Interoperability and market foreclosure in the European Microsoft case

Prezentacja na temat: "Interoperability and market foreclosure in the European Microsoft case"— Zapis prezentacji:

1 Interoperability and market foreclosure in the European Microsoft case
Przygotowali: Aleksander Foks, Ewelina Kopyś, Adrianna Nowak, Julia Rekus

2 Rynek systemów operacyjnych
Rynek systemów operacyjnych dla komputerów osobistych udziałów w rynku Microsoftu na poziomie 90% Rynek systemów operacyjnych dla serwerów grup roboczych Microsoft kontroluje 60% rynku a najwięksi konkurenci: Novella – 10– 15%, Linux oraz Unix (połączone platformy IMB i Sun)– po ok. 5–15%,

3 Kluczową kwestią w przypadku sprawy Microsoftu była jego pozycja dominująca na rynku systemów operacyjnych dla komputerów osobistych oraz istnienie poważnych barier wejścia na ten rynek. Komisja uznała, że Microsoft ma monopol władzy na tym rynku i wykorzystywał go, aby wpływać na inne rynki. Komisja uznała, że popularność systemu operacyjnego Windows sprawiła, że stał się on „de facto standardem” w dziedzinie systemów operacyjnych dla komputerów osobistych.

4 Natomiast na rynku systemów operacyjnych dla serwerów grup roboczych Microsoft zwiększył udziały w rynku z ok. 20% w 1990 r. do ok. 60% w 2001 r. Przy czym wszyscy najwięksi konkurenci posiadali udziały w rynku na poziomie ok. 10% Przyczyną było istnienie poważnych barier wejścia na ten rynek m.in. spowodowanych pośrednimi efektami sieci oraz silnym powiązaniom handlowym i technologicznym między tym rynkiem a rynkiem systemów operacyjnych dla komputerów osobistych.

5 Rynek systemów operacyjnych dla komputerów osobistych
Microsoft ma niezachwianą pozycję na rynku, wynikającą z efektu sieciowego aplikacji Wprowadzenie tzw. „uciążliwego uczestnika rynku” dyscyplinującego zachowania Microsoftu Linux był bardzo konkurencyjny cenowo (jego system był oferowany za darmo), ale osiągał on bardzo niskie wskaźniki penetracji rynku systemów operacyjnych. Np. Pakiet Office- arkusze kalkulacyjne, edytory tekstu itp. napisane specjalnie pod system operacyjny Windows dany program nie może być w łatwy i szybki sposób przystosowany do pracy na alternatywnym systemie operacyjnym ogromne koszty związane ze zmianą systemu operacyjnego dla użytkowników

6 Rynek systemów operacyjnych dla serwerów grup roboczych
Stworzenie odrębnego rynku dla serwerów grupy roboczej. Microsoft twierdził, że oprogramowanie działające na serwerach dla przedsiębiorstw i grup roboczych musi być uznane jako: doskonały substytut pod względem cech fizycznych. Wskazując tym samym, że ich oprogramowanie może być używane nierozróżnialnie na każdym rodzaju serwerów Dowiedziono, że Microsoft zastosował dyskryminację cenową wobec grup roboczych, sieci i serwerów dla przedsiębiorstw oferując im różne licencje na bardzo różnych warunkach. Linux znalazł niszę na serwerach internetowych. serwery WWW nie podlegają problemowi interoperacyjności, ponieważ korzystają tylko z publicznych (otwartych) protokołów. Wnioski: jeśli system operacyjny zostałby sprzedany do obsługi internetowej, nawet jako system operacyjny dla serwerów korporacyjnych, będzie mu trudno prosperować jako serwer grupy roboczej ze względu na niską zdolność do współpracy z przedsiębiorstwami nie związanymi z systemem Microsoft oraz PC OS.

