System informacyjny wspierający zarządzanie proces generowania informacji finansowych i niefinansowych do potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem, a w szczególności.

Prezentacja na temat: "System informacyjny wspierający zarządzanie proces generowania informacji finansowych i niefinansowych do potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem, a w szczególności."— Zapis prezentacji:

1 system informacyjny wspierający zarządzanie proces generowania informacji finansowych i niefinansowych do potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem, a w szczególności w celu ułatwienia podejmowania decyzji operacyjnych i strategicznych przez pracowników i menedżerów przedsiębiorstwa Definicja rachunkowości zarządczej

2 Różnice pomiędzy rachunkowością finansową i zarządczą

3 Miejsce rachunkowości zarządczej w systemie informacyjnym zarządzania System informacyjny zarządzania System informatyczny zarządzania Rachunkowość finansowa Rachunkowość zarządcza Info o klientach - CRM Info o popycie, nowych trendach, preferencjach - Marketing Info o produkcji - MRP IIInfo o zapasach, zakupach i sprzedaży - MRP IIInfo o makroekonom.

4 Ogólny schemat rozliczania kosztów 1 Konta bilansoweZp.4. Koszty wg rodzaju PKO, KF, SN Zp.6. Rozl. m/o kosztów Produkcja podst. Zp.5. Koszty wg nośników mpk: 490 Rozlicz. kosztów. Produkcja pomoc. Koszty wydziałowe Koszty sprzedaży Koszty ogólnozakł. 5/6 Koszty zakupu 1 1 2 2 3 4 5 5

5 Ogólny schemat rozliczania kosztów 2 Zp.6. Rozl. m/o kosztów Produkcja podst. Zp.5. Koszty wg nośników mpk: Produkcja pomoc. Koszty wydziałowe Koszty sprzedaży Koszty ogólnozakł. 5/6 Koszty zakupu 66a 9 6b 88 7b 7a 10a 10b Zp. 7 KWS. 10

6 Ogólny schemat rozliczania kosztów 3 Produkcja podst. 12 Koszty sprzedaży Koszty ogólnozakł. 10a 10b Zp. 7 KWS. 10 Zp.5. Zp 5. Rozliczenie produkcji 13 Zp 6 Produkcja w toku 11 12 Zp 6. Wyroby gotowe 1413a1114 Zp 6. Odch. od cen ew. WG 1513b15

7 Rozliczenia międzyokresowe kosztów: Czynne koszty już poniesione, ale dotyczące okresów przyszłych, na koncie R m/o kosztów stanowią saldo Dt aż do momentu całkowitego rozliczenia, w bilansie wykazywane po stronie aktywów Bierne koszty dotyczące danego okresu, do poniesienia w okresach przyszłych, na koncie R m/o kosztów stanowią saldo Ct w bilansie wykazywane po stronie pasywów

8 Rozliczenia międzyokresowe czynne - przykład Czynsz za dzierżawę pomieszczeń magazynu, płacony z góry za cały rok w miesiącu styczniu: 12 000 PLN miesięczna rata = 12 000 PLN / 12 m-cy = 1000 PLN/m-c 201R-ki z d. i o.421Usługi obce490 Rozl. koszt.640R m/o k.551 K. ogólnoz. 12 000 11 1000 2 Styczeń Luty 1000 3 Grudzień Sp 11 000 1000 Z Sp 1000

9 Rozliczenia międzyokresowe bierne - przykład Rezerwa na remont maszyny: planowany koszt 3000 PLN, planowany termin: marzec br. miesięczna rata = 3 000 PLN / 3 m-ce = 1000 PLN/m-c 201R-ki z d. i o.421Usługi obce490 Rozl. koszt.640R m/o k.551 K. ogólnoz. 1000 1 Styczeń Luty 1000 2 Marzec 3 200 4 Sp 1 000 Sp 2 000 3 200 4 1000 3 200 5

10 Rozliczenie kosztów zakupu 6 * Rozl. m/o k. zakupu 1) Wycena zapasu materiałów wg. cen nabycia Konta Zp. 5490 Rozl. kosztów 1122 WNkz = Saldo konta Rozl. m/o k. zak Strona Wn konta Materiały Nkz i = WNkz * Mat i 2) Wycena zapasu materiałów wg. cen zakupu 5* Koszty zakupuKonta Zp. 5490 Rozl. kosztów 1122 WNkz = Saldo konta K. zakupu Strona Ma konta Materiały Nkz i = WNkz * Mat i

