„NAWRÓCENIE PASTORALNE” PARAFII I DUSZPASTERSTWA W PROCESIE ODNOWY PARAFII I DUSZPASTERSTWA

EWANGELIZACYJNO-KATECHUMENALNY ZWROT W DUSZPASTERSTWIE Aktualność myśli pastoralno-katechetycznej ks. Franciszka Blachnickiego. W 95 rocznicę urodzin Sługi Bożego.

PORZĄDEK MYŚLI 1. Analiza 2. Diagnoza 3. Proponowane kierunki zmian widzieć – ocenić – działać 1. Analiza 2. Diagnoza 3. Proponowane kierunki zmian

ODWAŻNA ANALIZA 1. OBOWIĄZEK KOŚCIOŁA „ Obowiązkiem Kościoła w każdym okresie jego istnienia jest poszukiwanie najskuteczniejszej i najbardziej adekwatnej formy realizacji jego zbawczej posługi”. 2. ANALIZA Powinna: obejmować wszystkie aspekty: kontekst kulturowy, społeczny i cywilizacyjny, Wymaga wielkiej pokory i otwartości na działanie Ducha Świętego, i odwagi wskazywania nowych duszpasterskich rozwiązań.

PRZEZWYCIĘŻENIE SCHEMATU „Zadanie ewangelizacji staje zatem wobec nowych wyzwań, które kwestionują utrwalone praktyki, osłabiają konwencjonalne drogi, które stały się normą. Wyzwania te zobowiązują Kościół, aby inaczej niż dotychczas zastanowił się nad tym, jaki sens mają jego działania służące nauczaniu i przekazywaniu wiary.” XIII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej, Lineamenta, Watykan 2011, p.3.

„KOPERNIKAŃSKI PRZEWRÓT” „Każda próba wejścia na drogę Krytycznego i samokrytycznego myślenia o naszym katolicyzmie ciągle jaszcze odbierana jest przez wielu jako atak na świętości i wyzwala apologetyczne wywody w obronie niesprawiedliwie ocenianej «polskiej pobożności». Ileż błogosławieństwa wynikłoby dla życia Kościoła w Polsce z konsekwentnego dokonania «kopernikańskiego przewrotu» z triumfalistycznej postawy samozadowolenia i samochwały do postawy ewangelicznej samokrytyki ks. F. Blachnicki, 1973.

NAJWAŻNIEJSZE MOTYWY - ŹRÓDŁA INSPIRACJI Motywacje natury teologicznej - Sobór Watykański II Motywacje natury duszpasterskiej Motywacje natury społeczno- kulturowej

1. MOTYWACJE NATURY TEOLOGICZNEJ KU PRAWDZIWEJ FORMACJI UCZNIÓW JEZUSA WRACAĆ DO KORZENI CHRZEŚCIJAŃSTWA WAŻNY DOKUMENT: Obrzędy Chrześcijańskiego Wtajemniczenia Dorosłych (OCWD) - łac: Ordo Initiationis Christianae Adultorum (OICA) - dokument Kongregacji Kultu Bożego z 1972 r., dotyczący katechumenatu dorosłych Główne idee: - budowanie osobistej więzi relacji z Bogiem - dowartościowanie całości doświadczenia chrześcijańskiego - głoszenie Słowa Bożego (najpierw kerygmat, później pareneza)

2. MOTYWACJE NATURY DUSZPASTERSKIEJ 1. WIARA I RELIGIJNOŚĆ – NIEBEZPIECZNE UTOŻSAMIENIE Religijność polska, choć momentami bardzo intensywnie przeżywana i manifestowana, naznaczona jest wielorakimi słabościami: tradycjonalizmem, obrzędowością i rodzajem bezrefleksyjnej afirmacji wiary 2. NIEADEKWATNOŚĆ DOTYCHCZASOWEGO TRADYCYJNEGO MODELU DUSZPASTERSTWA: Parafia tradycyjna (informacja, organizacja, akcyjność) Parafia posoborowa (świadectwo i partycypacja)

2. MOTYWACJE NATURY DUSZPASTERSKIEJ 3. INERCJA KOŚCIOŁA W POSZUKIWANIU NOWYCH FORM EWANGELIZACJI Międzynarodowy Kongres Misyjno-Katechetyczny w Eichstatt (1960) poświęcony katechezie kerygmatycznej – brak odzewu na odbywającej się równolegle Ogólnopolskiej Konferencji Katechetycznej w Tarnowie Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych z 1972 – przetłumaczone na język polski i wydane w 1988 (16 lat!!!)

2. MOTYWACJE NATURY DUSZPASTERSKIEJ 4. NIEWYSTARCZALNOŚĆ DOTYCHCZASOWEGO MODELU KATECHEZY Katecheza ≠ lekcja religii Brak katechezy dorosłych Jeżeli chodzi o naszą sytuację, to wydaje się, że jeszcze żyjemy w wielkich złudzeniach, co do skuteczności naszej katechizacji. (…) Dzisiaj potrzeba nam katechezy stojącej w służbie wiary, widzącej swój główny cel w budzeniu i pogłębianiu wiary u ludzi przychodzących ze środowisk mniej lub więcej zlaicyzowanych. Wymaga to gruntownego przebudowania naszej tradycyjnej katechizacji zarówno pod względem treści, jak i formy. Nie wystarczy już «uczenie», czyli memoryzowanie katechizmu za pomocą różnych duszpasterskich metod i chwytów”. F. Blachnicki, Kerygmatyczna odnowa katechezy, Warszawa 2005 s. 34-36.

KRYZYS KATECHEZY przecenianie roli szkolnego nauczania religii brak systematycznej katechezy dorosłych; brak katechezy parafialnej; powierzchowna formacja do sakramentów: krótka, prowadzona dowolnie, zamiast budzenia świadomości osobistego i osobowego spotkania z Chrystusem rodzi poczucie spełniania formalności. skutki: tworzenie chrześcijaństwa pozornego, deklaratywnego, traktującego religię magicznie prywatyzacja wiary marginalizacja lub redukowanie Kościoła do roli instytucji

KRYZYS DUSZPASTERSTWA aktywistyczny model duszpasterstwa tradycyjnego ograniczony do 3 działań: informacja, organizacja, akcyjność pozbawiony jest dwóch istotnych elementów: świadectwa i partycypacji Wierni są pozbawieni owego eklezjalnego «my», czyli zmysłu odpowiedzialności za Kościół i włączenia się w jego dynamikę misyjną i apostolską paternalizm księży, brak zaufania do świeckich parafianie biernymi realizatorami projektów proboszcza brak poczucia wspólnoty – migracja do sekt

3. MOTYWACJE NATURY SPOŁECZNO-KULTUROWEJ 1. POSTMODERNIZM / KONSUMPCJONIZM „człowiek zdezintegrowany” (rozdarcie pomiędzy umysłem a wolą) przyczyny zewnętrzne – presja otoczenia, moda, poprawność polit. przyczyny wewnętrzne – ulegnie namiętnościom „człowiek konsumpcyjny” (mieć> być). Sztucznie poszerzając skalę potrzeb, staje się pasywny i mało twórczy. człowiek wyczynowy - koncentruje wszystkie swoje siły, cały swój potencjał w jakiejś ściśle wyspecjalizowanej dziedzinie. Na podstawie osiągniętych sukcesów buduje się wartość osoby. Liczy się sukces, a nie wartość całej osoby. człowiek stada (pozbawiony, indywidualnego myślenia)

3. MOTYWACJE NATURY SPOŁECZNO-KULTUROWEJ 2. KONSEKWENCJE prywatyzacja religii marginalizacja Kościoła oba zjawiska tłumaczą, dlaczego model religijności masowej i tradycyjnej jest w stanie stale pogłębiającego się kryzysu.

CO ROBIĆ? WDRAŻAĆ MODEL EWANGELIZACYJNO – KATECHUMENALNY WRACAĆ DO KORZENI CHRZEŚCIJAŃSTWA! WAŻNY DOKUMENT: Obrzędy Chrześcijańskiego Wtajemniczenia Dorosłych (OCWD) - łac: Ordo initiationis christianae adultorum (OICA) - dokument Kongregacji Kultu Bożego z 1972 r., dotyczący katechumenatu dorosłych Główne idee: - budowanie osobistej relacji z Bogiem - dowartościowanie całości doświadczenia chrześcijańskiego - głoszenie Słowa Bożego (najpierw kerygmat, później pareneza)

PROPONOWANE KIERUNKI ZMIAN Od duszpasterstwa podtrzymania do ewangelizacji Od modelu parafii trydenckiej (informacja, organizacja, akcja) do parafii rozumianej jako wspólnota wspólnot (partycypacja – świadectwo) Reewangelizacja parafii („obudzić śpiącego olbrzyma”) Uwypuklenie miejsca laikatu w apostolskiej misji   oraz dowartościowanie znaczenia ruchów religijnych Katecheza dorosłych (Człowiek dorosły jest głównym adresatem posługi Kościoła).

PROPONOWANE KIERUNKI ZMIAN Dowartościowanie płaszczyzny wspólnotowej - „przejście od wizji Kościoła ujętego w kategoriach socjologiczno-prawnych jako societas perfecta do wizji Kościoła jako communio sanctorum, czyli przejście od eklezjologii władzy do eklezjologii wspólnoty. Wyakcentowanie znaczenia duszpasterstwa elit. Tworząc model duszpasterski, nie stawia się już alternatywy: masa czy elita, ale: masa poprzez elitę Miejsce i znaczenie ruchów religijnych.

ks. Franciszek Blachnicki prorok Żywego Kościoła DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! ks. Wojsław Czupryński