Rząd polski na emigracji i jego działalność 1). Powstanie i działalność rządu polskiego na emigracji ( wrzesień 1939 – czerwiec 1940) 2). Odbudowa Armii Polskiej gen. Sikorskiego we Francji 3). Ewolucja stosunku rządu polskiego na emigracji do ZSRR. 4). Układ Sikorski - Majski ( r. ) i konwencja wojskowa o utworzeniu armii polskiej w ZSRR) 5). Sprawa polska w polityce państw koalicji antyhitlerowskiej. 6). Wyprowadzenie armii gen. Władysława Andersa z ZSRR. 7). Spawa katyńska i jej polityczne następstwa.

INTERNOWANIE WŁADZ POLSKICH W RUMUNII 17 IX r. rząd polski przekroczył granicę Rumunii, gdzie pod naciskiem Niemiec został internowany przez tamtejsze władze. Ewakuacja rządu z Polski była podyktowana zagrożeniem ze strony armii radzieckiej i możliwością dalszej legalnej działalności. Na mocy konstytucji kwietniowej prezydent RP miał prawo wyznaczyć swego następcę na czas wojny. Z tego prawa skorzystał Ignacy Mościcki.

POWSTANIE WŁADZ POLSKICH NA EMIGRACJI WE FRANCJI Nowym prezydentem został Władysław Raczkiewicz utworzenie Rady Narodowej - namiastki parlamentu, funkcje doradcze i opiniodawcze - Ignacy Paderewski). utworzenie rządu koalicyjnego premiera Władysława Sikorskiego ( SN, SP, SL, PPS ) r. siedzibą rządu we Francji było miasteczko Angers Tablica upamiętniająca poby rządu polskiego w Angers

PROGRAM RZĄDY GENERAŁA SIKORSKIEGO a). uznanie III Rzeszy za głównego wroga Polski i wspólna walka z aliantami aż do jego pokonania. b). potwierdzono stan wojny z ZSRR na skutek agresji z r. c). uznanie nienaruszalności wschodniej granicy Polski. d). Prusy Wsch., Śląsk Opolski i Gdańsk miały zostać włączone po wojnie do Polski. e). stworzenie armii polskiej na Zachodzie i jej wspólna walka z aliantami. f). przejęcie kontroli nad podziemiem w kraju i koordynacja jego działań. g). odbudowa przyszłej Polski na zasadach demokratycznych

ODBUDOWA ARMII POLSKIEJ WE FRANCJI na wniosek premiera rządu i naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego uzgodniono z aliantami odbudowę polskich sił zbrojnych na zachodzie ( 100 tyś żołnierzy ) – układ wojskowy z Francją z r. wczesną wiosna liczba polskich zołnierzy osiągnęłą 82 tyś. ( Wojska Lądowe ) utworzono I Dywizję Grenadierów ( płk. Bronisław Duch ), 2 Dywizję Strzelców Pieszych ( płk. Bronisłąw Prugar – Ketling ), Samodzielna Brygadę Strzelców Podhalańskich ( płk. Zygmunt Szyszko – Bohusz ), 10 Brygadę Pancerno – Motorową ( gen. Stanisław Maczek ) oraz Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich ( gen. Stanisław Kopański ) na terenie Syrii. ( Siły Powietrzne ) Polskie siły lotnicze we Francji to 86 samolotów, ale po ewakuacji do Anglii w czerwcu 1940 r zostały sformowane dywizjony lotnicze – 302, 303, oraz bombowe – 300, 301 ( Marynarka Wojenna ) Istniała również polska marynarka wojenna, której okrety brały udział w wielu walkach : W Norwegii – niszczyciele :,, Błyskawica ‘’,,, Burza ‘’ i,, Grom ‘’ zatopiony koło Narwiku. Okręty podwodne -,,Orzeł ‘’,,, Wilk ‘’,,, Dzik ‘’ i,, Sokół ‘’.- walczyły na morzach o ocenach z marynarką włoską i niemiecką.,, Błyskawica ‘’ i,, Burza’’ – uczestniczyły w ewakuacji wojsk alianckich z Francji w 1940 r. niszczyciel,, Piorun ‘’ – uczestniczył w zatopieniu niemieckiego pancernika,, Bismarck ‘’ niszczyciel,, Garland ‘’, eskortowiec,, Kujawiak ‘’,,,Krakowiak ‘’ i,, Ślązak ‘’- brały udział w operacjach konwojowych sprzętu wojskowego podczas II wojny światowej z USA do portów rosyjskich we Władywostoku, Archangielsku i Murmańsku. ORP „Orzeł”

