Warunki i formy płatności

Prezentacja na temat: "Warunki i formy płatności"— Zapis prezentacji:

1 Warunki i formy płatności
Dr Katarzyna Mroczek-Dąbrowska Katedra Konkurencyjności Międzynarodowej

2 Regulacje prawno - administracyjne dotyczące płatności międzynarodowych
Prawo bankowe Prawo dewizowe Prawo wekslowe Prawo czekowe Konwencje międzynarodowe Regulacje SWIFT-u Regulacje MIH

3 Pośrednictwo banków sieć korespondentów zagranicznych
uczestnictwo w systemie SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication)

4 Rozliczenie transakcji handlu zagranicznego
za pomocą pieniądza niepieniężne uwarunkowane sposoby zapłaty nieuwarunkowane sposoby zapłaty płatności gotówkowe płatności kredytowe

5 Weksel Weksel - dokument posiadający dokładnie określoną przez prawo wekslowe formę, w którym zawarte jest zobowiązanie zapłacenia określonej sumy pieniężnej. Papier wartościowy Weksel trasowany (weksel ciągniony, trata) (ang. draft; bill of exchange) trasant (ang. drawer) trasat (ang. drawee) remitent akcept (podpis na tracie, zwykle „przyjęty”) trata płatna za okazaniem, trata terminowa

6 Nieuwarunkowane sposoby zapłaty – czek (1)
papier wartościowy zawierający w swej treści pisemne polecenie wystawcy czeku (trasanta) nakazujące wskazanemu przez niego bankowi (trasatowi) wypłacenie lub przekazanie określonej osobie (remitentowi, beneficjentowi lub okazicielowi) określonej kwoty pieniężnej

7 Nieuwarunkowane sposoby zapłaty – czek (3)
bankierskie – wystawcą czeku (trasantem) jest bank, czek jest podpisany przez uprawnione osoby reprezentujące ten bank kupieckie (z tzw. wystawienia niebankowego lub prywatnego) - wystawcą czeku jest importer, który podpisuje czek czeki bankierskie ciągnione na bank – czeki wystawione i podpisane przez bank dłużnika, w treści czeku jako trasat - płatnik wskazany jest bank beneficjenta czeku. Beneficjent czeku wskazany jest w liście przewodnim dołączonym do czeku, a bank -wystawca czeku przekazuje do dyspozycji banku beneficjenta czeku sumę czekową w celu realizacji zapłaty czeku. czeki rozrachunkowe - służące do rozliczeń bezgotówkowych

8 Nieuwarunkowane sposoby zapłaty – czek (4)
20 dni – jeżeli miejsce wystawienia i miejsce płatności czeku znajdują się w kraju europejskim lub w basenie Morza Śródziemnego 70 dni - jeżeli miejsce wystawienia i miejsce płatności czeku są w różnych miejscach świata innych niż wyżej wymienione 3 miesiące – jeżeli czek jest wystawiony i płatny w Australii lub w Wielkiej Brytanii 6 miesięcy – jeżeli czek jest płatny w USA lub w Kanadzie

9 Nieuwarunkowane sposoby zapłaty – polecenie wypłaty
standardowe – z datą waluty SPOT (data dzisiejsza plus 2 dni robocze), realizowane przez banki we wszystkich walutach wymienialnych w trybie pilnym – z datą waluty SPOT-1 (dzień złożenia i realizacji wypłaty plus 1 dzień roboczy), realizowane przez banki najczęściej w dolarach i euro w trybie ekspresowym – z datą waluty SPOT-2 (dzień złożenia i realizacji zlecenia polecenia wypłaty), realizowane przez banki najczęściej w dolarach i euro

10 Uwarunkowane sposoby zapłaty – inkaso dokumentowe
Operacja bankowa wynikająca z umowy między podawcą inkasa/eksporterem i bankiem - wydanie importerowi dokumentów reprezentujących towar w zamian za zapłatę lub wydanie mu dokumentów po spełnieniu przez niego innych warunków niż zapłata gotówkowa, np. zaakceptowanie weksla trasowanego, złożenie weksla własnego

11 Uwarunkowane sposoby zapłaty – osoby uczestniczące w inkasie (1)
Eksporter – zleceniodawca (podawca, sprzedający): osoba fizyczna lub prawna, udzielająca bankowi lub innej instytucji upoważnionej do inkasa stosownego zlecenia, załączając zarazem dokumenty, których wydanie płatnikowi jest uzależnione od zapłaty kwoty inkasa. Bank eksportera – bank przekazujący (zlecający): bank wykonujący zlecenie inkasowe, przesyłając otrzymane od zleceniodawcy dokumenty wraz z własną instrukcją inkasową skierowaną do banku inkasującego.

