Prelegent: Beata Wachowiak

Prezentacja na temat: "Prelegent: Beata Wachowiak"— Zapis prezentacji:

1 Prelegent: Beata Wachowiak
I blok tematyczny Diagnoza kształcenia ustawicznego w województwie lubuskim Struktura kształcenia zawodowego w systemie szkolnym w województwie lubuskim Prelegent: Beata Wachowiak starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp.

2 szkoły ponadgimnazjalne tzw. pierwszego wyboru
System edukacji w świetle Ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.) szkoła podstawowa gimnazjum szkoły ponadgimnazjalne tzw. pierwszego wyboru System edukacji funkcjonujący w Polsce został opisany w Ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.). W dokumencie tym dokonano podziału szkół publicznych i niepublicznych na następujące typy: sześcioletnią szkołę podstawową, w której w ostatnim roku przeprowadza się sprawdzian; trzyletnie gimnazjum, w którym w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin oraz szkoły ponadgimnazjalne. Szkołami ponadgimnazjalnymi są zasadnicze szkoły zawodowe o 2- i 3- letnim okresie nauczania, trzyletnie licea ogólnokształcące, trzyletnie licea profilowane i czteroletnie technika, do których przyjmowani są absolwenci gimnazjum oraz szkoły tzw. „drugiego wyboru” dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, tj. dwuletnie licea uzupełniające i trzyletnie technika uzupełniające. Szkołami ponadgimnazjalnymi są również szkoły policealne dla absolwentów liceów ogólnokształcących, profilowanych i uzupełniających oraz techników i techników uzupełniających. W systemie edukacji funkcjonują także trzyletnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy. Kształcenie zawodowe w Polsce jest prowadzone zarówno w systemie szkolnym, jak i pozaszkolnym szkoły ponadgimnazjalne tzw. drugiego wyboru szkoły wyższe

3 Kształcenie zawodowe w systemie szkolnym
gimnazjum oddziały przysposabiające do pracy szkoły ponadgimnazjalne tzw. pierwszego wyboru liceum ogólnokształcące liceum profilowane czteroletnie technikum zasadnicze szkoły zawodowe Kształcenie zawodowe w  systemie szkolnym może być realizowane w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy już w oddziałach przysposabiających do pracy w gimnazjach. Przyuczenie do wykonywania określonej pracy ma na celu przygotowanie do pracy w charakterze przyuczonego robotnika i może dotyczyć wybranych prac związanych z nauką zawodu. Nauka w tej formie kończy się sprawdzianem przeprowadzanym przez pracodawcę lub Izbę Rzemieślniczą, jeśli pracodawca jest w niej zrzeszony. Natomiast kształcenie zawodowe w postaci nauki zawodu kończącej się egzaminem zewnętrznym, który stanowi potwierdzenie kwalifikacji zawodowych, realizowane jest w zasadniczych szkołach zawodowych, technikach, technikach uzupełniających, a także w szkołach policealnych, w których przygotowuje się do wykonywania konkretnego zawodu. Odbywa się ona w formie zajęć praktycznych, których celem jest opanowanie przez uczniów umiejętności zawodowych, niezbędnych do podjęcia pracy w danym zawodzie oraz w formie praktyk zawodowych, które organizowane są dla uczniów w celu zastosowania i pogłębienia zdobytej wiedzy i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. Zajęcia praktyczne są organizowane w szkołach posiadających własne warsztaty szkolne lub gospodarstwa pomocnicze, w centrach kształcenia praktycznego lub u pracodawców. Natomiast praktyki zawodowe realizowane są przede wszystkim u pracodawców. szkoły ponadgimnazjalne tzw. drugiego wyboru uzupełniające liceum ogólnokształcące technikum uzupełniające szkoły policealne

4 Możliwości kształcenia zawodowego
w systemie szkolnym - rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 124, poz. 860 oraz z 2008 r. Nr 144, poz.903). Klasyfikacja ta obejmuje w swoim wykazie 208 zawodów oraz wskazuje typy szkół ponadgimnazjalnych, w których może odbywać się kształcenie w konkretnych zawodach. w systemie pozaszkolnym - rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji i specjalności dla potrzeb rynku pracy (Dz.U. nr 256, poz oraz z 2007 r. nr 106, poz. 728).

