Mój Przewodnik po Pradze

Prezentacja na temat: "Mój Przewodnik po Pradze"— Zapis prezentacji:

1 Mój Przewodnik po Pradze
Aneta Romanowska

2 Krótka historia Pragi Praga to prawobrzeżna część Warszawy. Jej nazwa pochodzi od "prażenia", czyli procesu wypalania puszczy pod zasiewy. U początku swojej ponad pięciusetletniej historii Praga była samodzielną osada (od 1648 r. uzyskała prawa miejskie), do Warszawy została przyłączona dopiero w 1791 roku. Obecnie dzielnica przyciąga mieszkańców i turystów warszawskim autentyzmem, bogatym życiem kulturalnym oraz niepowtarzalnym urokiem.

3 Pelcowizna Nazwa rejonu pochodzi od nazwiska Pelca, który około 1806 roku założył w tym miejscu kolonię i folwark. W latach 30. XIX wieku znajdowało się tu 13 domów, w tym kilka należących do osadników holenderskich należących do zboru w Kazaniu Niemieckim. Osada została przyłączona do Warszawy dopiero w 1916 roku. Po wojnie powstała tutaj fabryka samochodów osobowych. Właśnie z FSO na Żeraniu od roku 1951wyjeżdżały na polskie drogi Warszawy i Syreny.

4 Nowa Praga To właśnie tutaj znajdowało się centrum Pragi – przy ul. Ratuszowej wznosił się praski ratusz oraz kaplica MB Loretańskiej. Rejon Nowej Pragi włączony został do Warszawy w Tutaj znajdowało się centrum Pragi – przy ul. Ratuszowej wznosił się zarówno ratusz praski, jak i kaplica Matki Boskiej Loretańskiej z Stara zabudowa Nowej Pragi ogranicza się do trójkąta wyznaczonego ulicami 11 Listopada – Al. Solidarności i nasypem torów kolejowych do Olszynki Grochowskiej. W okresie międzywojennym utworzono tu Ogród Zoologiczny i Park Praski z teatrem letnim przy Ratuszowej. Po wojnie kolejno powstawały tu osiedla Praga I, II i III.

5 Stara Praga Centrum Pragi Północ to Stara Praga. Znajdują się tutaj najstarsze i najciekawsze zabytki Pragi: katedra św. Floriana, cerkiew św. Marii Magdaleny, kościół MB Loretańskiej, miejsca związane z dziejami praskich Żydów. Znaczna część zabudowy pochodzi z początku XX wieku i okresu międzywojennego i jest rzadkim w stolicy zespołem dobrze zachowanej przedwojennej architektury. Główną oś rejonu wyznacza ulica Targowa. Charakterystyczne dla Starej Pragi są również ulice Ząbkowska (odrestaurowana w ostatnich latach) i Brzeska (zwłaszcza na odcinku od Ząbkowskiej do Kijowskiej).

6 Szmulowizna Nazwa Szmulowizna wzięła się od założyciela osady Szmula Zbytkowera, żydowskiego kupca, protegowanego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Rejon rozciąga się na północ od Kawęczyńskiej; jej główną ulicą zawsze pozostawała Radzymińska. To właśnie po obu stronach tej głównej arterii osady, krótko po 1867 roku, zaczęły powstawać istniejące do dziś ulice. Grunty Szmulowizny stanowiły wtedy w większości własność rodziny Brühl, która posiadała je od 1834 roku. Powstawały tu domy dość liche, głównie drewniane.

7 Cerkiew św. Marii Magdaleny
Powstała w latach Gmach zbudowano według projektu Mikołaja A. Syczewa, a pracami kierował D.P. Palicyn. Cerkiew św. Marii Magdaleny jest dziś cennym zabytkiem z epoki, który bez większych uszkodzeń szczęśliwie przetrwał ostatnią wojnę. Wnętrze zachowało pierwotny wystrój - wraz z pozłacanymi ołtarzami, w tym głównym, tzw. ikonostasem. Jest on bogato zdobiony, trójkondygnacyjny, z umieszczonymi tradycyjnie w centrum tzw. carskimi wrotami. Na nich widnieją ikony malowane zapewne przez Bazylego Wasiliewa.

