ZMIANY W PRAWIE OŚWIATOWYM A ORGANIZACJA PRACY SZKÓŁ I PLACÓWEK W ROKU SZKOLNYM 2009/2010

Zmiany w prawie oświatowym a organizacja pracy szkoły i zatrudnianie nauczycieli w roku 2009/2010  ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty,  ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela,  rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej …,  rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji …,  projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka …  rozporządzenie MEN z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.

Zgodnie z art.22 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty „Minister właściwy ds. oświaty i wychowania określi ponadto w drodze rozporządzenia: 1) ramowe plany nauczania w tym wymiar godzin do dyspozycji dyrektora szkoły, z uwzględnieniem w szczególności obowiązującego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych dla poszczególnych etapów edukacyjnych, a także wymiaru godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych.

2) p odstawy programowe:  wychowania przedszkolnego,  kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół,  kształcenia w poszczególnych profilach kształcenia ogólnozawodowego,  kształcenia w poszczególnych zawodach uwzględniając w szczególności zestawy celów i treści nauczania, umiejętności uczniów, a także zadania wychowawcze szkoły, odpowiednio do poszczególnych etapów kształcenia i typów szkół oraz zawodów i profili kształcenia ogólnozawodowego

Art. 22 ust. 2 pkt. 10 (ustawy) dotyczy standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe z uwzględnieniem zasady że wymagania te powinny uwzględniać cele i zadania edukacyjne, zakres treści nauczania oraz umiejętności i osiągnięcia uczniów zawarte w podstawie programowej kształcenia w określonym zawodzie. Sprawdzian, egzamin gimnazjalny i egzamin maturalny przeprowadzane są na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego Istotne dla organizacji roku szkolnego zmiany w ustawie o systemie oświaty

Uchylono zapisy art. 31 ust 1 pkt 6a i 6b dotyczące opiniowania przez kuratora arkuszy organizacyjnych szkół i planów pracy placówek doskonalenia nauczycieli. Arkusze organizacji będą jak dotychczas zatwierdzane przez organ prowadzący bez opinii kuratora, natomiast w trakcie prowadzonego przez kuratora nadzoru będą one kontrolowane pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami.

Z art. 42 ust 2 pkt 2 Karty Nauczyciela: W ramach czasu pracy nauczyciel obowiązany jest realizować: zajęcia dydaktyczne, wych., opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów z tym że w ramach tych zajęć:  nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły w wymiarze 2 godzin w tygodniu, które rejestrowane i rozliczane będą w okresach półrocznych w dziennikach zajęć pozalekcyjnych oraz zajęcia przygotowujące do zajęć. Nauczycielowi niepełnozatrudnionemu wymiar zajęć z art.42 ust 2 pkt 2 - obniża się proporcjonalnie. Istotne dla organizacji roku szkolnego zmiany w ustawie Karta Nauczyciela

Pamiętamy, że podstawa programowa (z 2002 roku) zawierała:  cele edukacyjne,  zadania szkoły,  treści nauczania,  osiągnięcia,  wykaz lektur (w przypadku języka polskiego) Aktualnie podstawa programowa zawiera:  cele kształcenia (ogólne),  treści nauczania (wymagania szczegółowe),  zalecane warunki i sposób realizacji. Istotne dla organizacji roku szkolnego zmiany w rozporządzeniu MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej …

Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdobywa opisane są w języku efektów kształcenia czyli cele kształcenia sformułowane w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności sformułowane w języku wymagań szczegółowych.

Porównanie (przyroda w kl. IV – VI – SP), w dziale osiągnięcia: pkt 8 – Obserwowanie i identyfikowanie różnorodnych substancji i procesów chemicznych w najbliższym otoczeniu, dziś w pkt. 6 treści nauczania są adekwatne zapisy: pkt 6. Właściwości substancji. Uczeń: 1) wymienia znane właściwości substancji (woda, cukier, sól kuchenna) i ich mieszanin (ocet, sok cytrynowy) występujące w jego otoczeniu; 2) porównuje masy ciał o tej samej objętości, lecz wykonanych z różnych substancji; 3) identyfikuje, na podstawie doświadczenia, ciała (substancje) dobrze i słabo przewodzące ciepło; 4)…8)

Należy zwrócić uwagę na następujące zapisy zamieszczone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dotyczące kształcenia w szkołach podstawowych:  Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości. Odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje:  zajęcia opiekuńcze zapewniające dzieciom interesujące spędzenie czasu, przyjazną atmosferę i bezpieczeństwo,  zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce.

