Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie Konferencja-KLĘSKI ŻYWIOŁOWE Zasady udzielania i realizacji pomocy osobom/rodzinom poszkodowanym w wyniku zdarzeń klęskowych potrzeby bytowe remont/odbudowa budynków mieszkalnych Joanna Kozłowska Barbara Bagińska-Janulin Oddział Budżetu, planowania i analiz WPS Olsztyn, marzec 2017 r.

Podstawa prawna – ustawa o stanie klęski żywiołowej Środki z rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych mogą zostać uruchomione jedynie w przypadku zaistnienia zdarzenia o charakterze klęski żywiołowej, którego hipotezę określa art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej tj. w przypadku zdarzeń które wystąpiły na dużym obszarze i jednocześnie dotknęły dużą liczbę osób, a straty wyrządzone w mieniu (gospodarstwach domowych) są znaczne. Zgodnie z opinią MSWiA, w przypadku zdarzeń o charakterze lokalnym (tj. pojedyncze budynki mieszkalne na terenie poszczególnych gmin), środki finansowe na pomoc bezpośrednią dla poszkodowanych rodzin powinny być zabezpieczone w budżecie danego samorządu. Pomoc z budżetu państwa może być udzielona w przypadku zdarzenia o charakterze klęski żywiołowej, którego rozmiar na danym terenie oraz ilość poszkodowanych rodzin jest na tyle duża, że jednostka samorządu terytorialnego nie jest w stanie udzielić pomocy finansowej w ramach własnego budżetu. Przy uruchamianiu rezerwy celowej budżetu państwa Ministerstwo bierze pod uwagę wskaźnik G podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca gminy przyjęty przy obliczaniu subwencji wyrównawczej na dany rok budżetowy. Z podstaw prawnych, tylko tak krótko jakie ustawy Państwa obowiązują, tj: – ustawa o stanie klęski żywiołowej – określa m. in wielkość strat oraz mówi o skali zjawiska – ustaw o pomocy społecznej – określa m. in. Dla kogo i jaki zasiłek z pomocy może zostać przyznany

Podstawa prawna – ustawa o pomocy społecznej Pomoc jest udzielana w formie zasiłku celowego przyznawanego na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, przez kierownika ośrodka pomocy społecznej, który działa z upoważnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), niezależnie od kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy; Pomoc z przeznaczeniem na zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych – udzielna jest na podstawie art. 39 ust. 1 i 2 oraz 40 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej; Pomoc na remont/odbudowę budynków/lokali mieszkalnych – udzielana jest na podstawie art. 40 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Z podstaw prawnych, tylko tak krótko jakie ustawy Państwa obowiązują, tj: – ustawa o stanie klęski żywiołowej – określa m. in wielkość strat oraz mówi o skali zjawiska – ustaw o pomocy społecznej – określa m. in. Dla kogo i jaki zasiłek z pomocy może zostać przyznany

Harmonogram realizacji zadań przez gminę / OPS w przypadku wystąpienia zdarzenia o charakterze klęski żywiołowej: W ciągu 24 godzin: zgłoszenie zdarzenia do Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie W ciągu 48 godzin: przeprowadzenie wywiadów środowiskowych przez pracowników socjalnych ośrodka pomocy społecznej W ciągu 2 dni: wystąpienie przez gminę w uzgodnieniu z OPS do Wojewody z wnioskiem o środki na zasiłki celowe z przeznaczeniem na zabezpieczenie niezbędnych potrzeb bytowych w kwocie max. 6.000zł. (wniosek po wstępnym rozeznaniu potrzeb, jeszcze przed dokładnym oszacowaniem strat wyrządzonych w gospodarstwach domowych) - Zał. 1 - WNIOSEK - klęski żywiołowe - potrzeby bytowe W ciągu max. 7 dni: rozpoczęcie wypłat zasiłków celowych na zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych w ramach środków własnych gminy, które zostaną zrefundowane z budżetu państwa

