BUDŻETOWANIE SPRZEDAŻY

Powiązania między poszczególnymi elementami w ramach rocznego sprawozdania finansowego 2 Bilans AKTYWAPASYWA Środki pieniężne Kapitał własny w tym: Wynik finansowy Suma aktywów Suma pasywów Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Dodatkowe informacje i objaśnienia Rachunek przepływów pieniężnych Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym Środki pieniężne na początek i koniec okresu Kapitał własny na początek okresu i na koniec okresu Rachunek zysków i strat zyskstrata

Struktura rocznego sprawozdania finansowego 2016 Podstawowy obowiązek sprawozdawczy zał 1: (bez uproszczonego) Bilans Rachunek zysków i strat Informacja dodatkowa Obowiązek jednostek mikro zał 4 Bilans Rachunek zysków i strat Rozszerzony obowiązek sprawozdawczy zał 1 Bilans Rachunek zysków i strat Informacja dodatkowa Rachunek przepływów pieniężnych Zestawienie zmian w kapitale własnym Obowiązek jednostek małych zał 5 Bilans Rachunek zysków i strat Informacja dodatkowa 3

Tradycyjna struktura bilansu Aktywa aktywa trwałe wartości niematerialne i prawne rzeczowe aktywa trwałe należności długoterminowe inwestycje długoterminowe RMK długoterminowe aktywa obrotowe zapasy należności krótkoterminowe inwestycje krótkoterminowe RMK krótkoterminowe Pasywa kapitał (fundusz) własny kapitał podstawowy kapitał zapasowy kapitał z aktualizacji wyceny pozostałe kapitały rezerwowe zysk z lat ubiegłych zysk netto zobowiązania i rezerwy na zobowiązania rezerwy na zobowiązania zobowiązania długoterminowe zobowiązania krótkoterminowe RMP 4

Wybrane problemy rachunkowości AKTYWA Stan na Pasywa Stan na A.Aktywa trwałe ,00 A. Kapitał (fundusz) własny ,00 I. Wartości niematerialne i prawne4 200,00 I. Kapitał (fundusz) podstawowy ,00 II. Rzeczowy aktywa trwałe ,00 IV. Kapitał (fundusz) zapasowy ,00 III. Należności długoterminowe0,00 V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny IV. Inwestycje długoterminowe89 000,00 VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe - V.Dłgoterminowe rozliczenia międzyokresowe0,00 VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych ,00 B.Aktywa obrotowe ,00 VIII. Zysk (strata) netto ,00 I. Zapasy rzeczowych składników majątku obrotowego ,00 IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) - II. Należności krótkoterminowe ,00 B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania ,00 III.Inwestycje krótkoterminowe ,00 I. Rezerwy na zobowiązania 1 800,00 IV.Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe0,00 II. Zobowiązania długoterminowe ,00 Suma aktywów ,00 III. Zobowiązania krótkoterminowe ,00 IV. Rozliczenia międzyokresowe ,00 Suma pasywów ,00

Wybrane problemy rachunkowości Stan na A. Aktywa trwałe, w tym: ,00 – środki trwałe ,00 B. Aktywa obrotowe, w tym: ,00 – zapasy ,00 – należności krótkoterminowe ,00 Aktywa razem ,00 Pasywa A. Kapitał (fundusz) własny, w tym: ,00 – kapitał (fundusz) podstawowy ,00 – należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) - B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, w tym: ,00 – rezerwy na zobowiązania 1 800,00 – zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek ,00 Pasywa razem ,00

Wybrane problemy rachunkowości Dane za okres do A. Przychody podstawowej działalności operacyjnej i zrównane z nimi, w tym: ,00 I. Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna) B. Koszty podstawowej działalności operacyjnej: ,00 I. Amortyzacja ,00 II. Zużycie materiałów i energii ,00 III. Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia ,00 IV. Pozostałe koszty ,00 C. Pozostałe przychody i zyski, w tym: ,00 I. Aktualizacja wartości aktywów - D. Pozostałe koszty i straty, w tym: ,00 I. Aktualizacja wartości aktywów - E. Podatek dochodowy ,00 F. Wynik finansowy netto ogółem (A-B+C-D-E), w tym: ,00

Wybrane problemy rachunkowości małych jednostek Przychody w rachunkowości a przychody rozpoznawane: Podatkowo Kasowo Na podstawie dokumentów Koszty w rachunkowości a koszty rozpoznawane: Podatkowo Kasowo Na podstawie dokumentów

Analiza struktury Analiza pionowa Zbadanie struktury aktywów i pasywów Jakim majątkiem dysponuje firma? Z jakich funduszów korzysta? Jaka jest rentowność majątku i kapitałów własnych? Jaka jest relacja dopływu i rozchodu środków? Analiza pozioma Jaki jest stopień wyposażenia pomiotu w kapitały? Jak sfinansowany jest majątek? Jaka jest zdolność płatnicza? 9

Analiza bilansu Wskaźniki struktury - wybrane ogólnego stopnia płynnościmajątek obrotowy / majątek trwały ogólny stopień wymagalnościkapitał własny / kapitał obcy ogólny stopień wypłacalnościmajątek obrotowy / kapitał obcy 10

Analiza bilansu WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI FINANSOWEJ 11

Analiza bilansu 12

Analiza bilansu 13

Analiza bilansu 14

Warianty Wariant porównawczy RZiS prezentacja kosztów w układzie rodzajowym prezentacja kosztów poniesionych zmiana stanu produktów zysk ze sprzedaży przychody od jednostek powiązanych podatek akcyzowy Wariant kalkulacyjny RZiS prezentacja kosztów w układzie kalkulacyjnym prezentacja kosztów współmiernych zysk brutto ze sprzedaży zysk ze sprzedaży przychody od jednostek powiązanych

Analiza Rachunku Zysków i Strat 16

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH zasada kasowa metoda: – bezpośrednia – pośrednia cele rachunku przepływów pieniężnych: – ocena: źródeł pochodzenia oraz wielkości uzyskanych przez jednostkę środków pieniężnych i ich ekwiwalentów kierunków i wielkości ich wykorzystania w toku działalności – wykazanie „jakości” wyniku finansowego – ocena wypłacalności podmiotu – ułatwienie porównań sytuacji finansowej różnych jednostek – (eliminuje skutki różnych rozwiązań dotyczących ewidencji i prezentacji zdarzeń gospodarczych) 17 jeżeli jednostka zdecyduje się na sporządzanie przepływów pieniężnych metodą bezpośrednią, to ma obowiązek wykazania w informacji dodatkowej przepływów z działalności operacyjnej według metody pośredniej

Analiza Rachunku przepływów pieniężnych Kategoria strumieniMożliwe sytuacje IIIIIIIVVVIVIIVIII O I F /-+/-+/-+/-+/-+/- 18

Uwagi do analizy wskaźnikowej Celem badania płynności nie jest stwierdzenie czy wskaźnik ma dobrą wartość, lecz czy przedsiębiorstwo będzie w stanie w przyszłości wywiązać się z bieżących płatności. Celem badania rentowności nie jest stwierdzenie czy mamy wskaźnik lepszy od nas samych w przeszłości lub innych firm, lecz to czy obecna i przyszła rentowność zapewni dalsze finansowanie przedsiębiorstwa i jego konkurencyjność. Celem badania rotacji jest oszacowanie faktycznej fizycznej rotacji badanych rotujących składników. Celem badania gwarancyjnej funkcji kapitałów własnych jest zbadanie faktycznego zabezpieczenia wierzycieli w wypadku bankructwa przedsiębiorstwa. 19

20 Źródło:

Źródło: rachunkowosc.com.pl Źródło: rachunkowosc.com.pl Poszczególne parametry zamieszczone w tabelach oznaczają: · Mediana (wartość środkowa) - dzieli zbiór obserwowanych wartości wskaźników na dwie równe części, oznacza to, że 50% obserwowanych wyników ma wartość wyższą od mediany i 50% niższą; · Šrednia arytmetyczna (suma wartości wszystkich wyników podzielona przez liczbę wyników) - streszcza wszystkie informacje zawarte w zbiorze danych i stanowi środek ciężkości masy obserwowanych wyników; · Odchylenie standardowe - wartość przeciętnego odchylenia obserwowanych wyników od wartości średniej tych wyników; · Pudełko (góra, dół) - pokazuje długość przedziału, w którym znajduje się 50% obserwowanych wyników, przy czym mediana + pudełko góra stanowi przedział, w którym znajduje się 25% obserwacji bezpośrednio powyżej mediany, a mediana - pudełko dół - przedział, w którym znajduje się 25% obserwacji bezpośrednio poniżej mediany. Jeżeli wartość pudełka góra różni się od wartości pudełka dół, oznacza to, że rozkład wyników jest niesymetryczny, czyli zachodzi tzw. skośność rozkładu; · Wąsy (góra, dół) są to przedziały, w których znajduje się kolejne 50% wyników, przy czym mediana + pudełko góra + wąsy góra jest najwyższą wartością wskaźnika zaobserwowaną w próbie, a mediana - pudełko dół - wąsy dół - najniższą wartością wskaźnika zaobserwowaną w próbie. Źródło: rachunkowosc.com.pl Źródło: rachunkowosc.com.pl 21

