Podstawy przedsiębiorczości wg podręcznika „Z ekonomią na ty” Lekcja 13 – Makroekonomia, czyli gospodarka z lotu ptaka.

Makro, czy mikro ? Na gospodarkę można patrzeć w różny sposób, szukając ogólnych prawidłowości np. globalnego popytu wszystkich konsumentów, czy całkowitej produkcji wszystkich podmiotów gospodarczych. Inaczej mówiąc możemy się więc zajmować zjawiskami mikroekonomicznymi, bądź też makroekonomicznymi. Wśród poniższych zdań wskaż te, które odnoszą się do tych dwóch perspektyw. 1.Właściciel mieszkania postanowił je wynająć. 2.W ubiegłym roku wzrosło wydobycie soli na świecie. 3.Absolwentka prawa znalazła pracę w firmie. 4.Firma X osiągnęła zysk o 3% wyższy zysk niż w ubiegłym roku. 5.Bank centralny obniżył stopę rezerw obowiązkowych dla banków komercyjnych. 6.Bezrobocie w Polsce wynosiło w ubiegłym roku ponad 15%. 7.W czasie recesji gospodarka wolniej się rozwija. 8.Wydobycie ropy na świecie zwiększyło się dwukrotnie. Ćwiczenie

Produkt krajowy i dochód narodowy. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem ekonomicznego bogactwa kraju i stanu jego gospodarki jest produkt krajowy brutto – PKB. Jest to miara wielkości produkcji wytworzonej przez wszystkie firmy działające na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. Bierze się tu tylko pod uwagę tak zwaną produkcję finalną, czyli dobra, które nie podlegają już żadnemu dalszemu przetwarzaniu. Jeżeli do PKB dodamy wartość dochodów netto z własności za granicą, to otrzymamy produkt narodowy brutto (PNB), czyli całkowity dochód uzyskany przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca powstania tego dochodu. Jeżeli teraz pomniejszymy PNB o wielkość amortyzacji, czyli zużycia maszyn i urządzeń używanych w procesie produkcji otrzymamy dochód narodowy (czyli inaczej produkt narodowy netto). Zarówno produkt, jak i dochód narodowy można mierzyć w cenach bieżących (produkt, dochód nominalny), albo też korygować te ceny o wskaźnik inflacji (produkt, dochód realny).

Jak obliczyć PKB ? spożycie Produkcja globalna akumulacja Zużycie pośrednie Eksport- import Podatki- dotacje PKB płace Zyski z kapitału Renta ziemska I sposóbII sposób + + _ _ ++ III sposób Wydatki na inwestycje i zwiększenie rezerw

przedsiębiorstwazagranica Gospodarstwa domowe Instytucje finansowe i ubezpieczeniowe Instytucje rządowe i samorządowe Instytucje niekomercyjne (organizacje społeczne, stowarzyszenia) Sektory gospodarki tworzące produkt globalny.

Jak zmierzyć bogactwo kraju ? Organizacja Narodów Zjednoczonych wprowadziła miarę rozwoju nazwaną Human Development Index (wskaźnik rozwoju społecznego), która stanowi kombinację trzech wskaźników: średniej długości życia mieszkańców, wykształcenia (w krajach rozwiniętych to połączony odsetek osób rozpoczynających szkołę średnią i i studia wyższe; w krajach nierozwiniętych to odsetek umiejących czytać) oraz średnich dochodów przypadających na jednego obywatela. Według tego wskaźnika najwyższy poziom życia jest w Kanadzie, na drugim miejscu likuje się Norwegia, a potem Stany Zjednoczone, Japonia, Belgia, Szwecja, Australia. Polska znajduje się w środku tabeli.

Wzrost gospodarczy i jego czynniki. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem zachodzących zmian w gospodarce jest stopa wzrostu gospodarczego, którą oblicza się dzieląc wielkość przyrostu produkcji w danym roku przez wysokość produkcji w roku ubiegłym i wyraża się w procentach. Maksymalną wielkość produkcji, jaką gospodarka może wytworzyć w danym okresie nazywamy produkcją potencjalną lub potencjałem wytwórczym. Rozmiary potencjału wytwórczego zależą od zasobów naturalnych, jakimi dysponuje dana gospodarka, zasobów i jakości siły roboczej, kapitału oraz postępu technicznego. Wszystkie te zasoby służą do tworzenia dochodów i nowych wartości i stanowią czynniki wzrostu gospodarczego. Przez kilkaset lat głównym czynnikiem wzrostu były zasoby naturalne i wielkość siły roboczej. Wraz z rozwojem gospodarki rynkowej coraz większego znaczenia nabierały zasoby kapitałowe. Inwestycje kapitałowe to suma wydatków na tworzenie lub utrzymanie budynków, maszyn, urządzeń, infrastruktury. Od ich wysokości oraz udziału w PKB zależy tempo wzrostu gospodarczego. Czynnikiem zwiększającym wzrost gospodarczy jest także sprawnie działający rynek finansowy.

Koniunktura i cykle. Wzrost gospodarczy kraju nie przebiega w sposób równomierny i jednostajny. Badając te wahania od około dwustu lat ekonomiści stwierdzili, że nie zachodzą one przypadkowo, lecz układają się w pewien regularny wzór, który nazwano cyklem koniunkturalnym. Koniunktura, to ogólny stan gospodarki, który można mierzyć wymienionymi wcześniej wskaźnikami – stopą wzrostu produkcji globalnej, konsumpcji i inwestycji, a także stopą bezrobocia czy poziomem inflacji. Cykl koniunkturalny obejmuje następujące fazy: ożywienie gospodarki, rozkwit, kryzys (przesilenie) i gospodarcza depresja (recesja). Obecnie częściej mówi się o dwóch fazach – ekspansji, obejmującej ożywienie i rozkwit oraz fazie recesji, do której należy okres gospodarczego kryzysu i depresji. Poza wahaniami związanymi z cyklami koniunkturalnymi zdarzają się również cykle sezonowe (np wahania produkcji maki)), a nawet przypadkowe ( wynikające np. z wydarzeń politycznych czy losowych).

Bogaci i biedni… Podział na bogatych i biednych zawsze wydawał się jedną z najoczywistszych konieczności tego świata. Czy dziś można mieć nadzieję, że kiedyś to się zmieni ? Jednak w naszym kraju coraz częściej biedny też porusza się już samochodem, chociaż na pewno nieporównywalnym do auta bogatego. Problemem naszego społeczeństwa nie jest nędza czy głód lecz istnienie podklasy – trwale bezrobotnej i zmarginalizowanej grupy ludzi, którzy pozostają na utrzymaniu opieki społecznej. Biologiczne podstawy ich egzystencji nie są zagrożone – mają co jeść i gdzie mieszkać, mają telewizory, a nawet samochody, lecz pozostają właściwie wykluczeni ze wszystkich dobrodziejstw i i szans, jakie oferuje współczesna cywilizacja.

Ćwiczenie Inwestycje zagraniczne - tak, czy nie ? Przygotujcie się do udziału w dyskusji o potrzebach kapitałowych twojej gminy, powiatu, województwa. Wskażcie korzyści i zagrożenia, jakie wiążą się z zagranicznymi inwestycjami kapitałowymi. Skorzystaj z poniższej tabelki. KorzyściZagrożenia Rozwój infrastruktury Możliwość rozwoju branż, które nie miałyby szans w konkurencji międzynarodowej Podniesienie dochodów mieszkańców Wzrost zatrudnienia Rozwój przedsiębiorczości Nowe technologie Przyciąganie nowych inwestorów Zarządzanie w rękach obcokrajowców Decyzje zapadają poza regionem Wąska specjalizacja, która zamyka rozwój innych branż Upadek polskich marek Różnice w rozwoju poszczególnych regionów Transfer zysków za granicę

Sprawdź się zanim sprawdzą Cię inni. Co to jest i w jaki sposób oblicza się produkt krajowy brutto ? Jakie są wskaźniki bogactwa krajów ? Jakie są czynniki wzrostu gospodarczego ? Co to jest cykl koniunkturalny ? Czy biedni mają szanse stać się bogatymi ?