7 Rynek odtwarzaczy strumieniowych
Jeżeli chodzi o podaż na substytuty, charakterystyczne właściwości omawianego rynku, takie jak konieczność znacznych inwestycji w badania naukowe i rozwój, ochrona istniejących technologii medialnych poprzez prawa autorskie oraz pośrednie efekty sieci (ang. network effects), stanowią bariery dla twórców innych programów użytkowych, w tym odtwarzaczy mediów niestrumieniowych.

8 Rodzaje sprzedaży pakietowej
Klasyczna sprzedaż pakietowa (pure bundling) Jeżeli nabywca chce kupić towar A, musi od razu kupić produkt B, ponieważ towar A oferowany jest tylko i wyłącznie z towarem B, zaś towar B tylko z towarem A. Sprzedaż wiązana (tying) Polega na uzależnieniu sprzedaży produktu A od kupna produktu B, przy czym produkt B sprzedawany jest także samodzielnie (bez produktu A), zaś zainteresowany produktem A musi także nabyć produkt B (abonent telewizji kablowej może zamówić podstawowy pakiet programów telewizji kablowej (B) razem z pakietem premium (A), ale bez wykupienia abonamentu na pakiet podstawowy (B) nie można oglądać programów z pakietu premium (A). Mieszana sprzedaż pakietowa (mixed bundling) Występuje wówczas, gdy towary A i B można kupić zarówno w pakiecie, jak i samodzielnie, przy czym kupno pakietu jest korzystniejsze dla nabywcy. W ramach mieszanej sprzedaży pakietowej wyróżnia się dodatkowo pakiety cenowe (price bundling) i produktowe (product bundling).

9 Alternatywne rozwiązania
Sprawa WMP Przewaga konkurencyjna i silna pozycja rynkowa na rynku oprogramowań do kodowania (nie zważając na rzeczywistą jakość produktu) Alternatywne rozwiązania nakazanie całkowitego uwolnienia i zakaz umów o wyłączność z producentami oryginalnego sprzętu komputerowego, co pozwoliłoby użytkownikom oprogramowania na wybranie odpowiedniego odtwarzacza A/V w momencie zakupu komputera zmuszenie Microsoft do zainstalowania wszystkich trzech dekoderów A/V tj.: Media Player, Real Player i QuickTime, w momencie kiedy urządzenie było wysyłane do odbiorców Zapewnienie sobie „wszechobecności” na pulpicie poprzez łączenie programu Windows Media Palyer z systemem operacyjnym komputera (sprzedaż wiązana) Zmuszenie Microsoft do sprzedaży wersji oprogramowania bez odtwarzacza Media Player, ale również możliwość sprzedaży wersję z Media Player. ROZWIĄZANIE

10 Windows 2000 Windows 2000 opiera się na protokole Kerberos
Protokół ten jest publiczny, jednak jego implementacja do Windowsa 2000 spowodowała problemy z interoperacyjnością systemów operacyjnych Windows 2000 nadawał dostęp do usługi tylko jeśli autoryzowane dane, były w formacie Windowsa, jeśli dany serwer nie jest Windowsem 2000, to nie będzie on w stanie skutecznie procesować danego zapytania W konsekwencji, jeśli chcemy w danej sieci zastosować Windowsa 2000 na danej stacji roboczej, to musimy go zastosować na wszystkich jednostkach w tej sieci.

11 Traktat o funkcjonowaniu UE
Art. 82 „Niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na wspólnym rynku lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi.  Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:  a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji, b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów, c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji, d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.”

12 10 grudnia 1998 r. - Sun składa skargę do KE
Luty r. - KE wszczyna z urzędu dochodzenie dot. generacji Windows stworzonych przez Microsoft systemów operacyjnych dla stacji roboczych i dla serwerów grupy roboczej oraz odtwarzacza multimedialnego Windows Media Player do systemu operacyjnego Windows dla stacji roboczych 2 sierpnia 2000 r. - Komisja kieruje do Microsoft pierwsze pismo w sprawie przedstawienia zarzutów 29  sierpnia 2001  r. – skierowanie drugiego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów 16  listopada 2001  r. - Microsoft odpowiada na drugie pismo ws. Zarzutów r. - Komisja przeprowadza szerokie badania rynkowe wśród przedsiębiorstw dotyczące współdziałania między serwerami oraz integracji WMP z programem operacyjnym Windows 6 sierpnia 2003 r. Komisja kieruje do Microsoft trzecie pismo w sprawie przedstawienia zarzutów, celem uzupełnienia dwóch poprzednich pism oraz przekazanie informacji na temat środków zaradczych 12, 13 i  14  listopada 2003  r. –Na życzenie Microsoftu KE organizuje tzw. wysłuchanie publiczne 1  grudnia 2003  r. Microsoft składa szerokie wyjaśnienia pisemne w sprawach poruszonych w trakcie wysłuchania przez urzędników Komisji, przedstawicieli Sun Microsystems oraz podmioty trzecie.

13 UGODA????? Przez cały okres postępowania przed Komisją, Microsoft liczył na ugodowe zakończenie sporu. Zaoferował cały szereg ustępstw związanych ze współdziałaniem pomiędzy serwerami i integracją WMP z programem operacyjnym Windows. Microsoft wyrażał gotowość umożliwienia konkurentom kontrolowanego dostępu do wypracowanych przez siebie technologii. Zgadzał się także, aby każdy komputer sprzedawany z systemem operacyjnym Windows miał zainstalowane trzy inne odtwarzacze multimedialne. Jest powszechnie wiadome, iż strony prowadziły rozmowy celem osiągnięcia ugody Stało się jednak inaczej. Po wymianie pism między Microsoftem a Komisją dokonanej po wysłuchaniu publicznym, KE wydała decyzję ( r.) w sprawie w sprawie Microsoft, w której stwierdziła naruszenie przez Microsoft art. 82 TWE (i art. 54 porozumienia EOG) poprzez nadużycie pozycji dominującej na dwóch z trzech zdefiniowanych przez nią produktowych rynkach właściwych. W konsekwencji, Komisja nakazała zaniechanie stosowania wskazanych praktyk antykonkurencyjnych, nałożyła na Microsoft karę grzywny oraz zastosowała określone środki zaradcze.

14 „Nie istnieją okoliczności zaostrzające lub łagodzące do niniejszej decyzji.”
Komisja odrzuciła argument Microsoft, że integracja obniża koszty transakcji dla konsumentów, oszczędzając im czasu i zmniejszając możliwość pomyłek dzięki temu, że komputer osobisty z zestawem domyślnych opcji jest natychmiast gotowy do użycia. Wg. Komisji fakt, że preinstalacja odtwarzacza multimediów wraz z systemem operacyjnym dla komputera klienckiego jest korzystna, nie oznacza, że Microsoft powinien dokonywać wyboru odtwarzacza za konsumentów.

15 Grzywna 497 196 304 euro (497 mln euro).
Za naruszenie art. 82 TWE i art. 54 Porozumienia EOG poprzez stosowanie praktyk nieuczciwej konkurencji, Komisja nałożyła na Microsoft karę grzywny w wysokości euro (497 mln euro). 165 mln euro (kara początkowa) –odzwierciedlenie wagi naruszenia 331 mln euro Ze względu na znaczną zdolność finansową Microsoftu i w celu zapewnienia wystarczającego efektu odstraszającego dla spółki podwyższenie o 50% (do 491 mln euro) ze względu na czas trwania naruszenia (ponad 5 lat)

16 Środki zaradcze (remedies)
1) w zakresie zapewnienia interoperacyjności systemów operacyjnych dla komputerów osobistych i serwerów grup roboczych a) udostępnienie (w ciągu 120 dni) informacji dotyczących interoperacyjności (choć bez ujawnienia kodu źródłowego) wszystkim przedsiębiorstwom zainteresowanym pracowaniem i wprowadzaniem na rynek systemów operacyjnych dla serwerów grup roboczych (a więc nie tylko firmie Sun Microsystems) ; b) zapewnienie, że informacje dostarczane konkurentom będą na bieżąco i szybko c) ustanowienie w ciągu 120 dni mechanizmu umożliwiającego zainteresowanym przedsiębiorstwom uzyskanie informacji dotyczących interoperacyjności 2) w zakresie sprzedaży wiązanej – przedstawienie, w ciągu 90 dni, w pełni funkcjonalnej wersji systemu operacyjnego Windows dla komputerów osobistych, która nie zawiera aplikacji WMP. Microsoft zachował jednak prawo oferowania pakietu składającego się z systemu operacyjnego Windows i WMP.

17 Ustanowienie mechanizmu monitorowania
Komisja nakazała przedstawienie w ciągu 30 dni propozycji stworzenia mechanizmu monitorującego, obejmującego ustanowienie przedstawiciela ds. monitorowania (monitoring trustee), Charakterystyka monitoring trustee: niezależny od Microsoftu, i który miał m.in. sprawdzać, czy ujawnienie przez Microsoft informacji dotyczących interoperacyjności jest kompletne i właściwe oraz czy dwie wersje oferowanego systemu operacyjnego Windows, tj. wersja bez WMP i z WMP, są ekwiwalentne i posiadają porównywalną funkcjonalność

18 Postępowanie przed SPI
r. Microsoft składa odwołanie od decyzji KE z r. (tzw.  odwołanie w sprawie głównej) Postanowieniem r. Prezes SPI oddalił wniosek Microsoft o zawieszenie wykonania decyzji z r. Przez prawie dwa lata postępowanie miało formę pisemną Procedurę ustną rozpoczęto na rozprawie, która odbyła się w  dniach 24– r., Sąd wysłuchał wystąpień stron i odpowiedzi na postawione im pytania. Po rozprawie Microsoft przedstawił jeszcze żądane przez Sąd dokumenty. Procedura ustna została zamknięta przez prezesa wielkiej izby r. Wyrok SPI w sprawie głównej wydany został r.

19 Podstawowe elementy sentencji wyroku SPI z 17.09.2007 r.
Sąd oddalił odwołanie Microsoftu z r. Sąd uznał za udowodnione ustalenia Komisji co do naruszenia art. 82 TWE w zakresie obu zarzucanych Microsoftowi praktyk (odmowy udzielenia informacji dotyczących interoperacyjności systemów operacyjnych oraz wiązania produktów) Sąd utrzymał w mocy nałożone na Microsoft środki zaradcze Sąd orzekł również w sprawie kosztów, tj.: kara grzywny (ok. 497 mln euro) SPI nie obniżył jej wysokości zgodnie z wnioskiem Microsoftu, nie stwierdzając jej nadmierności lub nieproporcjonalności do naruszenia Sąd stwierdził nieważność art. 7 decyzji KE z  r., który nakładał na Microsoft określone obowiązki w zakresie ustanowienia mechanizmu monitorowania wykonania decyzji Komisji. System monitorowania został uznany za bezprawny.

20 Wnioski z postępowania
Komisja stwierdziła posiadanie przez Microsoft pozycji dominującej w związku z: 90% udziałem w rynku systemów operacyjnych dla komputerów osobistych oraz 60% w rynku systemów operacyjnych dla serwerów pracy grupowej, niskimi udziałami w rynku konkurentów, istniejącymi barierami wejścia na ten rynek, które wynikały z efektów sieciowych, stabilnością siły rynkowej Microsoft w dłuższym okresie. Poza tym komisja stwierdziła, że przynajmniej część z prawie 40% wzrostu udziału w rynku Microsoft, miało związek z antykonkurencyjnymi działaniami Microsoft związanymi z produktem Windows 2000.

21 Nałożone kary Sprawa toczyła się przez 9 lat w sądzie, część z zarzutów została nieco złagodzona w wyniku 3 odwołań Microsoftu, ale i tak konsekwencje nadużywania pozycji dominującej przez Microsoft były dotkliwe. W sumie: prawie 1,2 mld dolarów kary, obowiązek monitorowania czy przekazywane innym uczestnikom rynku kody API są wystarczające dla zapewnienia interoperacyjności, odstąpienie od narzucenia wiązania produktów systemu operacyjnego z odtwarzaczem A/V Windows Media Player poprzez oferowanie systemu operacyjnego zarówno w wersji łączonej z WMP, jak i w wersji bez wiązania tych dwóch produktów.

22 Reakcja konkurentów W trakcie toczącego się postępowania sądowego niektórzy z konkurentów: albo przestali istnieć, albo przystali na ugodę. Konkurenci pozostający na rynku: zwiększali użyteczności swoich produktów łączyli produkty podstawowe z różnorodnymi, komplementarnymi aplikacjami (budowanie platform – ekosystemów) zaczęli specjalizować swoje produkty w kompletne platformy (np. Oracle i systemy CRM) liczyli na wzrost udziałów w rynku przez efekty sieciowe

23 Efekty rynkowe Postępowanie KE vs. Microsoft – największa sprawa antytrustowa w Europie. porażka Microsoft, sukces KE. Zastosowane sankcje: miały zniechęcić do nadużywania w przyszłości pozycji dominującej przez Microsoft, miały zapewnić rozwiązania ułatwiające konkurencji dostęp do informacji zapewniających interoperacyjność, miały umożliwić uczestnikom rynku równy rozwój innowacyjności i możliwość konkurowania ich produktów z produktami Microsoft (np. systemy operacyjne, odtwarzacze multimedialne, aplikacje).

24 Prawa własności intelektualnej
Rynek innowacji technologii – rynkiem ultraszybkiego rozwoju. Przewagę konkurencyjną stanowi między innymi stosowanie nowatorskich, autorskich rozwiązań. Nakłady na B&R wspierają te działania – budowanie bogactwa intelektualnego, unikatowości rozwiązań, zdobywanie pozycji rynkowej i przewagi konkurencyjnej. Microsoft – przeznacza duże środki na B&R, a w myśl postanowień procesu musi dzielić się swoimi osiągnięciami z konkurencją, której musi zapewnić podanie informacji zapewniającymi interoperacyjność z jej produktami.

25 Ochrona własności intelektualnej
Sprawa Microsoft – dyskusja wokół kwestii ochrony wartości intelektualnej a działaniami chroniącymi prawo konkurentów do konkurowania z produktami Microsoft. Microsoft – uczestnik rynku IT – rynku wysoce komplementarnego, w którym ciężko znaleźć granicę pomiędzy ochroną własnych osiągnieć a nadużywaniem pozycji dominującej. Firma o pozycji dominującej: dysponuje naturalnymi przewagami, wynikającymi z efektów skali i efektów sieciowych, jej pozycja określona udziałami w rynku ogranicza możliwość konkurowania innym przedsiębiorstwom, może ograniczyć dostęp do kluczowych informacji powołując się na tajemnicę handlową i prawną ochronę własności intelektualnej. Nie można jednak zapominać, że podstawy technologiczne i preferencje konsumentów zmieniają się błyskawicznie i elementem przewagi konkurencyjnej jest podążanie za tymi dynamicznymi zmianami. Rynek oczekuje innowacyjnych rozwiązań, więc jej twórcom należy się prawo do czerpania korzyści z faktu ich stworzenia. Nie powinni obawiać się, że wraz z ich wprowadzaniem będą narażeni na lawinę pozwów o działanie ograniczające możliwość konkurowania.

26 Wpływ sprawy na sytuację Microsoft
Systemy Operacyjne Windows nadal oprogramowaniem dominującym. Udziały w rynku systemów operacyjnych nie zmieniły się znacząco w bezpośrednim sąsiedztwie zakończenia postępowania. Np. na rynku Polskim udział systemów operacyjnych z rodziny Windows od 2013 r. regularnie spada na rzecz systemów operacyjnych z rodziny Unix i w czwartym kwartale 2015 r. wynosił 73,13% Windows do 26,78% Unix, co w porównaniu z pierwszym kwartałem r. (99,33% do 0,66%) stanowi znaczącą zmianę w rozkładzie sił. Źródło:

27 Aktualne podejście do interoperacyjności Microsoft
Microsoft, po sprawach związanych z nadużywaniem pozycji dominującej zarówno na rynku amerykańskim jak i na europejskim deklaruje: nastawienie kooperacyjne jeśli chodzi o kwestie interoperacyjności produktów, dostęp do własności intelektualnej Microsoft, współpracę z całą społecznością związaną z IT opartą na współdziałaniu (w tym społeczność Open Source), dbanie o zachowanie wysokich standardów technicznych zwiększających interoperacyjność produktów Microsoft. Jako motywację do takiego podejścia podaje kwestie związane z korzyściami dla klientów, przedsiębiorstw i branży IT.

28 „Specyfika interoperacyjności pociąga za sobą konieczność współpracy
„Specyfika interoperacyjności pociąga za sobą konieczność współpracy. Firma Microsoft jest świadoma, że żaden dostawca oprogramowania samodzielnie nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb klientów. Dlatego też interoperacyjność to podstawowa możliwość naszych większych produktów, którą zobowiązaliśmy się zapewnić. Z kolei większa otwartość to podstawowa wartość naszej firmy. (…) Nasze otwarte podejście do interoperacyjności zapewnia większy wybór klientom, bardziej innowacyjne rozwiązania deweloperskie i większe szanse rynkowe. Zyskują na tym klienci, przedsiębiorstwa i cała branża informatyczna.” Źródło:

29 Literatura Bruce Lyons [ed.] Cases in European competition policy: the economic analysis, Cambridge University Press, 2009. John E. Kwoka, Lawrence J. White [red.], The antitrust revolution, Wydanie 5, Oxford; New York: Oxford University Press, 2009 Dawida Miąsika, Tadeusza Skocznego, Małgorzaty Surdek [red.], Sprawa Microsoft- studium przypadku. Prawo konkurencji na rynkach nowych technologii, Warszawa 2008 Dominick T. Armentano, Walka z monopolem czy z konkurencją? Wydawnictwo Fijorr Publishing. interoperability.aspx

30 Pytania Czy nałożone na Microsoft kary wpłynęły na wzrost udziału w rynku jego konkurentów? a. tak, jeszcze w trakcie procesu wszyscy konkurenci zauważyli znaczący wzrost udziałów w rynku b. tak, ale efekty te były widoczne wraz ze wzrostem specjalizacji produktowej jego konkurentów c. nie, konkurenci Microsoft nie zauważyli zupełnie wpływu restrykcji nałożonych na Microsoft Jakie nastawienie do uczestników rynku IT deklaruje po sprawach antytrustowych Microsoft: a. kooperacyjne b. rywalizacyjne c. eliminacyjne d. przyjazne W Polsce od 2013r. rozkład sił na rynku rodzin systemów operacyjnych wygląda tak: a. 50% Microsoft, 50% Unix b. 98% Microsoft, 2% Unix c. Zarówno udział Microsoft jak i Unixu spada d. Udziały Microsoft stopniowo zmniejszają się na korzyść Unixu Mechanizm monitorowania w sprawie KE vs. Microsoft oznacza: a. założenie monitoringu we wszystkich pomieszczeniach siedziby głównej Microsoft b.ustanowienie przedstawiciela ds. monitorowania c. monitorowanie interoperacyjności sys.Windows oraz badanie czy dwie wersje oferowanego systemu operacyjnego Windows, tj. wersja bez WMP i z WMP, są ekwiwalentne i posiadają porównywalną funkcjonalność d. obie odpowiedzi b) i c) są poprawne Jaka była łączna kwota kar nałożonych na Microsoft: a. prawie 1,2 mld USD b. niecałe 500 mln USD c. 347 mln dolarów d. 3,5 mld USD

31 Dziękujemy