Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013,

Prezentacja na temat: "Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013,"— Zapis prezentacji:

1 Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty www.nauczyciele.org.pl

2 Projekt systemowy „Strategiczny rozwój kadr systemu oświaty” Szkolenie „Czytam i rozumiem” Opracowała: Anna Kiełb

3 Cel ogólny szkolenia: Rozwijanie kompetencji nauczycieli w zakresie kształcenia u uczniów umiejętności czytania i rozumienia różnorodnych tekstów

4 Cele szczegółowe: Uczestnicy: przeanalizują zapisy w podstawie programowej i standardach egzaminacyjnych dotyczące czytania różnych tekstów poznają elementy procesu czytania poznają funkcje różnych rodzajów czytania przygotują ćwiczenia dla uczniów związane z różnymi formami czytania przygotują karty pracy odzwierciedlające trzy poziomy czytania tekstów zaproponują ćwiczenia dla uczniów czytania receptywnego, krytycznego i twórczego poznają i zastosują trzy etapy omawiania tekstów: przygotowanie do odbioru, ukierunkowane czytanie oraz opracowanie treści tekstu poznają i zastosują zasady i techniki szybkiego czytania tekstu zaplanują działania ponadprzedmiotowe wspierające umiejętności czytania i rozumienia lub zaplanują szkolenie WDN z wykorzystaniem nabytej na zajęciach wiedzy i umiejętności (scenariusz)

5 Przewidywane umiejętności, jakie nabędzie uczestnik po ukończeniu szkolenia Po ukończeniu szkolenia uczestnik: dobierze różnorodne teksty do czytania dla uczniów przygotuje uczniów do rozumienia różnych tekstów wypracuje ćwiczenia sprawdzające stopień rozumienia różnych tekstów pozna różne techniki szybkiego czytania zaplanuje działania promujące umiejętność rozumienia tekstów

6 Lp.ModułyLiczba godzin ogółemwykładyćwiczenia 1.Jakie teksty powinien uczeń czytać i rozumieć w szkole podstawowej? Jakie są wyniki uczniów w zakresie czytania i rozumienia? 413 2.Jak przebiega proces czytania? Na jakich poziomach można rozumieć tekst 826 3.Jakie są nauczycielskie strategie uczenia czytania i rozumienia różnorodnych tekstów? 817 4.Jak propagować czytanie i rozumienie tekstów?4-4 5.Jak efektywnie i szybko czytać?826 6.Jak sprawdzać rozumienie różnych tekstów?8-8 razem40634

7 Ramowy plan zajęć ZJAZD I piątek - 16.00- 19.15 (4 godziny zajęć) sobota - 10.00 – 18.15 (8 godzin zajęć) niedziela - 9.30 – 17.00 (8 godzin zajęć) ZJAZD II piątek - 16.00- 19.15 (4 godziny zajęć) sobota - 10.00 – 18.15 (8 godzin zajęć) niedziela - 9.30 – 17.00 (8 godzin zajęć)

8 Warunki ukończenia szkolenia: Uczestnik kursu uzyska zaliczenie szkolenia potwierdzone zaświadczeniem, jeśli: będzie uczestniczył aktywnie w 100% zajęć wypracuje w grupie lub w parze zaproponowane ćwiczenia lub materiały

9 MODUŁ I Jakie teksty powinien uczeń czytać i rozumieć w szkole podstawowej? Jakie są wyniki uczniów w zakresie czytania i rozumienia? Cel ogólny: Usystematyzowanie wiadomości wynikających z dokumentów oświatowych związanych z czytaniem i rozumieniem tekstów przez uczniów szkół podstawowych.

10 Cele szczegółowe: uczestnik: ustala na podstawie standardów i podstawy programowej kształcenia ogólnego czynności, jakie powinien posiadać uczeń w związku z czytaniem tekstów ustala na podstawie standardów i podstawy programowej kształcenia ogólnego listę tekstów, jakie powinien czytać uczeń w szkole podstawowej ustala przedmioty, na jakich kształci się poszczególne czynności ustala czynności i teksty charakterystyczne dla własnego przedmiotu rozwiązuje przykładowe zadania wymagające czytania i rozumienia różnych tekstów np. PISA, PIRLS poznaje wyniki uczniów na różnych etapach kształcenia w zakresie czytania i rozumienia tekstów dyskutuje i wyciąga wnioski na podstawie omówionych wyników

11 Umiejętności uczestnika po zakończeniu modułu: Uczestnik uporządkuje wiedzę wynikającą z przepisów prawa oświatowego na temat czynności związanych z czytaniem i rozumieniem różnych tekstów przez uczniów szkół podstawowych, zapozna się z wynikami badań dotyczących omawianego zjawiska, wymieni nauczycielskie doświadczenia z tym związane.