W gimnazjach pamiętamy o: 1. Dodatkowej w porównaniu ze szkołami podstawowymi umiejętności wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji oraz umiejętności rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych, uczenia się. 2. Samodzielnym wyborze zajęć edukacyjnych – zajęć artystycznych i technicznych. 3. Ważnym celem szkoły jest skuteczne nauczanie języków obcych. Stąd też istotne jest dostosowanie zajęć do poziomu przygotowania ucznia w gimnazjum: a) poziom III.0 – dla początkujących b) poziom III.1 – na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego. 4. W gimnazjum dochodzi przedmiot edukacja dla bezpieczeństwa – obecnie tematyka ta jest realizowana w ramach ścieżki edukacyjnej, edukacja obronna. Zajęcia tego przedmiotu zostaną rozdzielone między III etap edukacyjny (gimnazjum) oraz IV etap edukacyjny (zasadnicze szkoły zawodowe, licea ogólnokształcące, licea profilowane i technika) w wymiarze – 1 godziny w cyklu kształcenia (art. 166).

Odchodzi się od możliwości uznania ukończonego kierunku (specjalności) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu (prowadzonych zajęć). Istotne dla organizacji roku szkolnego zmiany w rozporządzeniu MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji …

 ukończenie studi ó w wyższych na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami  ukończenie studi ó w wyższych na kierunku, kt ó rego zakres określony w standardzie kształcenia dla danego kierunku w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Wymagania kwalifikacyjne do zajmowania stanowiska nauczyciela:

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach, w klasach I-III szkół podstawowych kwalifikacje posiadać będzie osoba, która ukończyła:  studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, lub  legitymuje się dyplomem ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym.

Kwalifikacje do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy w szkołach i placówkach Kwalifikacje do prowadzenia takich zajęć będzie miała posiada osoba, która legitymuje się zaświadczeniem potwierdzającym posiadanie przygotowania do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy, uzyskanym zgodnie z rozporządzeniem wydanym na podstawie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z późn. zm.), który wejdzie w życie z dniem 1 września 2009 r. (art. 67 pkt 3 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym).

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w świetlicach szkolnych i nauczyciela wychowawcy w internatach stanowisko nauczyciela w świetlicy szkolnej i nauczyciela wychowawcy w internacie posiadać będzie osoba, która ukończyła:  studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub  studia wyższe na dowolnym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe z zakresu prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,  lub ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, w której prowadzone są świetlica szkolna lub internat.

Wychowanie do życia w rodzinie – gimnazjum, zmiana projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka … Proponowana nowelizacja ma bezpośredni związek ze zmianą podstawy programowej kształcenia ogólnego. W stosunku do gimnazjum w nowej podstawie nie ma już treści wychowania do życia w rodzinie jako modułu przedmiotu wiedza o społeczeństwie. Nowelizacja zakłada, że realizacja zajęć wdżr będą się odbywały w gimnazjum w wymiarze takim samym jak dotychczas lecz z godzin do dyspozycji dyrektora szkoły. Ponadto zajęcia te są obowiązkowe, chyba że rodzic (dziecka niepełnoletniego) wyrazi pisemny sprzeciw wobec udziału dziecka w tych zajęciach. Zmiany te będą wchodzić stopniowo a klasy 2 i 3 gimnazjum będą realizowały zajęcia wdżr tak jak dotychczas z godzin w ramach wiedzy o społeczeństwie. Zajęcia nie podlegają ocenie i nie mają wpływu na promocję ucznia.

Istotne dla organizacji roku szkolnego zmiany w rozporządzeniu MEN z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania … W roku szkolnym 2009/10 zmiany dotyczą: pierwszych klas szkoły podstawowej, pierwszych klas gimnazjum, w tym szkół specjalnych z wyjątkiem szkół specjalnych z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym, dla których nie zmieniła się podstawa kształcenia ogólnego oraz oddziałów przysposabiających do pracy organizowanych w gimnazjum oraz gimnazjum dla dorosłych

„Okres przejściowy” W szkole podstawowej przez 5 lat, a w gimnazjum przez 2 lata obowiązywać będą dwa ramowe plany nauczania: W roku szkolnym 2009/2010 nowy ramowy plan nauczania obejmie pierwszą klasę szkoły podstawowej i pierwszą gimnazjum; w pozostałych klasach obowiązywać będzie dotychczasowy ramowy plan nauczania. W kolejnych latach nowe ramowe plany obejmą kolejne klasy.

Nowy rodzaj godzin do dyspozycji dyrektora Godziny do dyspozycji dyrektora wynikające z art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela. Od 1 września 2009 roku. obowiązywać będą we wszystkich typach szkół. W 2009 roku jest to 1 godzina w przeliczeniu na etat nauczyciela, a w następnym roku 2 godziny w szkołach podstawowych i gimnazjach.

Dwa rodzaje godzin do dyspozycji dyrektora 1.Pozostają dotychczasowe godziny do dyspozycji dyrektora w liczbie określonej w poszczególnych załącznikach do rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania. 2.Pojawiają się godziny do dyspozycji dyrektora przeznaczone na zapewnienie realizacji przez nauczycieli obowiązku, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela.

