Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych Wykład 7

Sprawozdawczość zakładów ubezpieczeń.

Sprawozdawczość. Sprawozdawczość zakładów ubezpieczeń składa się z: Bilansu Rachunku zysków i strat Zestawienia zmian w kapitale własnym Rachunku przepływów pieniężnych (tylko metoda bezpośrednia) Informacji dodatkowej Sprawozdanie z działalności jednostki

Sprawozdawczość. Rozp. Min. Fin. z 2010 r. w sprawie kwartalnych i dodatkowych rocznych sprawozdań finansowych i statystycznych Z.U. nakłada dodatkowe obowiązki. Z.U. sporządza pełną sprawozdawczość za okresy kwartalne. Z.U. sporządza dla każdego rodzaju ubezpieczeń sprawozdanie stosownie do załączników do rozporządzenia.

Sprawozdawczość. Roczne sprawozdania podlegają obowiązkowemu badaniu przez biegłych rewidentów. Do rocznych sprawozdań Z.U. S.A. dołącza informacje o łącznej składce przypisanej brutto dla wyliczenia wysokości wpłat na pokrycie kosztów nadzoru i funkcjonowania Rzecznika Finansowego i jego Biura. Z. U. zorganizowane w formie T.U.W. do rocznych sprawozdań finansowych dołączają informację o wartości składki przypisanej brutto dotyczącej osób niebędących członkami T.U.W.

Bilans. AKTYWA PASYWA A. Wartości niematerialne i prawne A. Kapitały własne B. Lokaty B. Zobowiązania podporządkowane C. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający C. Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe D. Należności D. Udział reasekuratorów w rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych (wartość ujemna) E. Inne składniki aktywów E. Oszacowane regresy i odzyski (wartość ujemna) F. Rozliczenia międzyokresowe F. Pozostałe rezerwy G. Należne wpłaty na kapitał podstawowy G. Zobowiązania z tytułu reasekuratorów H. Akcje własne H. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalne I. Rozliczenia międzyokresowe

Rachunek zysków i strat Z.U. działu I sporządza: Techniczny rachunek ubezpieczeń na życie Ogólny rachunek zysków i strat Z.U. działu II sporządza: Techniczny rachunek ubezpieczeń majątkowych i osobowych Ogólny rachunek zysków i strat. Z.R. sporządzać może:

T. r. u. m. i o. - struktura I. Składki II. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione z o. r. z. i s. III. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym IV. Odszkodowania i świadczenia V. Zmiany stanu pozostałych r. t. u. na udziale własnym VI. Premie i rabaty na udziale własnym łącznie ze zmianą stanu rezerw. VII. Koszty działalności ubezpieczeniowej. VIII. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnym IX. Zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości (ryzyka) X. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowych

T. r. u. na ż. - struktura I. Składki II. Przychody z lokat III. Niezrealizowane zyski z lokat IV. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym V. Odszkodowania i świadczenia VI. Zmiany stanu innych r. t. u. na udziale własnym VII. Premie i rabaty łącznie ze zmianą stanu rezerw na udziale własnym VIII. Koszty działalności ubezpieczeniowej IX. Koszty działalności lokacyjnej X. Niezrealizowane straty na lokatach XI. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnym XII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów przeniesione do o. r. z. i s. XIII. Wynik techniczny ubezpieczeń na życie

O. r. z. i s. - struktura I. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowych lub ubezpieczeń na życie II. Przychody z lokat III. Niezrealizowane zyski z lokat IV. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów przeniesione z t. r. u. na ż. V. Koszty działalności lokacyjnej VI. Niezrealizowane straty na lokatach VII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów przeniesione do t. r. u. m. i o. VIII. Pozostałe przychody operacyjne IX. Pozostałe koszty operacyjne X. Zysk (strata) z działalności operacyjnej XI. Zyski nadzwyczajne XII. Straty nadzwyczajne

O. r. z. i s. - struktura XIII. Zysk (strata) brutto XIV. Podatek dochodowy XV. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) XVI. Zysk (strata) netto

