Komentarz do uwag zgłoszonych do FOEEiG nt. obliga giełdowego i firmy TGE S.A. Grzegorz Onichimowski Prezes TGE SA.

Prezentacja na temat: "Komentarz do uwag zgłoszonych do FOEEiG nt. obliga giełdowego i firmy TGE S.A. Grzegorz Onichimowski Prezes TGE SA."— Zapis prezentacji:

1 Komentarz do uwag zgłoszonych do FOEEiG nt. obliga giełdowego i firmy TGE S.A. Grzegorz Onichimowski Prezes TGE SA

2 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (1). 1.Giełda jest jedynie przejrzystym mechanizmem rynkowym a nie aktywnym uczestnikiem rynku. Obowiązek wykorzystania giełdowego mechanizmu rynkowego określają odpowiednie przepisy prawne (o ile istnieją) lub ich brak (obligatoryjne giełdy w Hiszpanii i Włoszech, dobrowolność w pozostałych krajach). Na polskim rynku oprócz TGE funkcjonuje platforma prowadzona przez spółkę obrotu ELBIS Sp. z o.o. (POEE). Spółka ta jest aktywnym uczestnikiem rynku energii w wszystkich jego obszarach, prowadzi również grupę bilansującą i jest inwestorem budującym największy blok energetyczny w Polsce. W odróżnieniu od TGE nie dotyczą jej ostre wymagania wynikające z ustawy o giełdach towarowych, w tym bezpośredni nadzór nad regulacjami i funkcjonowaniem przez Komisję Nadzoru Finansowego. Wśród uczestników POEE jest wielu odbiorców końcowych, którzy nie muszą zatrudniać maklerów giełd towarowych, stąd też większa liczba uczestników na POEE niż na TGE. Platformę POEE należy traktować jako typową platformę brokerską, taką jak chociażby niemiecki TFS, ICAP, GFI itp. Czy można być jednocześnie organizatorem rynku i jego aktywnym uczestnikiem?? Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 2

3 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (2). 2.Projekt ustawy zakłada obligatoryjną sprzedaż energii elektrycznej wyprodukowanej przez wytwórców (a więc równy dostęp do tej energii dla wszystkich uczestników rynku) przez giełdy towarowe w rozumieniu ustawy z 26 października 2000 r. – nie tylko przez TGE. 3.Giełda nie ponosi opłat rozliczeniowych na rzecz OSP z tytułu zgłaszania transakcji zawartych na giełdzie przez jej członków, ponieważ członkowie giełdy sami ponoszą te opłaty gdyż giełda nie zawiera transakcji (ma to zabronione prawem). Giełda nie ponosi również opłat koncesyjnych na rzecz URE gdyż nie posiada żadnej koncesji wydanej przez Prezesa URE. Ponieważ giełda jest licencjonowana przez Komisję Nadzoru Finansowego w związku z tym ponosi odpowiednie, określone ustawowo opłaty na rzecz KNF. TGE nie korzysta z żadnej pomocy publicznej. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 3

4 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (3). 4.TGE nie ma monopolu na prowadzenie obrotu prawami majątkowymi do świadectw pochodzenia dla energii z OZE i Kogeneracji. Wszystkie giełdy towarowe, których działalność podlega ustawie o giełdach towarowych z dnia 26 października 2000 r. mogą organizować obrót tymi prawami majątkowymi i prowadzić rejestry. Przychody TGE z prowadzenia rynku praw majątkowych to kilka mln zł rocznie, również opłaty z tytułu prowadzenia rejestrów to kwota kilku mln zł rocznie. Informacje o przychodach i kosztach związanych z prowadzeniem rynków i rejestrów TGE przekazywała do MG i URE. Opłaty pobierane przez TGE są systematycznie obniżane wraz ze wzrostem wolumenów praw majątkowych. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 4

5 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (4). 5.Uregulowanie rynku praw majątkowych do świadectw pochodzenia dla energii z OZE i Kogeneracji przyniosło wiele pozytywnych rezultatów m.in.: - umożliwiło wdrożenie systemu wsparcia dla rozwoju OZE i Kogeneracji; zlikwidowało dotychczasowe patologie rynkowe polegające na wielokrotnym obrocie fakturami i dzieleniu świadectw pochodzenia; - wyrównało szanse działania na rynku wszystkim podmiotom poprzez stworzenie jednakowych możliwości kupna/sprzedaży praw majątkowych oraz przez jednolity dostęp do informacji rynkowych o cenach i wolumenach praw majątkowych; - publiczna informacja o kształtowaniu się cen praw majątkowych notowanych na sesji i w transakcjach pozasesyjnych (dla transakcji pozasesyjnych TGE publikuje dwa razy w tygodniu ceny minimalną i maksymalną, a raz w miesiącu cenę średnioważoną). Nieprawdziwy jest więc zarzut o braku transparentności tego rynku. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 5

6 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (5). 6.Projekt ustawy mówi o skierowaniu energii produkowanej przez wytwórców o mocy zainstalowanej nie mniejszej niż 100 MW lub objętych ustawą o rozwiązaniu KDT. Dotyczy to więc ok. 80% energii produkowanej pierwotnie w Polsce. TGE obecnie pobiera 0,04 PLN/MWh za zawarcie transakcji i rozliczenie kontraktu forward. Platforma TFS, prowadzona przez brokera z Niemiec, pobiera za samo skojarzenie ofert 0,10 PLN/MWh bez rozliczenia transakcji i ponoszenia ryzyka z tym związanego. Koszty giełdy związane z prowadzeniem danego rynku są tylko częściowo zależne od wielkości wolumenu i liczby transakcji. Postulujemy, aby Prezes URE dokonywał weryfikacji przychodów i kosztów TGE w przypadku objęcia wytwórców obligatoryjną sprzedażą przez giełdę. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 6

7 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (6). 7.Podstawową zasadą obrotu na rynku regulowanym jest bezpieczeństwo obrotu. Jest ono osiągane poprzez obowiązek składania depozytów zabezpieczających dla zawieranych transakcji. Po uruchomieniu Izby wniesienie depozytów nie spowoduje powstania znaczących kosztów dla zawierających transakcje z następujących powodów: - pobranie środków będzie następowało z rachunku bankowego uczestnika obrotu w jego banku i wszelkie przychody z lokat powiększały saldo jego konta; - możliwe będą inne formy zabezpieczeń np. gwarancja bankowa, której koszt wynosi ok. 1% wartości zabezpieczenia; - wśród akceptowanych zabezpieczeń bezgotówkowych przewiduje się również gwarancje korporacyjne oraz zabezpieczanie innymi aktywami np. obligacjami lub prawami majątkowymi itp. Składanie depozytów zabezpieczających leży w interesie wszystkich uczestników rynku, gdyż w sytuacji krytycznej wynikającej z niewywiązania się z zobowiązań rynkowych jakiegokolwiek uczestnika, ryzyko dla pozostałych uczestników jest istotnie ograniczone. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 7

8 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (7). 8.Na każdej giełdzie notowane są standardowe produkty o różnym terminie wykonania. Najdłuższe kontrakty zabezpieczają produkcję bądź pobór energii o bardzo dużym prawdopodobieństwie realizacji. Kontrakty najkrótsze tzw. spot, a więc na Rynku Dnia Następnego i Rynku Dnia Bieżącego służą dostosowaniu profilu odbioru lub produkcji do bieżącej sytuacji. W przypadku obliga giełdowego płynność na tych rynkach będzie wystarczająco duża aby w sposób elastyczny umożliwić dokładny zakup bądź sprzedaż energii zgodnie z potrzebami uczestnika rynku. Ryzyko niedokładnego zakontraktowania energii pojawia się dopiero na rynku bilansującym. Aby to ryzyko zminimalizować wystarczy być członkiem grupy bilansującej. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 8

9 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (8). 9.W hipotetycznej sytuacji polegającej np. na nierynkowym zachowaniu wytwórców próbujących umożliwić realizację zakupu energii wyłącznie spółkom należącym do ich grup skonsolidowanych, obligatoryjna sprzedaż energii przez giełdę stworzy identyczne warunki zakupu w czasie sesji giełdowej dla wszystkich uczestników rynku. Jednak sytuacja taka jest praktycznie nieprawdopodobna. Zachowania tego typu, o ile zaistnieją, powinny być bezwzględnie tępione przez URE, UOKiK, KNF i Prokuraturę. Animatorzy rynku wspomogą płynność rynku energii. Jednak mimo wypracowania przez Towarzystwo Obrotu Energią wzoru umowy na animatora rynku i przyjęcia jej przez TGE nikt z uczestników rynku nie jest obecnie zainteresowany pełnieniem takiej funkcji. Niestety, według naszej oceny, TOE było dezinformowane co do chęci zawarcia takich umów. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 9

10 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (9). 10.Zgłaszana jest sugestia, że dla uzyskania przejrzystości rynku energii wystarczy, aby obrót na giełdzie stanowił np. 20% wolumenu produkcji. Teza taka byłaby prawdziwa przed procesem konsolidacji pionowej. Aktualnie wprowadzenie tego typu regulacji spowodowałoby faworyzowanie jednej z grup energetycznych kosztem pozostałych trzech. 11.Z funkcjonujących platform obrotu energią elektryczną jedynie TGE działa według ścisłych regulacji prawnych i podlega bezpośredniemu nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego co zapobiega potencjalnym niedozwolonym zachowaniom uczestników rynku. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 10

11 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (10). 12.Koszty ponoszone przez uczestników rynku giełdowego nie są wyższe niż koszty funkcjonowania na innych platformach brokerskich i podlegają weryfikacji i zatwierdzeniu przez KNF. 13.Obecnie forsowane przez niektóre towarzystwa branżowe próby opracowania indeksu cenowego na bazie danych gromadzonych przez URE nie mają sensu, ponieważ w Polsce brak jest konkurencyjnego rynku. Każdą cenę można opublikować – lecz nie to jest celem. Najważniejszą sprawą jest stworzenie warunków do prawdziwej konkurencji a dopiero po tym można publikować indeksy cenowe w oparciu o transakcje zawarte na rynku konkurencyjnym. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 11

12 Zastrzeżenia pod adresem obowiązkowego obrotu przez giełdę towarową (11). 14.Prawdą jest, że rynek giełdowy nie jest panaceum ani na wzrost cen energii ani na ich spadek. Rynek giełdowy ma umożliwić równy dostęp do energii i wdrożyć konkurencję, która zapewni niższe ceny niż na odgórnie sterowanym rynku przy danym poziomie czynników zewnętrznych. 15.Obowiązek obrotu giełdowego nie ma związku z możliwością budowy nowych źródeł wytwórczych. Nowe źródła wytwórcze mogą powstawać (tak jak blok w elektrowni Bełchatów II, czy elektrowni Łagisza) w oparciu o siłę finansową skonsolidowanej grupy energetycznej. Temu miała przecież służyć konsolidacja pionowa. Tym niemniej postulujemy możliwość wyłączania, decyzją Prezesa URE z obliga giełdowego umów PPA gwarantujących finansowanie budowy nowych mocy wytwórczych. Kształt rynku energii po wprowadzeniu zmian w PE dyskusja zorganizowana przez FOEEiG, gru_2008 12

13 Dziękuję z uwagę www.tge.pl