Zawiercie, 19 października 2014 r.

Zawiercie, 19 października 2014 r.
DROGA ORIONA POWIATOWA ŚCIEŻKA REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ I ZAWODOWEJ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Zawiercie, 19 października 2014 r. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Temat innowacyjny Nazwa projektodawcy
Współpraca podmiotów działających w obszarze zatrudnienia oraz integracji i pomocy społecznej z przedsiębiorcami w zakresie ułatwiania wchodzenia na rynek pracy osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym Nazwa projektodawcy ŁUŻYCKA WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNA im. Jana Benedykta Solfy w Żarach Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Partnerzy Instytucje rynku pracy:
MM Global Consulting sp. z o.o. – kierownictwo merytoryczne, Powiatowy Urząd Pracy w Żaganiu, Stowarzyszenie PEGAZ. Instytucje pomocy społecznej ( doszły w końcówce I fazy): Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Żaganiu, Ośrodek Pomocy Społecznej w Żaganiu. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Grupy docelowe - odbiorcy
Grupa I – Osoby niepełnosprawne z powiatu żagańskiego; grupa ok. 100 osób na etapie testowania oraz ok. 50 osób w fazie upowszechniania i mainstreamingu. Grupa II – Pracownicy przedsiębiorstw i pracodawcy– 45 przedstawicieli w fazie testowania oraz 30 – w fazie upowszechniania i mainstreamingu; docelowo- wszystkie zainteresowane przedsiębiorstwa z województwa lubuskiego. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Grupy docelowe - użytkownicy
Grupa III – Przedstawiciele grupy użytkowników pup, ops, pcpr – podmioty ustawowo zobowiązane do wspierania i aktywizowania osób niepełnosprawnych; działające w ramach swoich kompetencji bardzo indywidualnie, grupa 45 osób z powiatu żagańskiego w fazie testowania oraz ok. 160 osób z 4 powiatów województwa lubuskiego; docelowo wszystkie zainteresowane pup, pcpr, ops województwa lubuskiego. Grupa IV –organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych – 12 osób w fazie testowania, 20 upowszechniania i mainstreamingu. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Analiza wyników badań niedostateczna informacja o możliwości wsparcia osób niepełnosprawnych przez ops, pup, pcpr w jednym czasie - braku działań komplementarnych pup, ops oraz pcpr; niedopasowanie wsparcia w zakresie aktywizacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych; brak praktyki w instytucjach wspierających w zakresie wymiany informacji dotyczących osób niepełnosprawnych; Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Analiza wyników badań instytucje wskazują potrzebę wdrożenia zintegrowanego systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i zapewnienia im kompleksowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej; występuje niski poziom świadomości pracodawców w zakresie wspierania osób niepełnosprawnych; niezatrudnianie osób niepełnosprawnych przez pracodawców związane jest z brakiem doświadczenia i kwalifikacji zawodowych tych osób, a także często roszczeniowym nastawieniem; Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Analiza wyników badań organizacje pozarządowe dostrzegają bezradność i brak przygotowania zawodowego osób niepełnosprawnych; bariery utrudniające działania organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych to m.in. niewystarczająca współpraca pomiędzy instytucjami, brak wiedzy na temat możliwych źródeł finansowych wsparcia działalności; osoby niepełnosprawne posiadają niską znajomość swoich praw i uprawnień. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Nasz cel główny Dopasowanie ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych w powiecie żagańskim do ich potrzeb w okresie do r. poprzez stworzenie nowych i udoskonalenie istniejących metod i narzędzi Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Cele szczegółowe Wzmocnienie współpracy powiatowego urzędu pracy, ośrodków pomocy społecznej , powiatowego centrum pomocy rodzinie i organizacji pozarządowych (NGO) działających dla osób niepełnosprawnych do ; Wzbogacenie warsztatu pracy powiatowego urzędu pracy, ośrodków pomocy społecznej , powiatowego centrum pomocy rodzinie i organizacji pozarządowych poprzez wprowadzenie efektywnych narzędzi do ; Wzmocnienie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) m.in. poprzez udział w Międzysektorowych Grupach Wsparcia, spotkaniach, organizację wydarzenia Biznes Przyjazny Osobom Niepełnosprawnym; Umożliwienie 150 osobom niepełnosprawnym skorzystania z efektywniejszego systemu reintegracji społecznej i zawodowej do Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Innowacyjność polega na:
Powiązaniu działań ops, pcpr, pup w zakresie wsparcia osób niepełnosprawnych w jeden system - program komputerowy ORION ze wspólną bazą danych. Zapewni to efektywniejszą ich pracę eliminując dublowanie czynności i wsparcia. 2. Wprowadzeniu usług „coacha”. Jednostka (ops, pcpr, pup), do której zgłosi się osoba niepełnosprawna wyznacza dla niej „coacha” – przeszkolonego pracownika. W rozumieniu projektowym będzie to osoba, która prowadzi osobę niepełnosprawną po indywidualnej ścieżce reintegracji, jednocześnie motywując. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3. Wprowadzeniu narzędzia zmodyfikowanego Portfolio, którego wzór zaczerpnięto z innowacyjnego projektu holenderskiego lecz dopasowano do potrzeb osób niepełnosprawnych. 4. Utworzeniu hybrydowego łańcucha wartości, tj. współpracy: przedsiębiorców /ops/pcpr/pup i osób niepełnosprawnyc., w tym zrzeszonych w ngo Osoby niepełnosprawne m.in. promowały lokalne towary i usługi przedsiębiorców. Przedsiębiorcy stali się bardziej otwarci na wsparcie integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych – idea CSR (Społeczna Odpowiedzialność Biznesu). Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5. Wykorzystaniu Międzysektorowych Grup Wsparcia, dopasowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. 6. Utworzeniu programu reintegracji zawodowej dotyczącego kształcenia zawodowego z uwzględnieniem specyficznych potrzeb osób niepełnosprawnych, złożonego z programu szkoleń zawodowych oraz programu szkoleń z zakresu zakładania spółdzielni socjalnej i działalności gospodarczej. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zalety innowacji: uniwersalność – produkt może być wykorzystany w dowolnym powiecie przez każdą z instytucji (ops, pcpr, pup); niskie koszty – należy jedynie dosprzętowić instytucje, które planują wykorzystać innowację, ponieść wydatki związane z kosztami podróży do Żagania; nie wymaga zmian w przepisach. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PRODUKT FINALNY Odpowiedzią na wskazane problemy jest model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych - Droga Oriona, na którą składają się 4 produkty pośrednie: 1) Opis metodologii tworzenia bazy danych wraz z programem komputerowym Orion, publikacja, scenariusz tworzenia, materiały szkoleniowe; 2) Opis modelu hybrydowego łańcucha wartości, scenariusze wydarzeń: Targi Lokalnych Produktów i Usług, Biznes Przyjazny Osobom Niepełnosprawnym, program i materiały szkoleniowe; 3) Opis narzędzi diagnostycznych: zmodyfikowane Portfolio i coaching, scenariusz, program szkolenia i materiały szkoleniowe; 4) Program reintegracji zawodowej: kształcenia zawodowego z uwzględnieniem specyficznych potrzeb, opis procedury zakładania spółdzielni socjalnej przez osoby niepełnosprawne. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1) Opis metodologii tworzenia bazy danych wraz z programem komputerowym Orion, publikacja, scenariusz tworzenia, materiały szkoleniowe Wspólna powiatowa baza danych służy właściwemu dopasowaniu ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osoby niepełnosprawnej do jej zdiagnozowanych potrzeb z uwzględnieniem barier wynikających z niepełnosprawności Na potrzeby utworzenia bazy danych osób niepełnosprawnych stworzono program komputerowy Orion, który był testowany w okresie od sierpnia 2013 r. do sierpnia 2014 r. Napisano także „Podręcznik Coacha” (zawiera podręcznik użytkownika programu Orion) Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Elementami Hybrydowego Łańcucha Wartości w projekcie były:
