Agnieszka Pastuszczak

Prezentacja na temat: "Agnieszka Pastuszczak"— Zapis prezentacji:

1 Agnieszka Pastuszczak
Podstawowe problemy przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w kontekście skutecznego aplikowania o środki Unii Europejskiej Agnieszka Pastuszczak Wydział Ocen oddziaływania na Środowisko Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie

2 Projekty finansowane ze środków unijnych – wymagania „środowiskowe”
Realizacja projektów infrastrukturalnych – musi być zgodna z wymaganiami ochrony środowiska stawianymi przez Unię Europejską Realizacja priorytetu ochrony środowiska przejawia się w nałożonym na każdego beneficjenta obowiązku przedkładania, wraz ze zgłaszanym projektem inwestycyjnym, dowodów na przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), zgodnie z odpowiednimi regulacjami prawnymi dyrektyw unijnych oraz przepisami prawa krajowego - ustawy Prawo ochrony środowiska i ustawy o ochronie przyrody.

3 Zadania Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska:
wydaje opinie do dokumentów dotyczących zagospodarowania przestrzennego tj. mpzp i studiów uwarunkowań, innych dokumentów o charakterze strategicznym np. planów gospodarki odpadami, programów ochrony środowiska, planów gospodarki niskoemisyjnej i innych – opinie te są elementem tzw. strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (Dział IV art. 75 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… - Dz. U. z 2016 r., poz. 353 ze zm.) wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 75 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… ) * Konieczność uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach określa się w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016r., poz. 71). ** Dla większości inwestycji gminnych decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach według aktualnych, przepisów wydaje wójt/ burmistrz / prezydent miasta. Są to najczęściej wodociągi, kanalizacje, oczyszczalnie ścieków, drogi. *** Dla inwestycji gminnych, które są częściowo lub w całości usytuowane na terenie zamkniętym (PKP, wojskowe) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje regionalny dyrektor ochrony środowiska. UWAGA !!! Od dnia 1 stycznia 2017 roku - Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska dla inwestycji gminnych.

4 Zadania Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska:
wydaje opinie i uzgodnienia, gdy właściwym do wydania tych decyzji jest wójt / burmistrz / prezydent miasta (art. 64 ust. 1 pkt 1 i art. 74 ust. 1 pkt ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… ) uzgadnia projekty decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, gdy inwestycje położone są na obszarach chronionych np. obszarze chronionego krajobrazu, parku krajobrazowym, obszarze Natura 2000 (art. 53 ust. 4 pkt 8 i 64. ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – Dz. U. z 2016 r., poz. 778) zarządza obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody oraz opracowuje plany zadań ochronnych dla tych obszarów

5 Zadania Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska:
uzgadnia warunki prowadzenia działań związanych z melioracjami wodnymi, regulacjami cieków, wydobywania z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, w ramach szczególnego korzystania z wód i inne roboty ziemne mogące zmienić warunki wodne lub wodno—glebowe (art. 118 ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. z 2015r., poz ze zm.) przeprowadza postępowania i wykonuje inne zadania wynikające z ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. z 2014 r., poz ze zm.); ustawę stosuje się do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub do szkody w środowisku przy czym szkoda w środowisku to negatywna, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, w wodach, w powierzchni ziemi

6 Jaki udział ma w ww. procesie inwestycyjnym Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska?
Dokumenty niezbędne do dołączenia do wniosku o dofinansowanie wydawane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska: decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (o ile wydaje ją regionalny dyrektor ochrony środowiska Deklaracja organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 Deklaracja organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną Regionalny dyrektor ochrony środowiska wydając opinie, uzgodnienia/ decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach oraz ww. deklaracje sprawdza i potwierdza zgodność realizowanych inwestycji z przepisami prawa w zakresie ochrony środowiska.

7 Deklaracja organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000
Deklaracja organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 to poświadczenie, regionalnego dyrektora ochrony środowiska, iż dane zadanie inwestycyjne nie wpływa negatywnie na obszary europejskiej sieci Natura 2000 (art. 6.3 dyrektywy 92/43/EWG Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. UE.L Nr 206, poz. 7). Wniosek o wydanie Deklaracji znajduje się na stronie internetowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie w Biuletynie Informacji Publicznej w zakładce „Jak załatwić sprawę” ( Jeżeli w ramach projektu ubiegającego się o dofinansowanie występuje więcej niż jedno zamierzenie budowlane, co często ma miejsce np. w projektach partnerskich, RDOŚ jako organ wydający zaświadczenie Natura 2000 powinien mieć informację o całym zakresie projektu, nawet jeśli wnioskodawca wnioskuje o zaświadczenie jedynie na część realizowaną przez siebie. Umożliwia to organowi właściwe i rzeczywiste ustalenie zakresu oddziaływania projektu na obszary Natura 2000.

8 Deklaracja organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną
Deklaracja organu odpowiedzialnego za gospodarkę wodną to poświadczenie, regionalnego dyrektora ochrony środowiska, iż dane zadanie inwestycyjne nie pogarsza stanu jednolitej części wód ani nie uniemożliwia osiągnięcia dobrego stanu wód/potencjału (art. 3 ust. 2 dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z , s. 1). Wniosek o wydanie Deklaracji znajduje się na stronie internetowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie w Biuletynie Informacji Publicznej w zakładce „Jak załatwić sprawę” (

9 Terminy w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska
1) Terminy uzyskania obu ww. deklaracji środowiskowych to 1 tydzień. 2) Termin uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku, gdy nie jest prowadzone postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko to 2,5 miesiąca. Na termin ma wpływ ilość stron postępowania (czy zawiadomienia do stron dostarczane są do rąk własnych czy poprzez obwieszczenia; graniczną wartością jest 20 stron) oraz jakość wykonanej dokumentacji, czas oczekiwania na uwagi stron co do zebranego materiału dowodowego. 3) Termin uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku, gdy jest prowadzone postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (czyli sporządzany jest raport o oddziaływaniu na środowisko) to 3,5 miesiąca. Na termin ma wpływ ilość stron postępowania (czy zawiadomienia do stron dostarczane są do rąk własnych czy poprzez obwieszczenia; graniczną wartością jest 20 stron), jakość wykonanej dokumentacji, w tym raportu oraz czas udostępnienia dokumentacji społeczeństwu (21 dni + czas na pocztę); od stycznia 2017 r. będzie to 30 dni; czas oczekiwania na uwagi stron co do zebranego materiału dowodowego.

10 Najczęściej spotykane zastrzeżenia do przedkładanych do RDOS dokumentów
Do najczęściej spotykanych zastrzeżeń co do przedkładanych do RDOS dokumentów, które mają wpływ na wydłużenie procedowania należą: niekompletna pod względem formalnym dokumentacja przesyłana do RDOŚ do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, do opiniowania lub uzgadniania, do wydania deklaracji np. brak wymaganych załączników mapowych, brak wypisów z mpzp lub zaświadczenia o braku mpzp; przetrzymywanie dokumentacji przez gminę np. pomimo, iż inwestor złożył uzupełnienia nie trafiają one do RDOS przez kilkanaście dni, nie są zwracane obwieszczenia, o których wywieszenie gminy są proszone w określonych terminach; zwlekanie z opracowaniem uzupełnień Karty informacyjnej przedsięwzięcia czy raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub zrobienie ich w sposób nierzetelny;

11 Najczęściej spotykane zastrzeżenia do przedkładanych do RDOS dokumentów cd.
rozbieżności w informacjach zawartych w tekście przedkładanego dokumentu i na załącznikach mapowych, rozbieżne informacje co do sposobu realizacji przedsięwzięcia oraz jego oddziaływań na kolejnych kartach dokumentu; niedokładne sprawdzenie dokumentów planistycznych, gdyż zbyt późno okazuje się, iż dana inwestycja jest niezgodna z zapisami mpzp; protesty stron postępowania oraz społeczności; organ wydający decyzję (w przypadku postępowania z udziałem społeczeństwa) ma obowiązek ustosunkowania się do uwag i wniosków wnoszonych przez społeczeństwo (art. 80 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku…); protestujący mogą wnosić informacje niekiedy istotne dla oceny danej inwestycji, o których organ wydający decyzję środowiskową nie wie, i które nie zostały zawarte w raporcie lub są sprzeczne z raportem; informacje te o ile są istotne, dla ocenienia inwestycji należy sprawdzić;

12 Problemy pojawiające się na etapie aplikowania o środki unijne a dotyczące postępowań środowiskowych
Zmiana parametrów planowanych obiektów na etapie projektu budowlanego, skutkuje potrzebą przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na środowisko lub uzyskiwania zmiany decyzji środowiskowej. Dotyczy to także zagadnienia związanego z samym sposobem realizacji, technologią, funkcjonowaniem, ale i działkami objętymi zadaniem. Odmienne parametry inwestycji przedstawione w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i we wniosku o wydanie deklaracji, lub w opinii/uzgodnieniu RDOŚ a wydanej decyzji. Brak przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu, pomimo, iż taka ocena była wymagana obligatoryjnie (wprost z przepisów prawa lub gdy nie wynika z przepisów prawa bez odpowiedniego uzasadnienia).

