ROZWÓJ TECHNIKI USTAWODAWCZEJ

ROZWÓJ TECHNIKI USTAWODAWCZEJ
WYKŁAD 2013/2014

ZAKRES CZASOWY PIERWSZA RZECZPOSPOLITA (1468/1493 – 1793)
DRUGA RZECZPOSPOLITA ( ) POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA ( ) TRZECIA RZECZPOSPOLITA (1990 –2010)

TEMATYKA WYKŁADU ZAKRES PRZEDMIOTOWY POJĘCIE TECHNIKI USTAWODAWCZEJ
HISTORIA TECHNIKI PRAWODAWCZEJ WPŁYW PROCEDURY USTAWODAWCZEJ NA KSZTAŁT PROJEKTU USTAWY PROBLEM MOCY WIĄŻĄCEJ ROZPORZĄDZENIA PREZESA RM Z (DZ.U NR 100 POZ. 908), WEJŚCIE W ŻYCIE

TEMATYKA WYKŁADU PROJEKT USTAWY – ZAGADNIENIA OGÓLNE.
JEDNOLITOŚĆ, SPÓJNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ REGULACJI – WYCZERPUJĄCY CHARAKTER PRZEPISÓW PRECYZJA, JASNOŚĆ, KOMUNIKATYWNOŚĆ, OKREŚLONOŚĆ I ADEKWATNOŚC PRZEPISÓW JĘZYK PROJEKTU UZASADNIENIE PROJEKTU

TEMATYKA WYKŁADU TYTUŁ USTAWY PRZEPISY MERYTORYCZNE
SYSTEMATYZACJA PRZEPISÓW ŚRODKI TECHNIKI PRAWODAWCZEJ PRZEPISY ODSYŁAJĄCE PRZEPISY UPOWAŻNIAJĄCE ZAŁĄCZNIKI

TEMATYKA WYKŁADU PRZEPISY ZMIENIAJĄCE
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE PRZEPISY KOŃCOWE 12.1. PRZEPISY UCHYLAJĄCE 12.2. PRZEPISY O WEJŚCIU USTAWY W ŻYCIE 12.3. PRZEPISY O WYGAŚNIĘCIU MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ SPROSTOWANIA

ZAKRES PRZEDMIOTOWY – I RP
PIERWSZA RZECZPOSPOLITA: - statuty, dekrety, konkluzje ( ) : por. 1505, Alexandri regis decreta in comitiis radomiensibus, VC I, s. 138 (pkt. 1, De non faciendis constitutionibus sine consensu consiliariorum et nuntiorum terrestrium) por. 1505, Constitutiones temporales Radomiensis conventionis generali proxime praeteritae, VC I, s. 143 - konstytucje, statuty, dekrety (por. 1506, Constitutiones sive decreta in conventione generali Lublinensi per Regiam Maiestatem et consiliarios Regni facta) - konstytucje i uchwały (1562/63 – 1793): constituo,-ere – urządzać, ustanawiać, regulować - używanie nazwy ustawa (ustawy (taksy) wojewodzińskie, ustawy hetmańskie, ustawa w treści konstytucji) por. konst. 1598: „[…] woiewoda, abo podwoiewodzy, z urzędem starościm, y urzędnikami do tego należącemi, iako iest opisano, ustawę rzeczom uczyni”, VL II, s. 441 -1791 „Ustawa Rządowa” – Konstytucja 3 maja

ZAKRES PRZEDMIOTOWY - IIRP
DRUGA RZECZPOSPOLITA - uchwały i ustawy (por. uchwała sejmu z o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa – „Mała Konstytucja”1919) 1. Władzą suwerenną i ustawodawczą w Państwie Polskiem jest Sejm Ustawodawczy; ustawy ogłasza Marszałek z kontrasygnacją Prezydenta Ministrów i odnośnego Ministra fachowego. 2.Naczelnik Państwa jest przedstawicielem Państwa i najwyższym wykonawcą uchwał Sejmu w sprawach cywilnych i wojskowych. - ustawy (i uchwały) (por. konstytucja – Konstytucja marcowa) Art. 3 in fine: Nie ma ustawy bez zgody Sejmu, wyrażonej w sposób regulaminowo ustalony. Art. 33. Do prawomocności uchwał potrzebna jest zwykła większość głosów przy obecności przynajmniej 1/3 ogółu ustawowej liczby posłów [...] - ustawy (i uchwały) (por. konstytucja z – Konstytucja kwietniowa) Art Aktami ustawodawczymi są: ustawy dekrety z mocą ustawy Art. 37. Uchwały Sejmu zapadają zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej 1/3 ustawowej liczby posłów, jeżeli Konstytucja inaczej nie stanowi.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY - PRL
-ustawy (por. konstytucja z konstytucja lipcowa) Art Sejm uchwala ustawy oraz sprawuje kontrolę nad działalnością innych organów władzy i administracji państwowej

ZAKRES PRZEDMIOTOWY – III RP
Ustawy i uchwały Art. 120. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej.

POJĘCIE TECHNIKI USTAWODAWCZEJ
Sposób (sposoby) redagowania aktów normatywnych (I RP) Umiejętność polegająca na celowym, racjonalnym, opartym na wiedzy formułowaniu przepisów prawnych i aktów normatywnych (II RP) Zbiór reguł, metod i formuł konstruowania przepisów prawnych zawarty w odrębnej regulacji prawnej (III RP) Technika prawodawcza: w znaczeniu najszerszym: faktyczne metody redagowania aktów prawnych w znaczeniu szerokim: wskazania dotyczące formułowania i systematyzowania przepisów, wskazania dotyczące metodyki przygotowania projektów aktów normatywnych i procedury prawodawczej w znaczeniu węższym: wskazania dotyczące formy norm określonej treści i wskazania dotyczące sposobów włączania nowych postanowień przepisów prawnych w obowiązujący system prawny w znaczeniu najwęższym: zbiór wskazań dotyczących wyłącznie systematyki wewnętrznej aktu normatywnego

HISTORIA TECHNIKI PRAWODAWCZEJ
Zdaniem Grzegorza Wierczyńskiego problematyka ta pojawiła się dopiero w okresie wielkich kodyfikacji. Do tego okresu pod pojęciem kodyfikacji rozumiano kompilacje dotychczasowych praw. Jako ostatni z takich zbiorów badacz podaje Landrecht pruski z 1794 r.. W 1790 r. we Francji wprowadzono instytucję rekursu legislacyjnego (sądy nie mogły rozstrzygać wątpliwości prawnych i dokonywać wykładni ustawy, lecz miały obowiązek zwracać się w tej sprawie do organów prawodawczych. Wszelkie zagadnienia z zakresu tworzenia prawa powinien rozstrzygać prawodawca).

HISTORIA TECHNIKI PRAWODAWCZEJ
Sprawa techniki prawodawczej stała się niezwykle istotna w okresie powstawania kodyfikacji napoleońskich: - rezygnacja z przepisów kazuistycznych na rzecz zasad ogólnych - komunikatywność tekstu prawnego ( por. R . Ihering: „prawodawca powinien myśleć jak filozof, ale przemawiać jak chłop”, o twórcy ZGB pozostał w pamięci przekaz, że dotąd przeredagowywał kodeks aż „stał się zrozumiały dla jego kucharki”)

PRZYKŁAD KAZUISTYKI O dziesięcinach ogrodowych niewiele postanawiamy. Gdziekolwiek pług orze ogród lub pole, to tam ma być dana dziesięcina zupełna, wyjąwszy użytki to jest: rzepę, cebulę, mak, kapustę i inne wszystkie ogrodowe plony, które motyką bądź rydlem kopią, z tych bowiem dziesięcina nie ma być dana. O dziesięcinie konopnej tak stanowimy: Gdy kmieć całym pługiem orze, w którym ma woły albo konie, wyprawionych konopi trzy kity ma dać, a który połową pługa orze ten ma dać dwie kity, a który nie ma czym orać, ten ma być zwolniony z dziesięciny konopnej.

REDAKCJA USTAW W I RP - KRYTYKA
„ Przypadkami, azardem z okazyi różnych różne w różnych czasach, wiele sobie przeciwne, drugie mniej zrozumiałe a źle bardzo tłumaczone po Voluminach Legum znajdują się prawa o radach naszych [...] Prawa nasze są podobne do starego dworu, z początku szczupłego, potem, bez żadnej co kilka, kilkanaście i kilkadziesiąt lat poczynionej symetrii, z przydanymi bez poprawy i fundamentu piętrami, gdzie nowe przyklejając ścianki, obalają się stare; a na ostatek dom cały, od długiego zaniedbany czasu, walić się zaczyna, z gruntu się gruchocze, tylko mu jeszcze zewnętrzne gdzieniegdzie upaść jaki czas nie dają podpory. Nie masz tedy inszego sposobu, tylko odważyć się trzeba na inszy gruntowny, piękny, doskonały i trwały budynek” ( S. Konarski, O skutecznym rad sposobie, t. IV, s )

KRYTYKA USTAW W I RP - KRYTYKA
„Czyż można sobie pomyśleć coś bardziej zawikłanego, ciężkiego, coś niedołężniej zredagowanego, jak te wielopiętrowe teksty ustaw XVII i XVIII wieku? Motywacje przeplatają dyspozycye, dyspozycye wloką za sobą sankcye, wtrącone ograniczenia osłabiają na każdym kroku sens przepisów [...] pełno kazuistyki, kruczków, ustępstw i kompromisów, mało jasnej myżli i stanowczej woli [...]„ (W. Konopczyński, Liberum veto, s. 219)

TECHNIKA PRAWODAWCZA W PRZESZŁOŚCI
Pierwsza Rzeczpospolita: - można zauważyć powtarzalne wzory, reguły formułowania konstytucji Technika prawodawcza w XX w. - pierwsze zbiory zasad techniki prawodawczej - Niemcy, Austria, Szwajcaria, Rosja – formalnie niewiążące zbiory, poradniki, opracowywane przez ministerstwo sprawiedliwości, urząd premiera, służby legislacyjne parlamentu Druga Rzeczpospolita – załącznik do aktu prawnego

PRZEPISY O TECHNICE PRAWODAWCZEJ W POLSCE
Druga Rzeczpospolita: okólnik MSW; charakterystyka: 36 ustępów, 2 części: ustawy + rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia i inne akty normatywne, wykaz skrótów używanych w aktach prawnych zarządzenie Prezesa RM; charakterystyka: niepubl. (forma książkowa), 70 ustępów + 5 załączników Polska Rzeczpospolita Ludowa: zarządzenie Prezesa RM; charakterystyka: niepubl. (forma książkowa), kontynuacja zarz. z 1939 r.

