WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Konferencja Zespół Poradni nr 3 w Lublinie 15 kwietnia 2009 roku Bożena Cioch Dyrektor Zespołu Poradni nr 3 w Lublinie

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA WSTĘP Specjalistyczna Poradnia Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji służy dzieciom od urodzenia do chwili podjęcia edukacji szkolnej, dzieciom z niepełnosprawnościami, których rozwój psychoruchowy jest opóźniony lub nieharmonijny.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Służy również rodzicom, którym potrzebne jest wsparcie psychiczne i pomoc w prowadzeniu dziecka oraz w związku ze znalezieniem się w nowej sytuacji życiowej.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Narodziny dziecka - syna lub córki są najczęściej wielką radością, pragnieniem i ekscytacją. Rodzice tworzą sobie obraz własnego dziecka jeszcze przed jego narodzinami. Mają nawet wobec niego mniej lub bardziej realistyczne marzenia. I wszyscy rodzice pragną, spodziewają się, że ich dziecko będzie zdrowe i sprawne.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Niestety nie zawsze tak się dzieje. Czasami rozwój dziecka przebiega nieprawidłowo. Albo od samego początku /od urodzenia/ przebiega niepomyślnie, albo istnieje zagrożenie, że jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania pomocowe – rozwój dziecka będzie opóźniony.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Wprowadzenie UZASADNIENIE POTRZEBY WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA I JEGO RODZINY

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz Za jak najwcześniejszym zdiagnozowaniem zagrożeń i zaburzeń oraz podjęciem rehabilitacji, terapii i wspomagania rozwoju dzieci przemawiają następujące przesłanki …

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA PRZESŁANKI: Wyjątkowo duża plastyczność centralnego układu nerwowego we wczesnym okresie rozwoju oraz związana z tym możliwość korekcji zaburzonych funkcji i kompensacji deficytów.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz W ciągu pierwszych czterech lat życia wytwarza się połowa wszystkich połączeń pomiędzy komórkami mózgowymi, które umożliwiają późniejszą naukę

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Możliwość zahamowania rozwoju zaburzeń o postępującym przebiegu, a czasami nawet całkowitego zatrzymania niekorzystnych zmian. Większa podatność małych dzieci na postępowanie rewalidacyjne i w efekcie szybsze postępy usprawniania.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Łatwiejsze generalizowanie przez dzieci wypracowanych umiejętności i nawyków. Narastanie wielu zaburzeń wraz z wiekiem i utrudnienie terapii oraz edukacji dzieci starszych.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Rodzice małych dzieci mają więcej nadziei, sił, zapału i wiary, dlatego są bardziej zaangażowani we współpracę ze specjalistami i we własny udział w terapii dziecka.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA KORZYŚCI wczesnego wspomagania rozwoju dziecka dla dziecka jego rodziny społeczeństwa

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA uświadamia społeczeństwu obecność dziecka ze specjalnymi potrzebami i konieczność zorganizowania pomocy poszerza możliwości dziecka i powoduje, że łatwiej radzi sobie w szkole.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA II WYBRANE DANE EPIDEMIOLOGICZNE I STATYSTYCZNE

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz To jest odpowiedź na pytanie „W jakim stopniu idea wwr dziecka realizowana jest w Polsce ? Nie jest to odpowiedź łatwa ani prosta, bo trudno jest ustalić wielkość populacji dzieci z niepełnosprawnością w wieku od 0 – 6 lat.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA W Polsce niestety nie ma precyzyjnych i aktualnych danych na ten temat. Rejestry tych dzieci wg kategorii niepełnosprawności są częściowo prowadzone przez stowarzyszenia zajmujące się organizowaniem pomocy dla tych dzieci. Pomoc taką otrzymują głównie dzieci z dużych miast.  

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA W krajach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych wczesne wspomaganie rozwoju odnosi się do dzieci w wieku do 3 lat oraz ich rodzin. W Polsce do 2005 roku dominował medyczny model wszelkich działań specjalistycznych i pomocowych.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz Medyczny model brał pod uwagę jedynie rozwój somatyczny niemowlęcia, ignorując potrzeby emocjonalne i społeczne – nadmiernie koncentrując się na deficytach dziecka

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Umiera 70% dzieci urodzonych przed 25 tygodniem ciąży – te które przeżywają narażone są na uszkodzenia wynikające częściowo z niezbędnej, ale agresywnej, podtrzymującej życie terapii.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Z doświadczeń badawczych Kliniki Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka oraz Zakładu Epidemiologii Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie wynika, że częstość występowania poważniejszych zaburzeń rozwojowych u nowonarodzonych dzieci występuje nie więcej niż 4-5% przypadków.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Poważniejsze zaburzenia rozwojowe łączące się z niepełnosprawnością związane są z: 1. Częstotliwością występowania skrajnego wcześniactwa (poród między 22 a 32 tygodniem trwania ciąży) – ok. 1,2% - 1,5% dzieci.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA w tym Upośledzenie intelektualne 14% MPDz 7,5 – 12% Zaburzenia widzenia 8% Uszkodzenie narządu słuchu 3 - 4%

Poważniejsze zaburzenia rozwojowe łączące się z niepełnosprawnością związane są z: 2. Częstotliwością występowania wad wrodzonych – ok. 2%. Genetycznie uwarunkowanych i trwałych np. Zespół Downa, Zespół Marfana występuje z częstością 1/100 000 osób (dotyczy układów: kostnego, wzrokowego, naczyniowego), achondroplazja – karłowatość i zaburzenia proporcji ciała, występuje z częstością 1/25 000.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA 3. Częstotliwością występowania innych zaburzeń, np. chorób jednogenowych w tym chorób metabolicznych, nowotworów u dzieci 4. Niepełnosprawnością powstającą w pierwszych latach życia z powodu urazów oraz na skutek ciężkich powikłań chorobowych, zwłaszcza OUN (m.in. zapalenia mózgu). 

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Na podstawie danych GUS z 2001 roku dzieci niepełnosprawne stanowiły 3,4% w przedziale wiekowym 0-7 lat, co oznaczało liczbę 115 tys. dzieci, w tym 52 tys. dzieci zamieszkałych na wsi.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA WHO – stwierdza, że istnieją dowody, iż w krajach o wysokim standardzie życia i wysokiej jakości opieki zdrowotnej, społecznej, edukacyjnej liczby te są znacznie niższe.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz Przybywa osób przekonanych, że medyczne podejście do problemu niepełnosprawności powinno być zastąpione „edukacyjnym” rozumianym w aspekcie potrzeb i możliwości edukacyjnych dziecka/ucznia

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA III DEFINICJE GŁÓWNYCH POJĘĆ UŻYWANYCH WE WCZESNYM WSPOMAGANIU ROZWOJU DZIECKA

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA 1. Niepełnosprawność w nowym ujęciu nie jest rozumiana tylko jako skutek choroby czy urazu. Jest ona przede wszystkim rezultatem barier, na jakie napotyka w społeczeństwie osoba z niepełnosprawnością.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA 2. Termin dziecko niepełnosprawne oznacza dziecko, u którego lekarz stwierdził nieprawidłowy rozwój, wady wrodzone lub inne upośledzenia, posiadające orzeczenia w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji lub/i orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Dziecko zagrożone niepełnosprawnością: dziecko z grupy wysokiego ryzyka ciążowo-porodowego, u którego lekarz stwierdził zagrożenie nieprawidłowym rozwojem, niepełnosprawnością lub upośledzeniem czynności fizycznych.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Dziecko zagrożone niepełnosprawnością: posiadające również opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka lub orzeczenie wydane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Wczesna interwencja to zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo-rehabilitacyjnych i terapeutycznych. Podmiotem oddziaływań jest małe dziecko o zaburzonym rozwoju psychoruchowym oraz jego rodzina.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka jest forma pomocy dla małego dziecka niepełnosprawnego. Nie zastępuje żadnej z form funkcjonujących dotychczas np. pomocy psychologiczno-pedagogicznej czy wychowania przedzkolnego

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka są to wielospecjalistyczne, kompleksowe i intensywne działania mające na celu stymulowanie funkcji odpowiedzialnych za rozwój psychomotoryczny i komunikację dziecka, od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia przez dziecko nauki w szkole, a także pomoc i wsparcie udzielane rodzicom i rodzinie w nabywaniu przez nich umiejętności postępowania z dzieckiem w zakresie określanym przez indywidualny program wczesnego wspomagania

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Komentarz Program pracy z dzieckiem powinien być uzgodniony z rodzicami na każdym etapie wwr. Wskazane jest tez tworzenie grup wsparcia dla rodzin, prowadzenie warsztatów, itp.

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Przez pracę w zespole rozumie się wspólne ustalanie diagnoz, programów, udział w ich realizacji oraz ewaluacji.  

Upoważnienie z ustawy o systemie oświaty Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz.2572 z późn. zm.) art. 71b ust.: 2a, 2b, 3, 3a dot. miejsca organizowania zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (przedszkola i szkoły podstawowe, w tym specjalne oraz ośrodki – sosw, osw, a także publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne); dot. celu pobudzanie pscyoruchowe i społeczne rozwoju dziecka, od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole prowadzone bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną: dot. porozumienia pomiędzy dyrektorami wymienionych jednostek organizacyjnych i dyrektorami właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania dziecka a organami prowadzącymi w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dziecka; dot. wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych, a także przez zespoły opiniujące działające w niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych, art.71b ust. 7 pkt 1 Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, w porozumieniu z ministrami właściwym do spraw zdrowia oraz zabezpieczenia społecznego warunki organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci …, w tym kwalifikacje wymagane od osób prowadzących wczesne wspomaganie, uwzględniając w szczególności przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym, a także formy współpracy z rodziną

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) art. 71b ust.: 2a, 2b,3, 3a dot. miejsca organizowania zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (przedszkola i szkoły podstawowe, w tym specjalne oraz ośrodki – sosw, osw, a także publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne); dot. celu pobudzanie psychoruchowe i społeczne rozwoju dziecka, od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole prowadzone bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną;

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) dot. porozumienia pomiędzy dyrektorami wymienionych jednostek organizacyjnych i dyrektorami właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania dziecka a organami prowadzącymi w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dziecka; dot. wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych, a także przez zespoły opiniujące działające w niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych,

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) art. 71b ust. 7 pkt 1 Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw zdrowia oraz zabezpieczenia społecznego, warunki organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci ... , w tym kwalifikacje wymagane od osób prowadzących wczesne wspomaganie, uwzględniając w szczególności przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym, a także formy współpracy z rodziną.

Najistotniejsze rozwiązania ... o Zespole Wczesnego Wspomagania Rozwoju Skład Zespołu WWRD osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym: - pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka (w szczególności: oligofrenopedagog, surdopedagog, tyflopedagog), - psycholog, - logopeda, - inny specjalista w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny; Zadania Zespołu ustalenie (na podstawie opinii) kierunku działań wobec dziecka i wsparcia jego rodziny, nawiązanie współpracy z ZOZ lub ośrodkiem pomocy społecznej (zapewnienie dziecku rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy, stosownie do jego potrzeb), opracowanie i realizowanie z dzieckiem i jego rodziną indywidualnego programu wczesnego wspomagania, z uwzględnieniem działań wspierających rodzinę, analizowanie skuteczności pomocy udzielanej dziecku i jego rodzinie, prowadzenie szczegółowej dokumentacji działań WWRD Koordynator pracy Zespołu dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, albo upoważniony przez niego nauczyciel

Najistotniejsze rozwiązania ... ciąg dalszy Wymiar zajęć wczesnego wspomagania wynosi od 4 do 8 godzin w miesiącu, w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb dziecka. Zajęcia prowadzone są indywidualnie z dzieckiem i jego rodziną. Dzieci, które ukończyły 3 rok życia mogą uczestniczyć w zajęciach prowadzonych w grupach 2-3-osobowych, z udziałem rodzin.

Najistotniejsze rozwiązania zawarte w rozporządzeniu o WWRD wczesne wspomaganie rozwoju organizowane jest dla dzieci niepełnosprawnych posiadających opinię o potrzebie tego wspomagania, wydaną przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną; wczesne wspomaganie rozwoju może być organizowane w przedszkolu, szkole podstawowej, w tym specjalnej, w ośrodkach: specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, w specjalnym ośrodku wychowawczym, w poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym specjalistycznej, a także w domu rodzinnym dziecka (w szczególności z dzieckiem, które nie ukończyło 3 roku życia)- miejsce prowadzenia WWRD wskazuje dyrektor, w porozumieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) dziecka; dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni powołuje zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka prowadzącego pracę bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną;

Najistotniejsze rozwiązania ... ciąg dalszy Współpraca Zespołu z rodziną dziecka polega na: udzielaniu pomocy w zakresie kształtowania postaw i zachowań pożądanych w kontaktach z dzieckiem: wzmacnianie więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami i dzieckiem, rozpoznawanie zachowań dziecka i utrwalanie właściwych reakcji na te zachowania, udzielaniu instruktażu i porad oraz prowadzeniu konsultacji w zakresie pracy z dzieckiem, pomocy w przystosowaniu warunków w środowisku domowym do potrzeb dziecka oraz w pozyskaniu i wykorzystaniu w pracy z dzieckiem odpowiednich środków dydaktycznych i niezbędnego sprzętu.

Finansowanie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Rozporządzenie MEN z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2007 (Dz. U. Nr 246, poz. 1799) Finansowy standard A podziału części oświatowe j– 3198,53 zł (roczna wysokość kwoty na 1 ucznia) x Waga P36 - 0,840 – zwiększająca finansowy standard A D1 – wskaźnik korygujący, inny dla każdej jednostki samorządu terytorialnego

POMOC IDYWIDULNA w Specjalistycznej Poradni Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji Zapewniamy wielospecjalistyczną i kompleksową diagnozę: lekarską, psychologiczną, pedagogiczną, logopedyczną, ocenę stanu ruchowego dziecka oraz w zakresie rozwoju mowy. Wieloprofilowy program usprawniania w sferze intelektualnej, ruchowej, społecznej i emocjonalnej dziecka. Odpowiednią dla dziecka terapię.

POMOC IDYWIDULNA w Specjalistycznej Poradni Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji Monitorowanie dynamiki rozwoju dziecka poprzez ponawianie diagnozy oraz dostosowanie programów terapeutycznych do zmieniających się potrzeb rozwojowych i zdrowotnych. Wsparcie psychiczne rodziny. Wiedzę na temat przyczyn problemów dziecka i szczegółowe wskazówki co do sposobów usprawniania w warunkach domowych.

ZAJĘCIA GRUPOWE w Specjalistycznej Poradni Wczesnej Diagnozy i Rehabilitacji   Grupa rodziców i dzieci w wieku przedszkolnym „Nauczmy się rozumieć siebie i bawić się razem”. Grupa edukacyjno-wspierająca dla rodziców dzieci w wieku od 0 do 3 roku życia „Mam dziecko niepełnosprawne”.

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA Na podstawie rozporządzenia MEN z dnia 18 września 2008 roku (Dz. U. Nr 173,poz.1072)

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA Wniosek rodziców (prawnych opiekunów) dziecka, zwanych dalej „wnioskodawcami” o wydanie orzeczenia albo opinii. W razie potrzeby wydania dziecku jednocześnie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenia o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego albo orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania, wnioskodawca składa odrębne wnioski. Wniosek o wydanie orzeczenia lub opinii składa się do zespołu orzekającego, wydającego orzeczenia dla uczniów szkół mających siedzibę na terenie działania poradni.

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA Jeżeli wniosek został złożony do zespołu niewłaściwego do jego rozpatrzenia, dyrektor Zespołu Poradni nr 3 niezwłocznie przekazuje wniosek do poradni, w której działa zespół właściwy do rozpatrzenia wniosku, zawiadamiając o tym wnioskodawcę. Jeżeli z treści wniosku o wydanie orzeczenia lub opinii wynika, że nie dotyczy on wydania orzeczenia albo opinii, dyrektor poradni zwraca wniosek wnioskodawcy wraz z wyjaśnieniem przyczyny zwrotu wniosku oraz informacją o możliwym sposobie załatwienia sprawy.

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA Wnioskodawca dołącza do wniosku dokumentację uzasadniającą wniosek, a w szczególności wydane przez specjalistów opinie, zaświadczenia oraz wyniki obserwacji i badań psychologicznych, pedagogicznych i lekarskich. Jeżeli do wydania orzeczenia albo opinii jest niezbędna informacja o stanie zdrowia dziecka, wnioskodawca dołącza do wniosku wydane przez lekarza zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka. Jeżeli wniosek dotyczy wydania orzeczenia o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego albo orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania, wnioskodawca dołącza do wniosku zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka, w którym lekarz określa:

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA a) okres - nie krótszy jednak niż 30 dni - w którym stan zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub szkoły; b) rozpoznanie choroby lub innej przyczyny powodującej, że stan zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub szkoły; c) zakres, w jakim dziecko, któremu stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola, może brać udział w zajęciach, w których realizowana jest podstawa programowa wychowania przedszkolnego, organizowanych z grupą wychowawczą lub indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w przedszkolu;

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA d) zakres, w jakim uczeń, któremu stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, może brać udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, organizowanych z oddziałem w szkole lub indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w szkole; e) przypadku ucznia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie, wnioskodawca dołącza do wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania zaświadczenie określające możliwość dalszej realizacji praktycznej nauki zawodu, wydane przez lekarza medycyny pracy.  

PROCEDURA WYDAWANIA ORZECZEŃ ORAZ OPINII O POTRZEBIE WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA W celu uzyskania informacji o problemach dydaktycznych i wychowawczych ucznia, zespół orzekający może zasięgnąć opinii nauczycieli szkoły, do której uczeń uczęszcza, lub wychowawców placówki, w której uczeń przebywa, informując o tym wnioskodawcę. Przewodniczący zespołu orzekającego zawiadamia wnioskodawcę o terminie posiedzenia zespołu. Wnioskodawca może wziąć udział w posiedzeniu zespołu i przedstawić swoje stanowisko.

ZAKOŃCZENIE Nie ma jednej, niezawodnej recepty na wspieranie dziecka z problemami rozwojowymi. Każde dziecko rozwija się w innym rytmie, ma swoje uzdolnienia i specyficzne trudności.

ZAKOŃCZENIE Dlatego wszystkie działania naprawcze powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości zdrowotnych dziecka. Wspomaganie rozwoju dziecka należy rozpoczynać możliwie jak najszybciej. Najważniejszą rolę w tym procesie powinni odgrywać rodzice.  

Dziękuję za uwagę.