12 Zasady pracy w grupie propozycja jesteśmy punktualni aktywnie uczestniczymy w zajęciach słuchamy się wzajemnie szanujemy poglądy innych zwracamy się do siebie po imieniu

13

14 PIRLS – to międzynarodowy Program badawczy cyklicznego badania biegłości w czytaniu wśród dzieci dziesięcioletnich Badanie odbyło się w 2006 r., wzięło w nim udział 45 krajów. Biegłość w czytaniu mierzono międzynarodowym testem, opracowanym tak, aby dawał porównywalne wyniki. Badano następujące umiejętności szczegółowe: Wyszukiwanie w tekście informacji spełniających podane wyniki Wyciąganie bezpośrednich wniosków z przesłanek zawartych w tekście Wiązanie i interpretowanie informacji zawartych w tekście Badanie i ocenianie treści, języka i układu tekstu Test zawierał 2 zadania. Każde zadanie składało się z tekstu i zestawu pytań (przykładowy tekst ANTARKTYDA i polecenia do niego). Na każde zadanie dzieci miały 40 minut, a później 10 minut przerwy W Polsce test wykonało 4854 uczniów klas III szkoły podstawowej.

15 Wyniki badania ilościowegoWyniki badania ilościowego poziomy umiejętności uczniówpoziomy umiejętności uczniów WNIOSKI: Lepszy wynik niż dzieci w Polsce uzyskały dzieci z 28 krajów, gorszy z 16 krajów. Używając pięciostopniowej skali ocen szkolnych, można powiedzieć, że w Polsce mamy za dużo uczniów dwójkowych i trójkowych, za mało czwórkowych, a piątkowych tyle, ile przeciętnie na świecie 7%. Z badań wynika, ze biegłość w czytaniu rośnie w oddziałach, w których czyta się dłuższe teksty prozatorskie. W Polsce dominują wierszyki i krótkie opowiadania. W tekście PIRLS średnio 600 słów, a w sprawdzianie dla szóstoklasistów ok. 200. Biegłość w czytaniu rośnie, kiedy dzieci czytają nie tylko w szkole, ale i poza nią. W czytaniu czasopism dziecięcych Polska jest na piątym miejscu od końca.

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26 Ćwiczenie 4 Proszę samodzielnie rozwiązać zadanie z testu PISA. Macie Państwo na to ok. 15 minut

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41 Podsumowanie wyników - dyskusja Co jest przyczyną tak różnych wyników uczniów? Jaka jest różnica w wykorzystanych tekstach w badaniach międzynarodowych i polskich? Co można jeszcze ćwiczyć w szkole podstawowej, aby poprawić poziom czytania i rozumienia?

42 Moduł II

43 Celem czytania jest rozumienie treści czytanego tekstu. ” Umieć czytać, to tyle, co rozumieć wydrukowany tekst. Człowiek nie rozumiejący treści gazety nie umie jej przeczytać”. L. Anderson J. Bałachowicz twierdzi, że na proces rozumienia składa się: rozumienie sensu wyrazów i zdań zawartych w tekście poszukiwanie i wyjaśnianie związków rzeczowych i logicznych między elementami treści, ujecie ich w pewną całość rozumienie i interpretacja przekazanego komunikatu Cele czytania szkolnego: opanowanie przez uczniów techniki czytania stosowanie czytania jako narzędzia uczenia się traktowanie czytania jako przyjemności i wyrabiania coraz lepszego gustu literackiego

44 Warunki zewnętrzne Światło dzienne (biurko przy oknie) Źródło oświetlenia za ramieniem, naprzeciwko ręki, którą się pisze Światło niezbyt ostre, nie prosto na książkę (odbicie) Właściwa postawa – proste plecy (niezbyt wygodny fotel) Uda równolegle do podłogi lub nieznacznie wyżej Blat biurka 20 cm wyżej niż siedzenie Odległość 50 cm oczu od tekstu Stopy płasko na podłodze Otoczenie Miłe (własny kącik lub pokój) Przyjazne - (obecność bliskiej osoby) Cisza lub delikatna muzyka

45 Trzy poziomy czytania: Poziom techniczny (technika czytania, kojarzenie liter i głosek) Poziom semantyczny (czytanie ze zrozumieniem) Poziom krytyczno - twórczy (analizowanie tekstu, tworzenie opinii, własna interpretacja)

46 Trzy rodzaje czytania: Czytanie pasywne (koncentracja uwagi, wyrabianie pamięci słuchowej, kształcenie mówienia, słowno - językowe) Czytanie ciche (pamięć wzrokowa, kształcenie umiejętności pisania) Czytanie głośne (kształcenie intonacji, poprawności, rytmu, nastroju)

47 Formy czytania: Czytanie głośne Indywidualne – reszta śledzi aktywnie tekst, Zbiorowe – wpływ na motywację, poprzedzone czytaniem indywidualnym Szeptem i półgłosem Z podziałem na role – odpowiednio dobrane teksty, może być grupowe Czytanie nauczyciela – zamknięte lub otwarte książki Czytanie ciche Czytanie wyrazów i wyrażeń opanowanych w czytaniu głośnym Czytanie ukierunkowane przez stawianie problemów Czytanie ciche ze zrozumieniem

48 Trzy etapy omawiania tekstów I. Przygotowanie do odbioru tekstu przygotowanie rzeczowe - filmy, wycieczki pobudzające wyobraźnię uczniów w określonym kierunku, omawianie obrazów, fotografii, pogadanka wstępna przygotowanie słownikowe - odwołujemy się do doświadczeń uczniów, należy pamiętać o konieczności przyzwyczajania uczniów do korzystania z odsyłaczy, a w miarę możliwości, także ze słowników i encyklopedii. II. Ukierunkowane czytanie - każdy tekst traktujemy jako pewnego rodzaju całość, która w odpowiedni sposób powinna oddziaływać na wyobraźnię i sferę emocjonalną uczuć, dlatego pierwszym czytaniem obejmujemy cały tekst. III. Opracowanie treści tekstu - sposoby zbliżone do analizy utworu, dążymy do wniknięcia przez w szczegółową treść tekstu, poddajemy ocenie występujące tam postaci, faktów, doprowadzamy do pewnych uogólnień

49 Analizujące sposoby omawiania tekstów - nawiązywanie treści utworu do spostrzeżeń i przeżyć; ustalanie kolejności zdarzeń i wiązanie ich w logiczną całość; wyodrębnianie fragmentów mających formę opowiadania, opisu itp. Ćwiczenia w charakterze analitycznym: Nawiązanie treści tekstu do przeżyć i spostrzeżeń dzieci Zestawienie treści z ilustracją Wyodrębnianie zdarzeń, postaci w tekście Ustalanie kolejności zdarzeń Wyszukiwanie w tekście urywków wskazanych przez nauczyciela, cytatów Wyodrębnianie fragmentów o charakterze opowiadania i opisu Układanie i zapisywanie planu

50 Syntetyzujące sposoby omawiania tekstów - zdawanie sprawy z treści tekstu po cichym przeczytaniu, podział na wyodrębniające się części logiczne, nadawanie im tytułów. Do ćwiczeń o charakterze syntetycznym należą: Zdawanie sprawy z treści tekstu po jego przeczytaniu Ilustrowanie przeczytanego tekstu w dowolnych technikach plastycznych Formułowanie wniosków, własnych sądów na podstawie tekstu oraz ich uzasadnianie Nadawanie tytułów fragmentom tekstu lub ilustracjom, zmiana tytułu tekstu Ocena postępowania bohatera Opowiadanie treści tekstu swoimi słowami

51 Leopold Staff DESZCZ JESIENNY O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Dżdżu krople padają i tłuką w me okno... Jęk szklany... płacz szklany... a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny... O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny... Wieczornych snów mary powiewne, dziewicze Na próżno czekały na słońca oblicze... W dal poszły przez chmurną pustynię piaszczystą, W dal ciemną, bezkresną, w dal szarą i mglistą... Odziane w łachmany szat czarnej żałoby Szukają ustronia na ciche swe groby, A smutek cień kładzie na licu ich miodem... Powolnym i długim wśród dżdżu korowodem W dal idą na smutek i życie tułacze, A z oczu im lecą łzy... Rozpacz tak płacze... To w szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Dżdżu krople padają i tłuką w me okno... Jęk szklany... płacz szklany... a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny... O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny...

