Wykład 9

Zgodnie z art. 64 ust.1 pkt. 1 badaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji. Badanie jest przeprowadzane w oparciu o normę nr 2 wykonywania zawodu biegłego rewidenta Specyfika badania sprawozdań finansowych jednostek sektora finansowego oraz o normę nr 1 Ogólne zasady badania sprawozdań finansowych z 2002 r.

Badaniu podlegają: Bilans Techniczny rachunek wyników, Ogólny rachunek zysków i strat Rachunek przepływów pieniężnych Informacja dodatkowa Oraz: Zestawienie r.t.u. Rozliczenie lokat na pokrycie funduszu ubezpieczeniowego

Wyliczenie marginesu wypłacalności Dowód posiadania środków własnych w wysokości marginesu wypłacalności W Z.U. działu II opinie aktuariusza o prawidłowości tworzenia r.t.u. metodą aktuarialną Oraz: Sprawozdanie z działalności w roku obrotowym

Biegły w trakcie badania ma obowiązek ocenić zgodność z przepisami wpływającymi na działalność Z.U. a w szczególności z: - ustawą o rachunkowości - ustawą o działalności ubezpieczeniowej - kodeksem spółek handlowym - rozporządzeniem ministra finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości Z.U. i Z.R. Roczne sprawozdanie finansowe jest prawidłowe jeśli we wszystkich istotnych aspektach spełnia wymogi określone w przepisach.

Biegły ma obowiązek powiadamiania organu nadzoru o uchybieniach i stwierdzonych faktach w czasie badania. Dotyczy to w szczególności: 1) poważnych zagrożeń dla kontynuacji działalności przez jednostkę 2) stwierdzenia poważnych naruszeń przepisów prawa lub statutu lub norm ostrożnościowych 3) przypadku wyrażenia opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia opinii Informacje te muszą dotyczyć kwestii istotnych. W miarę potrzeby biegły informuje o działaniach podjętych przez siebie, kierownictwo jednostki.

W trakcie badania biegły powinien stwierdzić zgodność rozwiązań ze wspomnianymi przepisami w zakresie: 1) wypłacalności, w tym marginesu wypłacalności, MKG i środków na jego pokrycie 2) bieżącej płynności i zaspokajania zobowiązań z tytułu umowy ubezpieczenia 3) tworzenia r.t.u. w poszczególnych grupach ubezpieczeń i łącznie wszystkich 4)zasad lokowania funduszu ubezpieczeniowego

5) zasad ograniczania ryzyka na udziale własnym 6) reasekuracji biernej zagranicznej 7) struktury akcjonariatu (rękojmia) 8) nieświadczenia na preferencyjnych warunkach usług na rzecz członków władz spółki oraz podmiotów powiązanych z nimi kapitałowo lub personalnie

Biegły badając czy księgi rachunkowe są prowadzone prawidłowo powinien uwzględnić: Fakt posiadania prawidłowej dokumentacji, Prawidłowość udokumentowania operacji gospodarczych Poprawność otwarcia i prowadzenia ksiąg rachunkowych w tym ich zgodność z dokumentami źródłowymi oraz sprawozdaniem finansowym Prawidłowość przechowywania ksiąg rachunkowych Spełnianie wszystkich wymogów jeśli księgi prowadzone są elektronicznie

Badając prawidłowość ksiąg biegły powinien przedstawić: 1) zasady tworzenia r.t.u. ze szczególnym uwzględnieniem czy ich poziom zapewnia pełne wywiązanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia 2) sposób dokonywania rozliczeń z tytułu reasekuracji 3) zasady uznawania przychodów z tytułu składek oraz kosztów w tym kosztów akwizycji Jeśli zasady te przedstawiono w informacji dodatkowej biegły może pominąć ich prezentowanie.