EWOLUCJA STOSUNKU RZĄDU POLSKIEGO NA EMIGRACJI DO ZSRR a). program z r.: stwierdzenie stanu wojny miedzy Polską a ZSRR. polska granica wschodnia uznana została za nienaruszalną zgodnie z traktatem ryskim (17. III r.) b). Memoriał WŁ. Sikorskiego z czerwca 1940 r. wyrażał poprawę stosunków polsko - radzieckich nie poruszał kwestii granicy wschodniej skutkiem tego memoriału był kryzys rządowy i pierwsza dymisja Sikorskiego w lipcu 1940 r. c). program rządu londyńskiego z sierpnia 1940 r. - po ataku Niemiec na Wielką Brytanię. w razie przystąpienia ZSRR do wojny po stronie W. Brytanii możliwe jest porozumienie polsko - radzieckie pod warunkiem : 1). uznania przez ZSRR granic wschodnich Polski sprzed września 1939 r. 2). opuszczenie przez ZSRR zajętych w 1939 r. terenów polskich. Memoriał ten został wydany przez rząd polski pod naciskiem W. Brytanii, która liczyła, na sojusz z ZSRR przeciwko III Rzeszy. Sikorski i Raczkiewicz – dwaj antagoniści

UKŁAD SIKORSKI MAJSKI 30 VII 1941 Rząd Rzeczpospolitej Polskiej i Rząd ZSRR postanowiły zawrzeć niniejszą umowę i postanawiają, co następuje: Art. 1. Rząd ZSRR uznaje, że traktaty radziecko- niemieckie z roku 1939, dotyczące zmian terytorialnych w Polsce, utraciły swą moc. Rząd Polski oświadcza, że Polska nie jest związana żadnym układem z jakimkolwiek trzecim państwem, zwróconym przeciwko ZSRR. Art. 2. Po podpisaniu tego układu zostaną przywrócone stosunki dyplomatyczne między obydwoma Rządami, po czym natychmiast nastąpi wymiana ambasadorów. Art. 3. Oba Rządy zobowiązują się wzajemnie do udzielania sobie wszelkiego rodzaju pomocy i poparcia w obecnej wojnie przeciw hitlerowskim Niemcom. Art. 4. Rząd ZSRR wyraża swoją zgodę na utworzenie na terytorium ZSRR Armii Polskiej, której dowództwo będzie mianowane przez Rząd Polski w porozumieniu z Rządem ZSRR. Armia Polska na terytorium ZSRR podlegać będzie w sprawach operacyjnych Naczelnemu Dowództwu ZSRR, w skład którego wejdzie przedstawiciel Armii Polskiej. Wszystkie szczegóły dotyczące organizacji dowództwa i użycia tej siły zbrojnej będą ustalone późniejszym porozumieniem. Art. 5. Układ niniejszy wchodzi w życie natychmiast po jego podpisaniu i nie podlega ratyfikacji. Układ został sporządzony w dwóch egzemplarzach, każdy w języku rosyjskim i polskim, oba teksty mają jednakową moc. (Do układu dołączono dodatkowy protokół: Z chwilą przywrócenia stosunków dyplomatycznych Rząd Radziecki udzieli amnestii wszystkim obywatelom polskim, którzy są obecnie pozbawieni wolności na terytorium ZSRR, bądź jako jeńcy wojenni, bądź na innych dostatecznych podstawach.)

KONWENCJA WOJSKOWA 14 VIII 1941 armia polska miała liczyć 30 tyś żołnierzy będzie stanowić część sił zbrojnych suwerennego państwa polskiego i organizacyjnie podlegać będzie władzom polskim pod względem operacyjnym podlegać będzie władzom radzieckim i zostanie wykorzystana zgodnie z radzieckimi planami operacyjnymi. jednostki polskie zostaną przesunięte na front dopiero po osiągnięciu pełnej gotowości bojowej i będą działać w jednostkach nie mniejszych od jednej dywizji. dowódcą wyznaczony został gen. Władysław Anders. Armię Polską w ZSRR powiększono do 96 tyś żołnierzy a zaopatrzenie i uzbrojenie miało pochodzić od Rosjan i z pomocy zachodniej w ramach,,leand lease act" Miejscem formowania jednostek polskich była miejscowość Buzułuk koło Kujbyszewa. Gen. Władysław Anders obserwujący oddziały na ćwiczeniach. Gen Sikorski w Buzułuku – grudzień 1941

