 71

ETOS jako skuteczny środek przeciwdziałania korupcji 72

ETOS- dlaczego warto ? 73

Profilaktyka antykorupcyjna 74

Profilaktyka antykorupcyjna 75

SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KORUPCYJNYM 76

SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KOUPCYJNYM czynniki wpływające na skuteczność 77

CIĄGŁE DOSKONALENIE Rozpoznawanie, wykrywanie Kontrola Analiza Profilaktyka 78

SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KORUPCYJNYM Motto Transparency International „Zdecyduj, przekaż, zarejestruj, wyszkol i monitoruj” 79

ROLA KONTROLI 80

SKUTECZNE ZARZĄDZANIE (możliwe błędy) 81

ZASADY POLITYKI ANTYKORUPCYJNEJ 82

Sytuacje trudne etycznie ? Propozycje rozwiązań 83

PROPOZYCJE ? 84

Przykłady – co zrobić ? 85

ALGORYTM POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ZETKNIĘCIA SIĘ Z PRZYPADKIEM KORUPCJI 86

Art. 304 kpk. § 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję... § 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. 87

PRACOWNIK NIE JEST BEZRADNY ! PRACOWNIK NIE JEST BEZRADNY ! Zasady postępowania przy próbach korupcji 88

Zasady postępowania przy próbach korupcji 89

Zasady postępowania przy próbach korupcji 90

Co robić posiadając informacje o korupcji wewnątrz firmy 91

Ochrona pracowników 92

PRACOWNIK NIE POWINIEN: 93

REAGUJ !!! 94

10 ZŁOTYCH ZASAD ANTYKORUPCYJNYCH 95

Rozwiązania informatyczne wspierające wykrywanie i zapobieganie korupcji. 96

KLASYCZNY WARIOGRAF KLASYCZNY WARIOGRAF -analiza oddechu, ciśnienia, oporności skóry 97

Wariograf komputerowy – tylko analiza głosu rozmówcy 98 Analiza : rozmowy rzeczywistej, nagranej czy też telefonicznej

99

Przychodzi CBA… 100

Kiedy i gdzie powstała pierwsza na ś wiecie instytucja antykorupcyjna ? Czy wiesz, że…???? 101

1988Australia Malta Wielka Brytania 1990 Nowa Zelandia 1993Francja Ghana Suazi 1994Botswana Kazachstan Sri Lanka 1995Hiszpania Niemcy Malawi 1952 Singapur 1957 Bangladesz 1964 Egipt, Indie 1974 Hongkong Tanzania 1977 Nepal 1982 Brunei Zambia 1986 Uganda 1987 Filipiny Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 102

Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 1996Holandia 1997 Ekwador Litwa Turcja 1998 Kolumbia 1999 Argentyna Makau Pakistan Tajlandia Sierra Leone Belize 2001Czarnogóra Etiopia Filipiny 2002 Burundi Łotwa Macedonia Mauritius Mołdawia Rumunia Nigeria

2003 Cypr Dominika Gabon Jamajka Kenia Lesotho Rwanda Senegal 2004Armenia Australia Azerbejdżan Benin DR Konga Irak Madagaskar Rosja Słowenia 2005 Bhutan Honduras Kirgistan Mozambik Rumunia Sudan Urugwaj Zimbabwe Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 104

Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 2006 Jordania Kamerun Kosowo Mongolia NamibiaPolska 2007Burkina Faso Fidżi Kanada Maroko Rumunia Tadżykistan 2008 Afganistan Korea Południowa Liberia Malediwy Włochy 2009 Boliwia Malezja Timor Wschodni 2010 Austria Kajmany Serbia Ukraina 105

ISO 37001

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Sławomir Śnieżko Pytania ? Sonia Kliks Tel Tel. kom

108