„1050 lat temu – Chrzest Polski”

KLIMAT Temperatury i sumy opadów w X wieku były porównywalne z tymi, z jakimi mamy do czynienia w ostatnich latach. W Polsce uprawiano brzoskwinie i winorośl.

ZALUDNIENIE ZIEM POLSKICH W X wieku zaludnienie na ziemiach polskich wynosiło mniej więcej od 1mln do 2 mln osób. Liczba ta wzrastała z każdym rokiem. Obecnie w Polsce żyje ponad 38 mln osób. Zaludnienie było nierównomierne, skupiało się głównie wokół większych grodów. Najwięcej ludzi mieszkało na wsi i trudniło się rolnictwem, hodowlą, rybołówstwem. Większość potrzeb (odzież, niezbędne w gospodarstwie narzędzia itp.) zaspokajano we własnym zakresie. Gospodarstwa były więc najczęściej samowystarczalne.

KUCHNIA POLSKA Dawna kuchnia polska opierała się na prostych potrawach, do których wykorzystywano płody rolne (np. pszenica), mięso zwierząt, owoce, zioła i przyprawy. Znane było obfite korzystanie z soli i kaszy. Potrawy te cechowały się wysoką kalorycznością. Podstawowym napojem było piwo i miód pitny.

MIERZENIE CZASU ZEGAR SŁONECZNY Zaczęto dzielić dobę na dwanaście części. Później dookoła gnomonu rysowano okrąg i dzielono go na 24 części. Tak powstał zegar, który w ulepszonej formie przetrwał, aż do średniowiecza.

MIERZENIE CZASU ZEGAR WODNY: Kolejnym etapem rozwoju miernictwa czasu były zegary wodne. Najpopularniejszym zegarem wodnym w starożytności była klepsydra. Składała się z dwóch przeciwbieżnie pracujących układów. Woda płynęła z górnej kuli przez jedną z rurek na dół. Po godzinie górna część się opróżniała i klepsydrę odwracano, a cały proces zachodził w drugiej rurce. Dzięki zegarom tego typu ludzie nie musieli już obserwować słońca. Mogli mierzyć czas nawet nocą. ZEGAR PIASKOWY: W średniowiecznej Europie zaczęto stosować klepsydry piaskowe. Stosowano je w kościołach i katedrach. Zaczęto zaopatrywać klepsydry w podziałki minutowe i sporządzać zegary piaskowe o krótszym upływie czasu. W roku 1660 wynaleziono tzw. mechaniczną klepsydrę piaskową, która odwracała się samoczynnie, gdy tylko dolna jej część została zapełniona.

WAŻENIE TOWARÓW Do ważenia towarów stosowano: bezmiany (przezmiany), wagi sprężynowe, szalkowe, dziesiętne i obudowane do ważenia zwierząt. Położenie na szalce 10 kg równoważyło 100 kg towaru na pomoście wagi. Do 10 kg można było ważyć przesuwając odpowiednio ciężarek na suwaku obok dźwigni. Do zrównoważenia ruchomej dźwigni pustej wagi służyły dwa obrotowe ciężarki przesuwane po pręcie.

ARCHITEKTURA ROMAŃSKA Architektura romańska-rozwijała się w X-XIII wieku w nowo powstających krajach Europy. Charakteryzowała się obecnością: fosy, mostu, baszty, stołpy, brony lub branki.

Przykład architektury romańskiej: Tum pod Łęczycą

MUZYKA ŚREDNIOWIECZNA Muzyka średniowieczna – muzyka wykonywana w średniowieczu.

Instrumenty w muzyce średniowiecznej PiszczałkiLutnia M.in.

CHRZEST POLSKI Chrzest Polski – tradycyjna nazwa chrztu księcia Polan Mieszka, który zapoczątkował proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uważa się go również za symboliczne wydarzenie, które było początkiem państwa polskiego i polskiego Kościoła katolickiego. Datuje się go zazwyczaj na rok 966, chociaż nie jest to pewne, gdyż źródła średniowieczne różnią się zarówno w opisie okoliczności, w jakich doszło do chrztu, jak też podają różne daty tego wydarzenia.

Znaczenie Przyczyny Polska była krajem pogańskim- istniało wielobóstwo. Wspólna wiara stwarzała możliwość powstania państwa Polsce potrzebni byli ludzie wykształceni, a nimi byli w tamtych czasach duchowni Mieszko I nie chciał aby Polska stała się krajem zależnym od Niemiec. CHRZEST MIESZKA I przyjęcie jednolitej wiary, odejście od bałwochwalstwa i wierzeń ludowych, utożsamianie się z Europą, w której dominowało chrześcijaństwo, wzrost znaczenia politycznego Polski w Europie, wzmocnienie pozycji Polski na tle innych krajów europejskich, umocnienie wewnętrznej struktury organizacyjnej w państwie, zjednoczenie ludzi poprzez wiarę w jednego Boga,

Mieszko musiał zanurzyć się trzykrotnie w wodzie,a biskup wypowiedział nad nim łacińską formułę: „Ego te baptiso in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti” Ja cię chrzczę w imię ojca i syna i ducha świętego. 966r.

POWSZECHNA ŁACINA Łacina, podobnie jak język polski, należy do rodziny języków indoeuropejskich. Język łaciński był początkowo językiem plemienia Latynów, które zamieszkiwało Półwysep Apeniński - stąd nazwa Latina. Kraina Latynów stała się kolebką późniejszego państwa rzymskiego. Rzym opanował sąsiednie plemiona, a wskutek dalszych podbojów utworzył olbrzymie imperium. Rzymscy żołnierze rozprzestrzenili łacinę, a wraz z nią kulturę grecko-rzymską, na podbite kraje. Później łacina docierała do najdalszych zakątków globu poprzez katolickich misjonarzy.

ŁACINA ZA CZASÓW PANOWANIA MIESZKA I W Polsce łacina zaczęła odgrywać znaczącą rolę po przyjęciu chrztu przez Mieszka I, kiedy nasz kraj wszedł w krąg kultury europejskiej. Sam fakt chrztu został zapisany właśnie po łacinie: "Messcio dux Poloniae baptizatur". Łacina stała się w Polsce, podobnie jak to było w całej Europie, językiem kościoła, dyplomacji, szkoły, nauki i piśmiennictwa. Alfabet polski pochodzi od alfabetu łacińskiego, ale musiały upłynąć niemal trzy wieki, zanim został przystosowany do potrzeb średniowiecznej polszczyzny. Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz i inni kronikarze nie tylko posługiwali się mową Rzymian, ale wiele czerpali z pomysłów starożytnych pisarzy.

ŁACINA NA ZIEMIACH POLSKICH Nawet twierdzenie, że Mieszko I mówił po polsku jest umowne, przyjmuje się bowiem, że o języku polskim mówimy od chwili powstania państwa polskiego, a okres wcześniejszy, kiedy pod panowaniem Piastów krystalizowały się lechickie regiony etniczno-dialektalne – nazywany jest okresem przedpolskim. Na pewno jednak pierwszy władca nie miał problemu w porozumiewaniu się z żoną, gdyż różnice pomiędzy językiem czeskim, a polskim były w X wieku pewnie niewielkie. Przyjęcie chrześcijaństwa to wejście naszego kraju w obręb kultury pisanej, łacińskiej.

ŁACINA NA ZIEMIACH POLSKICH Fakt ten trudno przecenić. Jego konsekwencje dla języka polskiego też, chociaż w X wieku nikomu nie śniło się nawet, aby ówczesną polszczyznę zapisywać. Nie było po prostu takiej potrzeby. Językiem ludzi wykształconych była łacina i w tym języku przez kilka następnych stuleci zapisywano wszystko, co konieczne dla funkcjonowania państwa. Pierwszy władca, łaciny nie znał, bo nie musiał, od tego posiadał uczone cudzoziemskie duchowieństwo. W dzisiejszym przetłumaczeniu był po prostu analfabetą. Pisano po łacinie, a że na ziemiach polskich i o Polsce, więc już w najstarszych pismach pojawiają się ojczyste nazwy własne, imiona władców i dostojników, nazwy miejscowe. Ponieważ jednak alfabet łaciński do zapisania języka polskiego zupełnie się nie nadawał, to właściwe przeczytanie wielu z nich przysparza trudności nawet historykom języka.

ŁACINA W DOKUMENTACH KOŚCIELNYCH I PAŃSTWOWYCH Duchowni chrześcijańscy byli jedynymi wtedy ludźmi w Polsce, którzy umieli czytać i pisać. Przywieźli ze sobą drogie, łacińskie księgi kościelne. Uczyli łaciny tych Polaków, którzy pragnęli zostać duchownymi. Chrzest otworzył także dostęp do łacińskiej cywilizacji i kultury, którą duchowni przekazywali wraz z szerzeniem prawd wiary. Jedna religia i jedna organizacja kościelna łączyły i wzmacniały organizm państwa. Księża, którzy jako jedyni znali język dyplomacji – łacinę, prowadzili kancelarię książęcą, kontrolowali skarb, pełnili rolę posłów na obcych dworach. W Europie za czasów Mieszka I nie było miejsca na kraje nie uznające łacińskiego chrześcijaństwa. Wszystkie Księgi Kościelne były łacińskie i takimi być miały.

ŁACINA W DOKUMENTACH KOŚCIELNYCH I PAŃSTWOWYCH Kancelaria książęca prowadziła korespondencje z obcymi dworami i wystawiała dokumenty wagi nieraz międzynarodowej, oczywiście posługiwała się tym językiem. Dagome iudex – akt oddania państwa polskiego pod opiekę papieża przez Mieszka I, występująceago pod imieniem Dagome.

Dziękujemy za uwagę Prezentacje przygotowali: Juliusz Kulesza, Michał Aleksandrowicz, Marta Andrzejewska i Julia Wichtowska