Do wniosku na potrzeby bytowe należy dołączyć: Zał. 1 - WNIOSEK - klęski żywiołowe - potrzeby bytowe Do wniosku na potrzeby bytowe należy dołączyć: dokumentację fotograficzną uszkodzonych budynków mieszkalnych UWAGA! Należy wskazać adres zamieszkania – nie należy podawać imion i nazwisk z wnioskiem nie należy przesyłać danych wrażliwych zebranych przez pracowników socjalnych podczas wywiadów środowiskowych, tj. kwestionariuszy rodzinnych wywiadów środowiskowych, oświadczeń majątkowych, dokumentacji medycznej, rachunków, informacji o kredytach, itp.;

NA ZABEZPIECZENIE NIEZBĘDNYCH POTRZEB BYTOWYCH ZASIŁKI CELOWE NA ZABEZPIECZENIE NIEZBĘDNYCH POTRZEB BYTOWYCH Pomoc przyznawana jest rodzinom lub osobom samotnie gospodarującym, prowadzącym w dniu wystąpienia zdarzenia klęskowego gospodarstwo domowe w budynku mieszkalnym lub lokalu mieszkalnym zniszczonym lub uszkodzonym w wyniku zdarzenia klęskowego. Przyznając zasiłek należy się kierować kwotami wskazanymi w Kwestionariuszu rodzinnego wywiadu środowiskowego (część VII); zasiłek celowy powinien być przeznaczony w pierwszej kolejności na zakupy, jakich trzeba pilnie dokonać, by móc zaspokoić niezbędne potrzeby bytowe, tj. zakup leków, żywności, odzieży, pościeli. Wypłata świadczeń powinna nastąpić niezwłocznie po wydaniu decyzji administracyjnych, którym powinno się nadać rygor natychmiastowej wykonalności.  Rozliczenie przez gminę zasiłku nie wymaga dokumentowania przez osoby, które otrzymały świadczenia, poniesionych wydatków rachunkami i fakturami; 1- zgłoszenie do Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego - tu należy pamiętać, iż należy to zrobić w jak najszybszym czasie – w ciągu 24 godzin

Harmonogram realizacji zadań przez gminę / OPS w przypadku wystąpienia zdarzenia o charakterze klęski żywiołowej: ZASIŁKI NA REMONT / ODBUDOWĘ W ciągu 7 dni: przeprowadzenie oględzin łącznie ze sporządzeniem protokołów szacowania strat przez gminną komisję szacowania strat i wystąpienie do Wojewody z wnioskiem o środki z rezerwy celowej na remont / odbudowę budynku / lokalu mieszkalnego w kwocie do 20.000zł Max. w ciągu miesiąca: w przypadku planowanego wnioskowania o zasiłki w kwocie powyżej 20.000zł max. do kwoty 100.000zł, oszacowanie strat przez osobę z uprawnieniami i złożenie wniosku do Wojewody o zasiłki celowe - Zał. 2 - WNIOSEK - klęski żywiołowe - budynki mieszkalne - Zał. 3 - WNIOSEK - klęski żywiołowe - szacowanie strat

ZASIŁKI NA REMONT / ODBUDOWĘ BUDYNKU / LOKALU MIESZKALNEGO Należy pamiętać, iż każdorazowo, decyzję o udzieleniu pomocy powinno się uzależnić od skali zjawiska i szkód jakie ono wywołało w budynkach, czy lokalach mieszkalnych. Należy racjonalnie podchodzić do zgłaszanych strat i nie utożsamiać niewielkich zniszczeń w budynkach mieszkalnych z wystąpieniem zdarzenia o charakterze klęskowym. Zasiłki celowe nie stanowią odszkodowania za utracone mienie, w konsekwencji, nie jest zasadne wnioskowanie o uruchomienie środków z rezerwy celowej w kwotach identycznych z oszacowanymi stratami, zwłaszcza wykazanymi w nieruchomościach. W takiej sytuacji Wojewoda nie będzie uwzględniał wniosków i zwracał się do gminy o ponowne oszacowanie potrzeb dla danych rodzin. W drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego należy - ustalić zarówno straty poniesione w gospodarstwie domowym, jak i potrzeby osoby poszkodowanej oraz możliwości przywrócenia, we własnym zakresie poszkodowanego, gospodarstwa domowego do stanu umożliwiającego realizację podstawowych potrzeb bytowych.

