według tomizmu Artur Andrzejuk

SEX GENDER Płeć biologiczna (dymorfizm płciowy) Płeć kulturowa, suma cech fizycznych i zachowań wynikających z odmiennych funkcji i ról obu płci w procesie rozmnażania płciowego Płeć kulturowa, płeć psychiczna, płeć społeczna, płeć społeczno-kulturowa, tożsamość płciowa suma cech osobowości, zachowań, stereotypów i ról przyjmowanych przez kobiety i mężczyzn w ramach danej kultury w drodze socjalizacji, nie wynikających bezpośrednio z biologicznych różnic w budowie ciała Na początku: Termin gender pochodzi pośrednio od łacińskiego słowa genus przez starofrancuskie gendre i angielskie gender. W języku angielskim słowo gender było i w dalszym ciągu jest powszechnie używane w dwóch znaczeniach: „rodzaj gramatyczny” (masculine, feminine i neuter – męski, żeński i nijaki) oraz „płeć” (zastępując dwuznaczne słowo sex, powszechnie używane w znaczeniu „stosunek płciowy”). Artur Andrzejuk

kulturowa (psychiczna, społeczna) Koncepcja człowieka dusza ciało Sfera biologiczna Sfera kulturowa (psychiczna, społeczna) Artur Andrzejuk

Platon Artur Andrzejuk

Arystoteles Forma = dusza Materia = ciało Artur Andrzejuk

Tomasz z Akwinu forma materia akt istnienia (ipsum esse) Artur Andrzejuk

Tomistycznie ujęta struktura człowieka Człowiek w aspekcie bytu istnienie jako akt powodujący to, że człowiek jest istota jako możność powodująca to, czym człowiek jest Człowiek w aspekcie istoty forma jako akt wyznacza jej stałą tożsamość możność -niematerialna i materialna (materia) - podmiotuje przypadłości Artur Andrzejuk

Człowiek jako osoba BOECJUSZ (+525) TOMASZ Z AKWINU (+1274) Persona rationalis naturae individua substantia est AUTONOMIA OSOBY PODMIOTOWOŚĆ OSOBY Jednostkowość Rozumność Wolność Relacje osobowe Artur Andrzejuk

Określenie płci Sexus ordinatur ad generationem [est] SUPER LIBROS SENTENTARUM KOMENTARZ DO SENTENCJI Sexus ordinatur ad generationem [est] Sexus est de naturalibus hominis. (lib. 3 d. 12 q. 3 a. 1 qc. 1) Płeć jest przyporządkowana do rodzenia. Płeć jest czymś naturalnym dla człowieka. Artur Andrzejuk

Gender equality IN VIA IN PATRIA Głębokie zróżnicowanie i nierówność ludzi na różnych płaszczyznach prawnej społecznej ekonomicznej religijnej także płciowej Płcie będą zachowane, bo należą do doskonałości gatunku ludzkiego i będą całkowicie równe sobie; Różnice będą wynikały wyłącznie z zasług. Ad 1) Tomasz odnosił to do realiów społeczeństwa XIII wieku – klasowe, feudalne z resztkami niewolnictwa; Kobieta ma słabszą naturę zarówno pod względem fizycznym jak i umysłowym - dlatego powinna podlegać mężczyźnie; Jest „homo occasionatus” – O rodzeniu się zwierząt 737a24 („samica jest jakby samcem pozbawionym pewnym części” – Metafizyka 1034a34-b4, 1040b13-16) Ad 2) Funkcjonowanie człowieka zgodnie z nie zepsutą naturą przewidywał po zmartwychwstaniu; Urodzenie się kobiety jest „praeter intentionem naturae particularis, sed tamen de intentione naturae uniwersalis, quae ad perfectionem humanae speciei utrumquae sexus requirit” (STh, suppl, 81,3, ad 3); Zniknie słabość natury kobiecej - kobieta nie będzie więc podlegać mężczyźnie; Artur Andrzejuk

Tomistyczna koncepcja człowieka AKT ISTNIENIA Realność Odrębność Jedność Prawda Dobro Piękno FORMA (akt istotowy) ISTOTA ISTOTA MATERIA (możność istotowa) Przypadłości fizyczne (wymiary, jakości) Możność materialna Możność niematerialna Przypadłości duchowe (intelekt, wola) Artur Andrzejuk

Gdzie jest płeć ? FORMA MATERIA Możność materialna AKT ISTNIENIA (akt istotowy) ISTOTA ISTOTA MATERIA (możność istotowa) Przypadłości fizyczne (wymiary, jakości) Możność materialna Możność niematerialna Przypadłości duchowe (intelekt, wola) Artur Andrzejuk

Artur Andrzejuk DUSZA Wegetatywna (roślinna) Władza ożywiania Władza rozmnażania Władza wzrastania Zmysłowa (zwierzęca) Zmysły wewnętrzne poznawcze pożądawcze Zmysły zewnętrzne Rozumna (bytów osobowych) Intelekt możnościowy Intelekt czynny wola Artur Andrzejuk

Artur Andrzejuk

Rodzenie Artur Andrzejuk Natura obmyła się w wodach intelektu Cielesne psychiczne duchowe Natura obmyła się w wodach intelektu Artur Andrzejuk

Zróżnicowanie płciowe Cielesne Dymorfizm płciowy na poziomie biologicznym Psychiczne Specyfika psychiki wynikająca z różnic ról w dziele rodzenia i wychowania nowego człowieka Duchowe Specyfika funkcji wynikają z różnych ról wychowawczych, funkcji we wspólnocie rodzinnej itp. Artur Andrzejuk

Wnioski PŁEĆ JAKO CECHA „SŁABA” PŁEĆ JAKO CECHA „MOCNA” Sytuuje się poza pryncypiami stanowiącymi o istnieniu i tożsamości człowieka; Najważniejszy dla człowieka jest osobowy (rozumny i wolny) charakter jego bytu, a osoba jest „bezpłciowa” Stanowi naturalną i niezbywalną własność człowieka ze względu na podmiotowanie bardzo ważnych relacji (rodzenie); Przekłada się na wszystkie sfery człowieka, które dotyczą rodzenia bytu rozumnego i wolnego. Arystoteles – umiarkowany do przesady Artur Andrzejuk