Historia rodziny Żółtowskich herbu Ogończyk Wykonała- Daniela Sawczuk

Herb Ogończyk

O herbie… Opis zgodnie z klasycznymi regułami blazonowania: W polu czerwonym pół toczenicy srebrnej, na której zaćwieczona takaż rogacina. W klejnocie dwie ręce panieńskie w szacie srebrnej, wzniesione do góry. W pierwotnej, XIV wiecznej wersji, ramiona w klejnocie były w rękawach błękitnych, obszytych dzwonkami złotymi. Herb pochodzi ze znaku kreskowego „rogacina na połowie toczenicy”

Dzieje rodu Żółtowskich Dobra wargowskie w roku 1883 zostały nabyte przez Teodora hr. Żółtowskiego herbu Ogończyk z Nekli. Nowy właściciel Teodor Żółtowski zmienił Wargowo. Obok wsi zbudowano pałac. Jest to budowla dwukondygnacyjna, z czterospadowym dachem. Budynek był wznoszony w dwóch etapach do roku 1910. W tym samym czasie powstały nowe zabudowania gospodarcze i domy dla pracowników.

Pałac w Wargowie (stan z 1912r.)

Teodor Żółtowski Teodor Żółtowski (20.03.1842-29.12.1915) herbu Ogończyk, był znanym działaczem społecznym. Przewodniczył przez wiele lat Średzko-Gnieźnieńsko-Wrzesińskiemu Towarzystwu Rolniczemu, był też w dyrekcji Towarzystwa Pomocy Naukowej. 9 września 1896 roku uzyskał od papieża Leona XIII dziedziczny tytuł hrabiów rzymskich – szambelana papieskiego – na zasadzie primogenitury (prawo pierwszeństwa dziedziczenia przysługujące najstarszemu synowi lub najstarszemu potomkowi w linii prostej). W roku 1902 musiał ten urząd złożyć, gdyż odmówił udziału w powitaniu pary cesarskiej, która przybyła do Poznania na odsłonięcie pomnika cesarza Fryderyka III.

Teodor Żółtowski

Prezes „Związku rodzinnego” Teodor Żółtowski to przykład walki Wielkopolan z zaborcą. Działał nie tylko na niwie politycznej. W 1903 roku został prezesem tzw. „związku rodzinnego”. Była to zainicjowana przez Chłapowskiego organizacja, która m.in. za swoje cele stawiała zachowanie znaczenia i dobrobytu rodzin polskich pod zaborem pruskim, utrzymanie więzi rodzinnych oraz udzielanie sobie pomocy.

Rodzina Teodor Żółtowski ożenił się z Franciszką Niemojewską (1849 – 1893), herbu Wierusz. Mieli czworo dzieci: Stanisława, Zygmunta, Adolfa  i Annę.  

Kolejne pokolenie W 1898 roku dobra wargowskie przekazał swojemu drugiemu synowi Stanisławowi. Stanisław w 1890 roku uzyskał doktorat na wydziale filozofii Uniwersytetu Lipskiego. Tematem jego pracy doktorskiej były finanse Księstwa Warszawskiego.

Związek małżeński W 1899 roku zawarł związek małżeński z Jadwigą Marią Plater-Zyberk. Mieli czterech synów: Wojciecha, Henryka, Stefana i Józefa. Wojciech zmarł jako dziecko w wieku 12 lat.

Nowy właściciel, a zmiany w pałacu Stefan (ur.13.03.1902) otrzymał dobra wargowskie 28 października 1924 roku. Stefan Żółtowski podjął w latach dwudziestych XX wieku generalny remont i modernizacje pałacu: Zaprowadzono w budynku instalację wodociągową, kanalizacyjną i centralnego ogrzewania. Dobudowano do budynku aneks mieszczący łazienki. W piwnicach mieściły się pomieszczenia gospodarcze i kuchenne. Na parterze z holu przechodziło się wewnętrznym korytarzem do salonu tzw. małego saloniku. Na tym poziomie znajdowała się jadalnia, gabinet pana domu i pokoje. Ściany pomieszczeń na parterze były pokryte tapetami lub tkaninami, sufity były ozdobione sztukatorskimi rozetami, które stanowiły oprawę  żyrandoli. Podłogi wykonane były z tafli parkietowych ozdobionych motywem gwiazdy. Pokoje wypełniały stylizowane meble. W małym saloniku na ścianach wisiały liczne obrazy i fotografie. Znajdowały się tu szafy z książkami – salonik pełnił funkcję biblioteki. W gabinecie na ścianach wisiały trofea myśliwskie. Na piętrze były pokoje mieszkalne, gościnne oraz pomieszczenia dla służby.

Plan pałacu wargowskiego

Kolejne wydarzenia Stefan Żółtowski we wrześniu 1939 w stopniu porucznika walczył w szeregach Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Dostał się do niewoli sowieckiej i został zamordowany w Katyniu. Józef (ur.27.02.1905), najmłodszy syn, przed wojną pracował w Lidze Narodów. Od 1939 roku mieszkał w Anglii, gdzie dożył sędziwej starości.

Żółtowscy za granicą Najstarszy z synów Henryk (22.10.1900 – 16.02.1942) przed wojną pracował w Banku Rolnym, miał tytuł doktora prawa. W 1927 roku zawarł związek małżeński z Różą Eleonorą Kosicką. Mieli trójkę dzieci: Wojciecha, Krystynę i Romana. We wrześniu 1939 ewakuowali się na Litwę. Następnie zostali wywiezieni na Syberię. Henryk zaczął ściągać Polaków do armii Andersa i za to w końcu został uwięziony i zginął na Syberii. Żona i jego dzieci Wojciech, Krystyna i Roman wraz z armią Andersa wyjechali z Rosji. Do 1947 r. pozostali w Libanie i Jerozolimie, skąd potem wyjechali do Anglii.

Powrót do ojczyzny Po latach sprzedali wszystko, co zdobyli w Anglii i wrócili do Polski w 1994 r. by odrestaurować dom rodzinny i w nim zamieszkać.

Atrakcja turystyczna Obecnie pałac otoczony 3 ha parkiem to wyjątkowa ozdoba nie tylko wsi ale i całego regionu.

Pałac wargowski dziś

Źródła http://www.wargowo.pl/content/zabytki# https://pl.wikipedia.org/wiki/Ogo%C5%84czyk_(herb_szlachecki) http://www.zoltowscy.pl/wp/1993/09/poczatki-rodu-zoltowskich-herbu-ogonczyk-2/ Grafika Google

Dziękuję za uwagę.