PRZEPISY O TECHNICE PRAWODAWCZEJ W III RP
uchwała RM; charakterystyka: publ. uchwała „samoistna”, nowatorska, rozbudowana (109 par.), utrata mocy obow. w 2001 r. rozporządzenie Prezesa RM; charakterystyka; załącznik do aktu powszechnie obow., rozbudowany (163 par.), kontynuacja uchwały z 1991 z koniecznymi poprawkami

Skutki naruszenia dyrektyw
Dwa rodzaje dyrektyw: Znaczenie merytoryczne istotne (dyrektywa jasności tekstu) Znaczenie umowne (np. ustawy dzielą się na artykuły a artykuły na paragrafy) akt niepoprawny naruszenie zasady zaufania obywatela do prawa

SKUTKI NARUSZENIA DYREKTYW
- sankcja za naruszenie dyrektyw techniki prawodawczej w rzadkich przypadkach – niekonstytucyjność aktu (orzecznictwo TK: zbiory zasad techniki prawodawczej są pomocniczym źródłem prawa przy ocenie konstytucyjności aktów prawnych: np. wyrok z , OTK-A 2003, nr 8, poz. 83, wyrok z , P 15/05, OTK-A 2006, nr 11, poz. 171: „[…] Trybunał Konstytucyjny odwołuje się subsydiarnie do zasad techniki prawodawczej, a niejednokrotnie niepoprawne sformułowanie aktu prawnego (przepisu) skutkuje stwierdzeniem jego niekonstytucyjności, zwłaszcza gdy prowadzi do naruszenia praw i wolności konstytucyjnych bądź jest źródłem poważnych problemów ze stosowaniem prawa”

PROBLEM MOCY WIĄŻĄCEJ ROZPORZĄDZENIA PREZESA RM Z 20. 06. 2002 (DZ
PROBLEM MOCY WIĄŻĄCEJ ROZPORZĄDZENIA PREZESA RM Z (DZ.U NR 100 POZ. 908), WEJŚCIE W ŻYCIE Orzecznictwo: wyrok WSA w Warszawie, , III SA/Wa 2433/05 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" nie jest aktem normatywnym, ale odzwierciedla standardy kultury prawnej ( LEX nr )

PROBLEM MOCY WIĄŻĄCEJ ROZPORZĄDZENIA PREZESA RM Z 20.06.2002 – c.d.
Piśmiennictwo: „Zasady techniki prawodawczej, będące załącznikiem do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. z 2002 r. Nr 100, poz. 908), są jedynym aktem normatywnym w polskim systemie prawnym, który stosunkowo szeroko oraz zgodnie z upoważnieniem ustawowym określonym przez art. 14 ust. 4 pkt 1 w zw. z ust. 5 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199) reguluje elementy metodyki przygotowywania oraz sposób redagowania projektów ustaw i aktów wykonawczych (rozporządzeń), projektów aktów wykonawczych o charakterze wewnętrznym, projektów aktów prawa miejscowego, a także reguły przeprowadzania zmian w prawie. Ostatni dział "Zasad..." zawiera regulację typowych środków techniki prawodawczej, a więc np. takich kwestii, jak sposoby formułowania norm w zależności od adresata, do którego norma jest kierowana, sposób formułowania definicji pojęć w aktach normatywnych, czy sposoby zamieszczania odesłań w aktach prawnych. Wyraźnie więc widać, iż pomimo że Zasady nie regulują omawianej problematyki w sposób wyczerpujący, to jednak nie można przecenić znaczenia tego aktu dla prawidłowości procesu stanowienia prawa przez wszystkie organy państwowe oraz jednostki samorządu terytorialnego” (Bąkowski. , Bielski P., Kaszubowski K., Kokoszczyński M., Stelina J., Warylewski J., Wierczyński G., por. bibliografia)

PROBLEM MOCY WIĄŻĄCEJ ROZPORZĄDZENIA PREZESA RM Z 20.06.2002 - WNIOSKI
FORMA AKTU NORMATYWNEGO, TREŚĆ WSKAZUJE NA CHARAKTER PRAKSEOLOGICZNY, CELOWOŚCIOWY

WPŁYW PROCEDURY USTAWODAWCZEJ NA KSZTAŁT PROJEKTU USTAWY
PIERWSZA RZECZPOSPOLITA: -PROGRAM OBRAD – PREROGATYWA KRÓLEWSKA -WNIOSKI DO PROGRAMU OBRAD – SEJMIKI -DEBATA W SEJMIE NAD PROGRAMEM OBRAD -PRZYGOTOWANIE PROJEKTU USTAWY (KONCEPT) -DEBATA NAD PROJEKTEM; ZGŁASZANIE POPRAWEK W KOLEJNYCH CZYTANIACH -KONKLUZJA ZA POWSZECHNĄ ZGODĄ -REDAKCJA KONSTYTUCJI PO SEJMIE (KOMISJA LEGISLACYJNA) -BADANIE ZGODNOŚCI Z PRAWEM, PROMULGACJA I PUBLIKACJA WNIOSKI: MOŻLIWOŚĆ SZEROKIEJ INGERENCJI W TEKST

PRZYKŁADY NIEPRAWIDŁOWOŚCI: 1. Apendices 2. Okna 3. Korekta tekstu 4. Opuszczenia fragmentów tekstu 5. Brak konstytucji w druku 6. Odesłania do konstytucji nieistniejących 7. Błędy drukarskie

APPENDIX JAKO PRZYKŁAD NIEPRAWIDŁOWOŚCI
konstytucja z 1611, pkt. 107, Approbacya dożywotnego listu Urodzonemu Melchiorowi Polickiemu, y synowi iego,: in fine: Także list Szlachetnemu Wawrzyńcowi Iustymontemu, od Nas na Seymie 1589 dany, approbuiemy, VL III, s. 21

„OKNO” JAKO PRZYKŁAD NIEPRAWIDŁOWOŚCI
Do konstytucji z 1589 roku Ordinatio o prowentach królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim ( pkt. 89, VL II, s. 289) zakradł się bardzo istotny błąd – zamiast Upity, wpisano Olitę, położoną w znacznej od niej odległości. Tak to zdarzenie przedstawił L. Sapieha: [...] ci posłowie co to stanowili, rękami swemi podpisali się i pieczętowali zeznawając, iż Upitę a nie Olitę wpisać kazali. Lecz [...] tego sami na on czas nie dojrzeli aby się to było wpisało [...]. Nie wiadomo, kto dopisał Olitę i w jakich okolicznościach. Kanclerz domyślał się jedynie, że: [...] w tem fortel być musi, bo napisano Grodno z folwarkami i z Olitą, a Olita nigdy do Grodna nie należała i owszem osobny to klucz był zawsze, a też kto się przypatrzy, dobrze znać, że to słówko „Olita” świeższe [ma] pismo niż drugie. Kanclerz usiłował dociec, jak mogło do tego dojść. Uchwała miała pozostawione „okienko” za sprawą niejakiego Heliasza (zapewne Eliasza Pielgrzymowskiego, pisarza w. lit.)), który pozostawił je rozmyślnie, gdyż tak mu kazał wojewoda trocki Jan Hlebowicz, żywo zainteresowany dobrami upickimi. Upita znajdowała się wówczas w dożywociu jego syna.

PROJEKT WNOSZONY DO „LASKI MARSZAŁKOWSKIEJ” NANOSZONE POPRAWKI WBREW STANOWISKU INICJATORA NIEBEZPIECZEŃSTWO BŁĘDÓW , NIEJASNOŚCI I SPRZECZNOŚCI INFLACJA PRAWA

INSTRUMENTALIZACJA PRAWA
Pomiędzy prawodawcą a społeczeństwem, którego interesy ma on reprezentować, musi istnieć rodzaj porozumienia co do tego, że nie wolno dokonywać aktów instrumentalizacji prawa, a więc takich, poprzez które prawodawca lekceważąc wiążące go reguły podporządkowuje prawo i instytucje prawne bieżącym celom politycznym. Dla dobrej legislacji niezbędne jest bowiem budowanie zaufania do prawodawcy i poczucia obywatelskiej godności, że oto nie jest się przedmiotem politycznej manipulacji ubranej w formę ustawy. (S. Wronkowska)

WPŁYW PROCEDURY USTAWODAWCZEJ NA KSZTAŁT PROJEKTU USTAWY – C.D.
afera medialna (afera Rywina – Rywingate) dotyczyła nieprawidłowości w trakcie prac nad projektem ustawy o radiofonii i telewizji w lipcu 2002 r. Chodziło o wykreślenie z projektu słów lub czasopisma; komisja śledcza została powołana w styczniu 2003 r. afera biopaliwowa dotyczyła nieprawidłowości w trakcie sejmowych prac legislacyjnych nad projektem ustawy o biopaliwach. W 2003 r. posłowie zdecydowali o wykreśleniu z projektu ustawy słów i inne rośliny, co oznaczało, w razie ich przyjęcia, że biokomponenty mogłyby być produkowane np. z soi, słonecznika, palmy lub trzciny cukrowej – surowców z importu. Sejm uchwalił ustawę zgodnie z intencją posłów, a więc z pominięciem tych słów. Dopiero w sierpniu podczas prac Senatu okazało się, że zapis ten pozostał w ustawie. Śledztwo wszczęte przez prokuraturę Okręgową w Warszawie zostało umorzone z powodu niemożności wykazania, kto zawinił. Afera hazardowa dotyczy ustawy o grach i zakładach wzajemnych (lobbing w sprawie usunięcia z ustawy zapisu o dopłatach do różnych form hazardu: m.in. audiotele, gry w karty, automaty)

MODEL RACJONALNEGO USTAWODAWCY
§ 1. 1. Podjęcie decyzji o przygotowaniu projektu ustawy poprzedza się: 1) wyznaczeniem i opisaniem stanu stosunków społecznych w dziedzinie wymagającej interwencji organów władzy publicznej oraz wskazaniem pożądanych kierunków ich zmiany; 2) ustaleniem potencjalnych, prawnych i innych niż prawne, środków oddziaływania umożliwiających osiągnięcie zamierzonych celów; 3) określeniem przewidywanych skutków społecznych, gospodarczych, organizacyjnych, prawnych i finansowych każdego z rozważanych rozwiązań; 4) zasięgnięciem opinii podmiotów zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy; 5) dokonaniem wyboru sposobu interwencji organów władzy publicznej. 2. W przypadku podjęcia decyzji o przygotowaniu projektu ustawy, należy: 1) zapoznać się z dotychczasowym stanem prawnym, w tym z obowiązującymi ustawami, umowami międzynarodowymi, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana, prawodawstwem organizacji i organów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem, oraz prawem Unii Europejskiej, obowiązującym w regulowanej dziedzinie; 2) ustalić skutki dotychczasowych uregulowań prawnych obowiązujących w danej dziedzinie; 3) określić cele, jakie zamierza się osiągnąć przez wydanie nowej ustawy; 4) ustalić alternatywne rozwiązania prawne, które mogą skutecznie służyć osiągnięciu założonych celów; 5) sformułować prognozy podstawowych i ubocznych skutków rozważanych alternatywnych rozwiązań prawnych, w tym ich wpływ na system prawa; 6) określić skutki finansowe poszczególnych alternatywnych rozwiązań prawnych oraz ustalić źródła ich pokrycia; 7) dokonać wyboru optymalnego w danych warunkach rozwiązania prawnego.

MODEL RACJONALNEGO USTAWODAWCY
Fikcja prawna racjonalności prawodawcy (wyrok TK z : […] wszelkie działania prawodawcy są efektem dogłębnego rozważenia problemu i dojrzałej decyzji znajdującej racjonalne uzasadnienie. Wynika więc stąd, że stanowione prawo cechuje się założonym z góry racjonalizmem, a założenie to pozwala wymagać od wszystkich obywateli respektowania tego prawa i jego stosowania” P 6/04, OTK-A 2005 nr 5 poz. 50)

JEDNOLITOŚĆ, SPÓJNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ REGULACJI – WYCZERPUJĄCY CHARAKTER PRZEPISÓW
§ 2. Ustawa powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw, nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych fragmentów tej dziedziny. § Ustawa powinna być tak skonstruowana, aby od przyjętych w niej zasad regulacji nie trzeba było wprowadzać licznych wyjątków. 2. W ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy (stosunki, które reguluje) oraz podmiotowy (krąg podmiotów, do których się odnosi). 3. Ustawa nie może zmieniać lub uchylać przepisów regulujących sprawy, które nie należą do jej zakresu przedmiotowego lub podmiotowego albo się z nimi nie wiążą.

PRECYZJA, JASNOŚĆ, KOMUNIKATYWNOŚĆ, OKREŚLONOŚĆ I ADEKWATNOŚC PRZEPISÓW
§ 6. Przepisy ustawy redaguje się tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy. Określoność przepisów prawnych, por. wyrok TK z : „Należy przez to rozumieć precyzyjne wyznaczenie dopuszczalnego zakresu ingerencji” (U 6/92, OTK 1992 nr 1 poz. 13) Adekwatność przepisów prawnych: tekst aktu prawnego powinien być tak zredagowany, by dokładnie odpowiadał zamiarom ustawodawcy (przewaga wykładni językowej nad autentyczną: ważne co ustawodawca wyraził, a nie co zamierzał wyrazić)

BUDOWA USTAWY § 14. ust. 1. Ustawa zawiera: tytuł:
przepisy merytoryczne; przepisy o wejściu ustawy w życie. Ust. 2. Ustawa zawiera także przepisy przejściowe lub dostosowujące oraz przepisy uchylające, jeżeli regulują dziedzinę spraw uprzednio unormowaną przez inną ustawę. Ust. 3. Ustawa może zawierać przepisy wprowadzające zmiany w innych ustawach (przepisy zmieniające) oraz przepisy o wygaśnięciu jej mocy obowiązującej.