12 Uwarunkowane sposoby zapłaty – osoby uczestniczące w inkasie (2)
Bank pośredniczący – bank inkasujący: bank ten po otrzymaniu instrukcji inkasa przedstawia, zgodnie z treścią instrukcji, dokumenty (bank prezentujący) i jeśli, jest to określone w instrukcji, tratę do akceptu. Importer – płatnik (kupujący): jest stroną, której prezentowane są dokumenty i która dokonuje zapłaty, lub akceptu traty.

13 Uwarunkowane sposoby zapłaty – przebieg inkasa dokumentowego
Przykład – polski i norweski kontrahent oraz kabiny prysznicowe; kontrahent polski i rosyjski – wyposażenie domu – złocenia, polski producent wyposażenia kuchennego i kontrahent z Joradanii a piece pierkarnicze – dłuższe pieczenie i wyższa temperatura. Przy podejmowaniu decyzji odnośnie do gestii transportowej, trzeba oprócz rachunku kosztów brać pod uwagę ryzyko transportu określoną gałęzią, np.. Morski z dalekiego wschodu – trzeba wkalkulowac utratę towaru przez deszcze monsunowe, transport z południowej Afryki – opóźnienia w dostawie wywołane luźnym stosunkiem do czasu, drogowy na wschód – prawdopodobieństwo kradzieży. Intrastat – wewnątrz UE, Ekstrastat – obrót pozaunijny )rejestracja kart 2 i 7 dokumentu SAD) Niemcy i Skandynawowie – kluczowa kwestia jakości produktów, opisana prezcyzyjnie – sprawność techniczna, wydajność, skład użytych materiałów, bezpieczeństwo, jakość musi być wysoka i wtedy zaakceptują zwyżkę ceny, punktualność, rzeczowe negocjacje. Arabowie – poświęcą dużo czasu na poznanie partnera, jego życia,, osobę kontrahenta utożsamiają z transakcją, nie przywiązują wagi do czasu, wymagania techniczne ich zdaniem nie muszą być prezentowane w postaci atestów, certyfikatów, umowa nie musi mieć formy pisemnej, wystarczy dane słowo.

14 Uwarunkowane sposoby zapłaty – podstawowe rodzaje inkasa dokumentowego
inkaso gotówkowe - inkaso typu C/D lub D/P (ang. documents against payments), czasem określane też skrótem CAD ( ang. cash against documents) inkaso terminowe - eksporter udziela kredytu kupieckiego importerowi, np. inkaso akceptacyjne typu D/A (ang. documents against acceptance)

15 Inkaso gotówkowe typu D/P
kwota do zapłaty jest łatwo i natychmiast dostępna płatność w tym trybie inkasa może nastąpić przez tratę a vista oprotestowanie traty nie gwarantuje eksporterowi ściągnięcia należności może jednak wpłynąć ujemnie na opinię handlową o importerze najczęściej stosowany rodzaj inkasa

16 Inkaso gwarantowane bank inkasujący gwarantuje podawcy otrzymanie płatności stosowane, gdy eksporter, pragnąc zabezpieczyć się przed ryzykiem nieterminowego wykupienia inkasowanych dokumentów przez importera, żąda gwarancji bankowej eksporter ma obowiązek sprawdzenia warunków gwarancji pod względem zgodności z warunkami kontraktu

17 Uwarunkowane sposoby zapłaty – akredytywa dokumentowa
Pisemne zobowiązanie banku, który ją otworzył na zlecenie i zgodnie z instrukcjami klienta (zleceniodawcy), do zapłaty lub zabezpieczenia zapłaty beneficjentowi akredytywy określonej sumy, pod warunkiem udowodnienia przez beneficjenta, za pośrednictwem przedłożonych przezeń dokumentów, że zostały dopełnione, wszelkie warunki, od których akredytywa uzależnia zapłatę oraz pod warunkiem przedstawienia tych dokumentów w okresie ważności akredytywy.