52 Moduł III

53 7 STRATEGII CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM TEKSTÓW INFORMACYJNYCH I LITERACKICH Przed, w trakcie i po lekturze tekstu Przed lekturą: Zorientuj się, czego tekst dotyczy Zastanów się, co wiesz na dany temat Zadaj kilka pytań, na które chciałbyś znaleźć odpowiedź w tekście Spróbuj przewidzieć, czego dowiesz się z lektury W trakcie lektury: Staraj się wyobrażać sobie, co czytasz Myśl i czuj, nie bój się refleksji, ocen, skojarzeń, zastanawiaj się Od czasu do czasu podsumuj to, czego się dowiedziałeś Gdy widzisz luki w informacji, zapisz pytanie Spróbuj odpowiedzieć sobie na pytanie, sprawdź, czy twoje przypuszczenia były słuszne Zaznacz te fragmenty, których nie zrozumiałeś, spróbuj do nich powrócić po lekturze całości Po lekturze Poszukaj źródeł, by wyjaśnić, czego nie zrozumiałeś Przejrzyj jeszcze raz tekst, podsumuj to, co przeczytałeś Określ, jak można wykorzystać to, czego się dowiedziałeś Jeśli coś budzi twój sprzeciw, napisz w punktach polemikę Zastanów się, czego jeszcze się można dowiedzieć i gdzie szukać informacji

54 Słowa klucze Zanim dasz do przeczytania tekst, wybierz z niego 10-20 kluczowych słów Przeczytaj uczniom te słowa i poproś, aby sobie wyobrazili, o czym jest ten tekst (rysunek, lista pytań) Wtedy poleć uczniom przeczytanie tekstu i porównanie ze wstępnym wyobrażeniem Zachęć do przedstawienia tego, co przeczytali, za pomocą rysunku, odpowiedzi na pytania

55 Pięć kroków w pogoni za sensem Przejrzyj tekst Przeczytaj tytuł Przeczytaj śródtytuły i zdania otwierające paragrafy Obejrzyj ilustracje, tabele, wykresy Przeczytaj wstęp lub pierwszy paragraf Przeczytaj ostatni paragraf lub podsumowanie Postaw pytania Zmień tytuł tekstu na pytanie (pytanie kluczowe) Zmień na pytania tytuły podrozdziałów, podpisy pod ilustracjami, Zapisz pytania, jakie przyszły ci do głowy podczas przeglądania tekstu wypisz z tekstu niezrozumiałe słowa i wyjaśnij ich znaczenie

56 Szukaj odpowiedzi Przeczytaj tekst, spróbuj znaleźć odpowiedzi na postawione pytania Skorzystaj z definicji nieznanych wcześniej terminów Jeśli trafisz na fragmenty tekstu, których nie rozumiesz, ułóż dodatkowe pytania Zrób bilans Odłóż na bok tekst, zostaw przed sobą listę z pytaniami Odpowiedz na wszystkie swoje pytania Jeśli są pytania, na które nie potrafisz odpowiedzieć, zajrzyj ponownie do tekstu Jeśli w tekście zabrakło odpowiedzi na pytanie, zaznacz to Czego się dowiedziałeś? Sformułuj odpowiedź na pytanie tytułowe Przyjrzyj się całości tekstu i układowi jego elementów, możesz zaproponować własna konstrukcję testu Zrób notatkę (np. w postaci graficznej) aby widoczne były związki pomiędzy elementami

57 Wejdź w tekst Czytamy na głos kolejne zdania, zadając sobie pytania, określając wątpliwości, notując komentarze Znajdź główną myśl Rozpoznaj najważniejsze wydarzenie, główną myśl, zapisz informacje, które ją opisują,, np. w punktach, znajdź dodatkowe informacje, odrzuć zbędne Ślady myślenia Opracuj system znaków, który można stosować, czytając tekst. Można zaznaczać je ołówkiem na marginesie, aby ułatwić zrozumienie i zapamiętanie ważnych informacji. Prawda czy fałsz Zadaj pytania do tekstu, następnie na podstawie intuicji i dotychczasowej wiedzy, odpowiedz na nie. Czytając tekst, sprawdzaj, czy twoje odpowiedzi znajdują potwierdzenie. Zatrzymaj się nad tymi informacjami, które nie pokrywają się z wcześniejszymi odpowiedziami.

