Nowe regulacje oceny parametrycznej jako element reformy nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce Prof. dr hab. Marek Ratajczak Katedra Teorii i Historii.

Prezentacja na temat: "Nowe regulacje oceny parametrycznej jako element reformy nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce Prof. dr hab. Marek Ratajczak Katedra Teorii i Historii."— Zapis prezentacji:

1 Nowe regulacje oceny parametrycznej jako element reformy nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce Prof. dr hab. Marek Ratajczak Katedra Teorii i Historii Ekonomii

2 Nowe regulacje oceny parametrycznej jako element reformy nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce Prof. dr hab. Marek Ratajczak Katedra Teorii i Historii Ekonomii Przewodniczący Komisji do spraw Grupy Nauk Humanistycznych i Społecznych Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych

3 Plan wystąpienia: 1.Reforma nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce 2.Nowe rozwiązania instytucjonalne w sferze nauki i szkolnictwa wyższego 3.Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych i jego zadania 4.Dylematy oceny parametrycznej 5.Wnioski dla przyszłości i pro domo sua Marek Ratajczak, 28.03.2011

4 Reforma nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce: Cele reformy: jakość, innowacyjność, miejsce na naukowej i akademickiej mapie świata Idee przewodnie: konkurencja (instytucji i osób), internacjonalizacja, menedżeryzm, ekonomizacja, zmiana roli państwa (kurator, regulator i weryfikator a nie gwarant i protektor) Narzędzia: zmiany legislacyjne, a w tym związane ze sferą finansowania nauki i szkolnictwa wyższego Ryzyko: idea „sprawdzonych wzorców”, reforma w dobie oszczędności budżetowych, „papierowy model nauki” Marek Ratajczak, 28.03.2011

5 Reforma nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce: zmiany legislacyjne USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki USTAWA z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( 18 marca 2011 przegłosowana ostatecznie przez Sejm po poprawkach Senatu; czeka na podpis Prezydenta) Marek Ratajczak, 28.03.2011

6 Nowe rozwiązania instytucjonalne w sferze nauki i szkolnictwa wyższego Komitet Polityki Naukowej: do głównych zadań Komitetu należy „udzielanie pomocy ministrowi przy opracowywaniu dokumentów dotyczących rozwoju nauki oraz polityki naukowej i innowacyjnej, projektu budżetu państwa oraz planu finansowego określającego środki finansowe na naukę, krajowych i zagranicznych priorytetów inwestycyjnych, a także opiniowanie: projektów aktów normatywnych dotyczących rozwoju nauki i innowacyjności, planów działalności NCN i NCBR oraz sporządzanie merytorycznych ocen sprawozdań z ich działalności.” W składzie Komitetu wśród 12 osób 2 ekonomistów: prof. Anna Olejniczuk-Merta i prof. Tomasz Domański. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju: „Centrum zarządza strategicznymi programami badań naukowych i prac rozwojowych oraz finansuje lub współfinansuje te programy”. W składzie Rady Centrum 1 ekonomista na 30 osób: prof. Juliusz Engelhardt. Marek Ratajczak, 28.03.2011

7 Nowe rozwiązania instytucjonalne w sferze nauki i szkolnictwa wyższego Narodowe Centrum Nauki: „Do zadań Centrum należy: 1) finansowanie badań podstawowych realizowanych w formie: a)projektów badawczych, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do realizacji tych projektów, […] c) projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową […], d) stypendiów doktorskich i staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora; e) projektów badawczych dla doświadczonych naukowców mających na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, i których efektem mogą być odkrycia naukowe;” W składzie Rady Centrum 1 ekonomista na 24 osoby: prof. Janina Jóźwiak. Marek Ratajczak, 28.03.2011

8 HS4 Jednostka, instytucje, rynki: ekonomia, finanse, zarządzanie, demografia, m.in.: HS4_1 Makroekonomia (w tym: równowaga ekonomiczna, wzrost gospodarczy, wahania koniunkturalne w globalnej gospodarce); HS4_2 Mikroekonomia i ekonomia instytucjonalna HS4_3 Ekonometria i metody statystyczne HS4_4 Dynamika ludności i procesy demograficzne HS4_5 Ludność, gospodarka, rozwój społeczno-ekonomiczny HS4_6 Rynki finansowe, bankowość, finanse przedsiębiorstw HS4_7 Ekonomia behawioralna, konsumpcja i zachowania konsumentów, marketing HS4_8 Zarządzanie organizacjami, zarządzanie strategiczne HS4_9 Zarządzanie zasobami ludzkimi, zatrudnienie i płace HS4_10 Gospodarka publiczna, infrastruktura społeczna, administracja publiczna HS4_11 Warunki i jakość życia, dochody, ubóstwo HS4_12 Międzynarodowe stosunki gospodarcze HS4_13 Geografia ekonomiczna Marek Ratajczak, 28.03.2011 Panele Narodowego Centrum Nauki w ramach działu Nauki Humanistyczne, Społeczne i o Sztuce obejmujące nauki ekonomiczne:

9 Nowe rozwiązania instytucjonalne w sferze nauki i szkolnictwa wyższego W trakcie powoływania Rada Młodych Naukowców, której najważniejszym zadaniem „jest tworzenie warunków do dynamicznego rozwoju karier młodych polskich naukowców i wprowadzanie regulacji, które pozwolą w szerszym, niż dotąd zakresie uwolnić i spożytkować talenty młodego pokolenia uczonych.” Planowane zmiany instytucjonalne: Rada Główna Szkolnictwa Wyższego na Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Państwowa Komisja Akredytacyjna na Polska Komisja Akredytacyjna Marek Ratajczak, 28.03.2011

10 Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych i jego zadania Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych: wśród 30 członków Komitetu 1 ekonomista, przewodniczącym Komitetu jest prof. dr hab. Maciej Zabel z UM w Poznaniu. Komitet jest organem opiniodawczo-doradczym Ministra. Organami Komitetu są Przewodniczący oraz 4 Komisje do spraw Grupy : Nauk Ścisłych i Inżynierskich Nauk o Życiu Nauk o Sztuce i Twórczości Artystycznej Nauk Humanistycznych i Społecznych. Komisja do spraw Grupy Nauk Humanistycznych i Społecznych obejmuje: nauki ekonomiczne i inne nauki społeczne, nauki humanistyczne, prawne i teologiczne. Marek Ratajczak, 28.03.2011

11 Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych i jego zadania „ Do zadań Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych należy: 1) przeprowadzanie, nie rzadziej niż co 4 lata, kompleksowej oceny jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostek naukowych; 2) przedstawianie Ministrowi wniosków w sprawie przyznania poszczególnym jednostkom naukowym kategorii; 3) wskazywanie Ministrowi wiodących pod względem jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostek naukowych, które w wyniku oceny, o której mowa w pkt 1, znacznie wyróżniają się poziomem prowadzonych badań naukowych lub prac rozwojowych, w celu uwzględnienia przy określaniu wysokości środków finansowych na utrzymanie potencjału badawczego w kolejnych latach budżetowych; 4) opracowywanie projektu szczegółowych parametrów i kryteriów oceny jednostek naukowych oraz trybu przeprowadzania ponownej oceny jednostek, które otrzymały kategorię C; 5) opracowywanie planu działania zespołów do spraw ewaluacji jednostek naukowych, zwanych dalej „zespołami ewaluacji”, przeprowadzających ocenę działalności różnych rodzajów jednostek naukowych;[…] Marek Ratajczak, 28.03.2011

12 „Kompleksowa ocena jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostek […], jest przeprowadzana na podstawie wyników oceny poziomu naukowego prowadzonych badań naukowych lub prac rozwojowych oraz ich efektów w odniesieniu do standardów międzynarodowych, a także oceny znaczenia działalności jednostki naukowej dla rozwoju nauki w skali międzynarodowej oraz wzrostu innowacyjności w skali kraju.[…] W wyniku kompleksowej oceny jakości działalności naukowej lub badawczo- rozwojowej jednostkom naukowym jest przyznawana kategoria: 1) A+ — poziom wiodący; 2) A — poziom bardzo dobry; 3) B — poziom zadowalający, z rekomendacją wzmocnienia działalności naukowej, badawczo-rozwojowej lub stymulującej innowacyjność gospodarki; 4) C — poziom niezadowalający. Parametry i kryteria oceny jednostek naukowych zależą od ich wielkości, rodzaju i profilu naukowego i są dostosowane do specyfiki każdej z czterech grup dziedzin nauki, odrębne dla instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni, instytutów badawczych i jednostek naukowych,[…] Marek Ratajczak, 28.03.2011

13 Podstawowymi kryteriami kompleksowej oceny jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostek naukowych jest ocena: 1) poziomu naukowego prowadzonych badań naukowych lub prac rozwojowych; 2) efektów działalności naukowej w odniesieniu do standardów międzynarodowych — w tym zwłaszcza publikacje autorstwa pracowników jednostki naukowej w renomowanych wydawnictwach oraz monografie naukowe, opracowane nowe technologie, materiały, wyroby, systemy i usługi, wdrożenia, patenty, licencje i prawa ochronne na wzory użytkowe, a także ocena znaczenia działalności jednostki naukowej dla rozwoju nauki w skali międzynarodowej oraz wzrostu innowacyjności w skali kraju, a w zakresie twórczości artystycznej aktywny udział w międzynarodowych wystawach, festiwalach, wydarzeniach artystycznych, plastycznych, muzycznych, teatralnych i filmowych.” Konsekwencje uzyskania kategorii A+: możliwość uzyskania statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego. Konsekwencje uzyskania kategorii C: „Jednostce […] przyznaje się dotacje na utrzymanie potencjału badawczego na okres 6 miesięcy od dnia przyznania kategorii. Jednostka […] może złożyć wniosek o ponowną ocenę nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od dnia przyznania kategorii.” Marek Ratajczak, 28.03.2011

14 Wyniki oceny parametrycznej z 2010 roku Marek Ratajczak, 28.03.2011 Kategorie Grupy nauk12345Razem12345 Razem (%) N114811103441243230100 N2663201735 18120100 N3937102045153550100 N41819188063293029130100 N530182413287342128152100 N698212224136959100 N141712167355312229135100 M-N1-N61811789533421131517100 M-N141326622945721 7100 Razem13487944718380352325125100 Wszystkie jednostki objęte oceną 372224143100

15 Główne etapy nowej parametryzacji: 1.Powołanie KEJN 2.Ustalenie nowych/zmodyfikowanych reguł oceny parametrycznej 3.Nadanie regułom oceny parametrycznej formy rozporządzenia Ministra 4.Powołanie Zespołów Ewaluacji 5.Przeprowadzenie oceny parametrycznej Wszystko musi być zakończone do końca września 2012!!!! Marek Ratajczak, 28.03.2011

16 Dylematy oceny parametrycznej: 1.Co i jak mierzyć: ilość a jakość („publish or perisch”) 2.Kryteria oceny i szczegółowe mierniki 3.Ocena sformalizowana/ilościowa a ocena ekspercka/uznaniowa 4.Specyfika dziedzinowa i na poziomie dyscyplin naukowych 5.Problemy przyporządkowywania konkretnych jednostek i ich dorobku 6.Problemy definicyjne w sferze publikacji i innych efektów działalności naukowej 7.Wizja internacjonalizacji Marek Ratajczak, 28.03.2011

17 Wnioski dla przyszłości i pro domo sua: 1.Pewne procesy w naszym otoczeniu należy traktować jako nieodwracalne, a w tym ograniczanie środków finansowych gwarantowanych z tytułu samego istnienia instytucji czy przynależności do jej kadry. 2.Będzie rosło znaczenie konkurencji w dostępie do środków na finansowanie nauki i oceny przez pryzmat uzyskanych efektów. 3.Nauki społeczne a wśród nich nauki ekonomiczne nie są i niestety raczej nie będą traktowane jako obszar priorytetowy. 4.W wypadku instytucji o statusie uniwersyteckim nie wchodzi w rachubę swoiste „obrażenie się” na sferę nauki i zasady jej finansowania. 5.Rozwiązania wewnętrzne poszczególnych jednostek naukowych powinny być dostosowywane do zasad systemów oceny zewnętrznej. Marek Ratajczak, 28.03.2011

18 Dziękuję Państwu za uwagę !!!