SPRAWA POLSKA W POLITYCE WIELKICH MOCARSTW stosunek aliantów zachodnich wobec sprawy polskiej był tylko formalnie jednoznaczny chociaż w Karcie Atlantyckiej zmiany terytorialne po wojnie uzależniono od zgody państw zainteresowanych, uznano tam prawo narodów do wyboru formy rządów i zapowiedziano odbudowę niepodległości państw okupowanych przez mocarstwa Osi. jednakże za pomoc Stalina w rozgromieniu III Rzeszy Londyn i Waszyngton były gotowe na daleko idące ustępstwa ( również w sprawie wschodniej granicy polskiej ). podczas rozmów z Anglikami w Moskwie w grudniu 1941 r. Stalin wysunął projekt oparcia zachodniej granicy Polski na linii Odry z włączeniem do niej Prus Wschodnich i uzależnił też podpisanie układu z Anglią od jej zgody na uznanie radzieckiej granicy zachodniej z Polską sprzed 1941 r. czyli po zajęciu wschodnich trenów II RP. ( 17 września 1939 r ) w marcu 1942 Churchill zawiadomił Sikorskiego, że Anglia udzieli Stalinowi poparcia, uznając zachodnią granice ZSRR na odcinku państw bałtyckich i Rumunii. stwierdził, że jeżeli Związek Radziecki pokona Niemcy to i tak sam zadecyduje o wschodnich granicach Polski. Było to dwuznaczne stanowisko angielskie, które skłaniało do modyfikowania polityki polskiej wobec ZSRR i szukania prób kompromisu.

POGARSZANIE SIĘ STOSUNKÓW POLSKO - RADZIECKICH zaginięcie oficerów i żołnierzy polskich, którzy we wrześniu 1939 r. zostali uwięzieni w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie odmowa Andersa wysłania na front 5 Dywizji gen. Boruty - Spiechowicza, gdyż Rosjanie łamiąc konwencję wojskową próbowali rozbić oddziały polskie po swoich jednostkach. ograniczenie przez Rosjan racji żywnościowych dla Armii Polskiej ( armia liczyła 96 tyś ludzi, a racji żywnościowych dostarczono 30 tyś. ). rząd radziecki nie chciał przywrócić obywatelstwa polskiego ludności niepolskiej, która była obywatelami II RP przed wojną. Kreml oskarżył Polaków o odmowę użycia polskich sił zbrojnych przeciwko Niemcom. w lipcu 1942 r. na wniosek Anglików podpisano protokół o ewakuacji Armii Polskiej do Iranu, ( 80 tyś żołnierzy i 35 tyś cywilów ). Podyktowane to było chęcią użycia Polaków do ochrony złóż brytyjskich pól naftowych na Bliskim Wschodzie. wyjazdu do Iranu odmówiła grupa oficerów z ppłk. Zygmuntem Berlingiem, której Stalin użył później do formowania Armii Polskiej tym razem zależnej zupełnie od ZSRR. w styczniu 1943 r. ludności polskiej w ZSRR cofnięto uprawnienia związane z wykonywaniem radzieckiej ustawy o obywatelstwie polskim.

KOMUNISTYCZNA ALTERNATYWA JÓZEFA STALINA w lutym 1943 r. powstał za zgodą Stalina Komitet Organizacyjny Związku Patriotów Polskich ( ZPP ) w ZSRR na czele z Wandą Wasilewską, Celem ZPP było zorganizowanie wojska polskiego, które walczyłoby u boku Armii Czerwonej i które kontrolowaliby komuniści polscy, oddani Stalinowi.

SPRAWA KATYŃSKA I JEJ POLITYCZNE NASTĘPSTWA r. Niemcy ogłosili w radiu berlińskim, o odkryciu zbiorowych grobów oficerów polskich, więźniów z obozu w Kozielsku w lesie katyńskim koło Smoleńska, oskarżając o tę zbrodnię sowieckie NKWD. ZSRR zaprzeczył tym informacjom zrzucając winę na Niemców. rząd polski zwrócił się z prośbą do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o wysłanie komisji do zbadania tej sprawy na miejscu, prośbę taką złożyli również Niemcy. Rosjanie nie mogąc znaleźć sensownego wytłumaczenia oskarżyli Polaków o współpracę z Niemcami w tej spawie i r. zerwali stosunki dyplomatyczne z rządem polskim w Londynie. alianci zachodni uznali krok rządu polskiego za nierozważny ( błąd zrobiony bez ich wiedzy ) i nakłaniali Sikorskiego do wycofania wniosku polskiego z Genewy, jednak premier nie zgodził się na wyciszenie tej sprawy. 5 maja 1943 r. ambasador polski w ZSRR Tadeusz Romer opuścił Związek Radziecki.

ŚMIERĆ GENERAŁA SIKORSKIEGO