ZASIŁKI NA REMONT / ODBUDOWĘ BUDYNKU / LOKALU MIESZKALNEGO Środki z rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczone są na remont/odbudowę zniszczonych lokali/budynków mieszkalnych, a nie na pokrycie strat poniesionych w budynkach gospodarczych, w tym także piwnic budynków mieszkalnych, chyba że w wyniku zalania zniszczeniu uległy urządzenia niezbędne do funkcjonowania w budynku, np. niezbędne do doprowadzenia energii, ciepła, wody […] . W przypadku, gdy w budynku/lokalu mieszkalnym prowadzonych jest faktycznie kilka gospodarstw domowych, pomocą może być objęte każde odrębne gospodarstwo domowe, proporcjonalnie do udziałów w budynku, przy czym łączna wysokość środków przyznanych na remont budynku/lokalu mieszkalnego nie może przekroczyć wysokości kosztów niezbędnych do usunięcia skutków zdarzenia klęskowego w budynku/lokalu mieszkalnym.

Należy pamiętać o uzupełnieniu informacji nt. wywiadów środowiskowych Zał. 2 - WNIOSEK - klęski żywiołowe - budynki mieszkalne UWAGA! Należy pamiętać o uzupełnieniu informacji nt. wywiadów środowiskowych Miały miejsce takie sytuacje gdy nie było przepływu informacji pomiędzy gminą a ośrodkiem, i gmina składała wniosek bez wiedzy ośrodka

Zał. 3 - WNIOSEK - klęski żywiołowe - szacowanie strat UWAGA! Należy ustalić czy rodzina ze względu na swoją sytuację finansowa może ponieść część kosztów odbudowy we własnym zakresie UWAGA! Należy pamiętać, iż przy rozliczeniu rocznym odnosić się do kalkulacji kosztów wskazanej we wniosku

Zał.2 budynki mieszkalne Załączniki do wniosków składanych do Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego – remont/odbudowa: dokumentację fotograficzną uszkodzonych budynków mieszkalnych; kopie protokołów szacowania strat, na każde gospodarstwo domowe; kopię zarządzenia powołującego komisję ds. szacowania strat; dokument (zarządzenie) określający stawki za prace remontowe, materiały budowlane/sprzęt gospodarstwa domowego, itp., na podstawie którego powołana Komisja określa wartość udzielanej pomocy, w przypadku kwot oszacowanych powyżej 20 tys.zł - kosztorys sporządzony przez osobę z uprawnieniami. Zał.2 budynki mieszkalne Zał.3 szacowanie strat Wniosek remont/ odbudowa budynków/ lokali mieszkalnych

NAJWAŻNIEJSZE ZASADY PRZY SKŁADANIU WNIOSKÓW Wypełniając wnioski należy pamiętać o konieczności uzupełnienia informacji dotyczących miejsca zamieszkania poszkodowanych rodzin, opisu zdarzenia, daty i opisu strat, a także przeznaczeniu wnioskowanej kwoty z rezerwy celowej budżetu państwa (zgodnie z załącznikami nr 1, nr 2, nr 3); wraz z wnioskiem nie należy przesyłać danych wrażliwych zebranych przez pracowników socjalnych podczas wywiadów środowiskowych, tj. kwestionariuszy rodzinnych wywiadów środowiskowych, oświadczeń majątkowych, dokumentacji medycznej, rachunków, informacji o kredytach, itp.; kwota na wniosku nie może być wyższa, niż w protokole szacowania szkód, sporządzonym przez Komisję powołaną przez Wójta Gminy/Burmistrza/ Prezydenta Miasta, do ustalenia szkód i szacowania strat powstałych w wyniku klęski żywiołowej; wnioski należy składać w pełnych złotych; Wnioski o uruchomienie środków z rezerwy celowej budżetu państwa na usuwanie skutków klęski żywiołowej, powinny zostać podpisane przez Burmistrza/Prezydenta Miasta/Wójta Gminy bądź osobę upoważnioną przez Prezydenta /Burmistrza/Wójta (obowiązuje wówczas pieczątka z upoważnieniem), w przeciwnym razie pozostaną bez rozpatrzenia. 1- zgłoszenie do Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego - tu należy pamiętać, iż należy to zrobić w jak najszybszym czasie – w ciągu 24 godzin