Wskaźniki płynności Wskaźniki płynności – istotna jest przede wszystkim specyfika badanej branży. Ważniejsze jest zestawienie luki płynności, polegające na zestawieniu aktywów i zobowiązań płatnych w tych samych terminach. Zestawienia takie są standardową procedurą stosowaną w bankach. Uwagi np. znacząca różnica wartości wskaźnika płynności bieżącej i szybkiej może wynikać ze znacznego stanu zapasów w firmie. W zależności od charakteru prowadzonej działalności sytuacja taka budzi lub nie budzi zastrzeżeń. 22 Wskaźnik płynności szybkiej Wskaźnik płynności bieżącej Aktywa bieżące Zobowiązania bieżące Aktywa bieżące – Zapasy – RMC Zobowiązania bieżące Wskaźnik wypłacalności środkami pieniężnymi Środki pieniężne Zobowiązania bieżące

Wskaźnik udziału kapitałów własnych w finansowaniu firmy Wskaźnik ogólnego zadłużenia Zobowiązania ogółem Aktywa ogółem Kapitał własny Aktywa ogółem Wskaźnik zadłużenia długoterminowego Zobowiązania długoterminowe Aktywa ogółem Wskaźnik relacji zobowiązań do kapitału własnego Zobowiązania ogółem Kapitały własne Wskaźniki stopnia zadłużenia Wskaźniki odnoszące się do zobowiązań bieżących (zawartych np. w pojęciu „zobowiązania ogółem”), a oceniające możliwość utraty płynności, posiadają wszystkie wady wskaźników oceniających stricte płynność. Najczęściej są one zarówno zaniżone, ze względu na brak uwzględnienia obciążeń pozabilansowych (np. leasingów lub gwarancji), jak i zawyżone, ze względu na powszechne w naszym systemie księgowym, wynikające z zasad ostrożnej wyceny, niedoszacowanie aktywów. Zarówno pozycję „aktywa ogółem”, jak i „kapitały własne”, należałoby pomniejszyć o wartości niematerialne i prawne, w których najczęściej znajdują się wycenione ze względów podatkowych: znak firmowy lub know-how. Licencje, patenty i oprogramowanie również mogą być trudne do spieniężenia. Wskaźniki liczone w okresach rocznych zupełnie nie pokazują ryzyka bankructwa wewnątrz roku obrachunkowego (dotyczy to ogólnie wszystkich wskaźników). 23

Wskaźniki sprawności działania Cykl rotacji środków pieniężnych Cykl rotacji środków pieniężnych w dniach = Rotacja zapasów w dniach + Rotacja należności w dniach – Rotacja zobowiązań w dniach 24 Wskaźnik rotacji zapasów w dniach Przeciętny stan zapasów x 365 Sprzedaż netto Wskaźnik rotacji zapasów Sprzedaż netto Przeciętny stan zapasów Wskaźnik rotacji majątku obrotowego Sprzedaż netto Średni stan majątku obrotowego Wskaźnik rotacji majątku trwałego Sprzedaż netto Średni stan majątku trwałego Wskaźnik rotacji aktywów Sprzedaż netto Średni stan aktywów ogółem Wskaźnik zastosowania kapitału własnego Kapitał własny Aktywa trwałe Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach Przeciętny stan zobow. krótkoter. x 365 Sprzedaż netto Wskaźnik rotacji zobowiązań Sprzedaż netto Zobowiązania krótkoterminowe Wskaźnik rotacji należności w dniach Przeciętny stan należności x 365 Sprzedaż netto Wskaźnik rotacji należności Sprzedaż netto Przeciętny stan należności