Dotychczasowe godziny do dyrektora dyspozycji W klasach, w których realizowana jest dotychczasowa podstawa programowa kształcenia ogólnego godziny do dyspozycji dyrektora przeznacza się: 1) okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, 2) realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania albo realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka obcego, języka mniejszości narodowej, etnicznej lub języka regionalnego, nieujętych w ramowym planie nauczania dla danego etapu edukacyjnego, jeżeli wymiar godzin umożliwia realizację podstawy programowej ustalonej dla tych zajęć,

3) realizację ścieżek edukacyjnych, obejmujących zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania przedmiotów lub bloków przedmiotowych, lub w postaci odrębnych zajęć, 4) zorganizowanie zajęć dla grupy uczniów z uwzględnieniem ich potrzeb, w tym zajęć dydaktyczno – wyrównawczych i zajęć ruchowych o charakterze korekcyjnym, 5) nauczanie historii i geografii kraju pochodzenia mniejszości narodowych i dziedzictwa kulturowego mniejszości etnicznych - w szkołach z nauczaniem w języku mniejszości narodowych, etnicznych lub języku regionalnym

W klasach, w których realizowana jest nowa podstawa programowa godziny do dyspozycji dyrektora przeznacza się: 1)okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, 2)realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania, 3)nauczanie historii i geografii kraju pochodzenia mniejszości narodowych i dziedzictwa kulturowego mniejszości etnicznych - w szkołach z nauczaniem w języku mniejszości narodowych, etnicznych lub języku regionalnym.

Godziny do dyspozycji dyrektora zapewniające nauczycielom realizację obowiązku wynikającego z art. 42 ust.2 pkt 2 lit.a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły mogą być przeznaczone na realizację: 1) zajęć zwiększających szanse edukacyjne uczniów w zależności od potrzeb: na pracę z uczniem zdolnym lub z uczniem mającym trudności w nauce, 2) zajęć rozwijających zainteresowania uczniów

Tygodniowy wymiar godzin Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych, dodatkowych i religii/etyki wzrasta: w klasach I-III szkoły podstawowej – 24 godzin, w każdej klasie gimnazjum – 33 godzin, w oddziałach dwujęzycznych gimnazjum- 35 godzin.

Ważna zmiana w ramowym planie nauczania to: Wskazanie minimalnej liczby godzin w trakcie całego cyklu kształcenia, przeznaczonych na realizację podstaw programowych. Rezygnacja z określania tygodniowej liczby godzin na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne.

Realizacja godzin przeznaczonych na zajęcia obowiązkowe Minimalna liczba godzin przeznaczona na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne została obliczona do realizacji przy założeniu – tygodniowego roku szkolnego. W każdym roku szkolnym jest tygodni nauki. Ten pozostały czas szkoła będzie mogła przeznaczyć na kontynuowanie obowiązkowych zajęć edukacyjnych realizowanych w systemie klasowo – lekcyjnym bądź jako zajęcia organizowanie poza szkołą, poświęcone na przykład obserwacjom przyrodniczym w terenie, czy realizowaniu projektów podnoszących wrażliwość społeczną i aktywność obywatelską.

Podział na grupy Na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z informatyki i technologii informacyjnej należy zapewnić jedno stanowisko komputerowe na jednego ucznia. Na dostosowanie warunków pozostawiono czas do 1 września 2012 r. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne z języków obcych są prowadzone w grupach oddziałowych, międzyoddziałowych, międzyklasowych liczących od 10 do 24 uczniów. Przy podziale na grupy należy uwzględnić stopień zaawansowania znajomości języka obcego. Począwszy od gimnazjum - w szkołach liczących nie więcej niż dwa oddziały będzie możliwość realizacji zajęć w grupie nie mniejszej niż 7 uczniów.

Zajęcia religii/etyki realizuje się zgodnie z przepisami w sprawie warunków i sposobu organizowania religii w publicznych szkołach i przedszkolach. Zajęcia wychowania do życia w rodzinie realizuje się zgodnie z przepisami w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących życia seksualnego człowieka… Wychowanie do życia w rodzinie przestanie być modułem wiedzy o społeczeństwie.

I etap edukacyjny: edukacja wczesnoszkolna edukacja polonistyczna, edukacja muzyczna, edukacja plastyczna, edukacja społeczna, edukacja przyrodnicza, edukacja matematyczna, język obcy nowożytny, zajęcia komputerowe, zajęcia techniczne, wychowanie fizyczne

I etap edukacyjny: edukacja wczesnoszkolna W trzyletnim okresie nauczania uczeń powinien mieć zorganizowane co najmniej: godzin języka obcego nowożytnego, -po 95 godzin edukacji muzycznej, edukacji plastycznej i zajęć komputerowych, -290 godzin wychowania fizycznego. O podziale godzin na pozostałe obowiązkowe zajęcia w ramach edukacji wczesnoszkolnej decyduje nauczyciel prowadzący dane zajęcia.

III etap edukacyjny – nowe obowiązkowe przedmioty Obowiązkowy drugi język obcy nowożytny, Nowy przedmiot - edukacja dla bezpieczeństwa, Obowiązkowe uzupełniające zajęcia artystyczne i techniczne