Typologia błędów językowych.

Błędy merytoryczne a) błędy rzeczowe - dotyczą głównie treści pracy (wiadomości i zastosowania wiadomości) –brak rozumienia istoty faktów, wydarzeń, zjawisk oraz związków i zależności między nimi –niewłaściwe użycie pojęć, określeń, terminów, nazwisk i nazw (także ich błędny zapis) –zniekształcenie cytatów b) błędy logiczne - błędy w myśleniu np. –Stary Baryka to jest myślenie Żeromskiego. –Niektórzy ludzie mają cechy ujemne a wartości dodatnie.

Błędy gramatyczne (naruszenie normy gramatycznej) a) błędy fleksyjne –Nieodmienianie wyrazów, np. Dużo słyszałam o Marku Citko. W radio mówiono o badaniach kompetencji uczniów. –Niepoprawna odmiana wyrazów, np. Wylądowałem na ziemię. W klasie jest trzydzieści pięć uczniów. Proszę panią, on mi przeszkadza. Daj mi tą pomarańcz. Do Ciebie szłem. –Niewłaściwe stopniowanie przymiotników, np. bardziej szerszy bardziej wysoki

b) błędy składniowe –Niepoprawny szyk wyrazów, np. Penelopa tkała całun dla swojego teścia, którego w nocy pruł. Temperatura w całej Polsce jest ujemna. Natomiast gdy to zrobiłby kto inny... Można go by było posądzić... –Powtarzanie tych samych struktur w obrębie zdania, np. Weźmy dla przykładu nowelę Za chlebem, czyż nie jest tam ukazany prawdziwy obraz życia polskich emigrantów, którzy w poszukiwaniu pracy, która pozwoliłaby wieść jaką taką egzystencję muszą wyjechać z kraju, który im tej pracy nie mógł zapewnić. Sądzę i chciałbym, żeby mi się to udało, żeby uczyć się systematycznie.

–Niewłaściwe użycie: przyimków, np. W porównaniu do innych krajów spójników i zaimków względnych, np. Nie aresztowali go, a tropili i obserwowali. Książkę, gdzie jest dużo ilustracji, dobrze się czyta. Jest to dramat o bohaterstwie i poświęceniu, czego Mickiewicz oczekiwał po każdym Polaku. –Niewłaściwe użycie imiesłowego równoważnika zdania, np. Idąc do boju, zginęła mu wola walki. Samoloty muszą lądować, zaopatrując się w paliwo i smary.

–Brak powiązań pomiędzy poszczególnymi częściami zdania lub nieumiejętność wyznaczania granic zdania (wielka litera, kropka), np. Znać języki to było dostępne tylko dla ludzi bogatych, którym wolno było się uczyć, mieli oni dostęp na wyższe uczelnie, on był biedny, mógł tylko chodzić po górach, uczyć się pieśni swego kraju od ojca. –Naruszanie związków wyrazowych w zadaniu, np. związku zgody i rządu Opisywane urządzenie użyto po raz pierwszy w tej hucie. –Niepoprawne skróty składniwe, np. Pieniądze można odbierać przez i po przerwie. –Posługiwanie się błędnymi zapożyczeniami składniowymi, np. Sytuacja wydaje się być niebezpieczna. –Posługiwanie się niepoprawnymi wyrażeniami przyimkowymi, np. Wysyłam na adres. Jestem na budynku.

Błędy leksykalne a) błędy słownikowe (wyrazowe) –Niezrozumienie słów, np. Fircyk miał niezwykle żywą osobistość. W Czarnolesie ustatkowała się filozofia życiowa Kochanowskiego. –Zbędne zapożyczenia, np. nowa generacja proszków do prania open całą dobę –Dobór niewłaściwych wyrazów bliskoznacznych, np. W XVI w. znaczenie wzrasta tężyzna naszej ojczyzny. Wokulski posiadał subiekta Rzeckiego. Zjedliśmy wieczerzę przy ognisku.

–Nadużywanie modnych słów, np. Osobiście uważam, że... Bohater twierdził, że miłość jest rzeczą najważniejszą. –Pleonazmy, np. cofnąć się do tyłu ówczesne czasy a) błędy frazeologiczne –Łączenie elementów pochodzących z dwóch różnych związków frazeologicznych, np. Bokserzy w czasie walki broczyli potem. Starościna była kobietą o szerokich horyzontach towarzyskich. Do poetów, którzy ponieśli duże zasługi, należą...

–Przekształcanie frazeologizmów, np. Wiadomość wyssana z palców. Przeciekać między palcami. Spalić na panewkach. –Niedokładne rozumienie znaczenia związku frazeologicznego, np. Film był znakomity i wszystkim, którzy maczali w nim palce, można pogratulować. a) błędy słowotwórcze –Zastosowanie niewłaściwego formatu, np. głupość, upartość, matkowy –Wybór niewłaściwej podstawy słowotwórczej, np. eurosejm, europarlament –Używanie formacji zbudowanej niezgodnie z polskimi modelami słowotwórczymi, np. speckomisja, biznesinformacje

Błędy stylistyczne (nie nastąpiło naruszenie norm gramatycznych, ale dokonano złego wyboru środków językowych) –Wielosłowie, np. Demonstracja na rzecz poprawienia dążeń niepodległościowych... Mickiewicz bardzo ostro krytykował zdrajców, a nawet ich potępiał. –Wieloznaczność, np. Teraz pary krzyżują się na scenie. Szkoda, że państwo tego nie widzą. –Skróty myślowe, np. Santiago mieszkał w starej chacie na skraju ubóstwa.

–Mieszania stylów (np. używanie słownictwa urzędowego w języku potocznym), np. Ale wybaczamy producentom, bo wyżej nie podskoczą. W ubiegłym roku podjęłam decyzję zawarcia związku małżeńskiego. –Ubóstwo słownictwa ujawniające się w nadużywaniu zaimków, np. Ta sukienka mogłaby być nawet taka, jak o tam, tamta. Tu pod szyją tak, tutaj-tak. Ten bohater był taki, że oni go tak traktowali. –Nadużywanie wyrazów obcych zakłócających komunikatywność, np. Problem ten ma bardzo specyficzny ciężar gatunkowy w aspekcie społeczno-gospodarczym. –Stylizacja językowa nie mająca uzasadnienia w treści i charakterze stylowym wypowiedzi, np. Onegdaj nasi zawodnicy odbyli tylko jeden trening. Z Krzyżakami nie można niczego załatwić na gębę.

Błędy

Przygotowała: Elżbieta Szczepanik Na podstawie: Nowego słownika poprawnej polszczyzny PWN, pod red. Andrzeja Markowskiego, Warszawa 1999