Rodzaje przepisów Wyrażają bezpośrednio normy prawne
Metaprzepisy – odnoszą się do innych przepisów: zmieniające, uchylające, określające wygaśnięcie mocy obowiązującej, wejście w życie

BUDOWA USTAWY § 15. Poszczególne elementy ustawy zamieszcza się w następującej kolejności: tytuł; przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe; przepisy zmieniające; przepisy przejściowe i dostosowujące; przepisy uchylające, przepisy o wejściu ustawy w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy (przepisy końcowe).

JĘZYK USTAWY JĘZYK PROJEKTU
§ 5. Przepisy ustawy redaguje się zwięźle i syntetycznie, unikając nadmiernej szczegółowości, a zarazem w sposób, w jaki opisuje się typowe sytuacje występujące w dziedzinie spraw regulowanych tą ustawą. § 7. Zdania w ustawie redaguje się zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami składni języka polskiego, unikając zdań wielokrotnie złożonych. § 8. 1. W ustawie należy posługiwać się poprawnymi wyrażeniami językowymi (określeniami) w ich podstawowym i powszechnie przyjętym znaczeniu. 2. W ustawie należy unikać posługiwania się: 1) określeniami specjalistycznymi (profesjonalizmami), jeżeli mają odpowiedniki w języku powszechnym; 2) określeniami lub zapożyczeniami obcojęzycznymi, chyba że nie mają dokładnego odpowiednika w języku polskim; 3) nowo tworzonymi pojęciami lub strukturami językowymi (neologizmami), chyba że w dotychczasowym słownictwie polskim brak jest odpowiedniego określenia. § 9. W ustawie należy posługiwać się określeniami, które zostały użyte w ustawie podstawowej dla danej dziedziny spraw, w szczególności w ustawie określanej jako "kodeks" lub "prawo". § 10. Do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami. Art. 27 Konstytucji RP: Język polski jest językiem urzędowym. Obowiązek ochrony języka polskiego – ustawa z o języku polskim, Dz.U. Nr 90 poz. 999 ze zmn. Ustawową instytucją opiniodawczo-doradczą w kwestii używania języka polskiego jest Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk – wydaje opinie o używaniu języka polskiego w działalności publicznej oraz ustala zasady ortografii i interpunkcji.

JĘZYK USTAWY Pierwsza Rzeczpospolita.
Początkowo konstytucje formułowano w języku łacińskim: Nuntiis omnium terrarium regni instanter petentibus senatoribusque universis assentientibus, decernendum duximus et decernimus, ut statutum contra homicidas Anno Domini millesimo quingentesimo decimo in conventu Pyotrkoviensi editum, ad trium annorum decursum innovetur, prorogetur et in exsecutionem ponatur. Cuius vigore et iuxta illius dispositionem omnia homicidia a die inchoati praesentis conventus commissa et postea ad trium annorum decursum commitenda, puniri debebunt” , VC I, 2 , s. 101 Konstytucje sejmu 1543 – po raz pierwszy spisane w języku polskim - przykład ówczesnego języka prawnego: O gwałtownym wybiciu z imienia „Iż się sprawa między ludźmi około wybicia gwałtownego z imienia bardzo zabiegła i zagęściła iż nieprawy prawego, winny niewinnego z imienia ściskając pozywa, a w nadzieje dowodu, który z obyczaju prawa wybitemu należy pod nim imienia dozyskuje, chociażby też nigdy w dzierżeniu tego imienia nie był, abo listu jakiego, abo przywileju dostał. Chcąc takowym swawolęctwam zabieżeć i przyczynę przetargnąć naleźliśmy z pany z radami naszymi i z posły ziemskimi, aby ci którzy mienią się być wybici z imienia, do urzędu, w którym by to imienie leżało in recenti alias za świeżą na dalej w miesiącu uciekali się i pozwali o wybicie takowe”. 1543, VC I, 2, s. 251

JĘZYK USTAWY Druga Rzeczpospolita
ZTP 1929: Język aktów prawnych winien być prosty, poprawny, zwięzły, jasny i wolny od wyrazów obcych. Należy przestrzegać zasad jednolitej pisowni, ustalonej przez Akademię Umiejętności Krakowie. Należy unikać długich i zawiłych okresów oraz wplątania szeregu opisowych zdań pobocznych. ZTP 1939: Tekst aktu ustawodawczego powinien odpowiadać zasadom poprawności językowej. Należy przestrzegać przyjętego w języku polskim szyku (układu) wyrazów oraz unikać długich okresów z wieloma zdaniami podrzędnymi. PRL ZTP 1961: Redakcja przepisów projektu powinna być jasna, , ścisła i zwięzła, bez zawiłych okresów o wielu zdaniach pobocznych. Tekst projektu powinien być opracowany ze szczególna starannością i odpowiadać zasadom poprawności i czystości języka polskiego oraz obowiązującej pisowni.

APEL RADY JĘZYKA POLSKIEGO
<W dniu 13 października 2000 roku Sejm III Rzeczypospolitej na wniosek Rządu dokonał pierwszego rozbioru polszczyzny.[...]. Dokument rozbiorowy nazywa się "ustawą o zmianie ustawy o normalizacji". Składa się zaledwie z dwóch artykułów, a jego objętość nie przekracza nawet 50 wierszy. Na pierwszy rzut oka trudno ocenić rzeczywiste jego konsekwencje: bezpośrednie jako aktu prawnego i pośrednie jako groźnego precedensu. Wspomniana ustawa przyznaje Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu prawo wyłączności w zakresie wydawania i rozpowszechniania Polskich Norm i jednocześnie powierza określanie sposobu realizacji tego prawa Prezesowi Komitetu. Istotę aktu rozbiorowego zawierają dopiero końcowe ustępy pierwszego artykułu nowej ustawy. Tam czytamy, że "Polskie Normy są opracowywane zgodnie z wytycznymi metodycznymi wydawanymi przez Komitet, które powinny uwzględniać przepisy międzynarodowych i europejskich organizacji normalizacyjnych dotyczące wprowadzania norm europejskich i międzynarodowych do norm krajowych, w tym wprowadzania tych norm w języku oryginału [podkreślenia - WP]" To niewinnie wyglądające sformułowanie spowoduje, że na koniec roku 2001 będziemy mieli w Polsce mniej więcej 2000 Polskich Norm "w języku oryginału”, a w roku 2002 przybędzie ich jeszcze 1500>

UZASADNIENIA § 11. W ustawie nie zamieszcza się wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm prawnych, a w szczególności apeli, postulatów, zaleceń, upomnień oraz uzasadnień formułowanych norm. § 12. Zasady sporządzania uzasadnienia projektu ustawy określają odrębne przepisy. Cel: zapewnienie zwięzłości tekstu aktu prawnego. Pojęcie aktu prawnego: por. orzeczenie TK z : „aktem ustanawiającym normy prawne o charakterze generalnym ( a więc kierowane do pewnej klasy adresatów wyróżnionych z uwagi na jakąś ich wspólną cechę) i abstrakcyjnym (to znaczy ustanawiającym pewne wzory zachowań) – U 15/88, OTK 1989 nr 1 poz. 10 W aktach prawnych można zamieszczać wypowiedzi, które służą: ustanowieniu norm prawnych o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Wolno: - zamieszczać normy prawne bez sankcji - normy niesamodzielne (uchylające bądź zmieniające przepisy)

UZASADNIENIA § 11. W ustawie nie zamieszcza się wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm prawnych, a w szczególności apeli, postulatów, zaleceń, upomnień oraz uzasadnień formułowanych norm. § 12. Zasady sporządzania uzasadnienia projektu ustawy określają odrębne przepisy. Cel: zapewnienie zwięzłości tekstu aktu prawnego. Pojęcie aktu prawnego: por. orzeczenie TK z : „aktem ustanawiającym normy prawne o charakterze generalnym ( a więc kierowane do pewnej klasy adresatów wyróżnionych z uwagi na jakąś ich wspólną cechę) i abstrakcyjnym (to znaczy ustanawiającym pewne wzory zachowań) – U 15/88, OTK 1989 nr 1 poz. 10 W aktach prawnych można zamieszczać wypowiedzi, które służą: ustanowieniu norm prawnych o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Wolno: - zamieszczać normy prawne bez sankcji - normy niesamodzielne (uchylające bądź zmieniające przepisy-metaprzepisy)

UZASADNIENIA Pierwsza Rzeczpospolita
Uzasadnienia były obowiązkowym składnikiem treści konstytucji, wskazywały, dlaczego dany akt zdecydowano się uchwalić. Druga Rzeczpospolita ZTP 1929: „Motywowanie przepisu w jego tekście jest niedopuszczalne”, podobnie ZTP 1939. PRL ZTP 1961: przeciwnie do poprzednich przewidywał możliwość zamieszczania uzasadnienia w tekście aktu prawnego, por. § 16: W projektach aktów ustawodawczych zasadniczej wagi albo o wybitnym znaczeniu politycznym, społecznym lub gospodarczym można zamieścić wstęp wyrażający motywy i cele aktu. (preambuła)

SPROSTOWANIA Sprostowań dokonywał sejm w formie konstytucji.
Pierwsza Rzeczpospolita. Sprostowań dokonywał sejm w formie konstytucji. Druga Rzeczpospolita Brak przepisów szczególnych w tym zakresie. - PRL – Trzecia Rzeczpospolita Kwestie sprostowań w ZTP 1961, ZTP 1991.

SPROSTOWANIA OBECNIE Art. 17. 1. Błędy w ogłoszonym tekście aktu prawnego prostuje się w formie obwieszczenia. Sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu aktu prawnego. 2. Sprostowanie błędu ogłasza się w tym samym dzienniku urzędowym, w którym ogłoszono prostowany akt. 2a. Błędy w tekstach ustaw prostuje Marszałek Sejmu. 2b. Błędy w tekstach umów międzynarodowych prostuje minister właściwy do spraw zagranicznych. 3. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego organu, prostuje błędy w tekstach aktów innych niż wymienione w ust. 2a i 2b, ogłoszonych w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim i Monitorze Polskim B. 4. Organy wydające dzienniki urzędowe inne niż wymienione w ust. 3 prostują błędy w tekstach aktów prawnych ogłoszonych w tych dziennikach.

SPROSTOWANIA Art. 18. 1. Błędy w tekście jednolitym aktu prawnego polegające na niezgodności między jego tekstem wydrukowanym w dzienniku urzędowym a tekstem aktu uwzględniającym wszystkie zmiany dokonane do czasu ogłoszenia tekstu jednolitego prostuje się w formie obwieszczenia. 2. Sprostowania błędu w tekście jednolitym aktu prawnego dokonuje organ, który ogłosił tekst jednolity. Przepis art. 17 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

SPROSTOWANIA SPROSTOWANIA
§ 111. Sprostowanie błędu może dotyczyć tylko tekstu aktu normatywnego ogłoszonego w dzienniku urzędowym. § 112. 1. Obwieszczenie o sprostowaniu błędu zawiera: 1) tytuł obwieszczenia, a w nim nazwę organu prostującego błąd oraz datę wydania obwieszczenia i jego przedmiot; 2) podstawę prawną sprostowania błędu; 3) tytuł aktu normatywnego, w którym prostuje się błąd, a także oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony ten akt; 4) przepis prawny aktu normatywnego podlegający sprostowaniu; 5) przytoczenie błędu, który jest przedmiotem sprostowania; 6) fragment tekstu aktu normatywnego w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie błędu. 2. Tytułowi obwieszczenia o sprostowaniu błędu nadaje się brzmienie: "Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów (albo nazwa innego organu wydającego obwieszczenie) z dnia o sprostowaniu błędu". Sprostowań dokonuje się zgodnie z ustawą z dnia r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, t. j. Dz. U Nr 17, poz. 95);

PRZYKŁAD SPROSTOWANIA
Dz.U OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 30 sierpnia 2012 r. o sprostowaniu błędu Na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz i Nr 232, poz. 1378) w jednolitym tekście ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowiącym załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 74, poz. 397), w art. 17 w ust. 1 pkt 6c powinien mieć brzmienie: "6c) dochody organizacji pożytku publicznego, o których mowa w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - w części przeznaczonej na działalność statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej;".

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego z przyjęta w Strasburgu przez stałą Konferencję Gmin i Regionów Europy przy Radzie Europy, weszła w życie ratyfikowana przez Polskę w całości w 1993 roku, Dz.U Nr 124 poz. 607, zmiana nazwy obwieszczeniem Ministra Spraw Zagranicznych z , Dz.U Nr 154 poz – Europejska Karta Samorządu Lokalnego

BUDOWA USTAWY § 14. ust. 1. Ustawa zawiera: tytuł: przepisy merytoryczne; przepisy o wejściu ustawy w życie. Ust. 2. Ustawa zawiera także przepisy przejściowe lub dostosowujące oraz przepisy uchylające, jeżeli regulują dziedzinę spraw uprzednio unormowaną przez inną ustawę. Ust. 3. Ustawa może zawierać przepisy wprowadzające zmiany w innych ustawach (przepisy zmieniające) oraz przepisy o wygaśnięciu jej mocy obowiązującej. § 15. Poszczególne elementy ustawy zamieszcza się w następującej kolejności: tytuł; przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe; przepisy zmieniające; przepisy przejściowe i dostosowujące; przepisy uchylające, przepisy o wejściu ustawy w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy (przepisy końcowe). Katalog dotyczy aktów prawnych samoistnych-przynajmniej 1 przepis jest normą prawną Przepisy obligatoryjne i fakultatywne

BUDOWA USTAWY C.D. Schemat: budowa konstytucji (ustaw) Obligatoryjnie:
Pierwsza Rzeczpospolita Schemat: budowa konstytucji (ustaw) Obligatoryjnie: Tytuł Uzasadnienie Przepisy merytoryczne Fakultatywnie: Przepisy zmieniające Przepisy odsyłające, upoważniające, przejściowe Przepisy uchylające Przepisy o wejściu w życie Obecnie nie stosowane: Przepisy rozszerzające moc obowiązującą Przepisy o przywróceniu mocy obowiązującej Przepisy niederogujące

BUDOWA USTAWY C.D. Druga Rzeczpospolita i PRL
odpowiednik obecnego § 14 ZTP w ZTP 1929 brak w ZTP 1939 i ZTP 1961 Trzecia Rzeczpospolita ZTP z 1991 w bardzo podobnym brzmieniu do obecnego § 14 ZTP

PRZYKŁAD BUDOWY Rozdział 1. Przepisy ogólne art. 1 – 8
ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717) Rozdział 1. Przepisy ogólne art. 1 – 8 Rozdział 2. Planowanie przestrzenne w gminie art. 9 – 37 Rozdział 3. Planowanie przestrzenne w województwie art. 38 – 45 Rozdział 4. Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym art. 46 – 49 Rozdział 5. Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków zabudowy w odniesieniu do innych inwestycji art. 50 – 67 Rozdział 6. Zmiany w przepisach obowiązujących art. 68 Rozdział 7. Przepisy przejściowe i końcowe art. 83 – 89

TYTUŁ USTAWY § 16. W tytule ustawy w oddzielnych wierszach zamieszcza się: oznaczenie rodzaju aktu; datę ustawy; ogólne określenie przedmiotu ustawy. § 17. Datę ustawy poprzedza się zwrotem „ z dnia”, a następnie zamieszcza się wskazanie dnia zapisanego cyframi arabskimi, nazwę miesiąca określoną słownie oraz wskazanie roku zapisanego cyframi arabskimi ze znakiem „r.”, jako skrótem „rok”. § 18. ust. 1 Przedmiot ustawy określa się możliwe najzwięźlej, jednakże w sposób adekwatnie informujący o jej treści. Ust. 2 Określając przedmiot ustawy, nie przytacza się tytułów innych ustaw, z wyjątkiem ustawy zmieniającej i ustawy wprowadzającej inna ustawę, w których podaje się odpowiednio tylko przedmiot ustawy zmienianej albo ustawy wprowadzanej.

Przepisy wprowadzające Kodeks karny.
TYTUŁ USTAWY C.D. Obecnie niedopuszczalne: - uchwalanie ustaw o zbliżonych tytułach - zawierających przymiotniki przy wyrazie ustawa, np. ustawa wodna, ustawa emerytalna, ustawa karna skarbowa (dopuszczały ZTP II RP) z jednym wyjątkiem ustawa budżetowa. Przykład prawidłowy: USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny. Przykład nieprawidłowości: -ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (podobne tytuły ustaw uchwalonych w tym samym dniu)

PRZEPISY MERYTORYCZNE
§ 20. ust. 1. W przepisach merytorycznych można wydzielić przepisy ogólne i przepisy szczegółowe. Ust. 2. Wydzielone przepisy ogólne oznacza się nazwą „Przepisy ogólne”; można je systematyzować w grupy tematyczne i oznaczać nazwami charakteryzującymi treść każdej z grup. Podział na przepisy ogólne i szczegółowe ma charakter fakultatywny, nie ma jednak charakteru uznaniowego, por. § 23. ust. 1. W przepisach szczegółowych nie reguluje się tych spraw, które zostały wyczerpująco unormowane w przepisach ogólnych. Ust. 2 Jeżeli określone elementy uściślające treść kilku przepisów szczegółowych powtarzają się w tych przepisach, wydziela się je w jeden wspólny przepis i zamieszcza się w przepisach ogólnych albo w bezpośrednim sąsiedztwie tych przepisów szczegółowych, w których te elementy występują. Ust. 3. Jeżeli od któregoś z elementów przepisu szczegółowego przewiduje się wyjątki lub któryś z elementów tego przepisu wymaga uściślenia, przepis formułujący wyjątki lub uściślenia zamieszcza się bezpośrednio po danym przepisie szczegółowym.

PRZEPISY MERYTORYCZNE C.D.
Cel: przejrzystość, zwięzłość, syntetyczność, brak powtórzeń, por. dyrektywa wykładni ab rubrica : przepis prawny należy interpretować z uwzględnieniem jego miejsca w systematyce aktu prawnego, w którym jest on zawarty, układ przepisów: „od ogółu do szczegółu”, im akt dłuższy i bardziej obszerny konieczny podział na przepisy ogólne i szczegółowe, przepisy ogólne maja zastosowanie nie tylko do całego aktu, ale także jego poszczególnych części (działów), przykład: kodeks cywilny. Systematyzacja przepisów ogólnych: grupowanie artykułów w „rozdział” (numerowanie cyfrą arabską) , grupowanie rozdziałów w „dział” (numerowany cyfrą rzymską), grupowanie działów w „tytuł” (numerowany cyfrą rzymską) – por. § ZTP Pierwsza Rzeczpospolita Brak podziału na przepisy ogólne i szczegółowe Druga Rzeczpospolita i PRL ZTP 1929, ZTP 1939 przewidywał podział przepisów na ogólne i szczegółowe, ponadto zasady ogólne, których brak obecnie Por. § 6 ZTP 1939: Sprawy wagi drugorzędnej należy ujmować w ten sposób, aby nie przesłaniały zagadnień natury zasadniczej. § 15 ZTP 1961: Zagadnienia natury zasadniczej należy w projekcie aktu ustawodawczego wysuwać na czoło bez przesłaniania ich sprawami drugorzędnymi oraz z pominięciem zdań i zwrotów uzasadniających lub objaśniających treść przepisu. Trzecia Rzeczpospolita. W ZTP 1991 był odpowiednik obecnego § 20 ZTP 2002

§ 21. ust. 1. W przepisach ogólnych zamieszcza się: określenie zakresu spraw regulowanych ustawą i podmiotów, których ona dotyczy, lub spraw i podmiotów wyłączonych spod jej regulacji; 2) objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów. Ust. 2. W przepisach ogólnych zamieszcza się również inne, niż wskazane w ust. 1, postanowienia wspólne dla wszystkich albo dla większości przepisów merytorycznych zawartych w ustawie.

Zakres przedmiotowy „ustawa określa”
Art. 1. Ustawa określa: 1) zadania w zakresie pomocy społecznej; 2) rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania; 3) organizacje pomocy społecznej; 4) zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej.

ZAKRES PODMIOTOWY „USTAWĘ STOSUJE SIĘ”
Art Ustawę stosuje się do publicznych i niepublicznych szkół wyższych. 2. Ustawy nie stosuje się do szkół wyższych i wyższych seminariów duchownych prowadzonych przez kościoły i związki wyznaniowe, z wyjątkiem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, chyba że ustawa lub umowa między rządem a władzami kościołów lub związków wyznaniowych stanowi inaczej. (WYŁĄCZENIE BEZWARUNKOWE LUB WARUNKOWE)

Zasady wyrażone w powyższym par. stosuje się niezależnie od tego, czy dany akt zawiera przepisy ogólne: konieczność zawarcia klauzul kolizyjnych, które rozstrzygają zakres zastosowania danego aktu. Określenie przedmiotowego i podmiotowego zakresu spraw regulowanych w danej ustawie: pozytywne i negatywne. UWAGA! W przypadku braku norm kolizyjnych stosuje się: - ogólne normy kolizyjne wyrażone w aktach wyższego rzędu - szczegółowe normy kolizyjne wyrażone w innych ustawach - reguły kolizyjne typu: lex superior derogat legi inferiori, lex posterior derogat legi priori, lex specialis derogat legi generali oraz reguły stanowiące konsekwencje powyższych: lex posterior inferior non derogat legi superiori priori, lex posterior generalis non derogat legi anteriori speciali. Definicje i skróty: słowniczek generalnie w przepisach ogólnych, chyba, że określenie ma być używane tylko w obrębie określonych przepisów – to definicję formułuję się w sąsiedztwie tych przepisów.

PRZEPISY MERYTORYCZNE
§ 24. 1. Przepisy szczegółowe zamieszcza się w następującej kolejności: 1) przepisy prawa materialnego; 2) przepisy o organach (przepisy ustrojowe); 3) przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy proceduralne); 4) przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne). 2. Przepisy szczegółowe można systematyzować w grupy tematyczne i oznaczać je nazwami charakteryzującymi treść każdej z tych grup.

PRZYKŁAD Działy w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) zostały ułożone w następującej kolejności: Przepisy ogólne Zakaz praktyk ograniczających konkurencję Koncentracje przedsiębiorców Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Organizacja ochrony konkurencji i konsumentów Postępowanie przed Prezesem Urzędu Kary pieniężne Przepis karny Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe

ARGUMENTACJA NA RZECZ KOLEJNOŚCI
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 lipca 2007 r.: "dopiero po wyznaczeniu w oparciu o przepisy materialnoprawne granic danej sprawy wchodzi w rachubę wskazywanie, jaki organ administracji publicznej będzie kompetentny do wydawania w niej decyzji administracyjnych. (...) Racjonalny ustawodawca nie tworzy norm kompetencyjnych w oderwaniu (abstrahując) od istnienia i sensu uregulowań wytyczających najpierw istotę sprawy administracyjnej". Sąd ten podkreślił również, że przepisy kompetencyjne muszą być z kolei uzupełniane przez przepisy proceduralne, gdyż "z przepisu o wyłącznie kompetencyjnym charakterze nie można wywodzić istnienia podstawy materialnoprawnej do orzekania przez organ administracji publicznej" (II GSK 105/07, CBOSA) G. Wierczyński, Komentarz

PRZEPISY MATERIALNE § 25. 1. Przepis prawa materialnego powinien możliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachować (przepis podstawowy). 2. Przepis podstawowy może wyjątkowo wskazywać tylko zachowanie nakazywane albo zakazywane jego adresatowi, jeżeli: 1) adresat lub okoliczności tego nakazu albo zakazu są wskazane w sposób niewątpliwy w innej ustawie; 2) celowe jest, aby określenie adresata lub okoliczności zamieścić w przepisach ogólnych tej samej ustawy; 3) powszechność zakresu adresatów lub okoliczności jest oczywista.