2) Opis modelu hybrydowego łańcucha wartości, scenariusze wydarzeń: Targi Lokalnych Produktów i Usług, Biznes Przyjazny Osobom Niepełnosprawnym, program i materiały szkoleniowe Hybrydowy Łańcuch Wartości animuje trójstronną współpracę pomiędzy przedsiębiorcami, organizacjami społecznymi oraz społecznością zagrożoną wykluczeniem lub wykluczoną społecznie przy wsparciu sektora publicznego. Elementami Hybrydowego Łańcucha Wartości w projekcie były: Targi Lokalnych Produktów i Usług, Biznes Przyjazny Osobom Niepełnosprawnym (wizyty studyjne), Międzysektorowe Grupy Wsparcia. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3) Opis narzędzi diagnostycznych: zmodyfikowane Portfolio i coaching, scenariusz, program szkolenia i materiały szkoleniowe Innowacyjne Portfolio to folder, w którym zbiera się wszystkie możliwe dowody, potwierdzenia, świadczące o kompetencjach danej osoby. Różni się ono tym od standardowego wykorzystywanego w Polsce, że jednakową wagę przypisuje się dowodom potwierdzającym doświadczenie i kwalifikacje formalne, jak i zdobyte w sposób nieformalny np. w środowisku rodzinnym, sąsiedzkim, koleżeńskim. Na potrzeby projektu przyjęto nazwę Coacha, chociaż osoba prowadząca nie jest typowym coachem, znanym z dotychczasowej terminologii. Zadaniem jego była: indywidualna opieka na każdym etapie ścieżki osoby niepełnosprawnej: doradzanie, pomoc w rozpoznawaniu predyspozycji i możliwości osoby niepełnosprawnej, motywowanie do działania itp. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4) Program reintegracji zawodowej: kształcenia zawodowego z uwzględnieniem specyficznych potrzeb, opis procedury zakładania spółdzielni socjalnej przez osoby niepełnosprawne Modułowe programy szkoleń zawodowych zostały doprecyzowane i dostosowane do indywidualnych potrzeb i preferencji po wstępnej indywidualnej diagnozie każdej osoby niepełnosprawnej oraz na podstawie utworzonego IPD, którego elementarną częścią było Portfolio opracowane przez odbiorcę wspólnie z Coachem. W trakcie projektu wypracowano odrębną procedurę dla zakładania spółdzielni socjalnej przez osoby niepełnosprawne składającą się z prezentacji kroków, jakie należy wykonać przed zarejestrowaniem spółdzielni w KRS; ma służyć przyszłym odbiorcom chętnym do kształtowania swojej ścieżki kariery w sektorze ekonomii społecznej. Uczestnicy projektu przed założeniem spółdzielni mieli możliwość odbycia szkolenia przygotowującego ich do prowadzenia przedsiębiorstwa społecznego. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Orion - innowacja
Program SEPI jest programem biernym, tzn. umożliwia wyłącznie wgląd do danych innych instytucji (historycznych), natomiast innowacyjny ORION w projekcie dz PO KL „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych” jest aktywną platformą współdziałania tzn. włączającą instytucje do zintegrowanego przyszłego działania pod kierownictwem Coacha tej instytucji, do której zgłosi się klient. Inaczej – SEPI odpowiada na pytanie „co było”, natomiast ORION „co będzie”. Na płycie CD zamieszczono Podręcznik Coacha z instrukcją użytkownika Programu, w której podano poszczególne kroki pracy z programem. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Orion - innowacja
Sporo czasu zajęło jego testowanie, wnoszenie poprawek i udoskonaleń. Cenną okazała się pomoc obserwatorów z obu grup docelowych ( empowerment) oraz Coachów testujących ten produkt. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Orion (www.drogaoriona.pl)
Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