R. p. p. - struktura A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Wpływy 1. Wpływy z działalności bezpośredniej oraz reasekuracji czynnej 2. Wpływy z reasekuracji biernej 3. Wpływy z pozostałej działalności operacyjnej

R. p. p. - struktura II. Wydatki 1. Wydatki z działalności bezpośredniej i reasekuracji czynnej 2. Wydatki z tytułu reasekuracji biernej 3. Wydatki z pozostałej działalności operacyjnej III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

R. p. p. - struktura B. Przepływy z działalności lokacyjnej I. Wpływy - zbycie lokat - wpływ pieniężnych korzyści z lokat II. Wydatki - nabycie lokat - wydatki na lokaty III. Przepływy pieniężne netto z działalności lokacyjnej

R. p. p. - struktura C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy - pozyskanie źródeł finansowania II. Wydatki - wydatki z tytułu podziału zysku - spłata / wykupienie źródeł finansowania - pieniężne koszty związane ze źródłami finansowania

R. p. p. - struktura III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej D. Przepływy pieniężne netto razem E. Bilansowa zmiana środków pieniężnych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu

Zestawienie zmian w kapitale własnym Wprowadzone nowelizacją ustawy o rachunkowości z 9 listopada 2000 roku. Jest uszczegółowieniem informacji zawartych w bilansie przedstawiającym zwiększenia i zmniejszenia poszczególnych składników kapitału własnego z uwzględnieniem tytułów zmian za bieżący i poprzedni rok obrotowy. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji sporządza je na zasadach ogólnych, nie zawierają one charakterystycznych pozycji właściwych tylko tym jednostkom.

Informacja dodatkowa. Obejmuje następujące zagadnienia: Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Informacje dodatkowe niezbędne do lepszego zrozumienia sytuacji finansowej i majątkowej a także wyniku finansowego oraz wypłacalności Z.U.

Informacja dodatkowa W odniesieniu do pozycji bilansu: Lokat Depozytów u cedentów Zobowiązań z tytułu depozytów reasekuratorów Zobowiązań podporządkowanych Należności i zobowiązań Instrumentów pochodnych będących zabezpieczeniem r. t. u. Struktury kapitałów własnych R. t. u. Innych aktywów i pasywów jeśli ich wartość jest istotna

Informacja dodatkowa. W odniesieniu do t. r. u. m. i o. oraz o. r. z. i s.: Wartość składek przypisanych brutto w podziale na ubezpieczenia i reasekurację oraz wg klas rachunkowych Informacje o przebiegu likwidacji szkód w podziale na klasy Informacje o strukturze kosztów i podziale na wewnętrzne i zewnętrzne Informacje o przychodach i kosztach działalności zaniechanej

Informacja dodatkowa. Informacje o wynagrodzeniach Informacje o transakcjach z członkami zarządu i organów nadzorczych, ze spółkami powiązanymi kapitałowo i innych istotnych transakcjach Informacje o charakterze i celu gospodarczym umów nieuwzględnionych w sprawozdaniach w zakresie niezbędnym do oceny ich wpływu na sytuację majątkową i finansową i wynik finansowy Z.U.

Sprawozdanie z działalności jednostki. Sprawozdanie to nie ma wzoru. Przepisy określają jedynie treść jaka powinna być w nim zawarta. Powinno być czytelne i podpisane przez wszystkich członków zarządu, a następnie zbadane przez radę nadzorczą lub komisję rewizyjną pod kątem rzetelności. Ostatecznie musi być zatwierdzone przez walne zgromadzenie i złożone w sądzie rejestrowym.

Sprawozdanie z działalności jednostki. Winno obejmować swą treścią: informacje o wydarzeniach zaistniałych w roku obrotowym, które w sposób istotny wpłynęły na stan majątkowy i finansowy Informacje o przewidywanym rozwoju Wskazanie czynników ryzyka prowadzonej działalności wraz z opisem możliwych zagrożeń

Sprawozdanie z działalności jednostki. 4) Przedstawienie aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej: Dotyczącej struktury sprzedaży produktów ubezpieczeniowych Rentowności działalności lokacyjnej Wielkości kosztów prowadzenia działalności Wielkości r. t. u. na koniec roku Stan pokrycia r. t. u. odpowiednimi aktywami

Sprawozdanie z działalności jednostki Ustawa z dnia 15 grudnia o zmianie ustawy o rachunkowości, Dz. U. z 2017, poz. 61 wprowadziła modyfikacje do zawartości tego sprawozdania Powinno ono zawierać – o ile jest to istotne dla oceny rozwoju, wyników i sytuacji jednostki : Kluczowe finansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki Kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki oraz informacje dotyczące zagadnień pracowniczych i środowiska naturalnego A także ewentualne odniesienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym a powiązanymi z wartościami podanymi w sprawozdaniu z działalności jednostki

Sprawozdanie z działalności jednostki Dodany został art. 49 b wprowadzający obowiązek wyodrębnienia dodatkowego segmentu obejmującego: 1) zwięzły opis modelu biznesowego 2) kluczowe wskaźniki niefinansowe efektywności związane z działalnością jednostki 3) opis polityk stosowanych przez jednostkę w odniesieniu do zagadnień społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji, a także opis rezultatów stosowania tych polityk 4) opis procedur należytej staranności – w ramach punktu 3)

Sprawozdanie z działalności jednostki 5) opis istotnych ryzyk związanych z działalnością jednostki, mogących wywierać niekorzystny wpływ na stosowane polityki wymienione w punkcie 3, w tym ryzyk związanych z produktami jednostki lub jej relacjami z otoczeniem zewnętrznym, w tym z kontrahentami, a także opis zarządzania tymi ryzykami. Zadaniem wspomnianego oświadczenia jest przedstawienie informacji niefinansowych w takim zakresie w jakim jest to niezbędne dla oceny rozwoju, wyników i sytuacji jednostki oraz wpływu jej działalności na zagadnienia wspomniane wyżej w punkcie 3. W sytuacji gdy jednostka w odniesieniu do niektórych zagadnień nie stosuje polityki jednostka jest zobligowana podać powody dla których to się dzieje.

Sprawozdanie z działalności jednostki Istotnym aspektem prezentowania tych informacji jest fakt wprowadzenia możliwości zastosowania różnych standardów. Jednostka może zastosować tu zarówno własne zasady, jak i standardy/normy/wytyczne krajowe, unijne jak i międzynarodowe. Jedynym wymogiem jest podanie informacji jakie zasady/standardy/normy/wytyczne jednostka zastosowała. Sporządzenie odrębnego od sprawozdania z działalności jednostki sprawozdania na temat informacji niefinansowych uważane jest – zgodnie z nowowprowadzonym art. 49b ust. 9 – za wypełnienie obowiązku sprawozdawczego. Warunkiem jest, obok sporządzenia sprawozdania, również jego zamieszczenie na stronie internetowej w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego.

Raport o stanie portfela ubezpieczeń. Dział I – zawiera informacje o każdym produkcie ubezpieczeniowym oraz opinie aktuariusza dotyczącą zgodności założeń z danymi faktycznymi Dział II – zawiera informacje dotyczące sposobu tworzenia r. t. u. w zakresie: Nazwy produktu, grupy i rodzaju ubezpieczenia lub rodzaju rezerwy Składki, odszkodowań w danym roku Wysokości rezerw brutto i na udziale własnym

Sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej Sporządzane jest przynajmniej raz w roku. Zawiera: 1) opis działalności i wyników zakładu 2) opis systemu zarządzania i ocenę jego adekwatności do profilu ryzyka zakładu 3) opis – oddzielnie dla każdej kategorii ryzyka – ekspozycji na ryzyko, koncentracji ryzyka, ograniczania ryzyka i wrażliwości na ryzyko,

Sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej 4) opis – oddzielnie dla aktywów, rtu dla celów wypłacalności i pozostałych zobowiązań – podstaw i metod stosowanych do ich wyceny wraz z wyjaśnieniem istotnych różnic w porównaniu z podstawami i metodami stosowanymi do ich wyceny w sprawozdaniach finansowych

Sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej 5) opis zarządzania kapitałem zawierający co najmniej: a) strukturę i wysokość środków własnych oraz ich jakość b) wysokość KWW i MWK c) kwotę niezgodności z MWK oraz kwotę istotnej niezgodności z KWW w okresie sprawozdawczym nawet jeśli została usunięta wraz z podaniem jej źródeł, konsekwencji i środków naprawczych

Sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej Sprawozdanie może również zawierać opis korekt stosowanych przez ZU Organ nadzoru w drodze decyzji może zezwolić na nieujawnianie informacji jeśli oznaczałoby to dla konkurencji znaczącą nienależną korzyść bądź ZU i ZR są zobowiązane do zachowania tajemnicy lub poufności względem ubezpieczających lub kontrahentów (wyjątkiem jest punkt 5)

Sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej Sprawozdanie podlega zatwierdzeniu przez radę nadzorczą i podlega ujawnieniu po zatwierdzeniu. Ujawnienie następuje nie później niż w ciągu 14 tygodni po zakończeniu roku obrotowego przypadającego miedzy 30.06 a 31.12. Sprawozdanie podlega badaniu przez podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych.

Pozostałe sprawozdania. Rachunki techniczne dotyczące działalności technicznej i reasekuracyjnej dla poszczególnych klas i grup ubezpieczeń Kapitału podstawowego R. t. u. Lokat Aktywów i pasywów w walutach obcych Składek i odszkodowań w poszczególnych okresach Struktury kosztów Powiązań kapitałowych Postępowań sądowych przeciwko Z.U. i postępowań regresowych Informacje o reasekuracji biernej Statystyki międzynarodowej

Rejestry. Stosownie do przepisów rozporządzenia Z.U. ma obowiązek na bieżąco rejestrować: W ramach działalności ubezpieczeniowej: - Zawarte umowy ubezpieczenia - Zgłoszone szkody - Regresy i odzyski z tytułu zawartych umów - Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe

Rejestry. W ramach działalności reasekuracyjnej - zawarte umowy reasekuracji czynnej Z. R. ma obowiązek rejestrowania na bieżąco: Zawarte umowy reasekuracji czynnej Zawarte umowy reasekuracji biernej Rejestry weryfikuje się i aktualizuje co najmniej na koniec każdego miesiąca.

Rejestr zawartych umów ubezpieczenia. Powinien być prowadzony tak aby umożliwić uzyskanie informacji o każdej umowie ubezpieczenia: Grupa i rodzaj ubezpieczenia Dane identyfikujące umowę i ubezpieczonego oraz pośrednika Okres ubezpieczenia i należna składka

Rejestry funduszy. Dział I grupa 3. Prowadzi się je odrębnie dla każdego funduszu w sposób umożliwiający ustalenie składek, opłat, struktury lokat i wartości aktywów. Rejestr musi umożliwiać ustalenie wartości nabycia jednostek uczestnictwa w funduszu. Rejestry funduszy służą ustalaniu przychodów i kosztów oraz aktywów i pasywów poszczególnych funduszy.

Rejestr zawartych umów reasekuracji czynnej i biernej. Należy prowadzić w sposób umożliwiający ustalenie: Danych identyfikujących każdą umowę reasekuracji Dane identyfikujące cedenta (reasekuratora), Daty rejestracji umowy, wejścia w życie i okresu obowiązywania Grupy i rodzaje ubezpieczeń objętych umową Dane umożliwiające ustalenie udziałów i odpowiedzialności reasekuratora Salda rozliczeń

Rejestr szkód (zgłoszonych) Powinien być tak prowadzony aby uzyskać informacje o każdej szkodzie odrębnie: Dane identyfikujące szkodę (daty wystąpienia, zgłoszenia itp.) i umowę, której dotyczy oraz grupę i rodzaj ubezpieczenia Dane sprawcy szkody Wartość roszczenia i odszkodowania Rejestr prowadzi się w podziale na lata zaistnienia i zgłoszenia szkody

Regres należnych regresów i odzysków Powinien być prowadzony w sposób umożliwiający identyfikację szkody, dłużnika i faktycznie otrzymane kwoty lub przedmioty dla każdego regresu czy odzysku odrębnie. Rejestr prowadzi się w podziale na lata zaistnienia i zgłoszenia szkody, których regresy i odzyski dotyczą.