Energia bez granic? Entropia europejskiego rynku energetycznego Forum Zmieniamy Polski Przemysł 5 lutego 2007 CORPORATE FINANCE ADVISORY.

Prezentacja na temat: "Energia bez granic? Entropia europejskiego rynku energetycznego Forum Zmieniamy Polski Przemysł 5 lutego 2007 CORPORATE FINANCE ADVISORY."— Zapis prezentacji:

1 Energia bez granic? Entropia europejskiego rynku energetycznego Forum Zmieniamy Polski Przemysł 5 lutego 2007 CORPORATE FINANCE ADVISORY

2 1 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Kilka słów o entropii Średnia ilość informacji, przypadająca na znak symbolizujący zajście zdarzenia z pewnego zbioru. Zdarzenia w tym zbiorze mają przypisane prawdopodobieństwa wystąpienia n i n i rr ipip ip ipxH 11 )(log)( )( 1 )()( Entropia jest miarą nieuporządkowania systemu

3 2 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Komisja Europejska propaguje ideę wspólnego rynku… Europa właśnie wkroczyła w nową erę energetyczną (Neelie Kroes, Komisarz UE ds. Konkurencji) Wspólne stanowisko wygłaszane jednym głosem pozwoli Europie zająć pozycję lidera w poszukiwaniu rozwiązań energetycznych (Jose Manuel Barroso, Przewodniczący Komisji Europejskiej) Ukończenie budowy rynku wewnętrznego, walka ze zmianami klimatycznymi oraz bezpieczeństwo dostaw – wszystkie te kwestie są wspólnymi wyzwaniami energetycznymi wymagającymi wspólnych rozwiązań. Nadszedł czas na nową europejską politykę energetyczną (Andris Piebalgs, Komisarz UE ds. Energii) Wspólna odpowiedź Europejczyków jest konieczna, by zapewniać odbiorcom nieprzerwane, bezpieczne dostawy energii po konkurencyjnych cenach. Musimy działać dzisiaj, by kształtować świat jutra (Jose Manuel Barroso) Współzależność krajów członkowskich UE rośnie (…) – awaria systemu energetycznego w jednym z nich ma natychmiastowe skutki w innych (An Energy Policy for Europe, Komisja Europejska, 2007) Opór ze strony grup mających interes w zachowaniu status quo jest naturalną częścią krajobrazu politycznego (Neelie Kroes) n i r ip ip 1 )( 1 log)(

4 3 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. … politycy lobbują za interesami swoich krajów… Skuteczny unbundling, przejrzystość rynku i zwiększenie siły regulatorów są częścią strategii mającej zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku (Alistor Darling, Sekretarz Handlu i Przemysłu Wielkiej Brytanii) Popieramy daleko idące, ambitne cele, ale musimy się upewnić, czy nasze firmy nie zapłacą za to zbyt dużej ceny (Michael Glos, Minister Gospodarki i Technologii Niemiec) Nasz system sprawdza się (Francois Loos, Minister Przemysłu Francji) Tendencje krajów europejskich do budowania barier chroniących rynek muszą być zastopowane (Giulio Tremonti, Minister Gospodarki Włoch) [Komisja Europejska] mówi, że użyje prawa o ochronie konkurencji, ale jak daleko może się posunąć skoro nie ma odpowiednich regulacji prawnych (Tony Blair, Premier Wielkiej Brytanii) Zrobimy wszystko co w naszej mocy, aby hiszpańskie koncerny energetyczne pozostały w naszych rękach (Fernando Moraleda, rzecznik rządu hiszpańskiego) n i r ip ip 1 )( 1 log)(

5 4 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. … a firmy robią swoje Tak radykalna interwencja doprowadziłaby do zmniejszenia konkurencji i ostatecznie zagroziłaby bezpieczeństwu dostaw (Wulf Bernotat, Prezes E.ON) Europejska polityka energetyczna nie wymaga unbundlingu własnościowego między producentami i sieciami przesyłowymi (Pierre Gadonneix, Prezes EDF) W europejskim sektorze energetycznym będzie trwać konsolidacja. Doprowadzi ona do powstania trzech gigantów; będą to zapewne włoski ENEL, francuski EDF i niemiecki E.ON (Wulf Bernotat, Prezes E.ON) Wielkość przedsiębiorstwa energetycznego stała się kluczowa dla utrzymania przewagi konkurencyjnej na obecnym rynku (Wolfgang Ruttenstorfer, Prezes OMV) Liberalizacja będzie postępować i koncerny będą rywalizować o konsumentów energii w wielu krajach jednocześnie. Będą fuzje, bo niektórzy tej konkurencji nie wytrzymają (Rafael Miranda Robredo, Prezes Endesy) "Połączenie Scottish Power z Iberdrolą stworzy wartość dla obu firm, co powinno być pozytywnie odebrane przez ich pracowników i odbiorców (…) " (Ignacio Galan, Prezes Iberdroli) n i r ip ip 1 )( 1 log)(

6 5 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Plan prezentacji Perspektywa Komisji Europejskiej Perspektywa krajów członkowskich UE Perspektywa firm energetycznych

7 6 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Trzy główne cele Komisji Europejskiej Zrównoważenie Bezpieczeństwo dostaw Konkurencyjność 80% gazów cieplarnianych powstaje przy wytwarzaniu energii elektrycznej Redukcja emisji głównie przez zrównoważony rozwój źródeł energii oraz wprowadzenie nowych technologii Ponad 50% konsumowanej energii pochodzi z zewnętrznych źródeł (Rosja, Algieria, Norwegia) Wrażliwość gospodarki na zmienne ceny surowców energetycznych Zmniejszenie ryzyka dzięki wspólnej polityce zewnętrznej, dywersyfikacji źródeł energii w poszczególnych krajach Zapewnienie konkurencyjnych cen dzięki wspólnej polityce, regulacji, inwestycjom w odnawialne źródła energii i liberalizacji Stan obecnyStan docelowy

8 7 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Od grupy rynków do wspólnego rynku Grupa rynków narodowychWspólny rynek Ograniczone połączenia międzysystemowe Zbyt duża koncentracja Brak przejrzystości rynku Nierynkowe mechanizmy ustalania cen Brak płynności na rynku Nowe miejsca pracy Stabilne i konkurencyjne ceny Wzrost inwestycji Brak barier wejścia Większa przejrzystość Większe inwestycje infrastrukturalne Więcej połączeń między krajami UE Bardziej zróżnicowane źródła energii Wspólny głos dot. importu energii Większa wydajność Czy ceny energii będą niższe?

9 8 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. 20% 6% 20% 100 miliardów EUR rocznie 780 milionów ton rocznie Zrównoważenie Źródło energii a emisja gazów cieplarnianych Źródło energii kg ekwiw. CO 2 / MWh Węgiel750 – 800 Ropa550 Gaz400 – 440 Słońce100 Biomasa30 Wiatr10 – 30 Woda20 Energia nuklearna15 Źródło:An Energy Policy for Europe, Komisja Europejska, styczeń 2007 Źródła zaopatrzenia w energię pierwotną w UE-27 (2004) zużycie energii emisja CO 2 oszczędnośćenergia odnawialna Cele do 2020 roku: Źródło: European Commission DG TREN, Eurostat, styczeń 2007

10 9 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Bezpieczeństwo dostaw Zależność UE od importu surowców Priorytetowe inwestycje w infrastrukturę przesyłową: Power-Link pomiędzy Niemcami, Polską i Litwą Połączenia do farm wiatrowych w Europie Północnej Linie przesyłowe pomiędzy Francją i Hiszpanią Rurociąg Nabucco – dostarczający gaz z Morza Kaspijskiego do Europy Środkowej Źródło: European Commission DG TREN, PRIMES, styczeń 2007 Za 25 lat 80-90% zapotrzebowania na ropę i gaz będzie zaspokajane przez import z krajów trzecich

11 10 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Co w Rosji piszczy? UE może liczyć na wieloletnie, stabilne dostawy gazu z Rosji (Aleksandr Miedwiediew, Wiceprezes Gazprom) Moskwa zredukuje swoją zależność od krajów tranzytowych, żeby pomóc w gwarantowaniu bezpieczeństwa dostaw energii do Europy (Vladimir Putin, Prezydent Rosji) Nie ma obecnie żadnych rozmów w sprawie stworzenia instytucji na wzór OPEC (Igor Iwanow, Sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego Rosji) Rosjanie rozważają zakup mniejszościowych pakietów akcji w dwóch londyńskich firmach: Centrica i National Grid. Ruch ten ma zablokować im możliwość fuzji (…) z Gaz de France (The Observer) Zgoda na utworzenie gazowego kartelu z Iranem oznaczałaby jednoznaczne przejście Rosji z obozu partnerów Zachodu do obozu jego oponentów. I to nie tylko w sferze energetycznej (Wriemia Nowostiej) To jasne, że osoby oficjalne nie chcą porównywać tego projektu do OPEC. Oczywiste jest jednak, że w najbliższych latach powstanie coś na wzór kartelu (Izwiestia)

12 11 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Konkurencyjność Inwestycje na rynku energii UE 27 (2005-2030) Inwestycje w sektorze energii elektrycznej Inwestycje w moce wytwórcze energii elektrycznej UE 27 (2005-2030) Wytwarzanie (65%) Przesył (8%) Dystrybucja (27%) Źródło: European Commission DG TREN, styczeń 2007 Łącznie 1 800 miliardów EURŁącznie 900 miliardów EUR

13 12 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Unbundling jako panaceum? Unbundling: - prawny - własnościowy - państwa poza UE Niezależny Operator Systemowy: Oddzielenie operatora od właścicieli sieci Wymaga szczegółowych regulacji i wyższych kosztów z tym związanych Koncerny pozostają właścicielami sieci, przekazują zarządzanie operacyjne, utrzymanie i ich rozwój Unbundling własnościowy: OSP i OSD jako właściciele sieci przesyłowych Brak powiązań własnościowych (majątkowych i kapitałowych) Źródło: Komisja Europejska, Report on progress in creating the internal gas and electricity market, listopad 2005

14 13 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Plan prezentacji Perspektywa Komisji Europejskiej Perspektywa krajów członkowskich UE Perspektywa firm energetycznych

15 14 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Otwartość rynku Stopień otwarcia rynku: - całkowity (100%) - duży (>50%) - średni (od 30% do 50%) - znikomy (<30%) - nie dotyczy (państwa poza UE) Uwolnienie rynku energii od 1 lipca 2007 roku (Dyrektywa 2003/54/EC) Źródło: Komisja Europejska, analizy KPMG, 2006

16 15 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Kluczowe obszary sporów Otwarcie na obcych inwestorów Unbundling Energia nuklearna ZA PRZECIW Niemcy Włochy HiszpaniaWielka Brytania Francja Hiszpania Francja Niemcy Szwecja Włochy Finlandia Wielka Brytania Francja

17 16 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Plan prezentacji Perspektywa Komisji Europejskiej Perspektywa krajów członkowskich UE Perspektywa firm energetycznych

18 17 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Legenda: - kraje członkowskie - kraje poza UE Próby liberalizacji sektora wyzwoliły działania konsolidacyjne EndesaE.ON GdFSuez Scottish Power Iberdrola EDPIberdrola Megatransakcje w mld EUR 55,5 53,0 33,6 20,5 Enel E.ON ENDESA EDF CEZ RWE Electrabel Vattenfall Źródło: Komisja Europejska, analizy KPMG, 2006 W 2006 Komisja oceniała 22 fuzje transgraniczne – ponad 3 razy tyle co w 2005 roku (Jose Manuel Barroso) 190 mld USD - rekordowa wartość transakcji w sektorze energetycznym w Europie w 2006 roku

19 18 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. W wyniku tego na rynku pojawi się kilka zintegrowanych pionowo koncernów przesyłgórnictwowytwarzanieobrótdystrybucjagaz W P G O DG Nazwa firmy Produkcja energii brutto (TWh)* Moc zainstal. (GW)* Odbiorcy (mln)* Sprzedaż gazu (Gm 3, 2005)Obszary działalności EDF1012825 E.ON/Endesa511986 RWE351234 Iberdrola/ Scottish Pow./EdP 392419 Suez/GdF19782 Suez18614 E.ON28884 Enel42297 Endesa23112 487 126 205 98 W P G O D G W P G O D G W O D G W G O D G W PO D 131 W P G O D G 132 W PO D G W PO D G *Parametry działalności na rynkach i w krajach macierzystych Źródło: Opracowanie własne KPMG, 2007 229 W P G O D G 134

20 19 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Konsolidacja – przeszkoda czy skutek liberalizacji? Koncentracja na rynku europejskim i zrównoważenie ryzyka prowadzonej działalności Zachowanie kontroli nad strategicznymi częściami biznesu Redukcja kosztów działalności Poszukiwanie możliwości działania w ramach całego łańcucha wartości Optymalizacja poziomu inwestycji Zrównoważenie sił na rynku Większa przejrzystość rynku Większa płynność rynku Małe bariery wejścia na rynek Spadek cen i jasne reguły ich ustalania Mniej blackoutów Zalety liberalizacji Zalety konsolidacji ?

21 20 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Entropia rośnie w kierunku, który nazywamy przyszłością… …aktualna entropia Wszechświata jest jeszcze bardzo niska, w porównaniu z wartością docelową

22 21 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Dziękuję Państwu za uwagę Krzysztof A. Rozen Partner, Corporate Finance, KPMG Szef Zespołu Energetyki i Zasobów Naturalnych w Polsce Tel.: (+48) 22 528 1212 Fax: (+48) 22 528 1208 E-mail: krozen@kpmg.pl KPMG Sp. z o.o. ul. Chłodna 51 00-867 Warszawa

23 22 © 2006 KPMG Sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem sieci KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International, podmiotem prawa szwajcarskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydrukowano w Polsce. Ograniczenie odpowiedzialności Dział Corporate Finance firmy doradczej KPMG oferuje globalnie usługi bankowości inwestycyjnej w zakresie: fuzji i przejęć, wycen i organizowania finansowania. Zatrudnia ponad 1.800 bankierów inwestycyjnych w 51 krajach. W 2006 roku dział Corporate Finance firmy doradczej KPMG zajął pierwsze miejsce w rankingu doradców finansowych za najwyższą liczbę transakcji zawartych na świecie (434 transakcje o łącznej wartości 48.948 mln USD) według Thomson Financial Securities Data league tables (3/1/07). Dział Corporate Finance firmy doradczej KPMG w Polsce jest częścią KPMG Sp. z o.o. (dalej KPMG). Niniejszy dokument został przygotowany przez dział Corporate Finance firmy doradczej KPMG w dobrej wierze i przy zastosowaniu standardów stosowanych w przypadku podobnych opracowań. KPMG wyklucza jakąkolwiek swoją odpowiedzialność za poniesione straty czy też utracone potencjalne korzyści w związku z podejmowanymi w oparciu o niniejszy dokument działaniami, decyzjami lub zaniechaniem działania. Niniejszy dokument jest subiektywną opinią działu Corporate Finance firmy doradczej KPMG przygotowaną na podstawie ogólnodostępnych informacji, wiedzy rynkowej i własnego doświadczenia. Jest prawdopodobne, że nie wszystkie istotne informacje i okoliczności mogące mieć wpływ na treść niniejszego materiału i przedstawione wnioski były znane działowi Corporate Finance firmy doradczej KPMG w momencie przygotowywania tego materiału i w związku z tym nie zostały w nim zawarte i wzięte pod uwagę. KPMG we własnym imieniu oraz w imieniu innych podmiotów stowarzyszonych z KPMG, wszystkich swoich partnerów, pracowników oraz agentów nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności w stosunku do osób trzecich lub innych podmiotów za poniesione straty lub utracone korzyści wynikające z lub w związku z decyzją lub działaniami podjętymi w oparciu o niniejszy dokument i/lub pozostałe rezultaty prac. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie powinny być interpretowane wyłącznie w kontekście treści przekazanych w trakcie ustnej prezentacji KPMG.