Organizacja, zasady oraz przykładowa tematyka szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony JAKUB STASZEWSKI

Formą przygotowania społeczeństwa do umiejętnego zachowania się w szeroko rozumianych sytuacjach kryzysowych jest edukacja. Jakkolwiek ją nazwiemy – edukacją dla bezpieczeństwa czy powszechną samoobroną swoje treści wartości i cele wywodzi z potrzeb społecznych. W opinii społecznej nie zawsze jest jednak należycie rozumiana. Tymczasem edukacja dla bezpieczeństwa w większości krajów ma swoje należyte miejsce w systemie edukacji obywatelskiej. Powinna ona przygotować społeczeństwo do umiejętnego zachowania się oraz kolektywnego działania w sytuacjach o znamionach kryzysu. Wczesne i systematyczne edukowanie pozwala w chwili występowania różnorodnych zagrożeń działać skutecznie, zapobiegać oraz minimalizować straty w ludziach i mieniu.

Warto podkreślić, że tematyka bezpieczeństwa pojawia się w szkolnych programach nauczania (zajęcia z przysposobienia obronnego). Z roku na rok poziom oraz zakres przedmiotowego nauczania zwiększa się, należy jednak przyznać, że w tej dziedzinie pozostaje wiele do zrobienia. Wypełnieniem niszy w nauczaniu probezpiecznych zachowań wśród dzieci i dorosłych może być powszechna samoobrona, która jest jednym ze sposobów zwiększania możliwości ochrony ludności przed nadzwyczajnymi zagrożeniami, w tym zagrożeniami polityczno – militarnymi.

ZASADY NAUCZANIA 1.Podstawę prawną szkolenia realizowanego w zakresie powszechnej samoobrony stanowią: –art. 4 ust. 2, art. 139 ust. 1 pkt 1 ppkt c, art ust. 1 – 4, art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, –§ 3 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, –rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności.

2. Ostatni akt prawny określa organizację, zasady i wymiar szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony, zasady i tryb zwalniania od tego obowiązku, właściwości organów w tych sprawach oraz zasady i tryb postępowania w sprawach nakładania przez wójtów lub burmistrzów (prezydentów miast) obowiązków w zakresie powszechnej samoobrony. 3. Szkolenie prowadzone jest jako zajęcia podstawowe w formie zorganizowanego szkolenia lub samokształcenie oraz w formie zajęć praktycznych. 4. Szkolenie w zakresie powszechnej samoobrony polega na obowiązkowym udziale ludności w zajęciach podstawowych lub ćwiczeniach praktycznych. Zajęcia podstawowe mają na celu teoretyczne przygotowanie ludności do wykonywania zadań samoobrony.

5. Szkolenie realizowane jest w cyklu pięcioletnim i ma przygotować ludność do wykonywania zadań z powszechnej samoobrony. 6. Zajęcia podstawowe odbywają w czasie wolnym od pracy w wymiarze:  do 4 godzin – w dzień roboczy,  do 8 godzin – w dzień ustawowo wolny od pracy,  nie więcej niż 2 razy w roku. 7. Zajęcia podstawowe dla osób zatrudnionych organizuje się w zakładach pracy, a dla pozostałej ludności w miejscu zamieszkania.

8. Zajęcia podstawowe prowadzą instruktorzy obrony cywilnej, komendanci formacji obrony cywilnej lub inne osoby posiadające w tym zakresie odpowiednie kwalifikacje. 9. Szkolenia organizują właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej oraz kierownicy jednostek organizacyjnych, instytucji i zakładów pracy. W stosunku do pracowników zakładu ewidencję osób podlegających obowiązkowi szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony oraz osób, które odbyły przeszkolenie prowadzi kierownik zakładu pracy.

10. Zakres i wybór zagadnień w poszczególnych tematach określa organizator szkolenia uwzględniając specyfikę i potrzeby danego środowiska. 11. Organizując zajęcia należy wykorzystać możliwość: rozpowszechniania poprzez środki masowego przekazu, Internet, opracowania i publikacje: broszury, ulotki, biuletyny; rozpowszechniania poprzez środki masowego przekazu, Internet, opracowania i publikacje: broszury, ulotki, biuletyny; przekazywania wybranych zagadnień na zebraniach i spotkaniach; przekazywania wybranych zagadnień na zebraniach i spotkaniach; wyodbrębionego szkolenia w zakładach pracy;wyodbrębionego szkolenia w zakładach pracy; wyodbrębionego szkolenia w szkołach ponadgimnazjalnych;wyodbrębionego szkolenia w szkołach ponadgimnazjalnych; wprowadzenia tematyki powszechnej samoobrony przy realizacji innych szkoleń, np.: bhp, ppoż.wprowadzenia tematyki powszechnej samoobrony przy realizacji innych szkoleń, np.: bhp, ppoż.

Formy szkoleń

Cele nauczania Cel główny – przygotowanie ludności do rozpoznawania i prawidłowego reagowania na występujące zagrożenia w miejscu zamieszkania i w danym rejonie. Cele szczegółowe: 1. Przyswojenie przez uczestników szkolenia podstawowych wiadomości na temat: rodzajów zagrożeń występujących w danym rejonie,rodzajów zagrożeń występujących w danym rejonie, obowiązujących rodzajów alarmów, sposobów reagowania w przypadku zaistnienia zagrożenia.obowiązujących rodzajów alarmów, sposobów reagowania w przypadku zaistnienia zagrożenia.

2. Opanowanie podstawowych umiejętności z zakresu zachowania się w momencie wystąpienia zagrożenia. 3. Kształtowania postaw społeczeństwa w zakresie: odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i społeczności lokalnych,odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i społeczności lokalnych, odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego,odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego, udzielania pomocy.udzielania pomocy.

Podstawowa tematyka szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony Temat 1: Ochrona ludności jako zadanie obrony cywilnej. Temat 2: Charakterystyka zagrożeń występujących w bezpośrednim otoczeniu: gminy, osiedla, w zakładzie pracy, szkoły. Temat 3: Alarmowanie o zagrożeniach. Temat 4: Procedury reagowania ludności w sytuacjach zagrożeń. Temat 5: Pierwsza pomoc.

Tematyka szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludności,,Ochrona ludności w świetle obowiązujących przepisów prawa Rzeczpospolitej Polskiej” Metoda – wykład Zagadnienia: cele i zadania obrony cywilnej,cele i zadania obrony cywilnej, organizacja ochrony ludności,organizacja ochrony ludności, obowiązki i zadania ludności w przygotowaniu przedsięwzięć obrony cywilnej.obowiązki i zadania ludności w przygotowaniu przedsięwzięć obrony cywilnej.

,,Charakterystyka zagrożeń występujących w bezpośrednim otoczeniu: gminy, osiedla, w zakładzie pracy, szkoły” Metoda - wykład, dyskusja Zagadnienia: zagrożenia skażeniami chemicznymi,zagrożenia skażeniami chemicznymi, zagrożenia skażeniami biologicznymi,zagrożenia skażeniami biologicznymi, zagrożenie skażeniami promieniotwórczymi,zagrożenie skażeniami promieniotwórczymi, zagrożenie powodziowe,zagrożenie powodziowe, zagrożenie komunikacyjne (drogowe, kolejowe),zagrożenie komunikacyjne (drogowe, kolejowe), zagrożenie cywilizacyjne (terroryzm, zanieczyszczenie środowiska odpadami),zagrożenie cywilizacyjne (terroryzm, zanieczyszczenie środowiska odpadami), inne (pożary, śnieżyce, huragany, epidemie).inne (pożary, śnieżyce, huragany, epidemie).

,,Alarmowanie o zagrożeniach” Metoda - wykład Zagadnienia: wykrywanie zagrożeń,wykrywanie zagrożeń, rodzaje alarmów i sposób ich ogłaszania,rodzaje alarmów i sposób ich ogłaszania, zachowanie się po ogłoszeniu alarmu.zachowanie się po ogłoszeniu alarmu.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