11 kj i = Koszty pierwotne i suma świadczeń Rozliczenie oparte o rzeczywisty koszt świadczeń W. transportowy W. remontowy Kotłownia Wariant 1: Nie występują świadczenia wzajemne K i-z = kj i * ilość świadczeń pobrana przez odbiorcę z Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej

12 kj i = K. pierw + kj n * x n-i suma świadczeń Rozliczenie oparte o rzeczywisty koszt świadczeń W. transportowy W. remontowy Kotłownia Wariant 2: Występują świadczenia wzajemne; jest wydział nie pobierający świadczeń K i-z = kj i * ilość świadczeń pobrana przez odbiorcę z 1 2 3 Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej

13 Wariant 3: Występują świadczenia wzajemne; nie ma wydziału nie pobierającego świadczeń W. transportowy W. remontowy Kotłownia Kp = 3000 świad. = 2000t Kp = 400 świad. = 300h Kp = 1500 świad. = 1000tkm 100tkm 90h 500tkm 50t 160t 120h Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej

14 Rozliczenie świadczeń produkcji pomocniczej wariant 3 cd. 3000 + 500y + 120z = 2000x 1500 + 50x + 90z = 1000y 400 + 160x + 100y = 300z

15 Wydział produkcji podstawowej: Mechaniczny - odlewnia Nośniki kosztów: 50mh 100mh WNks= pK (400) pJk (200) Kz = 1 * 50mh Ks = 2 * 50mh Kz = 1 * 50mh Ks = 2 * 50mh Kz = 1 * 100mh Kr = 2 * 100mh Koszty zmienne: 200 Koszty stałe: Krzecz = 500 rJk= 200mh Kplan = 400 pJk = 200mh WNkz= rKz (200) rJk (200) Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów 1

16 501 Produkcja podst. Koszty ogólnozakładowe 521 Koszty wydziałowe 11 3 3 Odlewnia DzbankiKufleKubki 700 200 1 11 1 50 100 22 400 700 2 22 2 400 100 200 100 3 Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów - księgowania 1

17 Wydział produkcji podstawowej: Mechaniczny - odlewnia Nośniki kosztów: 50mh 100mh WNks= pK (400) pJk (200) Kz = 1 * 50mh Ks = 2 * 50mh Kz = 1 * 50mh Ks = 2 * 50mh Kz = 1 * 100mh Kr = 2 * 100mh Koszty zmienne: 200 Koszty stałe: Krzecz = 300 rJk= 200mh Kplan = 400 pJk = 200mh WNkz= rKz (200) rJk (200) Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów 2

18 501 Produkcja podst. Koszty ogólnozakładowe 521 Koszty wydziałowe 11 3 3 Odlewnia DzbankiKufleKubki 500 200 1 11 1 50 100 22 400 500 2 22 2 400 100 200 100 3 Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów - księgowania 2

19 Wydział produkcji podstawowej: Mechaniczny - odlewnia Nośniki kosztów: Plan: 50mh Rzecz.: 75mh Plan: 100mh Rzecz.: 150mh WNks= pK (400) pJk (200) Kz = 1 * 75mh Ks = 2 * 75mh Kz = 1 * 75mh Ks = 2 * 75mh Kz = 1 * 150mh Kr = 2 * 150mh Koszty zmienne: 300 Koszty stałe: Krzecz = 500 rJk= 300mh Kplan = 400 pJk = 200mh WNkz= rKz (300) rJk (300) Plan: 50mh Rzecz.: 75mh Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów 3

20 501 Produkcja podst. Koszty ogólnozakładowe 521 Koszty wydziałowe 11 3 3 Odlewnia DzbankiKufleKubki 800 300 1 11 1 75 150 22 600 800 2 22 2 600 150 300 100 3 Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów - księgowania 3

21 Wydziały produkcji podstawowej: Mechaniczny - odlewnia Obróbki ręcznej - wykończenie Nośniki kosztów: 50mh, 100rh 50mh, 70rh 100mh, 30rh WNmech= pK (400) pJk (200) WNręcz = pK (600) pJk (100) Km = 2 * 50mh Kr = 6 * 100rh Km = 2 * 50mh Kr = 6 * 70rh Km = 2 * 100mh Kr = 6 * 30rh pK = 400rK = 500 pJk = 200mh rJk= 200mh pK = 600 pJk = 100rh rK = 500 rJk = 200rh Rozliczenie stałych kosztów wydziałowych na nośniki kosztów - 2 wydziały

22 501 Produkcja podst. Koszty ogólnozakładowe 521 Koszty wydziałowe 11 3 3 Odlewnia DzbankiKufleKubki 1000 400 1 11 1 100 200 22 1200 500 22 2 600420 180 100 Montażownia 500 2 1200 4 4 700 3 100 4 700 Rozliczenie kosztów wydziałowych na nośniki kosztów - księgowania 2 wydziały

23 WNrh = 10 000 500 = 20WNmh = 10 000 200 = 50 Przykład: wydział produkcyjny

24 1) Nie występuje remanent prod. w toku na początek (Rp) ani na koniec okresu (Rk) kj = KNo WG 2) Występuje remanent produkcji w toku na koniec okresu (Rk) 2.1) Materiały wydawane do produkcji sukcesywnie kj = KNo WG + Rk * %p 2.2) Materiały wydawane do produkcji jednorazowo kjp = KNop WG + Rk * %p kjm = KNom WG + Rk kj = kjm + kjp kj Rk = kj * %p kj Rk = kjm + kjp * %p Kalkulacja podziałowa prosta 1

25 3) Występuje remanent produkcji w toku na początek (Rp) i koniec okresu (Rk) 3.1) Materiały wydawane do produkcji sukcesywnie kj = KRp + KNo WG + Rk * %p 3.2) Materiały wydawane do produkcji jednorazowo kjp = KRpp + KNop WG + Rk * %p kjm = KRpm +KNom WG + Rk kj = kjm + kjp kj Rk = kj * %p kj Rk = kjm + kjp * %p Kalkulacja podziałowa prosta 2

26 kjm = 110 000 PLN 550 szt. kj mA = 200 * 1,5 = 200 kj mB = 200 * 2 kjo = 200 000 PLN 400 szt. = 500 kj oA = 500 * 2 kj oB = 500 * 1 Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami

27 Zp. 7 KWS. Zp.4. Koszty wg rodzaju 490 Rozlicz. kosztów Zp.8 Wynik finansowy Zp.7. Wartość sprzed. mat. w cenie zak. Zp.7. PKO, KF, SN 11 33 33 22 44 55 7. Przych. ze sprzed. WG Zp.7. Przych. ze sprzed. mat. Zp.7. PPO, PF, ZN 66 77 88 Ustalanie wyniku finansowego - wariant porównawczy

28 Zp.7. KWS Zp.8 Wynik finansowy Zp.7. Wartość sprzed. mat. w cenie zak. Zp.7. PKO, KF, SN 11 22 33 7. Przych. ze sprzed. WG Zp.7. Przych. ze sprzed. mat. Zp.7. PPO, PF, ZN 55 66 77 Zp.7. Podatek dochodowy 44 Ustalanie wyniku finansowego - wariant kalkulacyjny

29 Koszty pośrednie (koszty wydziałowe) Koszty bezpośrednie (produkcja podstawowa) Koszty ogólnozakł., Koszty sprzedaży Koszty produkcji Koszty okresu Rachunek kosztów pełnych:Rachunek kosztów zmiennych: Koszty zmienne Koszty stałe materiały bezp. robocizna bezp. obróbka obca energia napędowa maszyn i urządzeń, amortyzacja narzędzi, koszty konserw. i remontów maszyn i urządzeń amo. ST wydziału, energia oświetl. i grzewcza, czynsze, dzierżawy, k. remont. budynków i budowli płace zarządu i administr. amo. ST nieprodukcyjnych k. marketingu, sprzedaży, Wyroby gotowe, produkcja w toku Wynik finans. Wyroby got., prod. w toku Wynik finansowy

30 1) Przychody ze sprzedaży 2) - Koszty zmienne produkcji sprzedanej = Nadwyżka cenowa (marża brutto) 3) Nadwyżka cenowa 2) - Koszty stałe = Wynik na sprzedaży n c = c - k z Obliczanie wyniku w rachunku kosztów zmiennych

31 Nadwyżka cenowa to kwota, pozostająca po pokryciu kosztów zmiennych produkcji na pokrycie kosztów stałych oraz zysk n c = c - k z N c = x (c - k z ) N c = x * c - x * k z = P - K z

32 n c > 0 K s = 100, c = 10, k z = 8 => n c = 2 x = 0x = 6 K s = 100strata 100 K s = 100 K z = 6*8 = 48 P= 6*10 = 60 strata 88 n c < 0 K s = 100, c = 6, k z = 8 => n c = – 2 x = 0x = 6 K s = 100strata 100 K s = 100 K z = 6*8 = 48 P= 6*6 = 36 strata 112 K = K z + K s = x * k z + K s W = P - K

33 K = K z + K s = x * k z + K s Równanie kosztów: Równanie wyniku na sprzedaży: W = P - K = c*x - k z *x -K s = = x(c - k z ) - K s Wielkość produkcji zapewniająca osiągnięcie planowanego wyniku: W + K s c - k z x = Cena sprzedaży zapewniająca osiągnięcie planowanego wyniku (przy danej wielkości produkcji): W + K s x c =+ k z Analiza zależności produkcja - koszty - zysk

34 Próg rentowności to taka wielkość (lub wartość) produkcji, przy której całkowite jej koszty równają się przychodom KsKs c - k z x pr = K s *c c - k z cx pr = KsKs 1 - k z /c = próg ilościowy próg wartościowy Próg rentowności produkcji jednorodnej

35 kzkz c W po = 1 - KzKz P = 1 - P - K z P = Wskaźnik pokrycia informuje, jaka część ceny (lub przychodu) pozostaje po odjęciu kosztów zmiennych na pokrycie kosztów stałych i na zysk x pr W pe = 1 - x max c*x pr W pe = 1 - c*x max Wskaźnik pewności informuje, o jaką część można zmniejszyć maksymalne (lub normalne) rozmiary produkcji pozostając w strefie zysków Produkcja - koszty - zysk - wskaźniki

36 Ks 1 = 100 Ks 2 = 220 kz = 10 c = 20 Ks 1 Ks 2 Kc 1 Kc 2 PK, P x x pr1 x pr2 x pr1 = K s1 c - k z 100 10 = = 10 x pr2 = K s2 c - k z 220 10 = = 22 => x max =12szt x max Skokowe zmiany kosztów stałych a próg rentowności

37 xAxA xBxB Ks = 100 nc A = 20 => x pr = 5 nc B = 4 => x pr = 25 x pr = 5 x pr = 25 STREFA STRAT STREFA ZYSKU Pr w Pr w = Ks / 1- kz i *x i c i *x i średni wskaźnik pokrycia P róg rentowności produkcji wieloasortymentowej

38 1) Dobór przedmiotu produkcji 1.1) Jeden czynnik ograniczający Obliczamy nadwyżkę cenową na jednostkę czynnika ograniczającego: Krótkookresowe problemy decyzyjne

39 1) Dobór przedmiotu produkcji 1.2) Wiele czynników ograniczających, istnieje czynnik najbardziej ograniczający czynnik najbardziej ograniczający: materiały n CmatA = 10zł / 100kg = 0,1 zł/kg n CmatB = 15zł / 200kg = 0,075 zł/kg 1 2 Krótkookresowe problemy decyzyjne

40 2) Rezygnacja z produktu przynoszącego stratę P = 1700 Kz = 1500 Nc = 200 Ks = 400 W = - 200 Krótkookresowe problemy decyzyjne

41 3) Kupić czy wytworzyć? Kupno Cena: 2000szt po 10 zł/szt. 20 000 Koszt zmienny: 2000szt po 6 zł/szt. 12 000 Koszt stały wynajmu maszyny: 7000 Wytworzenie Koszt stały budynku: 5000 Koszty istotne z punktu widzenia decyzji Koszt nieistotny z punktu widzenia decyzji 25 000 24 000 Krótkookresowe problemy decyzyjne

42 4) Wybór wariantu technologicznego Wariant2: Wariant1: Ks 1 = 100 kz 1 = 5 Ks 2 = 250 kz 2 = 2 Ks 1 + x* kz 1 = Ks 2 + x* kz 2 Ks 1 - Ks 2 x = kz 2 - kz 1 Krótkookresowe problemy decyzyjne

43 Budżet: liczbowe wyrażenie planu działania organizacji, służące zastosowaniu i koordynacji założeń planistycznych Funkcje budżetu: okresowe planowanie koordynacja i komunikowanie kwantyfikacja celów kontrola i ocena działań motywowanie kreowanie świadomości Etapy budżetowania: 1) opracowanie budżetu (planowanie) 2) wdrożenie budżetu 3) kontrola (sterowanie) Rodzaje budżetów: długookresowe, krótkookresowe jednorazowe kroczące stałe elastyczne Budżetowanie