Rotacja zapasów wskaźnik obrotu zapasami = sprzedaż netto / średni stan zapasów informuje ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi „odnowienie” stanu zapasów, wzrost wskaźnika oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży, wzrost wskaźnika – zmniejszenie kosztów magazynowania, uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach, wzrost wskaźnika – wzrost ryzyka niemożliwości zaspokojenia potrzeb odbiorców lub zachwiania rytmiczności produkcji. wskaźnik rotacji zapasów w dniach określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży, - wysoki wskaźnik informuje o wolnym obrocie zapasów, niski o obrocie szybkim, - w przypadku zapasów wyrobów gotowych niski wskaźnik cyklu zapasów świadczy o występowaniu znacznego popytu na te towary, o łatwości ich sprzedaży i krótkim okresie magazynowania. 25

Rotacja należności wskaźnik rotacji należności = sprzedaż netto / średni stan należności wskaźnik rotacji należności określa ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności, wg standardów zachodnich wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 7,0 – 10,0, wskaźnik mniejszy niż 7,0 może oznaczać, że przedsiębiorstwo zbyt długo kredytuje swoich klientów, co świadczy o tym, że środki pieniężne są zbyt długo zamrożone w należnościach. 26

Wskaźnik ściągalności należności Wskaźnik ściągalności należności = należności z tytułu dostaw/średni dzienny przychód ze sprzedaży Średni dzienny przychód ze sprzedaży = przychód ze sprzedaży/365 dni Używany jest do oceny sposobu zarządzania należnościami przez spółkę. Pokazuje ile dni średnio przedsiębiorstwo czeka od momentu sprzedaży na uregulowanie należności z tego tytułu przez nabywcę. obrazuje w jakim stopniu amortyzacja finansuje przyrost środków trwałych przedsiębiorstwa. Wysoka wartość wskaźnika świadczy o nie wywiązywaniu się odbiorców firmy ze swych zobowiązań finansowych, a zatem o tym, że spółka kredytuje swoich klientów. Korzystny jest niski poziom wskaźnika. 27

wskaźnik cyklu należności wskaźnik cyklu należności określa ilość dni sprzedaży, za którą nie uzyskano jeszcze należności, informuje kierownictwo, w jakim stopniu kredytuje swoich odbiorców i jak długo środki pieniężne są zamrożone w należnościach, długie terminy spłaty należności grożą powstaniem zatorów płatniczych, zbyt długi cykl należności w dniach świadczy o nieskutecznej polityce ściągania należności, może prowadzić do powstania należności nieściągalnych, bardzo krótki okres ściągania należności bywa rezultatem wyjątkowo surowej polityki finansowej, która może prowadzić do hamowania sprzedaży. 28

Wskaźniki sprawności działania c.d. Wskaźnik rotacji należności Nieporównywalność licznika i mianownika (należności są „brutto”). Zmiana stawek podatku VAT lub struktury sprzedaży z różnymi stawkami VAT zmieni wskaźnik niezależnie od tego, że prawdziwa rotacja może nie ulec zmianie. Dosyć abstrakcyjne pojęcie przeciętnego stanu należności – w szczególności przy analizie sprzedaży np. napojów lub nawozów sztucznych. Wartość sprzedaży z licznika odnosi się do całego analizowanego okresu (np. roku lub 9 miesięcy) i pochodzi z rachunku zysków i strat, należności są „stanem na dzień” i pochodzą z bilansu. Przy nawet średniej sezonowości wskaźnik ten jest całkowicie pozbawiony logiki. Wskaźnik rotacji zapasów Zupełna nieporównywalność licznika i mianownika na wszystkich możliwych płaszczyznach, w tym w szczególności: prawidłowym licznikiem powinien być koszt własny sprzedanych lub zużytych towarów lub materiałów, przy sezonowości nie istnieje pojęcie przeciętnego stanu zapasów, najbardziej istotne: zapasy w znikomym stopniu wynikają z wczorajszej sprzedaży. Obecny stan zapasów zależy od sprzedaży lub zużycia planowanych W PRZYSZŁOŚCI – licznik wyrażony wielkością sprzedaży jest natomiast funkcjonalnie powiązany z przeszłością. Chcąc porównać wskaźnik, powinno się użyć zapasów z okresu t0 oraz zużycia zapasów z okresów t0+n i porównywać go z bieżącą relacją zapasów w stosunku do planowanego zużycia zapasów w t1+n. przy łącznej sprzedaży towarów i usług, zmiany w strukturze sprzedaży spowodują zmiany wskaźnika rotacji, który sam w sobie mógł się nie zmienić, bądź wręcz zmienić w kierunku odwrotnym, niż sugeruje wskaźnik kierunku, jeżeli zmieni się marża zysku, zmianie ulegnie również wskaźnik rotacji – choć rzeczywista rotacja może pozostać bez zmian. 29