5 Organizacja, formy oraz sposoby zdobywania i doskonalenia umiejętności zawodowych w szkołach ponadgimnazjalnych rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. z 2002 r. Nr 113, poz. 988 oraz z 2003 r. nr 192, poz. 1875) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60 poz. 278 z późn. zm.). Szczegółową organizację, formy oraz sposoby zdobywania i doskonalenia umiejętności zawodowych w szkołach ponadgimnazjalnych opisuje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. z 2002 r. Nr 113, poz. 988 oraz z 2003 r. nr 192, poz. 1875) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60 poz. 278 z późn. zm.). Nabyte przez uczących się umiejętności poddawane są weryfikacji podczas egzaminów zewnętrznych. W zależności od sposobu realizacji kształcenia teoretycznego i praktycznego może to być egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, który jest składany przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną, egzamin czeladniczy składany przed komisją powołaną przez izbę rzemieślniczą lub egzamin kwalifikacyjny na tytuł zawodowy składany przed komisją powołaną przez kuratora oświaty.

6 62 zespoły szkół „zawodowych” 11 placówek o charakterze:
Badanie struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego – Raport „Stan szkolnictwa ponadgimnazjalnego w województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009” Badaniem objęto 103 szkoły i placówki, w tym: 62 zespoły szkół „zawodowych” 5 specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych 2 szkoły leśne 5 szkół rolniczych W województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009 funkcjonowało 69 zespołów szkół i placówek kształcących zawodowo, w tym dwie szkoły medyczne prowadzone przez samorząd województwa lubuskiego, dwie szkoły leśne i trzy szkoły rolnicze, których organem prowadzącym są odpowiednio Minister Środowiska i Minister Rolnictwa. Wśród tych zespołów funkcjonujących na terenie województwa lubuskiego jedenaście posiada w swoich strukturach centra kształcenia ustawicznego (CKU - 7), praktycznego (CKP - 6) lub ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego (ODiDZ - 6). 2 szkoły kształcące w zawodach medycznych 11 placówek o charakterze: centrum kształcenia ustawicznego (7), centrum kształcenia praktycznego (6), ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego (6)

7 Raport „Stan szkolnictwa ponadgimnazjalnego w województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009”

8 Liczba uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych pierwszego wyboru dla młodzieży w województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009 Typ szkoły Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Ogółem liczba oddziałów liczba uczniów liczba oddziałów liczba uczniów Trzyletnie liceum ogólnokształcące 170 4803 180 4977 191 5217 x 541 14997 Trzyletnie liceum profilowane 9 230 28 715 52 1181 89 2126 Liceum plastyczne szkoła artystyczna 2 39 42 46 1 22 7 149 Czteroletnie technikum 220 5201 197 4192 162 3612 145 3022 681 16027 ZSZ o 3-letnim okresie nauczania 1785 1560 1283 4628 ZSZ o 2-letnim okresie nauczania 1003 748 1751 Razem: 401 13061 407 12234 11339 146 3044 1318 39678 Do szkół prowadzących kształcenie zawodowe w województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009 uczęszczało łącznie uczniów. Uczniowie czteroletniego technikum stanowili 40,4%, natomiast uczniowie zasadniczych szkół zawodowych o dwu i trzyletnim okresie nauczania stanowili 16,2% populacji uczniów wybierających dalszą edukację bezpośrednio po gimnazjum.

9

10 Liczba uczniów i pracowników młodocianych w zasadniczych szkołach zawodowych w województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009 Zasadnicza szkoła zawodowa Klasa I Klasa II Klasa III Ogółem liczba uczniów * liczba pracowni ków młodocia nych** razem liczba uczniów * 3-letni okres nauczania 664 1121 1785 609 951 1560 560 723 1283 1833 2795 4628 2-letni okres nauczania 238 765 1003 194 554 748 x 432 1319 1751 Pracownicy młodociani posiadający umowy z pracodawcami o naukę zawodu i dokształcający się w szkołach stanowią 64,5% ogółu uczniów zasadniczych szkół zawodowych.

11

12 Wykaz zawodów w czteroletnim technikum dla młodzieży
Do zawodów dominujących w kształceniu w czteroletnich technikach dla młodzieży należą technik ekonomista (2501), technik informatyk (2233), technik hotelarstwa (1652), technik mechanik (1511), technik żywienia i gospodarstwa domowego (1212). W dalszej kolejności plasują się takie zawody jak technik budownictwa (829) technik mechatronik (638), technik elektronik (561), technik logistyk (521), technik handlowiec (471), technik organizacji usług gastronomicznych (410), technik architektury krajobrazu (398), technik agrobiznesu (357), technik leśnik (331), technik elektryk (298), kucharz (261),

13 Wykaz zawodów w czteroletnim technikum dla młodzieży
technik pojazdów samochodowych (229), technik ochrony środowiska (214), technik geodeta (181), technik rolnik (170), technik teleinformatyk (16), technik spedytor (163), technik drogownictwa (160), technik ogrodnik (131), technik weterynarii (124), technik usług fryzjerskich (101), technik technologii żywności (97), technik obsługi turystycznej (92), technik technologii drewna (58) i technik technologii odzieży (45). Najmniejszą reprezentację w systemie edukacji mają natomiast takie zawody jak technik analityk (31), technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych oraz technik urządzeń sanitarnych (po 23), kelner (21), technik inżynierii środowiska i melioracji (16) oraz technik geolog i technik górnictwa otworowego (po 15 osób).

14 Wykaz zawodów w dwuletniej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży
W zasadniczej szkole zawodowej o dwuletnim okresie nauczania od lat dominuje sprzedawca (885) oraz kucharz małej gastronomii (616). Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych mogą kontynuować edukację w szkołach dla młodzieży, tj. w uzupełniających liceach ogólnokształcących (52 uczniów) lub technikach uzupełniających (126 uczniów). Natomiast absolwenci techników i liceów profilowanych oraz ogólnokształcących mogą zdobywać wykształcenie w szkołach policealnych (822 osób).

15 Wykaz zawodów w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży
Spośród zawodów kształconych w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej największą popularnością cieszy się mechanik pojazdów samochodowych (1377), fryzjer (630), murarz (456), ślusarz (345) oraz piekarz (232) i stolarz (229).

16 Wykaz zawodów w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży

17 Liczba uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych drugiego wyboru dla młodzieży w województwie lubuskim w roku szkolnym 2008/2009 Typ szkoły Klasa I Klasa II Klasa III Ogółem liczba oddziałów liczba uczniów liczba oddziałów liczba uczniów Dwuletnie uzupełniające liceum ogólnokształcące 1 23 2 29 x 3 52 Trzyletnie technikum uzupełniające 27 18 6 81 8 126 Szkoła policealna 17 450 19 372 36 822 Razem: 500 22 419 47 1000

18

19 Wykaz zawodów w trzyletnim technikum uzupełniającym dla młodzieży
W trzyletni technikum uzupełniającym uczy się młodzież pragnąca uzyskać tytuł technika w zawodzie technik mechanik, technik technologii żywności, technik handlowiec i kucharz.

20 Wykaz zawodów w szkole policealnej dla młodzieży
W szkołach policealnych dominują nadal zawody medyczne i usługowe, takie jak: technik masażysta (176), technik usług kosmetycznych (160), technik informatyk (104) i technik farmaceutyczny (103 słuchaczy).

21 Liczba słuchaczy w szkołach ponadgimnazjalnych dla dorosłych w roku szkolnym 2008/2009
Typ szkoły Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV Ogółem liczba oddziałów liczba słuchaczy liczba oddziałów liczba słuchaczy Trzyletnie liceum ogólnokształcące 8 296 10 200 190 x 26 686 Trzyletnie liceum profilowane 1 35 2 47 36 5 118 Czteroletnie technikum 165 3 50 4 55 61 17 331 Zasadnicza szkoła zawodowe o 2 i 3-letnim okresie nauczania 68 93 18 9 179 Dwuletnie uzupełniające liceum ogólnokształcące 12 435 11 223 23 658 Trzyletnie technikum uzupełniające 263 6 87 62 22 412 Szkoła policealna 41 1421 38 632 79 2053 Razem: 82 2683 74 1332 20 361 181 4437 System szkolny jest dostępny nie tylko dla młodzieży, lecz także dla osób dorosłych. Z takiej formy kształcenia korzysta obecnie 4437 osób, w tym 1549 są to słuchacze szkół dla dorosłych prowadzonych przez centra kształcenia ustawicznego.

22

23 Wykaz zawodów w czteroletnim technikum dla dorosłych
W czteroletnim technikum dla dorosłych uczy się 331 słuchaczy w zawodzie technik agrobiznesu (101), technik rolnik (101), technik informatyk (79) i technik ogrodnik (50). Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych uzupełniają swoje wykształcenie również w trzyletnich technikach uzupełniających dla dorosłych. Największym powodzeniem cieszy się technik mechanik (137), technik handlowiec (54) oraz technik pojazdów samochodowych (48).

24 Wykaz zawodów w dwuletniej zasadniczej szkole zawodowej dla dorosłych

25 Wykaz zawodów w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej dla dorosłych

26 Wykaz zawodów w trzyletnim technikum uzupełniającym dla dorosłych

27 Zawody w szkole policealnej dla dorosłych
Dość duża grupa osób dorosłych uzupełnia swoje wykształcenie w szkołach policealnych. Najliczniej reprezentowanymi zawodami kształconymi w tym typie szkoły są technik administracji (415), technik informatyk (343) oraz technik bezpieczeństwa i higieny pracy. Stworzenie możliwości uzupełniania wykształcenia i doskonalenia umiejętności zawodowych przez osoby dorosłe jest bardzo pożądane, gdyż rynek pracy oczekuje od pracowników dobrego przygotowania zawodowego oraz gotowości na zmiany, elastyczności, umiejętności i chęci ustawicznego doskonalenia się w zawodzie. Konieczność kształcenia ustawicznego to wynik postępu technologicznego, który wymaga od jednostek umiejętności szybkiego przystosowywania się do zmian, ale także zbyt niskiego poziomu kwalifikacji jednostek poszukujących zatrudnienia.

28 Inne placówki kształcenia zawodowego
Placówki wchodzące w skład centrów i zespołów szkół organizujących i prowadzących kształcenie ustawiczne w województwie lubuskim

29 Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Strzelcach Krajeńskich (CKU)
Centrum Kształcenia Zawodowego w Gorzowie Wlkp. (CKU, CKP, RODiD) Centrum Kształcenia Praktycznego w Skwierzynie (CKP) Centrum Kształcenia Praktycznego i Praktycznego w Sulęcinie (CKU, CKP) Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Zielonej Górze (CKU, CKP) Zespół Szkół i Placówek Kształcenia Zawodowego w Zielonej Górze (ODiDZ) Do placówek, które organizują i prowadzą kształcenie ustawiczne w województwie lubuskim należą: Centrum Kształcenia Zawodowego w Gorzowie Wlkp., Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Zielonej Górze, Powiatowe Centrum Edukacji w Nowej Soli, Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego we Wschowie, Centrum Kształcenia Praktycznego w Skwierzynie, Zespół Szkół i Placówek Kształcenia Zawodowego w Zielonej Górze, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Strzelcach Krajeńskich, Zespół Szkół Licealnych i Zawodowych w Sulęcinie, Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Szprotawie – Henrykowie, Zespół Szkół Tekstylno-Handlowych w Żaganiu oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Żarach. Jednakże stopień realizacji zadań statutowych tych placówek jest bardzo zróżnicowany. W roku szkolnym 2008/2009 w ramach działalności statutowej Centrum Kształcenia Ustawicznego 5 placówek realizowało szkolne formy kształcenia, tj. prowadziło szkoły dla dorosłych, w tym: dwie placówki gimnazjum, dwie - trzyletnie liceum ogólnokształcące, dwie - dwuletnie liceum uzupełniające, trzy - czteroletnie technikum, a pięć placówek szkoły policealne. Działalność w zakresie organizacji form pozaszkolnych wykazywały cztery placówki, w tym trzy spośród nich prowadziły kursy, trzy placówki organizowały seminaria, a jedna umożliwiały realizację praktyk zawodowych. Żadna z placówek nie prowadziła kursów zawodowych. Tylko jedna placówka współpracowała z Powiatowymi Urzędami Pracy i pracodawcami w zakresie rekwalifikacji kadr z wykorzystaniem modelu trójstronnych umów szkoleniowych zawieranych pomiędzy urzędami pracy, pracodawcą i instytucją szkoleniową. Zorganizowany został tylko jeden taki kurs. O doskonalenie nauczycieli zatrudnionych w Centrum Kształcenia Ustawicznego i innych placówkach, a także szkołach w zakresie kształcenia osób dorosłych w formach szkolnych i pozaszkolnych dbały jedynie dwie placówki. Żadna z nich nie zorganizowała pozaszkolnych form kształcenia umożliwiających spełnianie obowiązku nauki. W ramach realizacji zadań statutowych Centrum Kształcenia Praktycznego sześć placówek organizowało i realizowało zajęcia praktyczne dla uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe, w zakresie realizacji całego lub części programu nauczania dla zawodu. Kształcenie to było prowadzone w zawodach o trzyletnim okresie nauczania: elektryk, mechanik precyzyjny, mechanik pojazdów samochodowych, monter mechatronik, mechanik-monter maszyn i urządzeń, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, operator obrabiarek skrawających, mechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik pojazdów samochodowych, stolarz. W czteroletnim technikum realizowane było kształcenie w zawodzie: technik mechanik, technik elektryk, technik elektronik, technik mechatronik, technik pojazdów samochodowych, technik technologii żywności i technik technologii drewna, technik informatyk i technik ekonomista – realizacja kształcenia praktycznego na tym poziomie odbywała się w czterech placówkach. W dwóch placówkach realizowano zajęcia dla uczniów trzyletniego technikum uzupełniającego kształcących się w zawodzie technik handlowiec oraz technik mechanik. Cztery placówki prowadziły kształcenie praktyczne dla słuchaczy szkół policealnych w zawodach: technik usług turystycznych, technik administracji, technik bhp, technik informatyk, technik mechanik, technik prac biurowych oraz opiekun medyczny. Trzy placówki zorganizowały kursy w ramach doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych i nauczycieli praktycznej nauki zawodu (zajęć praktycznych i praktyk zawodowych), w zakresie nowoczesnych technik i technologii, natomiast dwie zorganizowały kursy umożliwiające uzyskanie lub podniesienie kwalifikacji zawodowych. Żadna natomiast nie podjęła działań związanych z prowadzeniem zajęć edukacyjnych w zakresie przysposobienia do pracy dla uczniów gimnazjów. Najwięcej placówek realizowało zadania statutowe ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego w zakresie dokształcania młodocianych pracowników uczęszczających do oddziałów wielozawodowych w zasadniczych szkołach zawodowych i zatrudnionych u pracodawców w celu nauki zawodu – w zakresie teoretycznych przedmiotów zawodowych. Żadna z placówek nie podjęła się zadania dotyczącego dokształcania w zakresie teoretycznych przedmiotów zawodowych w celu przygotowania do egzaminu na czeladnika i mistrza w zawodzie, młodocianych pracowników nie uczęszczających do oddziałów wielozawodowych w zasadniczych szkołach zawodowych i zatrudnionych u pracodawców w celu nauki zawodu. Dwie placówki zorganizowały kursy mające na celu przygotowanie czternastu osób do egzaminu na tytuł czeladnika. Tylko jedna placówka zajęła się organizacją działań dotyczących doskonalenia zawodowego osób dorosłych w zakresie wynikającym z potrzeb lokalnego rynku pracy. Zorganizowała ona 44 kursy, w których uczestniczyły 843 osoby. Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego we Wschowie (CKU, CKP, ODiDZ) Ośrodek Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Żarach (ODiDZ) Powiatowe Centrum Edukacji w Nowej Soli (CKU, CKP, ODiDZ) Zespół Szkół Tekstylno-Handlowych, Ośrodek Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego w Żaganiu (ODiDZ) Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Szprotawie – Henrykowie (CKU)

30 Dziękuję za uwagę!