58 A oto niektóre ćwiczenia kształtujące umiejętność czytania ze zrozumieniem w poszczególnych klasach: KLASA I odszukiwanie liter i wyrazów w tekście (można je podkreślać, liczyć, szukać wyrazu podstawowego na dalszych stronach książki), odszukiwanie zdań w tekście, wyszukiwanie imion dzieci, nazw zwierząt, zabawek, sprzętów, itp. układanie wyrazów z liter alfabetu ruchomego, wykonanie polecenia zapisanego na tablicy, układanie zdań łatwych i trudniejszych z rozsypanych wyrazów, układanie wyrazów (ewentualnie krótkich zdań) z rozsypanek sylabowych, dobieranie kartek zawierających pytania i odpowiedzi, dobieranie obrazków do zdań i odwrotnie (zdań do obrazków), grupowanie kartek z wyrazami do obrazka, segregowanie kartek z wyrazami wg porządku podanego przez nauczyciela, pisanie odpowiedzi na pytania uwidocznione na tablicy, poszukiwanie w tekście odpowiedzi na postawione pytania

59 A oto niektóre ćwiczenia kształtujące umiejętność czytania ze zrozumieniem w poszczególnych klasach: KLASA II wyszukiwanie fragmentów odnoszących się do osób i miejsca akcji, wyszukiwanie fragmentów związanych z ilustracją, wyszukiwanie fragmentów które można zilustrować, ilustrowanie treści wytworami plastycznymi jako przygotowanie do planu, rozsypanki wyrazowe i zdaniowe, układanie opowiadania z rozsypanych zdań, segregowanie wyrazów (np. wg części mowy) loteryjki ortograficzne KLASA III zdawanie sprawy z treści po jednorazowym czytaniu, wyodrębnianie postaci i zdarzeń w utworach literackich, odróżnianie zdarzeń istotnych od mniej istotnych, wskazywanie postaci głównych i drugorzędnych, wyszukiwanie fragmentów zawierających opis wyglądu i cech bohatera, ustalanie kolejności zdarzeń, wskazywanie wydarzenia decydującego o zmianie w postępowaniu bohatera, wybieranie najpiękniejszych i najważniejszych fragmentów opowiadania, wyróżnianie w tekstach opowiadań, opisów, dialogów, wskazywanie głównej myśli utworu, nada nadawanie innego tytułu opowiadania

60 Moduł IV

61 Elementy spotkania z rodzicami na temat nauki czytania Wskazać w PP kształcenia zintegrowanego te czynności, w których niezbędne jest czytanie Określić, jakich działań oczekuje nauczyciel od rodziców w domowej nauce czytania Podać różne metody pracy z tekstem (czytanie na zmianę, z podziałem na role, z różną intonacją, ciche/głośne, nagrywanie czytania) Określić, jak dobierać teksty (odpowiednie do wieku, poprawne językowo, estetyczne, ciekawe – np. kwestie wychowawcze) Wskazać zasady motywowania do działania (cel, gratyfikacja, sukces) Gwiazda pytań – wypełniana indywidualnie

62 Wspólne działania szkoły i rodziców na rzecz czytania Zdrowa rywalizacja między klasami, uczniami – konkursy czytelnicze Prezentacje ciekawych pozycji z biblioteki (dzieci, bibliotekarka) Dzienniczki lektur dodatkowych Pokazy czytania przez dzieci opracowane wspólnie z rodzicami Przewodnik po lekturach przygotowany wspólnie przez rodziców i dzieci Święto książki (np. własne opowiadania, baśnie) Wspólne czytanie: „Wieczór baśni”, „Wieczór przygód”, „Wieczór fantazji”

63 Błędy w domowej nauce czytania wyręczanie dziecka w czytaniu lekceważenie dziecka, czytającego głośno brak konsekwencji brak systematyczności zmuszanie do czytania ciągłe poprawianie pośpiech lekceważenie zainteresowań dziecka brak odpowiednich warunków brak rozmowy o przeczytanym tekście

64 Cała Polska Czyta Dzieciom Hans Christian Andersen"Baśnie" Jan Brzechwa"Pan Kleks" Frances Eliza Burnett"Tajemniczy ogród" Alina i Czesław Centkiewiczowie"Tumbo z Przylądka Dobrej Nadziei" Carlo Collodi"Pinokio" Roald Dahl"Wielkomilud" Antoine de Saint-Exupéry"Mały Książę" Michel Déon"Thomas et l'infini" (Francja, I wydanie) Michael Ende"Momo" Jostein Gaarder"Przepowiednia Dżokera" Ofra Gelbart-Avni"Kirot szelo roim" (Izrael, I wydanie) Rene Goscinny, J. J. Sempé"Rekreacje Mikołajka" Jakob i Wilhelm Grimm"Baśnie" Virginia Hamilton"The Girl who Spun Gold" (USA, I wydanie) Janosch"Ach, jak cudowna jest Panama" Tove Jansson"W Dolinie Muminków" (tom I "Muminków") Irena Jurgielewiczowa"Ten obcy" Anna Kamieńska"Książka nad książkami"

65 Moduł VI

66 KRYTERIAMETODY Kto sprawdza?nauczycieluczeń „samosprawdzalnie” Kto poddany jest sprawdzaniu? uczeńgrupa uczniów „zbiorowa pogadanka sprawdzająca” Czy sprawdzane czynności są wywołane intencjonalnie? taknie „obserwacja uczenia się” Jak sprawdzane czynności są dobierane? intuicyjnieanalitycznie Jak uczeń przedstawia sprawdzane czynności? (jak uczeń komunikuje się z otoczeniem?) ustniepisemniepraktycznieustniepisemniepraktycznie odpytywan ie wypraco wanie praktyczne prace pomiar dydaktyczny ustniepisemniesytuacyjnieustnypisemnypraktyczny

67 ZASADY PISANIA ZADAŃ Budując zadania, kieruj się własnym planem testu, a nie przykładami zadań z innych testów. Budując zadania, wczuwaj się w sytuację ucznia rozwiązującego zadania Najpierw zajmij się treścią zadania, a później jego formą, forma zadania powinna być jak najprostsza i podobna do form sąsiednich zadań, tak, aby nie odwracała uwagi od treści zadania i nie wywoływała potrzeby specjalnych objaśnień Staraj się, aby tekst zadań był jasny i zwięzły Stosuj w miarę możliwości język ucznia, język zadania nie powinien być barierą, zamykającą uczniom drogę do samodzielnego myślenia. Unikaj „ głupich błędów”: niejasnych poleceń, wieloznacznych wyrażeń, niezamierzonych podpowiedzi, skomplikowanej składni, trudnego słownictwa.

68 ZADANIA OTWARTE – uczeń samodzielnie formułuje i zapisuje odpowiedzi FORMY ZADAŃ OTWARTYCH Zadanie rozszerzonej odpowiedzi RO, wymagające od ucznia rozwiniętej odpowiedzi pisemnej, rozprawka Zadanie krótkiej odpowiedzi KO, wymagające od ucznia udzielenia odpowiedzi w postaci jednego słowa, liczby, symbolu, pełnego zdania, wyrażenia matematycznego lub co najwyżej 2-3 zdania Zadanie z luką L, wymagające od ucznia uzupełnienia zwrotu, zdania, fragmentu tekstu, wyrażenia matematycznego lub rysunku. Ze względu na gotowy kontekst wypowiedzi ucznia, jest to zadanie rozwiązywane najszybciej, lecz najbardziej powierzchowne.

69 ZALETY ZADAŃ OTWARTYCH Są łatwiejsze do formułowania, gdyż przybierają postać prostych pytań przypominających ćwiczenia wykonywane na lekcjach danego przedmiotu Nie sugerują odpowiedzi Pokazują tok pracy ucznia Pozwalają na wykazanie samodzielności WADY ZADAŃ OTWARTYCH Wymagają szczegółowego schematu punktowania Punktowanie jest mało obiektywne Liczba zadań jest niewielka (słaba reprezentacja treści nauczania) Formułowanie odpowiedzi jest czasochłonne Nie zawsze wiemy, czy jest trafne Trudne jest tworzenie wersji równoległej

70 ZADANIA ZAMKNIĘTE uczeń wskazuje jedną z gotowych odpowiedzi możliwość obiektywnego punktowania niezależnego od osoby punktującej możliwość automatycznego sczytywania wyników z kart odpowiedzi zadania zamknięte najlepiej nadają się do sprawdzania wysokich kategorii celów kształcenia, gdzie w grę wchodzą zaawansowane strategie i rozumowania

71 Strategie pomiaru dydaktycznego Strategia analityczne – budowanie obrazu osiągnięć uczniów z jak największą liczbą możliwie prostych elementów. Duży zbiór zadań reprezentuje pojedyncze czynności lub niewielkie grupy czynności uczniów. Interpretacja wyników tych zadań jest wyznaczona planem testu Strategia holistyczna – budowanie obrazu osiągnięć uczniów przez rozpoznanie struktur tych osiągnięć. Jest testowaniem osiągnięć uczniów za pomocą niewielkiej liczby złożonych zadań, dających okazję do ujawnienia i zastosowania schematów poznawczych. Interpretacja wyników wymaga rozbudowanych schematów punktowania i zwykle budzi wątpliwości Strategia uznaniowa – interpretacja wyników zadań jest oparta na intuicji, guście i oczekiwaniach sprawdzającego. Strategia dyskwalifikacyjna – niespełnienie jednego kryterium powoduje, ze nie ocenia się żadnych pozostałych umiejętności uczniów wykazanych w pracy (3 błędy ortograficzne, praca nie na temat)

72 Ocenianie kryterialne to sprawdzanie i ocenianie prac uczniów zgodne z kryteriami. Kryterium – cecha, ze względu na którą dokonujemy oceny, np. poprawność ortograficzna, rachunkowa, językowa, zrozumienie tematu Schemat punktowania – zasady przydzielania punktów za spełnianie kryterium –Kryterium: Poprawność ortograficzna –Schemat punktowania: 1błąd – 2 pkt. 2 błędy – 1 pkt. 3 i więcej błędów – 0 pkt.

73 Skala 0-1 Zalety Zapewnia obiektywizm sprawdzania Umożliwia sprawdzenie dużej ilości prac w ciągu krótkiego czasu Zapewnia porównywalność wyników uczniów Wady: Nie uwzględnia spektrum osiągnięć uczniów, dzieląc je na bezbłędne i błędne Wszyscy uczniowie, którzy otrzymali 0 pkt. traktowani są jednakowo (popełnił błąd, nie rozwiązał w ogóle, popełnił pomyłkę) Nie daje żadnej informacji o naturze popełnionego błędu

74 Przypisywanie do zadania z góry określonej liczby punktów Każdemu zadaniu w sprawdzianie przypisywana jest taka sama liczba punktów W ten sposób każde zadanie w pracy klasowej jest jednakowo cenne. Powstają duże problemy przy konstrukcji sprawdzianu, ponieważ zadania powinny być tak dobrane, aby stopień ich pracochłonności i trudności był zbliżony. Poszczególne zadania wycenia się osobno, przypisując każdemu inna liczbę punktów Jeżeli kryteria są dobrze przemyślane, właściwie ten sposób nie ma wad

75 Metoda pojedynczych kroków Odnotowanie każdej wykonywanej czynności i przyznanie za zadanie tylu punktów, ile czynności powinien wykonać uczeń, przy typowej metodzie rozwiązania Zalety: Uczeń otrzymuje punkty za każdy poprawny etap rozwiązania Osoba sprawdzająca otrzymuje informację, o wykonywaniu poszczególnych czynności Wady: Nie zawsze można wydzielić kolejne kroki rozwiązania Zadanie o długiej drodze rozwiązania jest punktowane wyżej, a może być łatwe Końcowa ocena odzwierciedla uśredniony wynik punktowy

76 Dziękuję za uwagę

77 BIURO PROJEKTU Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p. 35 70-236 Szczecin tel.: 091/435 06 29 e-mail: biuro@nauczyciele.org.plbiuro@nauczyciele.org.pl www.nauczyciele.org.pl