INSTRUKCJA STOSOWANIA PRODUKTU FINALNEGO Model ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – DROGA ORIONA WARIANT PODSTAWOWY - Warunki konieczne do realizacji ścieżki (jednostkowy koszt w przeliczeniu na jednego użytkownika i odbiorcę dla wariantu podstawowego realizacji ścieżki w fazie upowszechniania wynosi: 200 zł.) Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 1 Porozumienie między urzędami ops, pup i pcpr . Należy wybrać lidera porozumienia, u którego stanie serwer i który będzie zarządzał bazą osób niepełnosprawnych. Bezkosztowo Załącznik 1.1 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona Produkt pośredni nr 1 Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

INSTRUKCJA STOSOWANIA PRODUKTU FINALNEGO cd.
Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 2. Wytypowanie pracowników pełniących rolę Coacha z personelu instytucji, które są stronami porozumienia. Zasadne jest aby z każdej instytucji wybrać min. po dwóch Coachów, z których jeden będzie pełnił również rolę administratora programu komputerowego Orion. Motywacją do podjęcia obowiązków Coacha będzie dodatek specjalny/premia/nagroda Bezkosztowo lub koszt dodatku, premii, lub nagrody (ok. 200 zł/mc/os.) Produkt pośredni nr 3 Zgodnie z procedurami wewnętrznymi pup, ops, pcpr Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 3. 1. Przekazanie podręcznika Coacha wraz z podręcznikiem użytkownika programu komputerowego Orion. 2. Wyznaczenie administratora bazy danych osób niepełnosprawnych - informatyka oraz administratorów /Coachów z pup, pcpr, ops 3. Uzyskanie dostępu do programu i zasilenie bazy osób niepełnosprawnych z istniejących baz pup, pcpr, ops. - Szkolenie informatyka zatrudnionego przez lidera porozumienia przeprowadzi administrator główny PCPR w Żaganiu (informatyk) - nieodpłatnie. Administratorzy PUP, OPS i PCPR w Żaganiu przeszkolą Coachów z pup, pcpr, ops z innych powiatów województwa lubuskiego (w tym po zakończeniu projektu) – nieodpłatnie. Załącznik 1.2 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona scenariusz tworzenia bazy danych (opisany w Podręczniku Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona) Produkt pośredni nr 1 Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 3. 4. Przeszkolenie użytkowników/Coachów oraz administratora informatyka -Koszt delegacji na terenie województwa lubuskiego (śr. 100 zł/os.) - w fazie upowszechniania dodatkowo 5 powiatów może być podłączonych do funkcjonującego serwera. Po zakończeniu realizacji projektu potencjalni użytkownicy poniosą koszty w wysokości 650 zł/m-c, a w przeliczeniu na pup, pcpr, ops-y w powiecie będzie się kształtował w wysokości ok. 85 zł/jednostka (przy założeniu, że w powiecie jest 6 gmin/ops + pcpr + pup). - W przypadku zakupu własnego serwera koszt doposażenia w sprzęt to ok zł (koszt serwera oraz ewentualnej rozbudowy łączy o kolejnych użytkowników, UPS). Jednorazowy koszt wyposażenia w przeliczeniu na jednostkę pup, pcpr, ops-y wyniesie ok. 2,4 tys. zł. Załącznik 1.2 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona scenariusz tworzenia bazy danych (opisany w Podręczniku Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona) Produkt pośredni nr 1 Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 4. Równolegle z przeszkoleniem z obsługi programu należy przygotować i zintegrować Coachów salę udostępni jedna z instytucji ops, pcpr, pup w danym powiecie – konsultacje w okresie upowszechniania i mainstreamingu bezkosztowo, po zakończeniu projektu -koszt warsztatu z coachingu śr. 150 zł x 8 h = 1200 zł/grupa. Przy grupie śr. 10 os. koszt wyniesie 120 zł/osoba. Załącznik 3.3 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona; Załącznik 1.2 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona, który zawiera: wykaz Coachów z PUP, PCPR i OPS (Załącznik 2 do Podręcznika Coacha) oraz godziny dostępności (14-15) codziennie od poniedziałku do piątku. instrukcję użytkownika programu Orion, porady dla Coacha od strony merytorycznej, kompendium dotyczące ogólnych zadań poszczególnych instytucji publicznych pup, pcpr, ops. Produkt pośredni nr 3 OPS, PCPR, PUP – każdy partner przygotowuje zakres usług kierowanych do osób niepełnosprawnych i będzie na bieżąco go uaktualniać Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 5 Przygotowanie Coachów do współpracy z osobami niepełnosprawnymi nad opracowaniem Portfolio Forma samokształcenia i Road show – nieodpłatnie. Przeszkoleni w fazie testowania Coachowie będą wspomagać proces samokształcenia w fazie upowszechniania – nieodpłatnie. – ewentualny koszt delegacji na terenie województwa lubuskiego (śr. 100 zł/os.) Po zakończeniu realizacji projektu koszt warsztatu z materiałami i certyfikatami po zakończeniu projektu ok zł/grupa. Dla grupy śr. 10-osobowej koszt wyniesie 150 zł/os. - Instrukcja prac nad Portfolio (opisana w Podręczniku Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona), - załącznik 3.1 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona, - załącznik 3.2 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona), - materiały szkoleniowe i program Road Show (zawarte w Podręczniku Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona oraz załączniki do w/w podręcznika 2.4 i 2.4.1). Produkt pośredni nr 3 Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

