Biblioteka wirtualna nauki: rok po inauguracji, szanse i perspektywy Marek Niezgódka Warszawa, 5 grudnia 2003.

Prezentacja na temat: "Biblioteka wirtualna nauki: rok po inauguracji, szanse i perspektywy Marek Niezgódka Warszawa, 5 grudnia 2003."— Zapis prezentacji:

1 Biblioteka wirtualna nauki: rok po inauguracji, szanse i perspektywy Marek Niezgódka Warszawa, 5 grudnia 2003

2 Geneza Ograniczony zakres koordynacji prenumerat Znaczący wzrost kosztów Prenumeraty redundantne Zmiany na rynku wydawniczym Rewolucja oferty wersji elektronicznych wydawnictw

3 Koordynacja prenumerat Problem nieaktualny: każdy zainteresowany ma dostęp do całości zasobów – bez wpływu na koszt Dostęp ze stanowiska pracy naukowej Jeden zasób fizyczny dla całego kraju Faktyczna koordynacja na poziomie ustanawiania konsorcjów

4 Stan obecny Licencjonowane zasoby pełnotekstowe: około 3000 tytułów czasopism, z zasobami archiwalnymi do roku 1995/4 Standardowe wyprzedzenie względem wersji drukowanych: do ½ roku Dostępne wersje pdf, częściowo xml

5 Wzrost kosztów Znaczące obniżenie kosztów instytucjonalnych Zróżnicowanie kosztów stosownie do wielkości instytucji Przy obniżonych kosztach własnych dodatkowa możliwość dostępu do wersji drukowanych (model DDP)

6 Zmiany na rynku wydawniczym Konsolidacja globalnych grup wydawniczych: –Elsevier –Springer –... Rozwój wydawnictw elektronicznych Tworzenie nisko-kosztowych ofert substytucyjnych

7 Oferty nisko-kosztowe Pozornie atrakcyjna alternatywa Faktyczny koszt: wysokie ryzyko utraty konkurencyjności badań spowodowane stosowanym okresem karencyjnym, do 2 lat Na ogół niska jakość archiwów: integralność, spójność, kompletność Brak integracji z zasobami wydawców: ograniczone możliwości indeksowe i wyszukiwawcze

8 Rewolucja oferty wydawnictw elektronicznych Znaczący postęp integracji rozwiązań indeksujących i wyszukiwawczych Początek rzeczywistych inicjatyw międzynarodowych w zakresie tworzenia e-archiwów wiedzy Tendencja do wyodrębniania interfejsów dostępowych od samych zasobów

9 Struktura udziału w kosztach 2004 Zapoczątkowana zasadnicza przebudowa struktury podziału kosztów instytucjonalnych Dotąd podstawa: bezpośredni poziom prenumerat drukowanych dla instytucji Nowa konstrukcja: oderwanie od przeszłości na drodze migracji do modelu zależnego od wielkości instytucji Docelowo: wprowadzenie kilku kategorii wielkościowych Zasada: koszt całkowity finansowany w części z dotacji centralnej, reszta rozdzielona na udziały instytucjonalne

10 Struktura oferty wydawców Głęboka zmiana struktury oferty: odchodzenie od oferowania tytułów na rzecz oferty kolekcji tytułów, dziedzinowych oraz kompletnych początek odmiennego kształtowania cen przez wydawców: nie suma cen indywidualnych tytułów ale ryczałt za kolekcje nieuchronne problemy stanu przejściowego

11 Struktura udziału w kosztach 2004 Springer: –EUR 1000 do 43000 –ryczałt zależny od wielkości instytucji (9 kategorii, korygowanych w przypadkach stanu prenumerat 2003 istotnie odbiegającego od poziomu typowego dla grupy) –gdyby odnieść składkę do stanu dotychczasowego, byłoby (poza 4 instytucjami) od EUR 1243 do 79470 –dodatkowo uwzględniane zobowiązania wsteczne (audytowe): od EUR 0 do 16644

12 Kluwer: –5 grup instytucji –poziomy składek (50%) od EUR 3745 do 29425 –progowe poziomy udziałów odniesione do prenumerat 2003 (+7%): od EUR 7490 do 58850

13 Elsevier: –poziom składek około 50% dotychczasowego kosztu prenumeraty (+9.84%) –Np. prenumerata 2003: EUR 253126, składka 2004: EUR 139017 (+ nie więcej niż 5%)

14 Przykładowa sytuacja uczestnika 3 konsorcjów 2003: EUR 34500 + 40000 + 253000 = 327 500 2004: EUR 22000 + 29500 + 139000 = 190500 Oszczędności: EUR 137 000

15 Problemy i dylematy Metodyka przejścia od składek odniesionych wyłącznie do dotychczasowego poziomu prenumerat do modelu zależnego jedynie od wielkości instytucji Analiza danych dotyczących użytkowania jako czynnik dodatkowy sugerowany przez wydawców (do wprowadzenia z 1-rocznym przesunięciem)

16 Kilka aspektów Koszty: –subskrypcje czasopism, –zakupy książek, –infrastruktura bibliotek Ograniczenia: sposób i skala dostępu (model 1:1), lokalizacja Trudność i koszty odtworzenia zniszczonych zasobów Fizyczna i logiczna odrębność poszczególnych zasobów

17 Nowości technologiczne Przejście do archiwów na macierzach dyskowych Powielanie tych zasobów w celu ich zabezpieczenia Początek procedury utrwalania zasobów

18 Składowe systemu bwn (Wirtualnej Biblioteki Nauki) Archiwa wydawców Bazy indeksowe, bibliograficzne i abstraktowe Archiwum wydawnictw polskich Archiwa rozpraw naukowych Archiwa faktograficzne Archiwa zasobów multimedialnych Archiwa specjalne & jednolity system indeksowania, wyszukiwania i analizy porównawczej

19 System bwn : zasady ogólne Archiwa dostępne w sieci globalnej Zasoby licencjonowane dla obszaru sieci krajowej Dostęp z każdego komputera w sieci Zaangażowanie całego środowiska naukowego w rozwój zasobów Współpraca międzyresortowa, wkład do systemu edukacji