8 Pomnik Braterstwa Broni
Pomnik stoi przed Gmachem DOKP, pośrodku placu noszącego od niedawna nazwę placu Wileńskiego. Ze względu na wygląd rzeźb przedstawiających żołnierzy pomnik powszechnie nazywany jest „pomnikiem czterech śpiących” lub „czterech śpiących – trzech walczących”. Pomnik powstał bardzo szybko, bo jeszcze w 1945 roku, a odsłonił go Bolesław Bierut – w dniu 18 listopada. Głównym autorem rzeźb był Stefan Momot, a cokół zaprojektował Bohdan Lachert. Figury żołnierzy wykonano w Berlinie. Pomnik poddano modernizacji w latach

9 Katedra św. Michała i św. Floriana
Ta neogotycka świątynia z lat została wzniesiona według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Styl gotycki pretendował ówcześnie do miana polskiego stylu narodowego, dlatego neogotycka architektura kościoła miała być przeciwwagą dla pobliskiej bizantyjskiej cerkwi św. Marii Magdaleny, symbolu rusyfikacji. Praska świątynia została uznana przez ówczesnych za jeden z najpiękniejszych nowych kościołów na ziemiach polskich i doczekała się replik autorskich i powtórzeń (np. kościół farny w Białymstoku). Poświęcenie nowego kościoła odbyło się 29 września 1901 roku - w dniu patronalnym św. Michała Archanioła. Świątynia mogła pomieścić ok. 10 tysięcy wiernych. We wnętrzu uwagę przyciągała polichromia zdobiąca ściany i sklepienia, którą w stylu "mauretańskim" wykonali bracia Strzałeccy. Sklepienie prezbiterium zdobiły złote girlandy na niebieskim tle, a w skład wyposażenia wchodziła m.in. drewniana ambona w kształcie kielicha, z malowanymi wizerunkami świętych, oraz boczne ołtarze św. Antoniego i Wniebowstąpienia Pańskiego.

10 Pomnik Praskiej Kapeli Podwórzowej
Oryginalny pomnik z figurami grajków warszawskiej kapeli podwórzowej został odsłonięty w 2006 r. Pomysłodawcą wystawienia pomnika był arcybiskup Sławoj Leszek Głódź, ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej, a wykonawcą - rzeźbiarz Andrzej Renes. Skrzypek, akordeonista, gitarzysta, bandżolista i bębniarz wchodzą w skład kapeli uwiecznionej w pomniku. Orkiestra w nocy jest podświetlona kolorowymi światłami, a po wysłaniu sms-a można wysłuchać jednej ze 100 piosenek.

11 Urząd Dzielnicy Praga Północ
Budynek z pocz. lat 50. XX w. powstał na miejscu okazałego budynku szkolnego zniszczonego w 1939 r. Budynek zespołu szkół miejskich powstał w latach Projekt sporządził architekt Apoloniusz Nieniewski, ale prace końcowe zgodnie ze zmodyfikowanym przez siebie projektem prowadził Henryk Julian Gay. Potężna, neogotycka budowla znajdowała się dokładnie w miejscu obecnego budynku urzędu dzielnicowego.

12 Szpital Praski Szpital został utworzony w 1868 r. i do dziś służy mieszkańcom Pragi. Główny gmach powstał w latach Jego wygięty łukowato plan odwzorowuje kształt placu powstałego tu w latach 60. XIX w., zaś wysokie, zamknięte ostrym łukiem wnęki okienne pośrodku fasady są nawiązaniem do neogotyckiego stylu kościoła św. Floriana. Na wprost głównego wejścia zachowała się wykonana w bruku data "1935". Za budynkiem głównym rozciąga się teren szpitalny, zajmujący cały kwartał pomiędzy ulicami Sierakowskiego, Jasińskiego, Panieńską i Olszową.

13 Kościół Matki Boskiej Loretańskiej
Dawna barokowa kaplica z lat to dziś najstarszy zabytek Pragi. Powstała po południowej stronie nieistniejącej dziś świątyni oo. bernardynów z lat Kaplica powstała przy wsparciu króla Władysława IV, królowej Cecylii Renaty oraz królewskich braci. Projektantem kaplicy był królewski architekt Konstanty Tencalla, a nad całością prac czuwał gwardian praskiego klasztoru ojciec Wincenty Morawski. Wewnątrz kaplicy znajduje się tzw. „domek loretański”. 

14 Kapliczka z figurą Matki Boskiej
W narożu kamienicy przy ul. Ząbkowskiej stoi okazała figura Matki Boskiej. Wystawiono ją z inicjatywy pracowników fabryki „Labor”, w 1908 roku. Teren ten należał do zakładu, który mieścił się przy ul. Ząbkowskiej 50 i produkował m.in. naczynia emaliowane i przeróżne wyroby metalowe. Figura stanęła na miejscu starszej figury i drewnianego krzyża.

15 Centrum Kulturalne „Fabryka Trzciny”
Mieści się w zaadaptowanych pomieszczeniach dawnej fabryki z 1916 r. przy ul. Otwockiej 14. Niszczejącą fabrykę przystosowano do nowych funkcji, tworząc w jednym obiekcie połączenie restauracji, sal wystawowych, koncertowych i konferencyjnych. Koncentrują się tu różne rodzaje działalności artystycznej, jak teatr, plastyka, muzyka. W marcu 2005 r. nastąpiło oficjalne otwarcie stałej sceny o nazwie Teatr Nowy Praga. Adaptacja zabudowań odbyła się z wielkim szacunkiem dla historycznego charakteru tego miejsca, tak że wyposażone dziś w nowoczesne instalacje wnętrza nie straciły nic ze swego surowego, fabrycznego klimatu.

16 Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego
Świątynia z lat należy do największych kościołów stolicy. Powstała z inicjatywy księcia Michała i Marii z Zawiszów Radziwiłłów. Projekt kościoła sporządził Łukasz Wolski. Architektura świątyni wzorowana jest na wczesnochrześcijańskich bazylikach. Duży wpływ na styl, w jakim wzniesiono kościół, miał zakup przez księżną 24 monolitowych kolumn granitowych, których nie wykorzystano przy odbudowie spalonej bazyliki św. Pawła za Murami w Rzymie. Sprowadzono je z Włoch koleją w 1915 roku, a więc w momencie, gdy niemal cała Europa ogarnięta była wojenną zawieruchą. Udało się przewieźć transport kolumn poprzez państwa i linie frontów dzięki znajomościom i prestiżowi księżnej Radziwiłłowej na europejskich dworach. Jednak po wybudowaniu kościoła dolnego, części murów kościoła górnego i ustawieniu we wnętrzu kolumn prace przerwano. W 1919 roku została erygowana parafia, a wkrótce potem podjęto budowę na nowo.

17 Grób Rozalii Zamoyskiej
Za masywnym metalowym krzyżem, w podcieniu budynku przy Wileńskiej 47, umieszczony jest głaz z wyrytą inskrypcją „Tu leży Rozalia Zamoyska, umarła R. P. 1795”. Według dawnych opowieści -bliżej nieznana Rozalia Zamoyska została tu zamordowana przez rabusia. Początkowo mogiła szlachcianki znajdowała się przy ul. Wileńskiej, ale z czasem rodzina przeniosła jej ciało do grobowców rodzinnych. Pozostał nagrobek, który - otoczony drewnianym płotkiem - znajdował się pierwotnie przed piętrowym domem przy Wileńskiej 33. Mogiłę przesunięto przed 1934 r., gdy w jej miejscu postanowiono zbudować narożną stację benzynową. Na wiedzę o mogile dziedziczki składają się głównie legendy i domysły, jednak należałoby przyjąć, iż jest to najstarsza pamiątka na Nowej Pradze, pochodząca z czasów sprzed utworzenia dzielnicy.

18 Pomnik ks. Skorupki Pomnik z 2005 r., upamiętniający bohaterskiego kapelana poległego w bitwie warszawskiej z bolszewikami pod Ossowem w dniu 14 sierpnia 1920 r. Autorem rzeźby jest Andrzej Renes.

19 Zespół Szkół ul. Otwocka 3
Przykład nowoczesnego budownictwa szkolnego z 1926 r., projektu Konstantego Jakimowicza. W budynkach przy Otwockiej działały przed wojną trzy szkoły powszechne. Ważną rolę gmach odegrał na przełomie 1944/45 roku. Tu znajdowały się siedziby wielu wydziałów i przedsiębiorstw miejskich oraz praskiego starostwa grodzkiego, gdyż Szmulowizna i Michałów położone były poza zasięgiem ostrzału niemieckiego zza Wisły. Miało tu wtedy pracować około 3000 osób!