WARIANT ROZSZERZONY - dodatkowe fakultatywne elementy ścieżki (jednostkowy koszt w przeliczeniu na jednego użytkownika i odbiorcę dla wariantu podstawowego i rozszerzonego realizacji ścieżki w fazie upowszechniania zawierającego wszystkie w/w elementy wynosi: 929,50 zł) Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 1 Hybrydowy Łańcuch Wartości – szkolenie dla użytkowników Forma samokształcenia i Road show – nieodpłatnie. Przeszkoleni w fazie testowania Coachowie będą wspomagać proces samokształcenia w fazie upowszechniania – nieodpłatnie. – ewentualny koszt delegacji na terenie województwa lubuskiego (śr. 100 zł/os.). Po zakończeniu projektu udział w szkoleniu ok zł za całą grupę. Przy grupie śr. 10-osobowej będzie to koszt 150 zł/os. Podręcznik Model ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona a w nim: Materiały szkoleniowe i program Road Show (załącznik 2.4) Program warsztatu (załącznik 2.5) Produkt pośredni nr 2 Wspólny warsztat dla przedstawicieli 3 sektorów po zakończeniu projektu -NGO -Pracodawcy - Instytucje OPS, PCPR, PUP Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 2. Hybrydowy Łańcuch Wartości – elementy: a)Międzysektorowe Grupy Wsparcia – szkolenie dla użytkowników Forma samokształcenia i Road show – nieodpłatnie. Przeszkoleni w fazie testowania Coachowie będą wspomagać proces samokształcenia w fazie upowszechniania – nieodpłatnie. – ewentualny koszt delegacji na terenie województwa lubuskiego (śr. 100 zł/os.). Po zakończeniu realizacji projektu koszt organizacji warsztatu 1500 zł/grupa. Przy grupie średnio 10-osobowej będzie to koszt 150 zł/os. załączniki od do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona załączniki 2.4 i do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 2. Hybrydowy Łańcuch Wartości – elementy: b)Międzysektorowe Grupy Wsparcia – spotkania dla odbiorców Koszt organizacji spotkania (drobny poczęstunek, wynagrodzenie dla gości MGW, jeśli zajdzie potrzeba) ok. 300 zł/spotkanie. Przy grupie 15 osób wyniesie 20 zł/osoba. Cały cykl MGW dla jednej osoby (6 spotkań) wyniesie 120 zł. załączniki od do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona załącznik 2.3 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona OPS i PCPR będzie mógł przeprowadzać MGW w ramach swoich ustawowych zadań - rozwijanie nowych form wsparcia w ramach zidentyfikowanych potrzeb Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 2. Hybrydowy Łańcuch Wartości – elementy: c) Targi Lokalnych Produktów i Usług d) Wydarzenie Biznes Przyjazny Osobom Niepełnosprawnym – wizyty studyjne Ogólny koszt organizacji Targów ok. 24 938,00 zł. Przy udziale 250 osób wyniesie ok. 100 zł/os. Koszt jednej wizyty ok. 695,00 zł za grupę śr. 10- osobową (ok. 69,50 zł./os.) załącznik 2.1 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona załącznik 2.2 do Podręcznika Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp Etapy Wycena Źródło/Dokument Odniesienie do produktu pośredniego Uwagi 3. Psycholog jeżeli mają instytucje w swoich zasobach lub można zatrudnić Bezkosztowo lub średnie stawki na rynku za 1 h to ok. 80 zł (80 zł/h x 2-3h/os.) 3x80 zł=240 zł/os. Zakres usługi opisano w Podręczniku Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona Produkt pośredni nr 3 4. Doradca zawodowy W ramach swoich obowiązków pracy w pup Bezkosztowo w ramach środków własnych pup Zakres znajduje się w Podręczniku Model innowacyjnej powiatowej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych – Droga Oriona Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Faza testowania - podsumowanie
Utworzona 1 wspólna bazy danych, Przetestowany 1 program komputerowy ORION, Powstało 120 Portfolio osób niepełnosprawnych, Przygotowano 122 IPD, Innowacyjne ścieżki reintegracji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych przetestowano 137 razy, 90 osób niepełnosprawnych uzyskało kwalifikacje zawodowe, 52 osoby niepełnosprawne włączyły się w testowanie Międzysektorowych Grupach Wsparcia, 42 osoby niepełnosprawne były zaangażowane w Targi Lokalnych Produktów i Usług, testując nowe podejście w ramach Hybrydowego Łańcucha Wartości. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Faza testowania - podsumowanie
24 osoby niepełnosprawne znalazło zatrudnienie ( planowano 14) 21 pracowników przedsiębiorstw zaangażowało się w Targi Lokalnych Produktów i Usług, 28 pracowników przedsiębiorstw skorzystało z uczestnictwa w seminariach informacyjnych na temat możliwości rozwoju firmy, w tym w ramach hybrydowego łańcucha wartości, 16 przedsiębiorstw przyjęło osoby niepełnosprawne na wizyty studyjne. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

EFEKTY PROJEKTU – wyniki ewaluacji zewnętrznej
Mocne strony produktu Kompleksowość i kompletność produktu Przemyślana i sprawdzona konstrukcja produktu Zaangażowanie podmiotów reprezentujących różne zakresy kompetencji Zbudowanie kanałów komunikacji sprzyjające współpracy instytucji w kolejnych działaniach Włączenie w zakres oddziaływania różnych sektorów (instytucje publiczne, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe) Skuteczne, innowacyjne, efektywne narzędzia wypracowane w ramach modelu Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Mocne strony produktu Atrakcyjność tematyki szkoleń realizowanych w ramach modelu (zarówno dla użytkowników modelu, jak i odbiorców) Długotrwałość oddziaływań na osoby niepełnosprawne. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Szanse Wzrost poziomu akceptacji dla idei społecznej odpowiedzialności biznesu , Wzrost poziomu świadomości konieczności integracji oddziaływania na klientów instytucji rynku pracy i instytucji pomocy społecznej, Zmiana metod pracy instytucji rynku pracy i instytucji pomocy społecznej na bardziej zindywidualizowane formy wsparcia, motywowanie pracowników (nagrody) do pozastandardowej aktywności, wprowadzenie polityki rozliczania efektywności pracy instytucji rynku pracy i instytucji pomocy społecznej, Możliwość i gotowość do realizacji innowacyjnych, niestandardowych działań w instytucjach rynku pracy i instytucjach pomocy społecznej, Rozpoczęcie realizacji nowego okresu programowania i pojawienie się możliwości realizacji nowych projektów np. w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zaproponowany model jest spójny merytorycznie i komplementarny – wszystkie jego elementy pełnią ważne funkcje w całości ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Wyniki testowania produktów pokazały, że ich konstrukcja jest właściwa biorąc pod uwagę ich skuteczność, użyteczność dla użytkowników i uczestników oraz efektywność. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Coaching w ujęciu projektowym
Kwestie niezbędne w procesie prowadzenia osoby niepełnosprawnej przez ścieżkę reintegracji to: indywidualne podejście do każdego klienta rozeznanie potrzeb i systemu wartości klienta empatia coacha aktywne/ czynne słuchanie określenie i praca na zasobach klienta (wzmacnianie dobrych stron i zalet) dowartościowywanie klienta na każdym etapie współpracy zadawanie pytań otwartych, niesugerujących odpowiedzi stosowanie pochwał i ,,nagród” szybka reakcja na niepowodzenie i wspieranie Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Coaching w ujęciu projektowym
Kwestie niezbędne w procesie prowadzenia osoby niepełnosprawnej przez ścieżkę reintegracji to: praca również z najbliższym środowiskiem osoby coachowanej bieżące monitorowanie działań klienta dostosowanie tempa działań do możliwości klienta unikanie oceny, oskarżeń, sugestii, niekontrolowanych emocji dostosowanie języka do możliwości klienta pomoc w jasnym określeniu celów i działań Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Innowacyjne narzędzia

Innowacyjne Portfolio
Innowacyjne Portfolio to folder (segregator, teczka, itp.), w którym zbiera się wszystkie możliwe dowody, potwierdzenia, świadczące o kompetencjach danej osoby, które są niezbędne w konkretnym obszarze działania, w konkretnej sytuacji. Różni się ono tym od standardowego wykorzystywanego w Polsce, ze jednakową wagę przypisuje się dowodom potwierdzającym doświadczenie i kwalifikacje formalne, jak i zdobyte w sposób nieformalny np. w środowisku rodziny, sąsiedzkim, koleżeńskim. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

TARGI LOKALNYCH PRODUKTÓW I USŁUG
innowacja W celu wzmocnienia społecznej odpowiedzialności biznesu zrealizowano TARGI LOKALNYCH PRODUKTÓW I USŁUG organizowanych przy aktywnym udziale osób niepełnosprawnych stosując tzw. „odwrócenie wsparcia” to osoby niepełnosprawne wspierały lokalny biznes. Osoby te otrzymały do realizacji trudne i odpowiedzialne zadanie i je wykonały. Targi stanowiły promocję lokalnych towarów i usług, produkowanych i świadczonych przez działających na terenie powiatu żagańskiego przedsiębiorców. Osoby niepełnosprawne zachowały się aktywnie i odpowiedzialnie burząc stereotyp, iż są to osoby nastawione roszczeniowo. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

TARGI LOKALNYCH PRODUKTÓW I USŁUG

BIZNES PRZYJAZNY OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM
Głównym założeniem wydarzenia było, by podczas zaplanowanych wizyt studyjnych to osoby niepełnosprawne były gośćmi przedsiębiorców. Obecnie słaba promocja osób niepełnosprawnych powoduje ich niski poziom reintegracji zawodowej, generuje obawy pracodawców przed zatrudnianiem tej grupy osób. Skutkiem występujących barier jest zagrożenie procesami ekskluzji społecznej. Wydarzenie „Biznes przyjazny….” stanowi element polityki zrównoważonego rozwoju UE, pośrednio prowadząc do zwiększania spójności społecznej (w tym – wyrównywania szans osób niepełnosprawnych w stosunku do pełnosprawnych, przeciwdziałania marginalizacji i dyskryminacji odbiorców niniejszego projektu, zwiększania ich szans na aktywizację zawodową, która zaowocuje zmniejszeniem polaryzacji społecznej). Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

W okresie od maja do sierpnia 2014 r. zorganizowano 20 wizyt studyjnych na terenie powiatu żagańskiego i żarskiego. W wizytach wzięło udział 90 osób niepełnosprawnych. Niekwestionowaną wartością dodaną wizyt studyjnych jest przełamanie barier występujących po obu stronach: pracodawcy przekonali się, że posiadanie pewnych dysfunkcji przez osoby niepełnosprawne nie dyskwalifikuje ich z grona pracowników; osoby niepełnosprawne miały szansę naocznie przekonać się, że „nie taki diabeł straszny”, nabrać wiary we własne siły i zaprzestać wycofywania się z kontaktów społeczno-zawodowych. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Powołanie Międzysektorowych Grup Wsparcia
Powołano trzy MGW w styczniu 2014 r. Spotkania dla każdej z trzech grup odbywały się raz w miesiącu w okresie od stycznia do czerwca 2014 r. Zaplanowano udział 45 osób niepełnosprawnych, ostatecznie z działania skorzystały 52 osoby niepełnosprawne. W spotkaniach uczestniczyli również: pracodawcy z terenu powiatu, pracownicy powiatowego urzędu pracy prowadzący warsztaty, pracownicy Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej w Zielonej Górze, trener-psycholog, przedstawiciel Spółdzielni Socjalnej, osoby prowadzące działalność gospodarczą, przedstawiciele stowarzyszeń, przedstawiciel warsztatu terapii zajęciowej, przedstawiciel zakładu opiekuńczo-leczniczego, przedstawicielki koła gospodyń wiejskich, dyrektorzy gminnych centrów kultury z Żagania i Iłowej oraz pracownicy powiatowego centrum pomocy rodzinie w Żaganiu. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Powołanie Międzysektorowych Grup Wsparcia
Zadaniem MGW było m.in. przedstawienie uczestnikom spotkań możliwości realizowania się w sferze społecznej poprzez zaprezentowanie różnych form aktywności oraz zapoznanie z pracodawcami i organizacjami funkcjonującymi na terenie powiatu. Spotkania były obserwowane przez przedstawicieli grupy odbiorców, czyli osób niepełnosprawnych i przedstawiciela grupy użytkowników, czyli pracowników instytucji. Formą prowadzenia spotkań były prelekcje oraz zajęcia warsztatowe, które cieszyły się dużym zainteresowaniem większości uczestników. W trakcie spotkań zaobserwowano zmiany w zachowaniach osób niepełnosprawnych od biernych, wycofanych po zaangażowanych i otwartych na działanie. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tak było Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tak jest Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Droga Oriona- innowacja
Droga Oriona - indywidualna ścieżka reintegracji osoby niepełnosprawnej jest planowana zgodnie z potrzebami i możliwościami tej osoby, przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z jej niepełnosprawności oraz posiadanych przez nią umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Zastosowano zintegrowane podejście terytorialne z wykorzystaniem całego lokalnego potencjału poprzez współpracę: instytucji rynku pracy, instytucji pomocy społecznej, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, społeczności lokalnej co jest spójne m.in. z celami Strategii Europa 2020 przyjętej przez UE w 2010 roku. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