PRZYKŁAD Dzięki określeniu w art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz ze zm.) zakresu podmiotów zobowiązanych do udzielania informacji publicznych, nie trzeba ich określać w przepisach szczegółowych tej ustawy. Art. 4. 1. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: 1) organy władzy publicznej, 2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych, 3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, 4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, 5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

PRZYKŁAD Pominięcie określenia adresatów może też nastąpić, gdy powszechność zakresu adresatów jest oczywista. Ta przesłanka ma charakter w dużej mierze ocenny, należy więc korzystać z tej możliwości w sposób bardzo ostrożny. Z uzasadnionymi przypadkami możemy mieć do czynienia na przykład w sytuacji, gdy wyjątkowo jakiś zakaz określonego zachowania się został wyrażony wprost w postaci normy sankcjonowanej (np. przy użyciu zwrotu "jest zakazane", "zakazuje się"), a nie pośrednio za pośrednictwem normy sankcjonującej, a jednocześnie jest oczywiste, że gdyby zakaz ten zostałby wyrażony za pomocą normy sankcjonującej, rozpoczynałby się on od określenia "kto". Przykład: Art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 1 maja 2004 r.: 3. Posługiwanie się w obrocie prawnym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyłącznie obcojęzycznymi określeniami, z wyjątkiem nazw własnych, jest zakazane.

PRZEPISY USTROJOWE § 26. W przepisach ustrojowych zamieszcza się przepisy o utworzeniu organów albo instytucji, ich zadaniach i kompetencjach, ich organizacji, sposobie ich obsadzania oraz o tym, jakim podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują nad nimi nadzór.

PRZEPISY USTROJOWE Zgodnie z tym przepisem w przepisach ustrojowych należy wyrazić normę dotyczącą utworzenia danego organu lub instytucji oraz określić: - jego (jej) zadania, - jego (jej) kompetencje, - jego (jej) organizację, - jego (jej) sposób obsadzania, - jakim podmiotom dany organ (instytucja) podlega albo jakie podmioty sprawują nad nim (nią) nadzór. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.) Art. 66. 1. Zakład jest państwową jednostką organizacyjną i posiada osobowość prawną. Siedzibą Zakładu jest miasto stołeczne Warszawa.

PRZEPISY PROCEDURALNE
§ 27. W przepisach proceduralnych określa się sposób postępowania przed organami albo instytucjami, strony i innych uczestników postępowania, ich prawa i obowiązki w postępowaniu oraz rodzaje rozstrzygnięć, które zapadają w postępowaniu, i tryb ich wzruszania.

PRZEPISY PROCEDURALNE
W przepisach proceduralnych, określa się: - sposób postępowania przed organami albo instytucjami, - strony i innych uczestników postępowania wraz z ich prawami i obowiązkami w postępowaniu, - rodzaje rozstrzygnięć, które zapadają w postępowaniu oraz tryb wzruszania tych rozstrzygnięć. 3. W przepisach regulujących sposób postępowania reguluje się cały przebieg postępowania, a więc w szczególności takie sprawy, jak: - przesłanki i tryb wszczęcia postępowania, - przesłanki i tryb dokonywania czynności procesowych, - etapy i tryby postępowania, - przesłanki i tryb umorzenia postępowania.

PRZYKŁAD Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.): Art. 48. 1. Prezes Urzędu może wszcząć z urzędu, w drodze postanowienia, postępowanie wyjaśniające, jeżeli okoliczności wskazują na możliwość naruszenia przepisów ustawy, w sprawach dotyczących określonej gałęzi gospodarki, w sprawach dotyczących ochrony interesów konsumentów oraz w innych przypadkach, gdy ustawa tak stanowi.

PRZEPISY KARNE § 28. Przepisy karne zamieszcza się tylko w przypadku, gdy naruszenie przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako naruszenie przepisówKodeksu karnego, Kodeksu karnego skarbowego lub Kodeksu wykroczeń, a czyn wymagający zagrożenia karą jest związany tylko z treścią tej ustawy.

PRZYKŁAD Przepisy karne zawarte w ustawach szczególnych należy umieszczać po wszystkich innych przepisach merytorycznych danej ustawy. Jeśli artykuły w danej ustawie są systematyzowane w jednostki wyższego rzędu, przepisy karne należy zgrupować w jednej jednostce i oznaczyć je tytułem adekwatnym do ich treści. Przykład: Dział XII ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696 ze zm.): Dział XII Przepisy karne

SYSTEMATYZACJA PRZEPISÓW
§ 54. Podstawową jednostką redakcyjną jest artykuł. § Każdą samodzielną myśl ujmuje się w odrębny artykuł. 2. Artykuł powinien być w miarę możliwości jednozdaniowy. 3. Jeżeli samodzielną myśl wyraża zespół zdań, dokonuje się podziału artykułu na ustępy. W ustawie określanej jako „kodeks” ustępy oznacza się paragrafami (§) 4. Podział artykułu na ustępy wprowadza się także w przypadku, gdy między zdaniami wyrażającymi samodzielne myśli występują powiązania treściowe, ale treść żadnego z nich nie jest na tyle istotna, aby wydzielić ją w odrębny artykuł § W obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: wprowadzenie do wyliczenia oraz punkty. Wyliczenie może kończyć się częścią wspólną, odnoszącą się do wszystkich punktów. 2. W obrębie punktów można dokonać dalszego wyliczenia, wprowadzając litery. 3. W obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając tiret.

przykład Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne, tj. (Dz.U. Nr 193, poz. 1287) Art. 6a 1. Służbę Geodezyjną i Kartograficzną stanowią: 1) organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego: a) Główny Geodeta Kraju, b) wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie; 2) organy administracji geodezyjnej i kartograficznej: a) marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego, b) starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego.

przykład Art. 23 1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
1) wydatków na: a) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, b) nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części, c) ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych - wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia; 2) (uchylony) 3) (uchylony) 4) odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania; 5) strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1; 6) strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności; 7) odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak: a) podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy, b) odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu; 8) wydatków na: a) spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), z tym że kosztem uzyskania przychodów są wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej, jeżeli: - pożyczkobiorca (kredytobiorca) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu) zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanej pożyczki (kredytu) - w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu), - pożyczkodawca (kredytodawca) otrzymuje środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wysokości niższej od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) - w wysokości różnicy pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (kredytu) a kwotą zwróconego kapitału,

SYSTEMATYZACJA PRZEPISÓW C.D.
Cel: łatwość w cytowaniu (podobnie podział na jednostki teksty w dziełach naukowych, technicznych, religijnych), wyodrębnianie fragmentów znane już od czasów starożytnych (wersety w tekstach religijnych, podział tekstu Kodyfikacji Justyniana Wielkiego oraz źródeł prawa kanonicznego (np. Dekret Gracjana). Pierwsza Rzeczpospolita. Podział na konstytucje koronne i litewskie, brak wewnętrznej numeracji porządkowej w tekstach drukowanych b.– c. Druga Rzeczpospolita – PRL W ZTP 1929, ZTP 1939, ZTP 1961 przewidywany podział na artykuły jednak bez wskazania, że jest to podstawowa jednostka redakcyjna ustawy. Trzecia Rzeczpospolita ZTP 1991 identyczny jak obecny ZTP Kolejność jednostek, służących wyliczaniu: punkt, litera, tiret (z j. franc. – drukarski znak graficzny w kształcie krótkiej poziomej kreski)

ŚRODKI TECHNIKI PRAWODAWCZEJ
§ Jeżeli norma ma być adresowana do każdej osoby fizycznej, adresata tej normy wskazuje się wyrazem „kto”. 2. Jeżeli zakres adresatów normy ma być węższy niż wskazany w ust. 1, wyznacza się do przez użycie odpowiedniego określenia rodzajowego. 3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, określenia adresata normy nie poprzedza się wyrazem „każdy”. 4. Jeżeli norma ma być adresowana do podmiotów innych niż osoby fizyczne, adresata tej normy można wskazać nazwą rodzajową albo własną.

przykład Ustawa z dnia 28 września 1991 roku, (Dz.U Nr 12, poz. 59) Art. 46a. Pracownikom Służby Leśnej, w tym również strażnikom leśnym, używającym własnych pojazdów, do celów służbowych, w jazdach lokalnych, może być przyznane prawo do zwrotu kosztów związanych z używaniem tych pojazdów - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego lub do wysokości nieprzekraczającej stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika. Ustawa z dnia 4 marca 2010 roku o infrastrukturze informacji przestrzennej, (Dz.U. Nr 76, poz. 489) Art. 7. Organy administracji prowadzące rejestry publiczne, które zawierają zbiory związane z wymienionymi w załączniku do ustawy tematami, wprowadzają, w zakresie swojej właściwości, rozwiązania techniczne zapewniające interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych oraz harmonizację tych zbiorów.

SRODKI TECHNIKI PRAWODAWCZEJ
§ W ustawie lub innym akcie normatywnym formułuje się definicję danego określenia, jeżeli: dane określenie jest wieloznaczne; 2) dane określenie jest nieostre, a jest pożądane ograniczenie jego nieostrości, 3) znaczenie danego określenia nie jest powszechnie zrozumiałe; 4) ze względu na dziedzinę regulowanych spraw istnieje potrzeba ustalenia nowego znaczenia danego określenia. 2. Jeżeli określenie wieloznaczne występuje tylko w jednym przepisie prawnym, jego definicję formułuje się tylko w przypadku, gdy wieloznaczności nie eliminuje zamieszczenie go w odpowiednim kontekście językowym. § Dla oznaczenia określenia złożonego, składającego się z więcej niż jednego wyrazu, który wielokrotnie się powtarza w tekście aktu normatywnego, można wprowadzić jego skrót. § Jeżeli zachodzi potrzeba zapewnienia elastyczności tekstu normatywnego, można posłużyć się określeniami nieostrymi, klauzulami generalnymi albo wyznaczyć nieprzekraczalne dolne lub górne granice swobody rozstrzygnięcia.

przykład Ustawa z dnia 4 marca 2010 roku o infrastrukturze informacji przestrzennej, (Dz.U. Nr 76, poz. 489) Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) danych przestrzennych - rozumie się przez to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru geograficznego; 2) infrastrukturze informacji przestrzennej - rozumie się przez to opisane metadanymi zbiory danych przestrzennych oraz dotyczące ich usługi, środki techniczne, procesy i procedury, które są stosowane i udostępniane przez współtworzące infrastrukturę informacji przestrzennej organy wiodące, inne organy administracji oraz osoby trzecie; 3) interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych - rozumie się przez to możliwość łączenia zbiorów danych przestrzennych oraz współdziałania usług danych przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji manualnej, w taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana zbiorów i usług danych przestrzennych została zwiększona; 4) metadanych infrastruktury informacji przestrzennej - rozumie się przez to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług; 5) obiekcie przestrzennym - rozumie się przez to abstrakcyjną reprezentację przedmiotu, zjawiska fizycznego lub zdarzenia związanego z określonym miejscem lub obszarem geograficznym;

PRZEPISY ODSYŁAJĄCE § 156. Jeżeli zachodzi potrzeba osiągnięcia skrótowości tekstu lub zapewnienia spójności regulowanych instytucji prawnych, w akcie normatywnym można posłużyć się odesłaniami. 2. Jeżeli odesłanie stosuje się tylko ze względu na potrzebę osiągnięcia skrótowości tekstu, w przepisie odsyłającym jednoznacznie wskazuje się przepis lub przepisy prawne, do których się odsyła. 3. Jeżeli odesłanie służy przede wszystkim zapewnieniu spójności regulowanych w tym akcie instytucji prawnych, w przepisie odsyłającym wskazuje się zakres spraw, dla których następuje odesłanie, oraz jednoznacznie wskazuje się przepis lub przepisy prawne, do których się odsyła. 4. Jeżeli daną instytucję prawną reguluje się całościowo, a wyczerpujące wymienienie przepisów prawnych, do których się odsyła, nie jest możliwe, można wyjątkowo odesłać do przepisów określonych przedmiotowo, o ile przepisy te dadzą się w sposób niewątpliwy wydzielić spośród innych; przepis odsyłający formułuje się w postaci: "Do (określenie instytucji) stosuje się odpowiednio przepisy o (przedmiotowe określenie przepisów).„ § 157. Nie odsyła się do przepisów, które już zawierają odesłania.

RODZAJE ODESŁAŃ ODESŁANIA DYNAMICZNE: ODESŁANIA STATYCZNE:
§ 159. Odesłania, o których mowa w § , są odesłaniami do obowiązujących przepisów prawnych w brzmieniu, jakie będą one miały każdorazowo w czasie obowiązywania przepisu odsyłającego (odesłanie dynamiczne). ODESŁANIA STATYCZNE: § 160. Jeżeli wyjątkowo przepis prawny ma odsyłać do innych przepisów jedynie w ich określonej wersji (odesłanie statyczne), zaznacza się to w przepisie odsyłającym przez nadanie mu brzmienia: "Do stosuje się przepisy art. ... ustawy (tytuł ustawy)" oraz dodanie w nawiasie "w brzmieniu z dnia ....", podając poza datą wejścia w życie przepisów, do których się odsyła, także oznaczenie dziennika urzędowego, w którym zostały ogłoszone te przepisy.

RODZAJE ODESŁAŃ odesłania zewnętrzne (do przepisów innego aktu prawnego), odesłania wewnętrzne (do przepisów tego samego aktu prawnego)

RODZAJE ODESŁAŃ Odsyłające:
Wewnątrzsystemowo – stosowane dla zmniejszenia objętości aktu. By uniknąć powtarzania zamieszcza się przepis odsyłający do innego aktu. Wprost – stosowane bez modyfikacji. Odpowiednio – niektóre stosowane są wprost, a inne z modyfikacjami lub nie są stosowane w ogóle. Zewnątrzsystemowo – mają za zadanie zapewnić organowi luz decyzyjny. Wynika to z niemożliwości określenia różnych szczególnych aspektów poszczególnych spraw. Odwołują się tu do: Aktów nieformalnych – np. kodeks etyki lekarskiej. Wartości – np. dobre obyczaje, zasady współżycia społecznego. Pojęć nieostrych Blankietowe – odsyłają do przepisów, które mają zostać wydane.

ORZECZNICTWO TK "Ze składających się na zasadę państwa prawnego reguł prawidłowej legislacji nie wynika (...) nakaz wyrażania wszystkich norm "wprost", co (...) oznaczałoby konieczność formułowania każdej obowiązującej normy w jednej jednostce redakcyjnej aktu prawnego. Realizacja takiego postulatu jest technicznie niemożliwa, prowadziłaby do niezwykłej kazuistyki i nadmiernego rozbudowywania aktów prawnych" (por. wyrok TK z dnia 11 stycznia 2000 r., K 7/99, OTK 2000, nr 1, poz. 2). "Zarzut złej legislacji byłby uzasadniony w przypadku braku podstaw dla sięgnięcia do techniki odesłania, w przypadku wielokrotnego odesłania, zwłaszcza w obrębie kilku aktów prawnych, które utrudniałoby w znacznym stopniu skonstruowanie normy prawnej, w szczególności takiej normy, której adresatem jest ogół obywateli czy nieokreślona ich grupa" (por. wyrok TK z dnia 11 stycznia 2000 r., K 7/99, OTK 2000, nr 1, poz. 2)

PRZYKŁAD PRZEPISU ODSYŁAJĄCEGO
Art. 262 Kodeksu pracy § 1. Spory o roszczenia ze stosunku pracy rozstrzygają: 1) sądy pracy - stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów rejonowych oraz 2) sądy pracy i ubezpieczeń społecznych - stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów wojewódzkich, zwane sądami pracy. § 2. Nie podlegają właściwości sądów pracy spory dotyczące: 1) ustanawiania nowych warunków pracy i płacy, 2) stosowania norm pracy, 3) pomieszczeń w hotelach pracowniczych. § 3. Zasady tworzenia sądów pracy, organizację i tryb postępowania przed tymi sądami regulują odrębne przepisy. (wewnątrzsystemowo)

PRZYKŁAD PRZEPISU ODSYŁAJĄCEGO
Art. 65 §1 Kodeksu cywilnego Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. (zewnątrzystemowo)

EWOLUCJA ODESŁAŃ I RP: II RP/PRL: III RP:
- odesłania stosowane licznie, ale w sposób niesystematyczny, np. tytuł konstytucji, do której odsyłano niedokładny; odesłania ogólnikowe (np. do konstytucji króla Stefana, króla Aleksandra itp.) II RP/PRL: -(1939/1961) regulowano szczegółowo odesłania „zewnętrzne” i „wewnętrzne” III RP: -(1991/2002) uregulowano szczegółowo odesłania „zewnętrzne”, natomiast nie „wewnętrzne”

PRZEPISY UPOWAŻNIAJĄCE
§ 63. W przepisach upoważniających do wydania rozporządzenia wskazuje się: 1) organ właściwy do wydania rozporządzenia; 2) rodzaj aktu; 3) zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu; 4) wytyczne dotyczące treści rozporządzenia. § 65. Zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu określa się w sposób precyzyjny. Określenie tych spraw nie może być ogólnikowe, w szczególności przez posłużenie się zwrotem: " określi szczegółowe zasady .....".

RODZAJE UPOWAŻNIEŃ § Przepisowi upoważniającemu do wydania rozporządzenia nadaje się brzmienie: 1) jeśli przepis ma upoważniać do wydania rozporządzenia, a zarazem wyznaczać upoważnianemu organowi obowiązek jego wydania: „..... (nazwa organu) określi, w drodze rozporządzenia, .....” (upoważnienie obligatoryjne); 2) jeśli przepis ma upoważniać do wydania rozporządzenia, a zarazem zapewniać swobodę korzystania z tego upoważnienia: „..... (nazwa organu) może określić w drodze rozporządzenia, .....” (upoważnienie fakultatywne).

UPOWAŻNIENIE POD WARUNKIEM
§ 69. Wydanie rozporządzenia można uzależnić od zaistnienia określonego warunku, wskazując ten warunek w przepisie upoważniającym zwrotem: „W razie wystąpienia (określenie warunku), (nazwa organu) określi, w drodze rozporządzenia, .....” albo „Jeśli nastąpi (określenie warunku), (nazwa organu) może określić, w drodze rozporządzenia, .....”.

PRZEPISY UPOWAŻNIAJĄCE C.D.
Pierwsza Rzeczpospolita Stosowane przepisy upoważniające, jednak nie określały szczegółowo materii objętej aktem wykonawczym („listy”, „przywileje” wydawane przez króla jako akty wykonawcze) „iako list osobny od Nas za uchwałą Seymu tego napisany, szerzey w sobie obmawia i napisan iest” b.-c. Druga Rzeczpospolita – PRL ZTP 1929: upoważnienie wykonawcze (klauzula wykonawcza) ZTP 1939: przepisy bardzo ogólne (opisowe) ZTP 1961: problem potraktowany skrótowo d.Trzecia Rzeczpospolita ZTP 1991: przepis był ogólniejszy w stosunku do obecnego ZTP 2002

PRZEPIS UPOWAŻNIAJĄCY - PRZYKŁAD
Art. 359. Kodeksu cywilnego § 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. § 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe. § 21. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). § 22. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. § 23. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy. § 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość odsetek ustawowych, kierując się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.

PRZYKŁAD ROZPORZĄDZENIA

JEDNOSTKI TEKSTU ROZPORZĄDZENIA
§ Podstawowa jednostka redakcyjna i systematyzacyjna rozporządzenia jest paragraf. 2. Paragrafy można dzielić na ustępy, ustępy na punkty, punkty na litery, a litery na tiret.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. nr 106/2000 poz. 1126, nr 109/2000 poz. 1157, nr 120/2000 poz. 1268, nr 5/2001 poz. 42, nr 100/2001 poz. 1085, nr 110/2001 poz. 1190, nr 115/2001 poz. 1229, nr 129/2001 poz i nr 154/2001, poz oraz nr 74/2002 poz. 676, nr 156/2006 poz. 1118, a także nr 170/2006 poz. 1217, nr 88/2007 poz. 587, nr 99/2007 poz. 665, nr 127/2007 poz. 880, nr 191/2007 poz i nr 247/2007 poz. 1844, nr 145/2008 poz. 914, nr 199/2008 poz. 1227, nr 206/2008 poz. 1287, nr 210/2008 poz i nr 227/2008 poz oraz nr 18/2009 poz. 97 i nr 31/2009 poz. 206 zarządza się, co następuje: DZIAŁ 1 Przepisy ogólne § 1. Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. § 1a. Do budynków, wobec których przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego lub został złożony wniosek o wydanie takich decyzji, stosuje się przepisy dotychczasowe.

PRZEPISY ZMIENIAJĄCE § 82. Zmiana (nowelizacja) ustawy polega na uchyleniu niektórych jej przepisów, zastąpieniu niektórych jej przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu albo na dodaniu do niej nowych przepisów. § 83. Przepisy ustawy zmienia się: 1) odrębną ustawą zmieniającą; 2) przepisem zmieniającym zamieszczonym w innej ustawie. § 84. Jeżeli zmiany wprowadzane w ustawie miałyby być liczne albo miałyby naruszać konstrukcję lub spójność ustawy albo gdy ustawa była już poprzednio wielokrotnie nowelizowana, opracowuje się projekt nowej ustawy.

PRZEPISY ZMIENIAJĄCE „ Przepis, który zmienia (nowelizuje) inny przepis /…/ zawiera w swej treści dwa elementy (dwie normy). Pierwszy to uchylenie (usunięcie z porządku prawnego) dotychczasowej regulacji (dotychczasowego brzmienia, dotychczasowej treści), a drugi to wprowadzenie nowej regulacji (dotychczasowego brzmienia, dotychczasowej treści)” - postanowienie TK z , K 4/99. „[…] to nie przepis nowelizujący /…/ podlega stosowaniu rozumianemu jako wynik subsumcji, lecz przepis nim zmieniony /…/ w trybie skargi konstytucyjnej przedmiotem kontroli nie może być przepis nowelizujący /…/ a wynikająca z jego treści zmiana prawa winna być badana poprzez kontrolę konstytucyjności ustawy znowelizowanej” (wyrok TK z , SK 20/04). Przepisy zmieniające mają charakter niesamodzielny, nie służą bezpośrednio do wyrażania norm prawnych – mają jednak charakter normatywny (por. orzeczenie TK z , U 15/88). A. I RP: Najczęściej nowelizowanie nazywano deklarowaniem, dokładem, poprawianiem: pozostawiając w mocy dany akt (obowiązywało stare prawo) dokonywano jego poprawy. c. d. Druga Rzeczpospolita – PRL – Trzecia Rzeczpospolita Ówczesne ZTP nie przewidywały §82 (także w zasadzie § 83), w pewnym stopniu § 84

USTAWA ZMIENIAJĄCA -PRZYKŁAD
z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi1) (Dz. U. z dnia 19 listopada 2012 r.)

PRZEPIS ZMIENIAJĄCY-PRZYKŁAD
USTAWA z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta Art. 36. W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968) w art. 8a w § 2 wyrazy "zarządem gminy" zastępuje się wyrazami "wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta)".

