Wybrane koszty braku wczesnego wsparcia dr Paweł Kubicki Szkoła Główna Handlowa Warszawa, Patronat honorowy:

Koszty niepełnosprawności – X mld złotych 64,4 mld zł (dane za 2010 r., Piętka-Kosińska 2012: 59) świadczenia dla osób niepełnosprawnych (43%) i ich opiekunów (8%), publiczne wydatki na ochronę zdrowia (blisko 29%). Indywidualne wydatki na ochronę zdrowia osób niepełnosprawnych 10%, wydatki PFRON – 6%, a subwencja oświatowa na dzieci niepełnosprawne – 4%. Orzecznictwo 0,4% ogółu wydatków 11,2 mld zł (dane za 2013 r., MPiPS) świadczenia pielęgnacyjne - 1,7 mld zł, 255 mln zł dodatki do świadczeń, zasiłki pielęgnacyjne 1,7 mld zł, świadczenia rodzinne dla osób niepełnosprawnych mln zł, pomoc społeczna 3,5 mld (1,8 mld zł utrzymanie domów pomocy społecznej, 700 mln zł przekazuje na finansowanie usług opiekuńczych i ośrodków wsparcia, zasiłki stałe mln zł. Zasiłki okresowe 51 mln zł), PFRON 3 mld dopłaty do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników, 916 mln zł na rehabilitację społeczną i zawodową. X mld zł (brak danych) Koszty wydatków bezpośrednich plus koszty alternatywne

Koszty ponoszone przez rodziców Wydatki na: diagnozę leczenie i terapię dodatkową opiekę Koszty: czasowe emocjonalne alternatywne (utraconych korzyści) Szacunkowo to od kilkuset do kilku tysięcy złotych miesięcznie

Typologia opiekunów i optymalne formy wsparcia Grupa pierwsza - opiekunowie 24/7. Osoby, które prawie cały swój czas poświęcają na opiekę i dla których świadczenie jest dobrym rozwiązaniem, choć powinno być uzupełnione np. o opiekę wytchnieniową. Grupa druga – opiekunowie w rozkroku. Osoby poświęcające na tyle dużo czasu, że bez wsparcia nie mogą być aktywne zawodowo na normalnym rynku pracy. Miotają się między domem i pracą, a podwyżka świadczenia przy braku innych form wsparcia będzie sprzyjać dezaktywizacji. Grupa trzecia - opiekunowie nominalni. Osoby formalnie pełniące opiekę, ale jej faktycznie nie sprawujące. Tutaj danie świadczenia to czyste wyrzucanie pieniędzy w błoto. Część sporów wynika z braku doprecyzowania, o kim mówimy.

Wydatki to nie wszystko – subwencja oświatowa System oświaty finansowany jest za pomocą subwencji oświatowej, a poprawnie: części oświatowej subwencji ogólnej, naliczanej dla każdej jednostki samorządu terytorialnego w oparciu o algorytm. Można go znaleźć w corocznym Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej na dany rok budżetowy. Na ucznia niepełnosprawnego kwota subwencji jest uzupełniona o dodatkową kwotę, wynikającą z rodzaju niepełnosprawności: stanowi ona od 1,4- do 9,5-krotności stawki bazowej na ucznia. Owa kwota uzupełniająca zwana wagą przeliczeniową naliczana jest dla samorządu na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego przedstawionego przez danego ucznia. Samorząd ma pełną dowolność w wydatkowaniu kwoty z subwencji poza przypadkami, kiedy uczeń trafi do placówki niepublicznej, kiedy to subwencja zamienia się w dotację. Przykładowy uczeń z autyzmem (waga 9,5), który trafił do pierwszej klasy publicznej ogólnodostępnej szkoły rejonowej we wrześniu 2013 r. i został zgłoszony do systemu informacji oświatowej to dodatkowe zł dla gminy. Jednocześnie całkowicie zgodnie z obowiązującym prawem uczeń ten może mieć tylko dwie godziny zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w tygodniu i nic więcej. Może też mieć, przy staraniach rodziny i dobrej woli samorządu, indywidualnego nauczyciela wspomagającego. Niezależnie od tego, jakiego wsparcia potrzebuje, jak i co ważniejsze jakie wsparcie otrzyma w rzeczywistości! gmina otrzyma taką samą kwotę. Łączne wydatki na dodatkowe wagi przeliczeniowe dla wszystkich uczniów orzeczeniowych z różnymi niepełnosprawnościami to około 4 mld złotych rocznie.

Średnia roczna kwota subwencji dla JST na ucznia w 2014 r. (wskaźnik korygujący Di=1) SZKOŁY P2 = upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, niedostosowanie społeczne, zaburzenia zachowania, zagrożenie uzależnieniem, niedostosowaniem społecznym, z chorobami przewlekłymi P3 = niewidomi, słabowidzący, niepełnosprawni ruchowo, w tym z afazją, zaburzenia psychiczne P4 = niesłyszący i słabosłyszący, upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym P5 = upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim, niepełnosprawności sprzężone oraz autyzm, w tym zespół Aspergera PRZEDSZKOLA P32 = niesłyszący, słabosłyszący, niewidomi, słabowidzący, z niepełnosprawnością ruchową w tym z afazją, z upośledzeniem umysłowym P40 = niepełnosprawności sprzężone oraz autyzm, w tym zespół Aspergera, wychowankowie OREW

Podsumowanie Nie jest istotne, ile wydajemy, ale co chcemy osiągnąć! Co jest naszym celem? Czy zwiększenie kwot pozwoli go zrealizować? W jaki sposób rozliczymy wykonawców? Analiza kosztów powinna uwzględniać koszty alternatywne, a nie tylko bezpośrednie wydatki budżetowe! Najczęściej te niepoliczalne koszty ponosi kobieta, w tym wypadku matka dziecka z niepełnosprawnością.

Dziękuję za uwagę Dane kontaktowe: