Bliskie spotkania z Cywilizacją Egipcjan i Majów Przygotował Michał Lesik

 1. Co to jest cywilizacja ?  2. Starożytny Egipt  3. Państwo Majów

Poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, który charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej, stopniem opanowania środowiska naturalnego i nagromadzeniem instytucji społecznych

 zorganizowane życie miejskie  wielkie świątynie poświęcone bogom  pismo  rozwinięty handel

Pierwsi władcy Egiptu panowali już ok r. p.n.e. Ostatnim faraonem była Kleopatra VII razem z synem Ptolemeuszem XV (43 r. p.n.e. do 30 r. p.n.e.)

Dynastie faraonów rządziły Egiptem przez 3120 lat

1. Piramidy

Budowla w kształcie ostrosłupa o podstawie czworokątnej służąca najczęściej jako grobowiec albo podbudowa dla świątyni

Najstarsza piramida Dżesera w Sakkarze wybudowana ok r p.n.e. Czyli ma ok lat -

Piramida Cheopsa – najwyższa piramida o wysokości 146,59 m Achet-Chufu – Horyzont Chufu

Plan wnętrza piramidy

2. Sfinks

Mityczne stworzenie o ciele lwa najczęściej z ludzką głową. Sfinksy najczęściej opisywano jako strażników świątyń. Miały one strzec także grobów królewskich.

Posąg sfinksa wyrzeźbiony w jednej skale o długości 73,5 m i wysokości 20 m, prawdopodobnie wizerunek faraona Chefrena

Co to za zwierzę, obdarzone głosem, które z rana chodzi na czterech nogach, w południe na dwóch nogach, a wieczorem na trzech?

1. Karnak (Ipet-sut - "Najbardziej Dobrane z Miejsc„) Część starożytnych Teb, gdzie w centralnym miejscu mieściła się największa na świecie świątynia z salą kolumnową – Świątynia Amona-Re

Aleja procesyjna z 40 sfinksami o głowie barana Prowadzi od Nilu do świątyni

Wielki Hypostyl – sala kolumnowa o wymiarach 102x53 m podparta jest 134 kolumnami, najwyższe o wysokości 23 m zakończone w kształcie rozwiniętego kwiatu papirusu

2.Świątynia Hatchepsut ("Świątynią Milionów Lat„)

Świątynia grobowa królowej Hatszepsut zbudowana w XV w p.n.e. na zboczu góry w Deir el-Bahari Polscy archeolodzy brali udział w rekonstrukcji świątyni.

Najwcześniejszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu Zapisywano hieroglify z góry na dół na kolumnach lub w rzędach od prawej lub od lewej strony ( czytać należało od strony, w którą "patrzą" postacie przedstawione przez znaki).

Zapisywano hieroglifami jedynie spółgłoski Wszystkie imiona bóstw były poprzedzane znakiem siedzącej figurki boga Trzy składniki życia ludzkiego to:

Kamień z Rosetty Czarna kamienna płyta z wyrytym tekstem zapisanym hieroglifami, pismem demotycznym (urzędowy język w Egipcie) oraz greką. Płytę odkryto w 1799 r. w Rosette w Egipcie w czasie wyprawy Napoleona do Egiptu.

Materiał pisarski otrzymywany z tzw. trzciny papirusowej znany w starożytnym Egipcie już od III tysiąclecia p.n.e.

Miąższ łodygi krajano na paski w miarę możliwości cienkie i jak najszersze. Następnie układano je gęsto obok siebie na desce zwilżonej wodą tak, by brzegi pasków nachodziły na siebie. Na tę warstwę kładziono w poprzek drugą, po czym obcinano wystające końce. Całość sklepywano, w wyniku czego powstawał spójny arkusz, który później suszono na słońcu.

Kapłani znali się na astronomii. Potrafili przewidywać zaćmienia słońca i księżyca i straszyli nimi faraonów oraz Egipcjan, aby nie utracić swojej silnej pozycji w Egipcie.

Film „Faraon” Jerzego Kawalerowicza

Starożytni Egipcjanie wierzyli w wielu bogów, którzy opiekowali się różnymi aspektami życia i śmierci

Był uznawany za stwórcę świata oraz jednocześnie ojca i matkę wszystkich żyjątek. Był uznawany za pierwszego faraona i przodka wszystkich swych następców. Kiedy ludzie zbuntowali się Re opuścił Ziemię i został władcą Nieba jako tarcza słoneczna.

Władca burz, pustyń, ciemności oraz chaosu o głowie z wydłużonym zwierzęcym pyskiem. Stał na barce boga Re i walczył ze złym wężem Apopem, który chciał pożreć słonecznego boga Re – krew węża barwi rano i wieczorem niebo na kolor czerwony. Czarny charakter wśród egipskich bogów – zabił swojego brata Ozyrysa.

Bóg śmierci i odrodzonego życia. Władca ziemi i podziemi. Przed wiekami nauczył ludzi uprawy roli, nawadniania pól oraz nadał ludziom prawa i ustalił zasady wspólnego życia. Zabity przez swojego brata Seta został zmumifikowany, a potem przywrócony do życia przez Anubisa. Jego żoną była Izyda.

Bóg zmarłych, który przyprowadzał duszę Egipcjanina przed sąd boski Ozyrysa. Był on opiekunem mumifikatorów, czyli osób, które przygotowywały mumie.

Była opiekunką magii i rodziny. Wyobrażano ją sobie jako kobietę z krowymi rogami na głowie, pomiędzy którymi spoczywał dysk słoneczny. Była żoną Ozyrysa i matką Horusa.

Był bogiem Nieba i światła oraz opiekunem władzy królewskiej. Wyobrażano go sobie jako człowieka z głową sokoła.

Pierwsze osady powstały już ok r.p.n.e. Miasta z pięknymi kamiennymi budowlami powstawały już w I wieku n.e. (wtedy żył także Chrystus). Potomkowie Majów żyją do dzisiaj.

Na czele każdego z majańskich miast-państw stał król tytułowany kalomte ("najwyższy władca")

1.Piramidy

Wielkie budowle w kształcie schodkowych piramid o ściętych czubkach stanowiły podstawę świątyń, w których oddawano cześć bóstwom i odprawiano nabożeństwa. Do tych przybytków mieli wstęp jedynie kapłani, którzy wznosili modły i składali ofiary. Niektóre z piramid służyły także za obserwatoria astronomiczne, a świątynie sytuowano tak, by pewne planety, wschodząc za nimi, oznajmiały kapłanom początek czasu siewów

Majowie budowali dwa typy piramid: takie, które przeznaczone były do wspinania oraz te, po których wspiąć się nie dało - tak były strome. Te drugie miały być nietykalne i święte, często były wyposażone w drzwi prowadzące donikąd.

Na szczyt piramidy z czterech stron prowadzą schody. Każdy bieg ma po 91 stopni (razem daje to liczbę 364), zaś 365 stopień (ilość dni w roku słonecznym) to wejście do świątyni. Na piramidzie można wyróżnić 18 tarasów, symbolizujących 18 miesięcy, na tyle bowiem dzielił się rok Majów.

Dwa razy w roku w dzień przesilenia wiosennego i jesiennego Kukulkan schodzi po swojej piramidzie.

Bogate pismo hieroglificzne Majów składało się ze znaków przedstawiających między innymi: przedmioty, zwierzęta, bogów. Litery wykuwano na płytach kamiennych, ołtarzach, schodach.

Majowie zapisywali ruchy gwiazd, ważne daty, imiona bogów, przepowiednie kapłanów, informacje o sojuszach, wojnach, małżeństwach między rodami królewskimi, datach śmierci i narodzin.

Majowie jako jedni z pierwszych wynaleźli zero (ok. 500 r. n.e.). Zero zaznaczane było rysunkiem przypominającym skorupkę ślimaka lub - jak inni twierdzą - półotwarte oko.

U Majów rok liczył początkowo 360 dni i był podzielony na 18 miesięcy liczących po 20 dni.

Kalendarz powiększono o 5 dni dodatkowych, tzw. dni bez nazwy, które uważano za pechowe (360+5=365). W dnie te: - nie załatwiano żadnych transakcji handlowych, - nie odbywały się posiedzenia sądów, - - powstrzymywano się nawet od robienia porządków domowych

Majowie prowadzili obserwacje astronomiczne ze szczytów swych świątyń-piramid.

Zasady gry w Pelotę były nieco inne od zasad obowiązujących w piłce nożnej i polegały na podaniach piłki biodrami, udami i łokciami. Nie można było piłki kopać czy podawać rękoma.

Oczywiście w meczu uczestniczyły dwie walczące ze sobą drużyny. Wygrywała drużyna, która przerzuciła piłkę przez kamienną obręcz umieszczoną na ścianie boiska.

Obręcz była zawieszona z reguły na wysokości 2-3m. Grę utrudniał również fakt, iż piłka miała ok cm średnicy i mogła ważyć nawet trzy kilogramy. Dla porównania piłka do gry w piłkę nożną waży mniej niż 0,5kg.

1. Cywilizacje Egipcjan i Majów rozwijały się tysiące lat temu ale potomkowie obu cywilizacji nadal żyją wśród nas

2. Potrafiono posługiwać się matematyką do tworzenia ogromnych budowli

3. Obie cywilizacje stworzyły pismo hieroglificzne, żeby zapisywać ważne informacje

4. Kapłani znali tajemnice astronomii i wykorzystywali je do panowania nad ludem

Wykorzystano: 1. Wikipedia 2. Encyklopedia PWN 3. Fragment filmu „Faraon” Jerzego Kawalerowicza 4. Fragment filmu „Equinox at Chicchen Itza” Jose Antonio Ariztegui 5. Starożytne Cywilizacje – Podróż przez tysiąclecia – AmerCom Collection 6. „Jak Majowie zapisywali liczby” Agnieszka Rudzik-Sawicka 7. Materiały własne