20 Plac po dawnej rzeźni Przez wieki było to miejsce targów, od 2. poł. XIX w. działała tu duża rzeźnia miejska, dziś to znakomite miejsce pod nowe inwestycje. Już przed dwustu laty odbywały się tu targi bydlęce. Zabudowania rzeźni składały się z zespołu budynków i placów targowych. Przy Krowiej stanął gmach szlachtuzu, gdzie dokonywano uboju wołów. Ówcześnie na warszawskim rynku dominowało mięso wołów z Wołynia, które pędzono wielkimi stadami na Pragę lub przywożono tu koleją. 

21 Park Praski Założony na mocy carskiego ukazu wydanego 4 kwietnia 1865 roku przez cara Aleksandra III, a więc w okresie intensywnego rozwoju Pragi. Powstał na miejscu rozebranych jeszcze na pocz. XIX w. zabudowań dawnej Pragi. Park w czasie zaborów nosił miano Parku Aleksandrowskiego na cześć cara właśnie. Udostępniono go publiczności w 1871 r. Jego projektantem był Jan Dobrowolski, kierownik Ogrodu Krasińskich, a później Ogrodu Saskiego. Niegdyś park był znacznie obszerniejszy niż obecnie, zajmował ok. 30 ha, ale w 1928 roku otwarto dla zwiedzających Miejski Ogród Zoologiczny, który zorganizowano właśnie na gruntach parkowych. Park powstał też w części na zalewowych terenach Wisły, dlatego niegdyś często był zalewany przez wody spiętrzonej rzeki (przedwojenni przeciwnicy utworzenia ZOO w tym miejscu argumentowali, iż malaryczny klimat okolicy będzie szkodził zwierzętom).

22 Pomnik Kościuszkowców
Pomnik żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, którzy we wrześniu 1944 r. wyzwalali Pragę oraz przeprawiali się na drugi brzeg usiłując pomóc Powstaniu. Setki zginęły wówczas w nurtach Wisły i na warszawskim brzegu. Pomnik odsłonięto 17 stycznia 1985 r. Zaprojektował go A. Kastena (rzeźba żołnierza z ręką wyciągniętą ku lewobrzeżnej Warszawie) oraz B. Chyliński (rozwiązania architektoniczne). Warto też dodać, że z podwyższenia, na którym znajduje się rzeźba żołnierza, rozciąga się piękna panorama lewego brzegu Wisły z sylwetą Starego Miasta i Zamku Królewskiego na czele. Również z tego miejsca oglądamy nadwiślańską część Pragi.

23 Ulice: Letnia i Stolarska
Charakterystyczny ceglany budynek z parą kominów na rogu ulic Szwedzkiej i Stolarskiej to niewielka piekarnia sprzed wieku, z częściowo zachowanymi starymi maszynami. Piekarnia nadal wypieka pieczywo dla tutejszych mieszkańców. Przy ul. Letniej przetrwały jeszcze stary bruk z kamieni polnych, tzw. „kocie łby”, podobnie jak na odbiegającej od niej ulicy Lęborskiej.

24 Budynek dawnego młyna, tzw. młyn Michla
Wysoki ceglany gmach jest pozostałością zabudowań Towarzystwa Akcyjnego Warszawskiego Młyna Parowego, które powstało w 1899 roku. Młyn był własnością żydowskich właścicieli. Produkowano tu m.in. różnego rodzaju kasze i mąki, przetwarzając nawet 250 ton zbóż rocznie! Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków.

25 Komora Wodna Klasycystyczny budynek
przy ul.Kłopotowskiego1/3, służący obsłudze dawnego mostu, powstał w latach według projektu wybitnego architekta Antonio Corazziego. Powstanie gmachu wiąże się z istnieniem mostów łyżwowych, które przed wiekami spinały oba wiślane brzegi.

26 d. Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”
Prascy rodacy zwykli nazywać ją po prostu „Monopolem”. Jej budowę rozpoczęto w 1897 r. z inicjatywy polsko-rosyjskiego Warszawskiego Towarzystwa Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu, które podobny zakład prowadziło już na warszawskim Powiślu. Założyciele zobowiązali się wobec władz do oczyszczania rocznie miliona wiader spirytusu. Rozwój firmy nastąpił w okresie międzywojennym. Wśród wielu gatunków wódek produkowano stworzone właśnie tutaj wódki „Wyborową” (1927 r.) oraz „Luksusową” (1928 r.). Obecnie na terenie dawnej fabryki powstaje centrum kultury.

27 Dziękuję za uwagę!

28 Bibliografia