Biegły analizując działanie systemu kontroli wewnętrznej powinien uwzględnić jego powiązania z systemem księgowości oraz strukturą organizacyjną ubezpieczyciela - procedury kontroli wewnętrznej Charakteryzując aktywa i pasywa należy szczególną uwagę zwrócić na: - lokaty, należności oraz inne rzeczowe i finansowe składniki majątkowe - r.t.u. oraz zobowiązania - wynik finansowy

Badając pozycje kształtujące wynik finansowy należy zwrócić szczególną uwagę na: - przychody i koszty z działalności ubezpieczeniowej - przychody i koszty związane z lokatami - koszty administracyjne - zmiany stanu r.t.u. - zyski i straty nadzwyczajne - analiza wyniku technicznego, brutto i netto wg poszczególnych grup ubezpieczeniowych

Badając zobowiązania pozabilansowe należy zwrócić uwagę na zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji w powiązaniu z rezerwami i zdarzeniami po dacie bilansowej. Badając informację dodatkową biegły powinien zwrócić szczególna uwagę na kompletność i prawidłowość danych w zakresie: - prawidłowości rozliczenia przychodów i rozchodów środków trwałych oraz WNiP - przekształcenia wyniku finansowego brutto do podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Badając CF biegły powinien wypowiedzieć się nie tylko na temat poprawności jego sporządzenia ale również poprawność powiązań z bilansem, rachunkiem zysków i strat oraz księgami rachunkowymi. Badając sprawozdanie z działalności jednostki biegły powinien uwzględnić jego zgodność z UoR oraz czy dane w nim zawarte są zgodne z pozostałymi elementami sprawozdania finansowego.

Biegły rewident może niezależnie od opinii i raportu przekazać zarządowi Z.U. uwagi dotyczące: 1) kierunków poprawy organizacji 2) działania kontroli wewnętrznej 3) błędów i niedociągnięć wymagających usunięcia w księgach rachunkowych roku następnego po badanym 4) innych aspektów działalności ubezpieczyciela

Rezultatem badania jest sformułowana przez biegłego opinia i uzupełniający ją raport. Opinia może być wyrażona jako: - opinia bez zastrzeżeń - opinia z objaśnieniami - opinia z zastrzeżeniem (zastrzeżeniami) - opinia negatywna - odmowa wydania opinii Bez względu na rodzaj opinii nie można pominąć faktu zagrożenia kontynuacji działalności.

Wyrażając opinię należy uwzględnić: 1) przepisy szczególne określające uzupełniające kryteria prawidłowości sprawozdania finansowego 2) fakt przedłożenia lub nie wyliczeń i opinii aktuariusza o utworzeniu r.t.u. ustalanie metodami aktuarialnymi Raport przedkładany wraz z opinią powinien zawierać: - zwięzłe informacje o badanym ubezpieczycielu - istotne wyniki szczegółowego badania - uzasadnienie wyrażanej opinii - informacje o korzystaniu z opinii innych rzeczoznawców.

Biegły tworząc raport powinien w miarę możliwości zawrzeć w nim krótką analizę sytuacji badanego podmiotu wraz z komentarzem do zastosowanych wskaźników. Analiza powinna obejmować okres roku badanego i dwóch lat wstecz. W analizie biegły powinien przedstawić ewentualne zagrożenia dla możliwości kontynuowania działalności przez ubezpieczyciela w roku następnym po badanym. Dane do analizy czerpie się ze sprawozdań finansowych oraz sprawozdawczości wewnętrznej.

Obecnie nie ma zalecanych wskaźników, normy pozostawiają swobodę biegłym przy ich doborze. Nieobowiązująca już norma nr 3 Opinia i raport z badania rocznego sprawozdania finansowego ubezpieczyciela prezentowała przykładowy zestaw wskaźników dzieląc je na wskaźniki charakteryzujące: - Zyskowność działalności - Poziom szkodowości - Poziom kosztów działalności - Efektywność wykorzystania środków majątkowych - Płynność finansową i zdolność płatniczą - Wypłacalność i zabezpieczenie środków - Wartość rynkową