18 Osoby uczestniczące w operacji akredytywy (1)
Importer - zleceniodawca akredytywy: zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera poprzez złożenie formularza zlecenia otwarcia akredytywy w banku i przekazanie zabezpieczenia kwoty akredytywy. Bank importera – bank otwierający akredytywę: działa w oparciu o zlecenie akredytywy i bada zgodność formalną oraz merytoryczną dostarczonych przez eksportera dokumentów ze zleceniem akredytywy, po czym płaci za nie uzgodnioną sumę.

19 Osoby uczestniczące w operacji akredytywy (2)
Bank eksportera – bank pośredniczący – (korespondent banku otwierającego akredytywę): pośredniczy w kontaktach pomiędzy bankiem importera i eksporterem oraz w zależności od rodzaju akredytywy jest bankiem awizującym akredytywę, bankiem negocjującym akredytywę lub bankiem potwierdzającym akredytywę. Eksporter (sprzedawca) – beneficjent akredytywy: na jego rzecz akredytywa jest otwarta i ma on prawo żądać zapłaty, gdy udowodni spełnienie warunków akredytywy.

20 Uwarunkowane sposoby zapłaty – przebieg akredytywy dokumentowej

21 Rodzaje akredytyw dokumentowych (1)
odwołalne (ang. revocable credit) nieodwołalne (ang. irrevocable credit) awizowana (ang. advised credit) negocjacyjna (ang. negotiation credit) potwierdzona (ang. confirmed credit) gotówkowa (ang. credit available by sight payment; sight L/C) terminowa (ang. credit available by deferred payment) akceptacyjna (ang. credit available by acceptance) nieprzenośna (ang. not–transferable) przenośna (ang. transferable)

22 Rodzaje akredytyw dokumentowych (2)
rewolwingowa (ang. revolving credit), odnawialna typu back–to–back (ang. back–to–back credit), zwana też wiązaną, to akredytywa otwarta na zlecenie eksportera–pośrednika zabezpieczająca - standby (ang. standby letter of credit, standby L/C, SLC) mająca charakter gwarancji bankowej z „czerwoną klauzulą”

23 Akredytywa dokumentowa nie potwierdzona gotówkowa
Eksporter Importer Bank Eksportera Importera Przewoźnik Kontrakt 1 10 5 4 11 12 2 7 8 9 6 3 1 zlecenie otwarcia akredytywy 2 otwarcie akredytywy 3 awiz otwarcia akredytywy 4 towar 5 dokumenty przewozowe 6, 7 dokumenty reprezentujące towar 8 płatność 9 płatność 10 dokumenty reprezentujące towar 11dokument przewozowy 12 towar

24 Akredytywa dokumentowa nie potwierdzona akceptacyjna z tratą terminową
1 zlecenie otwarcia akredytywy 2 zgoda na ciągnięcie traty terminowej na siebie 2’ otwarcie akredytywy 3 awiz otwarcia akredytywy 4 towar 5 dokumenty przewozowe 6,7 dokumenty reprezentujące towar i trata terminowa 8 akcept traty terminowej 9 przekazanie traty z akceptem 10 przekazanie dokumentów reprezentujących towar 11dokument przewozowy 12 towar Eksporter Importer Bank Eksportera Importera Przewoźnik Kontrakt 1 10 5 2 4 11 12 2’ 7 8 9 6 3

25 Akredytywa – błędy w dokumentach
niezgodności dokumentów między sobą, np. faktura wskazuje inną datę załadunku niż konosament brak kompletu dokumentów przewozowych przedstawienie brudnych konosamentów niewłaściwie oznaczony odbiorca niewłaściwie oznaczone miejsce załadunku i przeznaczenia niezgodny z akredytywą opis towaru w dokumentach występowanie w tekście dokumentów uzupełnień lub korekt nieparafowanych przez wystawcę

26 Akredytywa dokumentowa – regulacje prawne (2)
Akredytywy są w swej istocie transakcjami odrębnymi od kontraktów sprzedaży lub innych kontraktów, do których mogą się odnosić W operacjach w ramach akredytywy wszystkie strony, których ona dotyczy, zajmują się dokumentami a nie towarami, usługami lub innymi świadczeniami UCP wyłącza odpowiedzialności banków za skuteczność dokumentów