Wskaźniki sprawności działania Wskaźnik rotacji majątku trwałego Aktywa trwałe wykazane w bilansie są amortyzowane według „bezdusznego klucza amortyzacji”, który z reguły jest niezależny od wielkości sprzedaży, Średni stan majątku jest dyskusyjny. Wskaźnik ten nie obejmuje efektów majątku leasingowanego. Pozostałe wymienione wskaźniki sprawności działania są złożeniami lub przekształceniami wcześniej wymienionych, a ich wady mogą się dzięki temu tylko wzmacniać. 30

Kapitał obrotowy a płynność finansowa różnica pomiędzy majątkiem obrotowym a zobowiązaniami bieżącymi różnica pomiędzy majątkiem obrotowym a zobowiązaniami bieżącymi, Kapitał obrotowy w dniach obrotu (wskaźnik kapitałochłonności obrotu)= (kapitał obrotowy / sprzedaż netto) x 360 ( 365) dni wskaźnik określa liczbę dni obrotu, na jaką wystarcza kapitał obrotowy, Kapitał obrotowy netto powinien się zwiększać w tempie zbliżonym do wzrostu sprzedaży. wskaźnik maleje wraz ze wzrostem wartości sprzedaży, nieproporcjonalny wzrost kapitału obrotowego do obrotu powoduje niebezpieczeństwo utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa. Wskaźnik jest silnie zróżnicowany branżowo. 31

Wskaźnik pomocniczy: (cykl konwersji gotówki) cykl środków pieniężnych = obrót zapasami w dniach + okres ściągania należności – okres płacenia zobowiązań czyli Cykl konwersji gotówki = wskaźnik ściągalności należności + wskaźnik rotacji zapasów – wskaźnik spłaty zobowiązań - wskaźnik obrazuje okres czasu, jaki upływa od momentu odpływu gotówki przeznaczonej na regulowanie zobowiązań do momentu przypływu gotówki z pobranych należności, im krótszy jest cykl środków pieniężnych, tym jest on bardziej korzystny dla przedsiębiorstwa, krótki cykl środków pieniężnych oznacza, że pieniądze zainwestowane w aktywa bieżące wracają szybko i mogą być ponownie wykorzystane. 32

Kredytowanie przez sprzedającego zapasów i części należności kupującego Cykl konwersji zapasów Okres ściągania należności Okres spłaty zobowiązań Cykl konwersji gotówki Cykl konwersji zapasów Okres ściągania należności Okres spłaty zobowiązań Cykl konwersji gotówki Sprzedający Kupujący Okres finansowania przez sprzedającego 33

Wskaźniki rentowności Podstawowym błędem, popełnianym przy stosowaniu tych wskaźników, jest liniowe ekstrapolowanie zysku jako stałego procentu sprzedaży. Np. rentowność sprzedaży zawiera zysk, dla wyliczenia którego potrzebne są informacje o kosztach, których struktury (stałe/zmienne) najczęściej nie znamy. W efekcie mając wskaźnik na poziomie np. 5 %, nie jesteśmy w stanie powiedzieć (co jest często robione): co się stanie z zyskiem netto, jeśli sprzedaż wzrośnie np. o 10 % (zysk wzrośnie również o 10 %, ale tylko w przypadku, w którym ponosimy wyłącznie koszty zmienne; jeżeli ponosimy tylko koszty stałe, to może on wzrosnąć o wartość sprzedaży lub o nieskończenie wiele procent, a jeżeli nie wiemy, jaka jest struktura kosztów, to nie wiemy nic – pomimo tego jest to jeden z najczęściej (nad)używanych wskaźników), jak wyglądają zyski konkurenta, jeżeli nie ma on dokładnie naszej struktury kosztów. Dodatkowo, zdolność niektórych firm do generowania gotówki nie musi zależeć od jej rentowności. Np. przedsiębiorstwa typu MPK i PKS – na poziomie operacyjnym często przynoszą straty, które są niwelowane dotacjami z budżetu państwa na dofinansowanie przejazdów ulgowych, a nadwyżka środków na inwestycje, głównie odtworzeniowe, uzyskiwana jest z wysokiej amortyzacji (koszt niepieniężny). 34 Wskaźnik rentowności aktywów (ROA) Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS) Wynik finansowy netto x 100 % Sprzedaż netto Wynik finansowy netto x 100 % Aktywa ogółem Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) Wynik finansowy netto x 100 % Kapitał własny