NAJWAŻNIEJSZE ZASADY PRZY SKŁADANIU WNIOSKÓW - remont/odbudowa budynków mieszkalnych- Pomoc przyznawana jest rodzinom lub osobom samotnie gospodarującym, prowadzącym w dniu wystąpienia zdarzenia klęskowego gospodarstwo domowe w budynku / lokalu mieszkalnym zniszczonym lub uszkodzonym w wyniku zdarzenia klęskowego. Z wnioskiem o udzielenie pomocy na remont budynku/lokalu mieszkalnego może wystąpić: właściciel budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego; osoba której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny; osoba, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego; osoba, która jest najemcą lokalu mieszkalnego albo budynku mieszkalnego; osoba, na rzecz której ustanowione zostało prawo dożywocia.

Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 20 tys Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 20 tys. zł: Wnioskowana kwota, powinna być określona na podstawie: przeprowadzonych wywiadów środowiskowych; w oparciu o ustalenia zawarte w protokołach szacowania szkód, sporządzone po wizytacjach gminnych komisji ds. szacowania strat; zarządzenie Wójta/Burmistrza/Prezydenta ustalającego wysokość należnych środków za wykonanie poszczególnych prac remontowych, zakup niezbędnych materiałów budowlanych potrzebnych do odtworzenia stanu budynku mieszkalnego z przed sytuacji klęskowej oraz za zakup zniszczonego sprzętu RTV/AGD, mebli, wyposażenia gospodarstwa domowego, itp.;

Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 20 tys Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 20 tys. zł: Zasiłek celowy pomniejsza się o kwotę zasiłku celowego do 6 tys. zł, niniejsze zastrzeżenie nie dotyczy kwoty zasiłku, o którym mowa w ww. zasadach, przyznanej na wydatki niezwiązane z remontem budynku/lokalu mieszkalnego oraz remontem urządzeń i wykonaniem robot porządkowych; W przypadku, gdy kwota przyznana dla poszkodowanej rodziny przekracza 10 tys. zł. pomoc powinna być przyznawana w transzach (pierwsza transza do 10 tys. zł). Wypłata kolejnej transzy zasiłku przeznaczonej na remont budynku/lokalu mieszkalnego winna zostać poprzedzona weryfikacją sposobu wykorzystania poprzednich środków, przyznanych na remont, w szczególności rozliczeniem za pomocą faktur i rachunków. W przypadkach uzasadnionych potrzebą jednorazowego wydatku w większej kwocie, możliwe jest przekazanie zasiłku w kwocie wyższej niż 10 tys. zł; Zasiłek powinien być wydatkowany i rozliczony do 31 grudnia danego roku.

Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 100 tys. zł: Wnioskowana kwota, powinna być określona na podstawie: przeprowadzonych wywiadów środowiskowych; w oparciu o kosztorysy sporządzone przez osoby z uprawnieniami i oparciu o ustalenia zawarte w protokołach szacowania szkód, sporządzone po wizytacjach gminnych komisji ds. szacowania strat; zarządzenie Wójta/Burmistrza/Prezydenta ustalającego wysokość należnych środków za wykonanie poszczególnych prac remontowych, zakup niezbędnych materiałów budowlanych potrzebnych do odtworzenia stanu budynku mieszkalnego z przed sytuacji klęskowej oraz za zakup zniszczonego sprzętu RTV/AGD, mebli, wyposażenia gospodarstwa domowego, itp.;

Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 100 tys. zł: Wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych w wysokości powyżej 20 tys. zł nie może przekroczyć kwoty 100 tys. zł i powinna wynikać z rzeczywistych potrzeb i winna być adekwatna do poniesionych strat; Pomoc może być przyznana również na odbudowę budynku mieszkalnego w tym samym lub innym miejscu albo zakup działki budowlanej, budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w przypadku, gdy wydany został nakaz rozbiórki dotychczasowego budynku mieszkalnego; Pomoc pomniejsza się o kwotę zasiłku celowego przyznanego w wysokości do 20 tys. zł oraz do 6 tys. zł, w części, w jakiej ten zasiłek został przeznaczony na remont, jeżeli nie został on uwzględniony (odliczony) w pomocy przyznanej w kwocie do 20 tys. zł;