27 Wybrane postanowienia UCP 600 (1)
zlecenia otwarcia akredytywy oraz same akredytywy winny precyzyjnie wymieniać dokumenty, na podstawie których ma być dokonana płatność banki muszą badać wszystkie dokumenty wyszczególnione w akredytywie z rozsądną starannością, jeżeli bank decyduje o odrzuceniu dokumentów winien o tym powiadomić beneficjenta lub bank, od którego otrzymał te dokumenty banki zastrzegają sobie prawo do przekazywania warunków akredytywy bez ich tłumaczenia

28 Wybrane postanowienia UCP 600 (2)
jeśli w odniesieniu do kwoty akredytywy użyto określenia „około” (ang. about, approximately circa), to dopuszczalna jest 10% różnica w górę lub w dół od wymienionej kwoty użycie w akredytywie w odniesieniu do ilości towaru określenia „około” oznacza 10% tolerancję; jeśli takiego określenia nie użyto wówczas dozwolona jest tolerancja 5 %, określenie w akredytywie daty załadunku z użyciem słowa „około” (ang. on or about) 1 lipca 2007 r. oznacza, że załadunek może być dokonany w okresie 5 dni przed i po 1 lipca banki nie będą akceptowały dokumentów przewozowych prezentowanych później niż 21 dni od daty wysyłki

29 DOKUMENTY W HANDLU ZAGRANICZNYM
Dr Katarzyna Mroczek-Dąbrowska Katedra Konkurencyjności Międzynarodowej

30 PODZIAŁ DOKUMENTÓW Dokumenty podstawowe – faktura handlowa, dokument przewozowy, dokument składowy, dokument ubezpieczeniowy Dokumenty pomocnicze – świadectwa, certyfikaty

31 DOKUMNETY HANDLOWE faktura handlowa faktura proforma faktura celna
faktura konsularna specyfikacja SAD - jednolity dokument administracyjny świadectwo pochodzenia

32 DOKUMNETY PRZEWOZOWE kolejowy list przewozowy (CIM, SMGS)
recepis spedytora międzynarodowy lotniczy list przewozowy międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMR konosament żeglugi śródlądowej pocztowy kwit nadawczy - recepis pocztowy konosament morski czarter - czarter partia kwit sternika, kwit dokowy, kwit kejowy dokument transportowy kombinowany konosament FIATA zaświadczenie spedytora FCR instrukcja wysyłkowa

33 DOKUMENTY SKŁADOWE kwit składowy dowód składowy (rewers, warrant)

34 DOKUMENTY UBEZPIECZENIOWE
polisa ubezpieczeniowa certyfikat asekuracyjny noty pokrycia, maklerskie noty kryjące

35 FAKTURA HANDLOWA Rola faktury handlowej:
pozwala zidentyfikować towar ( określić ilość i rodzaj); potwierdza wykonanie dostawy; stanowi podstawę do otrzymania zapłaty za towar; służy za podstawę wzajemnego rozrachunku i obustronnego księgowania; jest podstawą do ustalenia wartości celnej towaru. Dane zawarte w fakturze muszą być zgodne z kontraktem, ew. akredytywą, innymi dokumentami

36 DOKUMENTY SKŁADOWE Kwit składowy Dowód składowy
Warianty dowodów składowych: jednodokumentowy - warrant - stwierdza prawo własności i zastawu; dwudokumentowy - rewers - stanowi dowód posiadania; warrant - jest dowodem zastawniczym; w tym przypadku wydanie towaru ze składu nastąpi po przedłożeniu obu dokumentów łącznie. Polecenie wydania - delivery order

37 DOKUMENTY PRZEWOZOWE - TRANSPORT LĄDOWY (1)
Kolejowy międzynarodowy list przewozowy Komplet kolejowego międzynarodowego listu przewozowego CIM - 5 dokumentów: oryginał listu przewozowego - towarzyszy przesyłce i jest wydawany odbiorcy; ceduła - towarzyszy przesyłce i jest zatrzymywana przez kolej przeznaczenia; poświadczenie odbioru - towarzyszy przesyłce do stacji przeznaczenia, jest podstawą rozliczeń między kolejami tranzytowymi; wtórnik listu przewozowego - otrzymuje go nadawca/eksporter, jako dowód nadania, jest jednym z dokumentów wymaganych przy płatnościach dokumentowych; poświadczenie wysłania - dla nadawcy/spedytora.

38 DOKUMENTY PRZEWOZOWE - TRANSPORT LĄDOWY (2)
Kolejowy międzynarodowy list przewozowy Komplet kolejowego międzynarodowego listu przewozowego SMGS: oryginał wtórnik ceduła przewozowa grzbiet ceduły przewozowej - zostaje na stacji nadania; dodatkowe ceduły przewozowe - dla celów statystycznych i/lub dla kolei tranzytowych.

39 DOKUMENTY PRZEWOZOWE - TRANSPORT LĄDOWY (3)
Samochodowy międzynarodowy list przewozowy CMR Komplet CMR - 3 oryginały (dla nadawcy, odbiorcy i przewoźnika) + 1 kopia (dla celów kontroli).

40 DOKUMENTY PRZEWOZOWE – TRANSPORT LOTNICZY
Międzynarodowy lotniczy list przewozowy IATA Komplet: 3 oryginały (dla nadawcy odbiorcy i przewoźnika) + 6 kopii (dla celów celnych, dla służb lotnisk nadania, odbioru i tranzytowych, itp.)

41 DOKUMENTY PRZEWOZOWE - TRANSPORT MORSKI I ŚRÓDLĄDOWY
Czarter - czarterpartia Nota bukingowa Konosament - nie jest umową o przewóz, stanowi dokument towarowy, wystawiony przez przewoźnika: stwierdzający przyjęcie towaru do przewozu morskiego lub kombinowanego, potwierdzający warunki umowy o przewóz między frachtującym a armatorem (jeśli nie wystawiono czarteru), reprezentujący tytuł własności do towaru, zobowiązujący go do wydania towaru uprawnionemu, legalnemu posiadaczowi konosamentu w porcie przeznaczenia, konosament jest dokumentem zbywalnym i przenośnym - papierem wartościowym wystawianym imiennie, na zlecenie, bądź na okaziciela. Konosament jest najważniejszym dokumentem w obrotach morskich i międzynarodowych

42 DOKUMENTY PRZEWOZOWE – RODZAJE KONOSAMENTÓW (1)
z punktu widzenia umowy o przewóz: konosamenty liniowe konosamenty czarterowe ze względu na przyjęcie towaru na statek: konosamenty na towary załadowane konosamenty na towary przyjęte do załadunku ze względu na trasę przewozu: konosamenty zwykłe konosamenty przeładunkowe konosament lokalny konosament bezpośredni Konosament FIATA

43 DOKUMENTY PRZEWOZOWE – RODZAJE KONOSAMENTÓW (2)
ze względu na obecność klauzul restrykcyjnych: konosament czysty konosament brudny, zaklauzulowany, nieczysty Klauzula shortshipped konosament „stale” konosament skrócony Komplet konosamentu Kwit sternika Kwit dokowy

44 DOKUMENTY UBEZPIECZENIOWE
Polisa ubezpieczeniowa ubezpieczyciel - towarzystwo ubezpieczeniowe ubezpieczający - podmiot zawierający umowę ubezpieczenia ubezpieczany - podmiot, którego dotyczy ubezpieczenie (bywa tożsamy z ubezpieczającym) Typy polis ubezpieczeniowych: polisa pojedyncza polisa generalna , bieżąca odpisowa obrotowa polisa typowa Certyfikat asekuracyjny Nota pokrycia, maklerska nota kryjąca

45 DOKUMENTY POMOCNICZE Świadectwo pochodzenia Świadectwo dezynfekcji
Świadectwo antydumpingowe Świadectwo próbobrania Świadectwo standaryzacyjne Świadectwa zdrowia / zdrowotności: Świadectwo weterynaryjne Świadectwo fitopatologiczne - świadectwo zdrowia i pochodzenia roślin Świadectwo dezynfekcji Świadectwo fumigacji Świadectwo wieku – Świadectwo liczenia/mierzenia/ważenia Świadectwo o rodowodzie zwierząt Świadectwo kwalifikacyjne Świadectwo o sile wyższej