44 Budżet sprzedażyPlan produkcji Budżet kosztów bezpośrednich Budżet kosztów pośrednich i ogólnych Budżet wpływów i wydatków Budżety: Bilansu Rachunku Zysków i Strat Przepływów środków pieniężnych regiony kanały dystrybucji zakłady produkcyjne wydziały produkcyjne jednostki organizacyjne jednostki organizacyjne Ośrodki odpowiedzialności Opracowanie budżetu

45 Źródło: A. Jaruga, W. Nowak, A. Szychta, Rachunkowość Zarządcza Analiza odchyleń ceny/stawkizużycia wydajności struktury V o = q r *c r - q p *c p V c = q r *c r - q r *c p = q r (c r - c p ) V q = q r *c p - q p *c p = c p (q r - q p ) Rachunek kosztów postulowanych

46 Główne założenia: Klucze wyrażające wielkość produkcji nie są odpowiednie do rozliczania kosztów pośrednich Przyczyną powstawania kosztów pośrednich są działania (procesy) def: Działanie to zbiór powtarzalnych, jednorodnych lub podobnych zdarzeń i czynności, wykonywanych w celu realizacji określonej funkcji gospodarczej i powodujących powstawanie kosztów Miara działania to wyrażona liczbowo wielkość działania, pozostająca w związku proporcjonalnym z kosztami tego działania Rachunek kosztów działań - Activity Based Costing

47 1000szt. = 200mh, 50rh, 100kg 100szt. = 50mh, 10rh, 30kg 600szt. = 100mh, 30rh, 50kg 300szt. = 50mh, 10rh, 20kg = 1000szt. = 200mh, 50rh, 100kg Zakład 1 Zakład 2 400 Tradycyjny rachunek kosztów Koszty pośrednie: Przygotowanie produkcji: 800 PLN

48 Rachunek kosztów działań - Activity Based Costing 1 nastawienie = 3 nastawienia Przygotowanie produkcji: 800 PLN ilość nastawień = 4 koszt nastawienia = 800 / 4 = 200 Zakład 1 Zakład 2 1*200 = 200 3*200=600

49 koszty bezpośredniekoszty pośredniekoszty ogólneprodukty (nośniki kosztów)Wynik finansowy okresu zaopatrzenie (liczba partii) utrzymanie maszyn (liczba mh) działanie 1: konto 521*1 działanie 2: konto 521*2 działanie n: konto 521*n

50 Etapy ABC: analiza wartości procesu gospodarczego identyfikacja działań ustalenie miary działania pomiar i ewidencja kosztów działania określenie liczby jednostek miary działania obciążających poszczególne nośniki rozliczenie kosztów na nośniki Przykłady działań:

51 poszukiwanie ceny optymalnej (max. zysku) koszty mają znaczenie wtórne uzależnienie proponowanej ceny od: –ceny konkurencji –elastyczności cenowej popytu: Q Ep = Q : c c Przykład: średnia cena = 99 PLN, kz = 50 PLN popyt przy cenie śr. = 51 000 szt. Ustalanie cen - model ekonomiczny

52 Koszty pełne: koszty zmienne są głównym czynnikiem kształtującym cenę cena liczona jest dla założonej rentowności sprzedaży: Z Rs = K * 100% c = (1 + Rs) (kz + Ks x ) Przykład: Ustalanie cen - model księgowy

53 Koszty zmienne: koszty zmienne są głównym czynnikiem kształtującym cenę cena liczona jest dla założonego wskaźnika pokrycia kzkz c W po = 1 - KzKz P = 1 - P - K z P = c = kz 1 - W po Przykład: produkty:Xy kz1016 x300500 Ks15 000 oczekiwany zysk 20 000 Planowane przychody dla całej produkcji: Kz = 10*300 + 16*500 = 3000 + 8000 = 11 000 Plan. kwota pokrycia = 15 000 + 20 000 = 35 000 Plan. przychody ze sprzed. 46 000 Wpo = 35 000 / 46 000 = 0,76 c x = 10 / (1-0,76) = 41,67 c y = 16 / (1-0,76) = 66,67 Ustalanie cen - model księgowy