Zasiłki celowe na remont bądź odbudowę budynków mieszkalnych do 100 tys. zł: W przypadku, gdy w budynku/lokalu mieszkalnym prowadzonych było w dniu zdarzenia więcej niż jedno gospodarstwo domowe, pomoc ustala się proporcjonalnie do udziałów w nieruchomości, którą dotknęła szkoda; Zasiłki powinny być wypłacane w ratach - pierwsza do 30% przyznanej pomocy; (kolejna transza po rozliczeniu poprzedniej rachunkami, fakturami) Gdy istnieje konieczność jednorazowego wydatku w większej kwocie możliwe jest przekazanie zasiłku aż do pełnej kwoty przyznanego zasiłku; W uzasadnionych przypadkach (np. niezakończenie remontu lub odbudowy i niewykorzystanie całego zasiłku w danym roku budżetowym poszkodowana rodzina lub osoba może ubiegać się o przyznanie niewykorzystanej kwoty zasiłku w roku następnym;

Sposób wydatkowania środków winien być monitorowany i weryfikowany przez pracowników ośrodka pomocy społecznej: Osoby poszkodowane, które otrzymały dotację celową zobowiązane są do rozliczenia się z otrzymanej dotacji za pomocą faktur i rachunków; Gdy osoba uprawniona nie rozliczy poniesionych wydatków - zwrot środków zasiłku następuje na podstawie ustawy o pomocy społecznej, tj. przez wydanie decyzji administracyjnej. Termin na rozliczenie, przez osoby poszkodowane uzależniony jest od rodzaju poniesionych strat i czasu niezbędnego na usunięcie szkód, jednakże rozliczenie i zwrot niewykorzystanej dotacji przez poszkodowane osoby winien być dokonany nie później niż do 31 grudnia roku kalendarzowego; Niniejsze procedury są kompendium wiedzy i określają od A do Z zasady postępowania podczas wystąpienia zdarzenia noszącego znamiona klęski żywiołowej, w tym w podziale na : ośrodka pomocy społecznej gminy wojewody

Terminy rozliczenia środków obowiązujące przy rozliczeniu zdarzenia noszącego znamiona klęski żywiołowej: Gmina we współpracy z ośrodkiem pomocy społecznej zobligowana jest do rozliczania środków przekazanych na usuwanie skutków klęski żywiołowej. Rozliczenie dotacji należy złożyć w nieprzekraczalnym terminie do 15 stycznia następnego roku, natomiast zwrotu niewykorzystanej dotacji dokonać nie później niż do 30 stycznia następnego roku. Niniejsze procedury są kompendium wiedzy i określają od A do Z zasady postępowania podczas wystąpienia zdarzenia noszącego znamiona klęski żywiołowej, w tym w podziale na : ośrodka pomocy społecznej gminy wojewody

W najbliższym czasie zostaną Państwu udostępnione do pobrania na stronie Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego: WYTYCZNE I ZASADY UDZIELANIA I REALIZACJI POMOCY RODZINOM I OSOBOM POSZKODOWANYM W WYNIKU ZDARZEŃ KLĘSKOWYCH Niniejsze procedury są kompendium wiedzy i określają od A do Z zasady postępowania podczas wystąpienia zdarzenia noszącego znamiona klęski żywiołowej, w tym w podziale na : ośrodka pomocy społecznej gminy wojewody

Strona internetowa Wszystkie aktualne wytyczne oraz wnioski zamieszczane są na stronie internetowej tut. Urzędu: http://www.uw.olsztyn.pl/ POLITYKA SPOŁECZNA klęski żywiołowe pod adresem: http://www.wm.uw.olsztyn.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=6823:kleski-zywiolowe&catid=301&lang=pl

Dziękuję za uwagę ! Joanna Kozłowska Barbara Bagińska-Janulin Oddział Budżetu, planowania i analiz Wydział Polityki Społecznej Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie Tel. 89 52 32 249 89 52 32 403 Email: joanna.kozlowska@uw.olsztyn.pl barbara.baginska@uw.olsztyn.pl Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie Aleja Marszałka J. Piłsudskiego 10-587 Olsztyn www.olsztyn.uw.gov.pl