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE § 30. 1. W przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych. 2. W przepisach przejściowych rozstrzyga się w szczególności: 1) sposób zakończenia postępowań będących w toku (wszczętych w czasie obowiązywania dotychczasowych przepisów i niezakończonych ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność dokonanych czynności procesowych oraz organy właściwe do zakończenia postępowania i terminy przekazania im spraw; 2) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione przez nowe przepisy; 3) czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów oraz czy skuteczne są czynności dokonane w czasie obowiązywania tych przepisów; sprawy te reguluje się tylko w przypadku, gdy nie chce się zachować powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji albo chce się je zmienić albo też gdy chce się uznać dokonane czynności za bezskuteczne; 4) czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków oraz do czynności, o których mowa w pkt 3; 5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE C.D.
Cel prawa intertemporalnego: stabilność prawa, zasada zaufania obywateli do państwa, ochrona praw słusznie nabytych, ochrona interesów „będących w toku”, lex retro non agit, pewność prawa. Pierwsza Rzeczpospolita Rzadko, ale stosowano przepisy przejściowe. c. d. Druga Rzeczpospolita – PRL – Trzecia Rzeczpospolita We wszystkich ZTP przewidywano formułowanie przepisów przejściowych.

PRZYKŁAD PRZEPISÓW PRZEJŚCIOWYCH
art Konstytucji RP: W okresie 4 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji w sprawach o wykroczenia orzekają kolegia do spraw wykroczeń przy sądach rejonowych przy czym o karze aresztu orzeka sąd.

PROBLEMY INTERTEMPORALNE
§ 32. 1. Jeżeli uchyla się ustawę, na podstawie której wydano akt wykonawczy, albo uchyla się przepis ustawy upoważniający do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą odpowiednio z dniem wejścia w życie ustawy uchylającej albo z dniem wejścia w życie przepisu uchylającego upoważnienie do wydania tego aktu. 2. Jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. 3. Jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą; w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu.

Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 marca 2010 r. I OSK 774/09 Bezpodstawne jest twierdzenie, że § 32 ust. 3 załącznika do rozporządzenia w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" jest sprzeczny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.

STAN FAKTYCZNY M. W. i K. P. zwróciły się do Prezydenta Miasta Krosna o dokonanie zmian w ewidencji gruntów dotyczących wschodniej granicy działki nr (...), będącej ich współwłasnością na podstawie aktów notarialnych sporządzonych w 1945 r. i 1958 r. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Prezydent Miasta Krosna, decyzją z dnia (...) kwietnia 2008 r., odmówił wykazania w operacie ewidencji gruntów wnioskowanej zmiany. Stwierdził, że brak jest podstaw do zmiany na mapie ewidencyjnej dotychczasowego przebiegu granic przedmiotowej działki, a stan ewidencyjny działek nr (...) i (...) jest zgodny ze stanem prawnym. W odwołaniu od tej decyzji M. W. i K. P. domagały się ponownego rozpoznania sprawy i zbadania zasadności podjętego rozstrzygnięcia. Decyzją z dnia (...) lipca 2008 r. Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołał przepisy art. 20 ust. 1 i 2, art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027) oraz § 46 ust. 1 i 2 i § 47 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).

STAN FAKTYCZNY W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy podniósł, że w 1972 r. założona została ewidencja gruntów i budynków miasta Krosna na podstawie bezpośrednich pomiarów przeprowadzonych na gruncie. Następnie w 1999 r. wykonana została modernizacja ewidencji gruntów i budynków, zaś projekt operatu opisowo-kartograficznego modernizacji został zatwierdzony decyzją Prezydenta z dnia (...) lutego 1999 r. Poprzednicy prawni obecnych właścicieli przedmiotowych działek brali udział w prowadzonych wówczas czynnościach techniczno-administracyjnych i nie wnosili zastrzeżeń. Zatem stan ewidencyjny zaistniały w konsekwencji tych zdarzeń prawnych jest obowiązujący.

STAN FAKTYCZNY Skargę na decyzję ostateczną złożyły M. W. i K. P., zarzucając jej błędy formalne. Stwierdziły, że skoro przepisy nakładają na organ obowiązek utrzymania ewidencji gruntów i budynków w stanie aktualności, to powinien on doprowadzić mapy ewidencyjne miasta Krosna do zgodności z aktem notarialnym nr (...) i mapą z dnia (...) maja 1958 r.

WYROK WSA Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie uznał, że zasługuje ona na uwzględnienie, chociaż z innych względów niż w niej podniesione. Sąd I instancji wskazał, że organy geodezyjne wydały w sprawie decyzje powołując się na rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Rozporządzenie to wydane zostało na podstawie delegacji ustawowej z art. 26 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Tymczasem ustawą z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 21, poz. 125) przepis art. 26 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne został z dniem 24 lutego 2007 r. zmieniony przez art. 6 pkt 3. Nowelizacja polegała na zmianie organu właściwego do wydania rozporządzenia wykonawczego w sprawie ewidencji gruntów i budynków. W pierwotnym brzmieniu był to minister właściwy do spraw architektury i budownictwa, obecnie zaś jest to minister właściwy do spraw administracji publicznej. Równocześnie ustawa zmieniająca nie przewidziała generalnej reguły przejściowej dla tych przepisów wykonawczych. Sąd I instancji uznał, że doszło do zmiany organu, a nie jego nazwy, a co za tym idzie - do utraty mocy obowiązującej dotychczasowego rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Zmiana bowiem przepisu upoważniającego do wydania przepisów wykonawczych do ustawy prowadzi do uchylenia przepisów wykonawczych z chwilą wejścia w życie zmiany przepisów upoważniających.

WYROK WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie podniósł wprawdzie, że § 32 ust. 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz. U. Nr 100, poz. 908) stanowi, że zmiana przepisu upoważniającego polegająca na zmianie organu właściwego do wydania przepisów wykonawczych nie prowadzi do uchylenia takich przepisów wydanych przez inny organ, jednak w jego ocenie regulacja ta pozostaje w sprzeczności z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Rozporządzenia bowiem są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Oznacza to, że upoważnienie ma być zawarte w ustawie i w celu jej wykonania, a także ma mieć charakter szczegółowy pod względem podmiotowym (ma określać organ właściwy do jego wydania), przedmiotowym (ma określać zakres przekazany do uregulowania) oraz treściowym (ma określać wytyczne dotyczące treści aktu). Artykuł 92 ust. 1 Konstytucji nie tylko określa warunki, jakim powinno odpowiadać upoważnienie ustawowe, ale równocześnie pozwala ustalić przesłanki legalności aktu wykonawczego. Aby zatem rozporządzenie obowiązywało, musi być wydane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie i w celu wykonania szczegółowego upoważnienia ustawowego, przez organy wyraźnie określone w upoważnieniu ustawowym oraz regulować sprawy wyłącznie z zakresu spraw przekazanych w upoważnieniu do uregulowania i zgodnie z wytycznymi ustawowymi z upoważnienia. Jeżeli rozporządzenie nie spełnia któregokolwiek z tych wymogów, to jest aktem sprzecznym z Konstytucją i nie może być uznane za akt obowiązujący. W ocenie Sądu I instancji zmiana organu upoważnionego do wydania danego aktu wykonawczego jest taką zmianą treści przepisu upoważniającego, która powoduje utratę mocy przez akt wykonawczy.

SKARGA KASACYJNA W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor (Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowalnego) podniósł, że błędny jest pogląd Sądu I instancji, że przepisy rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków utraciły moc w kontekście przepisu art. 17 ustawy z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw. Przepis ten swym zakresem nie obejmuje bowiem przepisów, które zmieniały właściwość organów do wydania aktów wykonawczych.

WYROK NSA Rozważań Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na temat utraty mocy obowiązującej rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, a także konstytucyjności § 32 ust. 3 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, poz. 908) nie sposób zaakceptować. Stosownie do treści wskazanego przepisu § 32 ust. 3, jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą; w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu.

WYROK NSA Rozporządzenie w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" wydane zostało stosownie do upoważnienia ustawowego zawartego w art. 14 ust. 4 pkt 1 i ust. 5 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199). W myśl pierwszego z tych przepisów Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej ustala, w drodze rozporządzenia, zasady techniki prawodawczej. Z kolei drugi stanowi, że Prezes Rady Ministrów wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 1, określi w szczególności elementy metodyki przygotowania i sposób redagowania projektów ustaw i rozporządzeń oraz innych normatywnych aktów prawnych, a także warunki, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia projektów normatywnych aktów prawnych, jak również reguły przeprowadzania zmian w systemie prawa. Stosowanie zasad techniki prawodawczej powinno zapewnić w szczególności spójność i kompletność systemu prawa oraz przejrzystość tekstów normatywnych aktów prawnych, z uwzględnieniem dorobku nauki i doświadczeń praktyki.

WYROK NSA W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie ma żadnych podstaw, by uznać to upoważnienie ustawowe i akt wydany na jego podstawie za niespełniające warunków, jakie Sąd I instancji określił w motywach zaskarżonego wyroku, koniecznych, by uznać rozporządzenie za konstytucyjne. Bezpodstawne jest zatem twierdzenie, że § 32 ust. 3 załącznika do rozporządzenia w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" jest sprzeczny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

WYROK NSA Wprawdzie nie ma wątpliwości, że jeżeli zmieniono treść przepisu upoważniającego do wydania danego aktu w taki sposób, że zmieniono rodzaj aktu, do wydania którego jakiś podmiot uzyskał wcześniej upoważnienie, zmieniono zakres spraw, które przekazano do uregulowania, lub zmieniono wytyczne dotyczące treści aktu wykonawczego, to taki akt wykonawczy przestaje obowiązywać (wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 listopada 2007, I FSK 792/07, oraz z dnia 29 września 2009, II OSK 445/09). Zresztą sytuacje takie zostały również uregulowane w załączniku do rozporządzenia w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" - w § 32 ust. 1 i 2. W rozpatrywanej sprawie do sytuacji opisywanej w tych przepisach nie doszło. Przepis art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., Nr 21, poz. 125) zmienił bowiem jedynie organ upoważniony do wydania rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, a sam rodzaj aktu wykonawczego, zakres spraw nim objętych i wytyczne dotyczące jego treści - pozostały bez zmian. W takiej sytuacji, w myśl § 32 ust. 3 załącznika do rozporządzenia w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (spełniającego w ocenie Sądu wymagania konstytucyjne), akt wykonawczy obowiązuje. Organ mógł zatem zastosować w sprawie przepisy § 44, 46 i 47 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE
§ 35. 1. W przepisach dostosowujących reguluje się w szczególności: 1) sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji tworzonych nową ustawą; 2) sposób przekształcenia organów lub instytucji utworzonych na podstawie dotychczasowej ustawy w organy lub instytucje tworzone przez nową ustawę; 3) sposób likwidacji organów lub instytucji znoszonych nową ustawą, zasady zagospodarowania ich mienia oraz uprawnienia i obowiązki ich dotychczasowych pracowników. 2. W przepisach dostosowujących można wyznaczyć termin dostosowania organów lub instytucji do nowej ustawy.

PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE C.D.
Dotyczą tylko problematyki warunków wejścia w życie przepisów ustrojowych. Pierwsza Rzeczpospolita Nie wyróżniano takich przepisów c. d. Druga Rzeczpospolita – PRL – Trzecia Rzeczpospolita Do ZTP 1961 (włącznie) przepisy dostosowujące zaliczano do przepisów przejściowych.

PRZYKŁAD PRZEPISÓW DOSTOSOWUJĄCYCH
Ustawa z dnia r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki Art. 50. Państwowe instytuty badawcze działające na podstawie ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych stają się państwowymi instytutami badawczymi w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych.

PRZEPISY KOŃCOWE § 38. 1. Przepisy końcowe zamieszcza się w następującej kolejności: 1) przepisy uchylające; 2) przepisy o wejściu ustawy w życie; 3) w razie potrzeby - przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy. 2. W przepisach końcowych nie zamieszcza się przepisów innych, niż wymienione w ust. 1.

