Władysław Orkan.

Prezentacja na temat: "Władysław Orkan."— Zapis prezentacji:

1 Władysław Orkan

2

3 Władysław Orkan, właśc. Franciszek Ksawery Smaciarz (Szmaciarz) od 1898 Franciszek Ksawery Smreczyński (ur. 27 listopada 1875 w Porębie Wielkiej, zm. 14 maja 1930 w Krakowie) – pisarz tworzący w okresie Młodej Polski, chociaż do nurtu modernistycznego ani on sam, ani współcześni go nie zaliczali.

4 Naprawdę nazywał się Smaciarz (vel Szmaciarz)
Naprawdę nazywał się Smaciarz (vel Szmaciarz). W 1898 roku wraz z matką i rodzeństwem zmienił nazwisko na Smreczyński, od nazwiska rodowego matki Smreczak. Rodzice jego pochodzili z ubogich rodów, ojciec Maciej Smaciarz (vel Szmaciarz) był drwalem w lesie, zimą szył kierpce.

5 Twórczość Władysława Orkana
Poezje Nad grobem Matki. Dumania. Kraków 1896 Z tej smutnej ziemi. Lwów 1903 Z martwej roztoki. Kraków 1912 Pieśni czasu. Piotrków 1915 Dramaty Skapany świat. Dramat w czterech aktach z epilogiem. Lwów 1903 Ofiara. Fragment w trzech aktach z r Kraków 1905 Wina i kara. Tragedia. Kraków 1905 Franek Rakoczy. Epilog w trzech aktach. Lwów 1908 Nowele Nowele (z przedmową K. Tetmajera). Warszawa 1898 Nad urwiskiem. Szkice i obrazki. Lwów 1900 Herkules nowożytny i inne wesołe rzeczy. Kraków 1905 Miłość pasterska. Nowele. Lwów 1908 Wesele Prometeusza. Warszawa 1921 Powieści Komornicy Lwów 1900 W roztokach (tom I i II) Lwów 1903 Pomór Kraków 1910 Drzewiej Kraków 1912 Kostka Napierski Warszawa 1925 Publicystyka Drogą Czwartaków. Od Ostrowca na Litwę. Kraków 1916 Listy ze wsi (tom I i II). Warszawa Warta. Studia, listy, szkice. Lwów 1926 Wskazania. Warszawa 1930 Utwory nieukończone Czantoria (i inne pisma społeczne). Warszawa 1936

6 Władysław Orkan a literatura ukraińska
Władysław Orkan zajmuje centralne miejsce w dziejach polsko-ukraińskich stosunków literackich końca XIX – początku XX w. W osobistej bibliotece pisarza w Porębie Wielkiej znajdują się liczne książki ukraińskie. Orkan nie tylko życzliwie odnosił się do literatury ukraińskiej, ale też przekładał poszczególne utwory na język polski. Osobiście znał Wasyla Stefanyka, Iwana Frankę, Bohdana Łepkiego. M. Jackowa i Sydora Twerdochliba. W archiwum W. Orkana, które znajduje się w oddziale rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie są liczne zapisy ukraińskich pieśni ludowych, recenzji przedstawień ukraińskiego teatru ludowego w Krakowie, artykuły napisane w obronie kultury ukraińskiej. W powieści Kostka Napierski znajdujemy echa ‘problemu ukraińskiego’. Jego sztuka Skapany świat była wcześniej wystawiona na scenie teatru ukraińskiego we Lwowie (1900) niż w polskim (1904). Władysław Orkan był jednym z największych popularyzatorów literatury ukraińskiej w Polsce. Razem ze znanymi przedstawicielami inteligencji ukraińskiej w Polsce – Bohdan Łepki, Władysław Jarosz i Sydir Twerdochlib – urzeczywistnił dwa najgłówniejsze wydania polskie związane z Ukrainą: zbiór opowiadań ukraińskich „Młoda Ukraina” (1908) i antologię poezji ukraińskiej „Antologia współczesnych poetów ukraińskich” (1910). Wydania te zaznajomiły czytelnika polskiego z najwybitniejszymi pisarzami ukraińskimi. Do obu wydań W. Orkan napisał przedmowy. Znaczenie stosunków Orkana i W. Stefanyka oraz wkład tego pierwszego do percepcji literatury ukraińskiej w Polsce przedstawił Hryhorij Werwes w swej pracy „Władysław Orkan i literatura ukraińska”, która wyszła drukiem w Kijowie w 1962. Jego imieniem nazwano wiele ulic, m.in. w Radomiu i Kielcach.

7 Wykonał Maciej Skuczyński