13 Czy warto unikać oceny oddziaływania na środowisko
Unikanie za wszelką cenę przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, w rzeczywistości nie skraca, ale wydłuża czas postępowania, stwarzając na późniejszym etapie szereg problemów związanych chociażby z uzyskaniem dofinansowania inwestycji z funduszy UE np. Lokalizacja inwestycji na obszarach chronionych (obszary chronionego krajobrazu, parki krajobrazowe) wymaga w toku wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obligatoryjnego przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu. Regionalny dyrektor ochrony środowiska zawsze stwierdza taki obowiązek, a gmina wydając decyzję środowiskową zdarza się, że unika tego obowiązku. Na etapie aplikacji o środki unijne zawsze ten problem wypłynie. Na „siłę” uzupełniana Karta informacyjna przedsięwzięcia, dla uniknięcia pełnej procedury z raportem, i znaczący protest społeczny, podważający racjonalność takiego trybu procedowania zwykle kończy się odwołaniami.

14 Obszary chronione Obszary chronione, na których najczęściej lokalizowane są inwestycje: Park krajobrazowy (PK) jest obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Obszar chronionego krajobrazu (OChK) jest terenem chronionym ze względu na wyróżniające się krajobrazowo tereny o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowych w szczególności ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem. Obszary Natura 2000 są obszarami ochrony określonych gatunków oraz typów siedlisk przyrodniczych. Funkcjonowanie obszarów opiera się na trzech kluczowych obowiązkach: obowiązek oceny przedsięwzięć, obowiązek zapobiegania wszelkim pogorszeniom stanu, obowiązek aktywnej ochrony przed pogorszeniem stanu siedlisk i gatunków. Podstawą powstania są dwie unijne dyrektywy –tj. dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa tzw. Dyrektywa Ptasia (która zastąpiła dyrektywę z 1979 r.) oraz dyrektywa 92/43/EWG Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory r. tzw. Dyrektywa Siedliskowa zwana też habitatową.

15 Inwestowanie na obszarach chronionych
Warunki inwestowania na terenie Natura 2000 są mniej restrykcyjne, pod względem stwierdzania obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, niż na obszarach Parków Krajobrazowych i Obszarach Chronionego Krajobrazu. Wynika to z faktu, iż na obszarze chronionego krajobrazu, obszarze parku krajobrazowego obligatoryjnie wymagane jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko. Natomiast w przypadku położenia inwestycji w granicach lub w pobliżu obszaru Natura 2000 nakłada się obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na ten obszar tylko w przypadku rzeczywistego zagrożenia dla tego obszaru. Tylko w niewielkiej części przypadków, na obszarach Natura 2000 stwierdza się potrzebę przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, i sporządzenia raportu. Rzeka San na większości odcinków objęta jest ochroną poprzez ustanowione obszary Natura 2000.

16 Jak inwestować na tych obszarach?
Na obszarze parku krajobrazowego i obszaru chronionego krajobrazu inwestowanie w przedsięwzięcia wymagające uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest obostrzone zakazem: realizacji tych, które wymagają obligatoryjnego przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (I grupa) – w parku krajobrazowym (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody) realizacji przedsięwzięć niewymagających obligatoryjnego przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko (II grupa) – w parku krajobrazowym i w obszarze chronionego krajobrazu (art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody) z wyjątkiem: inwestycji celu publicznego określonego w przepisami prawa inwestycji (II grupa), dla których ocena oddziaływania na środowisko została przeprowadzona a jej wynikiem jest brak oddziaływań na przyrodę i ochronę krajobrazu (art. 17 ust. 3 i art. 24 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody)

17 Skutki prawne Wydanie decyzji środowiskowej bez przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, która jest wymagana obligatoryjnie przez przepisy prawa (np. wspomniane zapisy ustawy o ochronie przyrody), skutkuje, iż najprawdopodobniej będzie trzeba decyzje wydać na nowo i ocenę jednak przeprowadzić, co opóźnia proces inwestycyjny, pozyskanie środków unijnych, sprawia, że potwierdzenie, iż inwestycja jest zrealizowana zgodnie z przepisami prawa staje się niemożliwe.