PRZEPISY KOŃCOWE Przepisy końcowe mają niesamodzielny charakter - dotyczą początku lub końca obowiązywania innych przepisów. Pełnią one zupełnie inną rolę niż pozostałe rodzaje przepisów. To decyduje o wyodrębnieniu ich w osobną grupę. Umieszcza się ją na końcu danego aktu prawnego, co ułatwia ich odnajdywanie. G. Wierczyński, Komentarz

PRZEPISY KOŃCOWE ZTP 1929: „rozciągłość terytorialna” (niepotrzebny po unifikacji prawa w II RP) i „generalny wykonawca aktu” ZTP 1939: § 33. Jeżeli przepis uchylony ma być zastąpiony nowym we wszystkich przypadkach, w których prawo powołuje się na ten przepis uchylony, należy użyć zwrotu: "Ilekroć dotychczasowe akty ustawodawcze powołują się na przepisy .... bądź też do tych przepisów odsyłają, należy stosować odpowiednio przepisy .... (nowego aktu ustawodawczego)". ZTP z 1939 r. zawierały ponadto wzór przepisów końcowych. ZTP 1961: zrezygnowano z „generalnego wykonawcy” ZTP 1991 jak ZTP 2002

PRZEPISY UCHYLAJĄCE § 39. 1. W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które ustawa uchyla; nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu poprzedniej ustawy ani jej przepisów przez odmienne uregulowanie danej sprawy w nowej ustawie. 2. Jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny reguluje daną dziedzinę spraw, a wyczerpujące wymienienie przepisów ustaw dotychczas obowiązujących w danej dziedzinie napotyka znaczne trudności, można wyjątkowo w przepisie uchylającym posłużyć się zwrotem: "Tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą moc .....". 3. W przypadku innym, niż wskazany w ust. 2, przepisowi uchylającemu nie nadaje się ogólnikowej treści, a w szczególności nie używa się zwrotu: "Tracą moc dotychczasowe przepisy sprzeczne z niniejszą ustawą".

UCHYLENIE GENERALNE Przykład: Opracowując kodeks pracy, ustawodawca kodyfikował dziedzinę spraw, która wcześniej była uregulowana w sposób bardzo rozproszony. Dlatego też ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 142) - posłużyła się uchyleniem generalnym: Art. III. § 1. Z dniem wejścia w życie Kodeksu pracy tracą moc wszelkie przepisy dotyczące przedmiotów w tym kodeksie unormowanych, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. G. Wierczyński, Komentarz

PRZEPISY UCHYLAJĄCE § 40. 1. Przepisowi uchylającemu ustawę lub poszczególne jej przepisy nadaje się odpowiednio brzmienie: "Traci moc ustawa (tytuł ustawy)" albo "W ustawie (tytuł ustawy) uchyla się art. ...". 2. Jeżeli uchyla się kilka ustaw, uchylane ustawy wymienia się w jednej jednostce redakcyjnej ustawy uchylającej, zamieszczając je w punktach, w kolejności, w jakiej uchylane ustawy zostały uchwalone.

PRZEPISY UCHYLAJĄCE Przepisy różnych ustaw należy uchylać w różnych artykułach Jeżeli w jednej ustawie zmieniamy i uchylamy przepisy jednej ustawy, należy dokonać tego w jednym przepisie zmieniającym, zamieszczonym w osobnej jednostce systematyzacyjnej ustawy: „Zmiany w przepisach obowiązujących” NATOMIAST UCHYLAJĄC USTAWĘ UŻYWA SIĘ ZWROTU „TRACI MOC…” A KILKA USTAW: „TRACĄ MOC:” I W PUNKTACH WYMIENIĆ TE USTAWY.

UTRATA MOCY Należy unikać sytuacji pozostawienia w mocy pewnej liczby przepisów ustawy, która utraciła moc, Jeśli zaistnieje powyższa sytuacja, wówczas należy zastosować par. 41 ust. 2 ZTP: „2.Jeżeli wyjątkowo zachowuje się moc obowiązującą niektórych przepisów uchylanej ustawy, wyraża się to zwrotem: "Traci moc ustawa (tytuł ustawy), z wyjątkiem przepisów art. ... (wyczerpująco wymienia się przepisy, które pozostają w mocy)".

PRZEPISY UCHYLAJĄCE Zwroty "traci moc" i "uchyla się" wyrażają tą samą treść i można stosować je zamiennie. Jedynie ze względów stylistycznych i ze względu na dotychczasową tradycję w § 40 ZTP postanowiono, że w przepisie uchylającym cały akt używa się zwrotu "traci moc", a w przepisie uchylającym poszczególne przepisy innego aktu - "uchyla się". Przykład: Art. 1 ustawy z dnia 14 marca 2002 r. o uchyleniu ustawy o Radiofonicznym Ośrodku Nadawczym w Konstantynowie (Dz. U. z 2002 r. Nr 62, poz. 553): Art. 1. Uchyla się ustawę z dnia 14 grudnia 1994 r. o Radiofonicznym Ośrodku Nadawczym w Konstantynowie (Dz. U. z 1995 r. Nr 2, poz. 4). G. Wierczyński, Komentarz

PRZEPISY UCHYLONE A SKREŚLONE
Do uchylenia przepisów stosuje się formułę „uchyla się”. Nie należy więc używać określenia „skreśla się” z następujących przyczyn: -jest to formuła nieadekwatna do dokonywanej operacji Należy używać zawsze tych samych określeń, aby unikać nieporozumień

WEJŚCIE W ŻYCIE § 43. W ustawie zamieszcza się przepis określający termin jej wejścia w życie, chyba że termin ten określają odrębne przepisy ustawy wprowadzającej.

Wierczyński G. , Polemika, PiP 2007/2/ "Obowiązywanie" a "wejście w życie" - uwagi polemiczne. Teza 2 Ze względu na postulaty komunikatywności i jednolitości terminologicznej języka prawnego - prawodawca powinien traktować zwroty "wejście w życie aktu normatywnego", "uzyskanie mocy obowiązującej przez normy prawne zawarte w akcie normatywnym", "początek obowiązywania" i "początek nakazu stosowania" jako określenia oznaczające ten sam moment. W takim ujęciu wejście w życie przepisów prawnych oznacza nadanie mocy obowiązującej normom prawnym zawartym w tych przepisach, a to z kolei oznacza, że od momentu wejścia w życie wszyscy, których dotyczą normy prawne zawarte w danym akcie prawnym, mają obowiązek zachowywać się zgodnie z tymi normami. Jednocześnie, ze względu na zasadę jednolitości terminologicznej, prawodawca powinien stosować tylko jeden z tych zwrotów w tekstach aktów prawnych. Ponieważ "wejście w życie" jest zwrotem najwłaściwszym dla przepisów prawnych, on właśnie powinien być wyłącznie używany przez prawodawcę w omawianym tu znaczeniu.

WEJŚCIE W ŻYCIE § 45. 1. Przepisowi o wejściu w życie ustawy można nadać brzmienie: 1) "Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia"; 2) "Ustawa wchodzi w życie po upływie (dni, tygodni, miesięcy, lat) od dnia ogłoszenia"; 3) "Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia" albo "Ustawa wchodzi w życie dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia"; 4) "Ustawa wchodzi w życie z dniem ... (dzień oznaczony kalendarzowo)"; 5) "Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia".

WEJŚCIE W ŻYCIE § 46. 1. Wejścia w życie ustawy nie uzależnia się od wystąpienia zdarzenia przyszłego. „Chodzi tu o takie zdarzenie, które nastąpi w terminie nieznanym w czasie opracowywania projektu danego aktu normatywnego. Nie chodzi tu więc o takie zdarzenia przyszłe, jak ogłoszenie aktu, upływ pewnego okresu od tego ogłoszenia albo początek pewnego określonego kalendarzowo dnia. Te zdarzenia są po prostu terminami i nie tylko można, ale powinno się uzależniać od nich datę wejścia w życie aktów prawnych” G. Wierczyński, Komentarz

MOC WSTECZNA § 51. 1. Przepisowi nadającemu moc wsteczną ustawie lub jej części nadaje się brzmienie: "Ustawa wchodzi w życie z dniem i ma zastosowanie do zdarzeń (stanów rzeczy)....., które powstały przed dniem ....." albo "Ustawa wchodzi w życie z dniem i ma zastosowanie również do zdarzeń (stanów rzeczy) ....., które powstały przed dniem .....", albo też "Ustawa wchodzi w życie z dniem ....., z mocą od dnia .....". 2. Przepisy ustawy inne niż te, którym przepisy końcowe nadały wsteczną moc obowiązującą, a posiadające moc wsteczną wynikającą z ich treści i odnoszące się do zdarzeń lub stanów rzeczy, które powstały przed dniem wejścia w życie ustawy, redaguje się w sposób jednoznacznie wskazujący te zdarzenia lub stany rzeczy.

G. WIERCZYŃSKI, GLOSA Glosa do wyroku WSA z dnia 17 września 2010 r., II SA/Kr 734/10. Teza 1 Zakaz lex retro non agit ma charakter bezwzględny w stosunku do przepisów o wejściu w życie, względny zaś w stosunku do przepisów intertemporalnych. Niestety, mimo że wniosek taki znajduje swoje potwierdzenie w art. 88 ust. 1 Konstytucji, w polskiej praktyce redagowania przepisów końcowych stosuje się przepisy o wejściu w życie z mocą wsteczną. Praktyka ta znajduje swoje oparcie w powoływanym już art. 5 u.o.a.n. [ustawy z 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych] oraz w § 51 ust. 1 [rozporządzenia z 20 czerwca 2002 r.] zasad techniki prawodawczej, który nie tylko wprost dopuszcza możliwość stosowania takiego przepisu, ale również formułuje jego wzór.

POCZĄTEK OBOWIĄZYWANIA W I RP
Zazwyczaj zagadnienie wejścia w życie pomijane milczeniem Generalna zasada – uchwały sejmowe obowiązywały od ich ogłoszenia Wyjątki: „data tey konstytucyi”, „sześć niedziel po skończeniu seymu”, naydaley we dwie niedzieli po publikacyi konstytucyi tych Seymowych”, „od S. Michała roku teraźnieyszego” Rzadko stosowano retroakcję „czynienie sprawiedliwości iako z rzeczy przeszłych, tak y przyszłych”, „ta konstytucya ściąga się i na przeszłe rzeczy” Zasada nienaruszalności praw nabytych: „ w cale zachowawszy iednak każdego przy prawie iego, które tę konstytucyą uprzedziło”

ELEKTRONICZNY DZIENNIK USTAW
Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172, z późn. zm.), Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dziennik Ustaw) wydaje Prezes Rady Ministrów przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji. Od 1 stycznia 2012 r. Dziennik Ustaw wydawany jest w formie elektronicznej, z zachowaniem kolejności pozycji w danym roku kalendarzowym. W Dzienniku Ustaw ogłaszane są akty normatywne i inne akty prawne. Dniem ogłoszenia aktu jest dzień jego ogłoszenia w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego Dziennik Ustaw. Dzień ogłoszenia aktu w postaci elektronicznej umieszczony jest w obrębie nagłówka strony.

o postępowaniu egzekucyjnym w administracji1)
PRZYKŁAD USTAWA z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji1) Dz.U j.t.

INSTYTUCJE 2. RADA LEGISLACYJNA I RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI
3. APLIKACJA LEGISLACYJNA

literatura G. Wierczyński, Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2010 S. Wronkowska, M. Zieliński, Komentarz do zasad techniki prawodawczej, Warszawa 2004 I. Lewandowska-Malec, Sejm walny koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jego dorobek ustawodawczy ( ), Kraków 2009

Uzasadnij ocenę na podstawie wyroku
ZAGADNIENIE CHARAKTER NAZWY AKTU PRAWNEGO. Uzasadnij ocenę na podstawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 kwietnia 2006 r. I SA/Wa 1079/05

ROZWÓJ TECHNIKI USTAWODAWCZEJ

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "ROZWÓJ TECHNIKI USTAWODAWCZEJ"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

ROZWÓJ TECHNIKI USTAWODAWCZEJ

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "ROZWÓJ TECHNIKI USTAWODAWCZEJ"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres