Pięciolatek w szkole i w przedszkolu. Zespół Wczesnej Edukacji Nr 1 w Gdyni Spotkanie z rodzicami. Mgr Lucyna Lewandowska

Dlaczego obniża się wiek rozpoczęcia nauki? Układ nerwowy Najnowsze techniki (m.in. tomografia emisyjna) pozwalają zobrazować stan i pracę mózgu. Okazało się, że układ nerwowy rozwija się najszybciej, jest najbardziej plastyczny i najbardziej podatny na wpływy do ok. 6. roku życia, potem jego podatność powoli się zmniejsza . Jest to bezsporny argument na rzecz obniżenia wieku szkolnego – działanie na rzecz dobra dzieci. Dlaczego obniża się wiek rozpoczęcia nauki?

Od urodzenia do 6 lat: Od urodzenia do 6 lat: powstaje znacznie więcej połączeń nerwowych niż później połączenia nerwowe, które są wykorzystywane i pobudzane do działania rozwijają się i tworzą sieć szlaków nerwowych łączących cały obszar mózgu (dzięki odpowiedniej stymulacji) połączenia nerwowe, które nie są wykorzystywane, giną, często bezpowrotnie! Od urodzenia do 6 lat:

Żyjemy w świecie zmian…. Rozwój nauki i techniki Szybki rozwój nauki i techniki sprawia, że dzieci stosunkowo wcześnie zaznajamiają się z różnymi osiągnięciami wiedzy. Warto więc, by wszystko to, co poznają i przyjmują – uporządkować, poprzez odpowiednie oddziaływania edukacyjne (dom, przedszkole, szkoła). Żyjemy w świecie zmian….

Diagnoza przedszkolna Aby wykorzystać predyspozycje dzieci i wspomóc rozwój tych, które wymagają wsparcia, wprowadzono w podstawie programowej dla przedszkoli obowiązek dokonywania przez nauczycieli diagnozy przedszkolnej dzieci pięcioletnich Diagnoza przedszkolna

Celem diagnozy jest Celem diagnozy jest „zgromadzenie informacji, które mogą pomóc [....] przy opracowywaniu i realizowaniu indywidualnego programu wspomagania rozwoju dziecka, przewidzianym do realizacji w roku poprzedzającym możliwe rozpoczęcie nauki w szkole, w okresie od stycznia do maja” Celem diagnozy jest

Normy rozwojowe Normy rozwojowe Przyjrzyjmy się normom rozwojowym dziecka nieco powyżej 5 lat. Rozwój fizyczny Wzrost – około 110–115 cm, waga – około 18–19 kg, proporcje takie, by dziecko radziło sobie z czynnościami samoobsługowymi i higienicznymi, by meble nie były zbyt duże, by codzienny wysiłek fizyczny i psychiczny nie były zbyt obciążające. Wady powinny być zdiagnozowane i korygowane. Dzieci z wadami wymowy powinny mieć intensywną opiekę logopedyczną. Dzieci z przewlekłymi chorobami trzeba otoczyć opieką lekarzy specjalistów (do nich należy głos decydujący w sprawie czasu rozpoczęcia edukacji szkolnej). Normy rozwojowe

Duża motoryka Duża motoryka Rozwój ruchowy jest podstawą wszechstronnego rozwoju • usprawnia działanie narządów wewnętrznych • wzmacnia układ kostny i mięśniowy – przeciwdziała wadom postawy • doskonali równowagę i ułatwia orientację w otoczeniu, ucząc zależności i stosunków przestrzennych (dzieci dyslektyczne i dzieci z trudnościami w orientacji „na kartce papieru” mają z reguły kłopoty ze sprawnością ruchową). W zabawach ruchowych dzieci poznają swoje możliwości, uczą się współżyć z innymi, zaczynają stosować się do reguł, zasad itp. Duża motoryka

Duża motoryka cd. Warto wiedzieć, że ruch stymuluje mózg na tyle, że ten tworzy pewne substancje przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, które dodatkowo ułatwiają przesyłanie impulsów nerwowych. Dzieci w wieku powyżej 5. czy 6. roku życia zaczynają odczuwać głód ruchu (szczególnie chłopcy), związany ze zmianami hormonalnymi, prowadzącymi do przyspieszenia rozwoju (tzw. skok rozwojowy). Ograniczanie ruchu (zabaw i zajęć ruchowych) może prowadzić do niepokoju ruchowego, zachowań agresywnych, pogorszenia nastroju, pogorszenia uwagi, zmniejszenia odporności Duża motoryka cd.

Motoryka duża cd. Przykładowe normy rozwoju sprawności ruchowych 5-latka: Jeździ na dwukołowym rowerze • potrafi rozhuśtać się samodzielnie na huśtawce • przeskakuje przez drobne przeszkody • skacze zwinnie na obu nogach • stoi przez chwilę i skacze na jednej nodze lekko i zwinnie, • przechodzi, lekko chwiejąc się po narysowanej linii (ok. 2 m) • potrafi zrobić 3 przysiady i wstać • kopie sprawnie piłkę z rozbiegu • lubi biegać, skakać, ścigać się z kolegami. Motoryka duża cd.

Motoryka mała Sprawność rąk (mała motoryka; manipulacja) ma ogromne znaczenie w opanowaniu podstawowych czynności szkolnych, przede wszystkim pisania! Obserwujemy i oceniamy wykonywanie czynności samoobsługowych. Motoryka mała

Czynności samoobsługowe: Dziecko powyżej 5 lat: • prawidłowo trzyma sztućce • potrafi szybko rozebrać się • ubiera się jeszcze wolno • coraz rzadziej myli przód i tył ubrań • poprawnie wkłada buty • sznuruje je bez wiązania kokardki • myje ręce, buzię, zęby. Wykonuje także inne czynności: • zaczyna ciąć nożyczkami • lubi lepić z plasteliny • budować z klocków i piasku itp.

Motoryka mała cd. Obserwacji należy poddać także czynność rysowania: • dziecko prawidłowo trzyma ołówek • prawidłowo opiera przedramiona na stoliku • przyjmuje właściwą postawę (należy pomóc dzieciom leworęcznym w prawidłowym ustawieniu dłoni tak, by dziecko nie zasłaniało sobie w przyszłości pisanych wyrazów. Motoryka mała cd.

Motoryka mała cd. Dziecko powinno rysować szlaczki typu: IIIIII (od góry w dół – to ważne!); ////////; \\\\\\\\ ; ; . Szlaczki literopodobne mogą być jeszcze za trudne, wymagają płynności ruchów w nadgarstku, a to jest typowe dopiero u dzieci powyżej 6 lat. Dzieci potrafią rysować figury typu: Ο; +; ; ; X. kreślić koło ( w stronę odwrotną do ruchu wskazówek zegara- to bardzo ważne!) Motoryka mała cd.

Spostrzeganie wzrokowe spostrzeganie wzrokowe jest podstawą nauki pisania i czytania. Dzięki analizie i syntezie wzrokowej dziecko różnicuje i zapamiętuje kształty liter i cyfr. Spostrzeganie wzrokowe 5-latków jest jeszcze chaotyczne – stąd rola nauczyciela polegająca na uczeniu ukierunkowywania w zakresie spostrzegania wzrokowego 5-latek powinien: • lubić oglądanie książek z obrazkami • układać puzzle • układać lub budować wg wzoru • rysować figury złożone typu: ; ; . Powinien także • rozpoznawać niektóre litery drukowane • znajdować drogę w labiryncie • dostrzec kilka różnic między podobnymi obrazkami itp. Spostrzeganie wzrokowe

Spostrzeganie słuchowe cd. Spostrzeganie słuchowe dźwięków mowy ludzkiej – to najważniejsza, oprócz myślenia, właściwość, od której zależy możliwość nauczenia się pisania i czytania; umiejętność ta warunkuje korzystanie z podręczników w trakcie całej nauki szkolnej i nie tylko Dziecko 5-letnie chętnie słucha czytania książek i rozumie ich treść (dokonuje takiej analizy i syntezy słuchowej, dzięki której z potoku dźwięków potrafi wyróżnić słuchowo słowa; dopiero wtedy może je zrozumieć). Ponadto potrafi po ćwiczeniach: • podzielić zdanie na 3–4 wyrazy • podzielić wyraz na 2–3 sylaby • złożyć 2–3 sylaby w wyraz • wysłuchać samogłoskę w nagłosie w krótkich wyrazach • rozpoznać jedną z dwóch występujących obok siebie spółgłosek rozpoczynających wyraz • odszukać na rysunku lub w pomieszczeniu przedmioty, których nazwy zaczynają się daną głoską • uczy się wierszy, utrzymując i odtwarzając prawidłowo rymy i rytmy wiersza • próbuje sam dobierać rymy i odtwarzać proste rytmy podane przez nauczyciela. Spostrzeganie słuchowe cd.

Myślenie Myślenie Myślenie pięciolatka jest jeszcze przedoperacyjne (operowanie informacjami jest subiektywne, powierzchowne i nie zawsze prawdziwe). Myślenie to czynność tworzenia nowych informacji dzięki przetwarzaniu informacji już posiadanych. Poprawność myślenia zależy więc zarówno od ilości i jakości posiadanych informacji, jak i od zdolności ich przetwarzania. W przedszkolu następuje bardzo duży przyrost informacji oraz doskonalenie operowania nimi. Dziecko myśli w sposób konkretno-wyobrażeniowy, więc zachęcanie go do manipulowania przedmiotami, przetwarzania ich układów, konfiguracji, zachęcanie do rozwiązywania problemów jest najlepszym wspieraniem rozwoju myślenia. Myślenie

Myślenie cd. Dziecko 5-letnie potrafi: • określić główne różnice między przedmiotami, zwierzętami, pojazdami • wskazać kilka ważnych podobieństw między nimi • pogrupować przedmioty wg 2–3 kryteriów • rozumieć i posługiwać się znanymi pojęciami typu: zwierzęta, owoce, pojazdy, naczynia • ułożyć logiczną historyjkę z kilku obrazków • uzasadnić pewne zjawiska (początek myślenia logicznego). Informacje, które powinien posiadać pięciolatek dotyczą ogólnej orientacji w najbliższym otoczeniu – to • wiedza o sobie samym • rodzinie • przedszkolu • najbliższej okolicy • rozumienie pojęć dotyczących upływu czasu i zmian w przyrodzie • rozumienie konieczności pewnych zachowań (np. higienicznych, dotyczących bezpieczeństwa itp.) • znajomość najważniejszych norm społecznych i moralnych. Myślenie cd.

Myślenie cd Obserwuje się też początki myślenia matematycznego: dziecko potrafi przeliczyć kilka przedmiotów (wymaga się 5, niektóre dzieci przeliczają więcej), potrafi dodać i odjąć kilka konkretów. Rozumie pojęcia: mniej, więcej, szereguje wg wielkości, interesuje się liczeniem. Nie ma jeszcze ukształtowanej odwracalności myślenia (jej początki pojawiają się dopiero powyżej 6. roku życia) i tym samym nie rozumie pojęcia liczby (wg dzieci liczebność zbioru zmienia się przy innym ułożeniu elementów), ale manipulowanie i przekształcanie zbiorów różnych elementów stopniowo prowadzi do zmiany jakości myślenia u dzieci. Myślenie cd

Myślenie cd. Dzieci pięcioletnie nie odróżniają jeszcze w pełni rzeczywistości od fikcji. Dziecko twierdzi na przykład, że pod łóżkiem ukrył się potwór, a nie widać go, bo przecież zrobił się niewidzialny, ale on tam jest! Do dzieci w tym wieku z trudem przemawiają argumenty logiczne, ponieważ kierują się one przede wszystkim emocjami! Myślenie cd.

Uwaga i pamięć Uwaga i pamięć Uwaga i pamięć są jeszcze mimowolne – dziecko zwraca uwagę i zapamiętuje to, co dla niego jest ważne emocjonalnie. Pięciolatki skupiają uwagę na krótko, ale w momentach, gdy zajmą się czynnością dla nich interesującą, „głuchną” – silnie skupiona uwaga nie dopuszcza do świadomości innych bodźców; uwaga nie jest podzielna Pamięć jest mechaniczna i niezbyt trwała – często trzeba powtarzać istotne wiadomości (pory roku, dni tygodnia itp.). Uwaga i pamięć

Emocje Emocje Emocje 5-latków są silne, gwałtowne, zmienne; dziecko nie potrafi zapanować nad ich ekspresją – złości się, płacze, śmieje się głośno – jest niezwykle spontaniczne. Dzieci lepiej reagują na pochwały, zachęty, zmiany głosu, na „bajkowe” mówienie niż na ostre polecenia i kary. Są uparte, obrażają się – ale powoli uczą się dopasowywać swoje emocje do sytuacji. Przy takich emocjach świetnym „nauczycielem” są bajki opowiadane czy czytane przez nauczyciela i różne sytuacje zabawowe (Sprawdźmy, czy ja wcześniej policzę do 10, czy ty zaczniesz rysować; Zobaczmy, kto pierwszy poukłada zabawki…). Emocje

Emocje cd. Każde dziecko chce być: zauważone, pochwalone, chce być naj- (-lepsze, -pierwsze, -bliżej Pani) i wcale mu nie przeszkadza, że inne dzieci są też naj-. Pomaga to budować w dzieciach dobrą samoocenę i tak ważne dla każdego człowieka poczucie własnej wartości Emocje cd.

Kontakty społeczne Kontakty społeczne Kontakty społeczne są w tym wieku niezwykle ważne. Dzieci muszą bawić się z kolegami, budować, rysować, ścigać się, grać w różne gry. Skoro tak chcą, to... zaczynają stosować się do norm społecznych, uczą się zasad współżycia, mniej kłócą się i obrażają. Przy współudziale nauczycieli , a także pod wpływem bajek i opowiadań, rozwija się empatia, współczucie, potrzeba pomocy innym Kontakty społeczne

Dziękuję za uwagę. Diagnoza Dzieci pokazują się nam, nauczycielom i wychowawcom, rodzicom z tak różnych stron, że na pewno uda się uchwycić ich niepowtarzalność i cechy charakterystyczne. Kierując się głównie emocjami, robią to, co lubią i unikają wykonywania tych czynności, które sprawiają im trudność. Dlatego diagnozę należy zacząć od tych dzieci, które nie chcą czegoś robić, unikają niektórych czynności. Jest to sygnał, że właśnie im w pierwszej kolejności trzeba pomóc, by radziły sobie w szkole i polubiły naukę. Opracowano na podstawie: Janiszewska Bożena.”Pięciolatek w przedszkolu, o dojrzewaniu do szkoły”. Biuletyn Klubu nauczyciela. Wychowanie Przedszkolne. Dziękuję za uwagę.