18 Trochę statystyki Analizując statystycznie na zagadnienie ilości wydawanych przez RDOŚ w Rzeszowie, orzeczeń w ramach ocen oddziaływania na środowisko, należy zauważyć, że na wydanych około 6400 opinii, uzgodnień i decyzji wydano 68 orzeczeń negatywnych co stanowi zaledwie 1,05 %. Przy czym wśród wymienionych zdarzały się takie, dla których odmowa była niezależna od RDOS tj. wynikała z braku uzupełnienia dokumentacji oraz braku możliwości dotrzymania standardów środowiska. Reasumując można powiedzieć, że od początku 2009 roku i połowy 2015 na około 6400 orzeczeń, z oceną oddziaływania na środowisko i raportem było prowadzonych 877 postępowań, co daje jedynie około 14% ogólnej liczby. Należy jeszcze tutaj dodać, że część ocen oddziaływania i sporządzanych raportów była wykonywana na potrzeby wypełnienia warunku realizacji przedsięwzięć położonych w granicach parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu.

19 Nowości w przepisach dotyczących ooś
Od 01 stycznia 2017 r. wchodzą w życie duże zmiany w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Najważniejsza z punktu widzenia inwestycji samorządowych to zmiana wprowadzona w art. 75 ust. 1 pkt 1 dodano litery l) i m) w brzmieniu: „regionalny dyrektor ochrony środowiska jest właściwy do wydania decyzji środowiskowej dla: przedsięwzięć, dla których wnioskodawcą jest jednostka samorządu terytorialnego, dla której organem wykonawczym jest organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (wójt/burmistrz/ prezydent miasta), lub podmiot od niej zależny w rozumieniu art. 24m ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym

20 Nowości w przepisach dotyczących ooś
Od 01 stycznia 2017 r. okres udostępnienia społeczeństwu raportu w ramach udziału społeczeństwa w ocenach oddziaływania na środowisko wydłuży się z 21 dni do 30 dni. Od 01 stycznia 2017 r. w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydawanej bez przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko będzie można zawrzeć warunki realizacji przedsięwzięcia. Od 01 stycznia 2017 r. dodatkowo, poza regionalnym dyrektorem ochrony środowiska i organem inspekcji sanitarnej, w opiniowaniu potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz uzgadnianiu warunków realizacji przedsięwzięcia, które wymaga pozwolenia zintegrowanego, będzie marszałek województwa (dla I grupy przedsięwzięć) lub starosta powiatu (dla II grupy przedsięwzięć).

21 Egzekucja zobowiązań Kolejną nowością są zapisy dodanych art. 136a. i 136b ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Otóż jeżeli przedsięwzięcie jest realizowane lub zrealizowane, a podmiot: 1) narusza warunki, wymogi oraz obowiązki określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, 2) nie realizuje działań służących zapobieganiu, ograniczaniu i kompensacji znaczącego negatywnego oddziaływania na obszar Natura 2000, określonych w decyzjach, w ramach których przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, – podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do zł. Kary te będzie wymierzał wojewódzki inspektor ochrony środowiska w drodze decyzji administracyjnej. Wniesienie kary będzie wymagane w terminie już 7 dni od dnia, w którym decyzja ta stanie się ostateczna. Kara pieniężna podlegać będzie też przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

22 Zmian ciąg dalszy… Do ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wprowadzono też nowy zapis, iż osoby sporządzające: prognozę o oddziaływaniu na środowisko, Kartę informacyjna przedsięwzięcia, raport o oddziaływaniu na środowisko czy raport o oddziaływaniu na obszary Natura 2000 będą zobowiązane do składania podpisów z podaniem imienia i nazwiska. Również od 01 stycznia 2017r. osoby sporządzające: prognozę o oddziaływaniu na środowisko raport o oddziaływaniu na środowisko raport o oddziaływaniu na obszary Natura 2000 będą musiały wykazać się odpowiednim wykształceniem lub doświadczeniem w sporządzaniu tego rodzaju dokumentów (art. 74a ustawy o udostępnianiu informacji o środowisk…). Autorzy tych dokumentów będą zobowiązani do składania oświadczeń, które są obwarowane odpowiedzialnością karną za składanie fałszywych oświadczeń. W przypadku inwestycji samorządowych, gmina jako inwestor winnna sprawdzać komu zleca wykonanie wymienionych dokumentów, aby w toku procedowania nie okazało się, iż niestety wykonawcą dokumentów jest osoba, która nie jest właściwą do ich sporządzania i postępowanie nie może być kontynuowane.

23 Dziękuję, za uwagę