I KROK Wizyta osoby niepełnosprawnej w instytucji OPS/PCPR/PUP. W trakcie wizyty przeprowadzana jest rozmowa z zainteresowanym nt. zdiagnozowania jego sytuacji życiowej: zdrowotnej, zawodowej, społecznej, wypełnienie ankiety dot. zebrania informacji o osobie niepełnosprawnej. II KROK Przeprowadzenie weryfikacji bazy danych osoby niepełnosprawnej III KROK Udzielenie podstawowej informacji o możliwości udzielenia pomocy przez OPS, PUP i PCPR w zakresie bieżącego funkcjonowania w środowisku (opisano w załączniku Podręcznik Coacha). Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

IV KROK Opracowanie wraz z zainteresowanym indywidualnej ścieżki reintegracji społecznej i zawodowej - założenia (Podręcznik Coacha). V KROK Motywowanie do podjęcia współpracy – czas zależny od indywidualnych cech i potrzeb osoby niepełnosprawnej. VI KROK Sporządzenie Portfolio VII KROK Sporządzenie przez doradcę klienta (PUP) Indywidualnego Planu Działania – spotkanie indywidualne – zgodnie z ustalonym profilem pomocy, lub jeśli dana osoba bezrobotna nie była profilowana, dokonanie tej procedury. VIII KROK W uzasadnionych przypadkach (gdy PORTFOLIO i IPD nie dadzą jednoznacznych rozstrzygnięć w sprawie predyspozycji zawodowych) indywidualne spotkanie z doradcą zawodowym w celu dokonania diagnozy osoby niepełnosprawnej. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Efektem spotkania z doradcą zawodowym jest raport z badania określający profil zainteresowania ON, preferowane warunki pracy oraz propozycje zawodów jakie można rekomendować osobie. Istotne jest także, że zawiera informacje dot. zawodów, których nie należy proponować uczestnikowi projektu. Jest to element wspomagający Coacha, który wraz z osobą niepełnosprawną szuka odpowiednich ofert pracy. IX KROK Skierowanie przez Coacha osoby niepełnosprawnej do uczestnictwa w wydarzeniach Hybrydowego Łańcucha Wartości Międzysektorowych Grup Wsparcia, Targów Lokalnych Produktów i Usług, wizyt studyjnych (opcjonalnie). Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

X KROK Skierowanie przez Coacha klienta do udziału w kursach zawodowych, szkoleniach z zakresu zakładania działalności gospodarczej czy spółdzielni socjalnej (jeśli zdiagnozowano taką potrzebę). XI KROK Udzielenie dotacji/pożyczki na rozpoczęcie działalności lub założenie/wejście do spółdzielni socjalnej oraz wsparcia pomostowego, w razie potrzeby. XII KROK Kierowanie do zatrudnienia przez doradcę klienta (PUP). XIII KROK Monitorowanie przez Coacha w uzgodnieniu z Doradcą Klienta z PUP postępów w IPD w zależności od profilu pomocy – w celu osiągnięcia głównego założenia ścieżki – zatrudnienia. Projekt nr WND-POKL /11 „Powiatowa ścieżka reintegracji społecznej i zawodowej ON” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

SCHEMAT ŚCIEŻKI DROGA ORIONA
** COACH (OPS, PCPR, PUP) Ustalenie profilu pomocy * DORADCA KLIENTA (PUP) PUP rodzaj wsparcia I II III DORADCA ZAWODOWY (PUP) W załączeniu możliwe formy wsparcia Psycholog (PCPR) PROGRAM ORION Uczestnictwo w działaniach hybrydowego łańcucha wartości (MGW/Targi lokalnych produktów i usług, wizyty studyjne u pracodawców) (OPS, PCPR, PUP) IPD Doradca ds. osób niepełnosprawnych (PCPR) Kierowanie: - szkolenia, - staże, - zatrudnienie. Pracownik socjalny (OPS, PCPR) * Szczegółowy opis ścieżki znajduje się w Podręczniku Coacha ** ON – osoba niepełnosprawna

Dziękuję za uwagę Anna Kulczyńska – PCPR Żagań

Zawiercie, 19 października 2014 r.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Zawiercie, 19 października 2014 r."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Zawiercie, 19 października 2014 r.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Zawiercie, 19 października 2014 r."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres