Propozycja warstwowego modelu procesu zarządzania wiedzą (komunikat) dr inż. Janusz Zawiła-Niedźwiecki

2 „Ironia życia leży w tym, że żyje się je do przodu, a rozumie je do tyłu.” Soren Kierkegaard „O pojęciu ironii” „Kierkegaard powiedział ciekawą rzecz: Każdy człowiek dysponuje pewną wiedzą o sobie niedostępną dla innych, osobowością, jaźnią - można powiedzieć. Tymczasem zwykle wiedzą - naukową, profesjonalną - nazywamy to, co obiektywne, możliwe do niezniekształconego przekazania, czyli to, co zewnętrzne dla człowieka. Ta wiedza nie jest dla człowieka wiążąca - również nie jest inspirująca, motywująca, kierująca - dopóki nie zostanie jakoś uwewnętrzniona, nie stanie się częścią owej jaźni, jak lubił mówić Kierkegaard. Częścią wiedzy wewnętrznej, formacji intelektualnej i moralnej. Wiedza musi się stać częścią nas, aby miała znaczenie. Na pewno zdarzyły się Wam sytuacje, gdy coś nagle stało się jasne, mimo że teoretycznie wiedzieliście to od dawna. Wiedza jako taka nie działa, to tylko podana paleta możliwości do wyboru. Coś powoduje, że z palety umiemy i chcemy korzystać, że coś uznajemy za swoje. Wartości?” Iwona D. Bartczak, blog w Business Dialog

3 Proces zarządzania wiedzą (1) Proces zarządzania wiedzą powinien realizować zasadę stałego doskonalenia, co generalnie jest cechą podejścia procesowego w zarządzaniu organizacją, ale w sposób szczególny odpowiada wyzwaniu, jakim jest skuteczne zarządzanie wiedzą. Wiedza bowiem rozrasta się w miarę operowania jej elementami, a wobec tego z każdym przebiegiem spiralnego procesu pozytywnie (wzrost wartości) zmienia się

4 Model Probsta, Rauba i Romhardta oparty na modelu Nonaki i Takeuchiego

5 Proces zarządzania wiedzą (2) Sam proces zarządzania wiedzą powinien być postrzegany analogicznie do procesu zarządzania jakością. Swoistość takich procesów polega na tym, że osoba odpowiedzialna za same procesy – ich Właściciel - nie musi wnikać merytorycznie w bezpośrednie ich wyniki. Monitoruje tylko ich formalną i metodyczną poprawność, co stanowi mechanizm, który ma doprowadzić do generowania właściwych rezultatów przez pracujących, nad zasobami wiedzy podzielonej na obszary, specjalistów i ich oprzyrządowanie. W poszczególnych obszarach wyznaczani są zarządcy obszaru wiedzy, którzy odpowiadają za organizacyjną i merytoryczną zgodność prowadzenia procesu w danym obszarze, w tym za jakość rezultatów procesu oraz za planowanie i rozliczanie zadań nakładanych na pracowników i komórki zaangażowane w dany obszar wiedzy

6 Proces zarządzania wiedzą (3) Zaproponowana struktura procesu opiera się na trzech współpracujących ze sobą, ale przebiegających w odrębnych cyklach, spiralach działań o odmiennych funkcjach i naturze postępowania. Struktura organizacyjna, powołana do zarządzania wiedzą właściwie zajmuje się tylko dwiema pierwszymi, tj. Spiralą doskonalenia gromadzenia wiedzy i Spiralą doskonalenia formułowania wiedzy (kodyfikowania), trzecia, czyli Spirala doskonalenia korzystania z wiedzy jest już w sferze bezpośrednio operacyjnej, w której wiedza jest wykorzystywana stosownie do potrzeb kształtowanych przez wymogi danej usługi biznesowej dostarczanej na rzecz klienta zewnętrznego lub wewnętrznego

7 metody, narzędzia KORZYSTANIE Z WIEDZY GROMADZENIE WIEDZY FORMUŁOWANIE WIEDZY Otoczenie organizacji wiedza skodyfikowana problemy, pytania zasoby zewnętrzne dane, informacje, interpretacje odpowiedzi źródła zewnętrzne metody, narzędzia

8 Domena zarządzania przedsiębiorstwem, w tym nadzorowania zarządzania wiedzą Domena bezpośredniego zarządzania wiedzą Domena procesów biznesowych (korzystających z wiedzy) Spirala doskonalenia gromadzenia wiedzy Spirala doskonalenia formułowania wiedzy (kodyfikowania) Spirala doskonalenia korzystania z wiedzy

9 Spirala doskonalenia gromadzenia wiedzy Spirala doskonalenia formułowania wiedzy Spirala doskonalenia korzystania z wiedzy Potrzeby Identyfikowanie potrzeb Identyfikowanie źródeł Wskazywanie potencjalnych miejsc wiedzy ukrytej Identyfikowanie beneficjentów Identyfikowanie form przekazu Klasyfikowanie wiedzy Organizowanie pozyskiwania wiedzy Określanie form przekazu

10 Spirala doskonalenia gromadzenia wiedzy Spirala doskonalenia formułowania wiedzy Spirala doskonalenia korzystania z wiedzy Dobór metod/narzędzi wyszukiwania Opisy obszarów wiedzy Opisy zagadnień w ramach obszarów Opisy problemów w ramach zagadnień Formułowanie odpowiedzi w ramach problemów Postępowania nietypowe Archiwowanie wiedzy Dokumentacja korzystania z wiedzy Szkolenia z korzystania z wiedzy

11 Spirala doskonalenia gromadzenia wiedzy Spirala doskonalenia formułowania wiedzy Spirala doskonalenia korzystania z wiedzy Administrowanie narzędziami udostępniania wiedzy Administrowanie dostępem do wiedzy Audyt adekwatności treści/form/metod/narzędzi Audyt organizacyjnej sprawności zarządzania wiedzą

12 Warstwy zarządzania wiedzą Podejście zrównoważone i zintegrowane do zarządzania wiedzą jest oparte na elementach kilku podejść, łącząc je na zasadzie warstw postrzeganych przez analogię do usług sieciowych (tzw. warstwy OSI) w telekomunikacji. Taka konstrukcja systemu zarządzania wiedzą pozwala względnie rozłącznie – tj. w sposób skoordynowany, ale jednak w różnej kolejności, w innym czasie i przez osobne grupy osób - rozwiązywać kwestie organizacyjne, procesowe, zasobów, czy polityki personalnej

13 Umowna warstwaDominujące podejście Warstwa intelektu (relacje ludzi oraz interpretacja treści) Podejście behawioralne Warstwa treści (obszary wiedzy)Podejście zasobowe Warstwa operacyjna (ujawnianie wiedzy i zarządzanie nią) Podejście procesowe Warstwa organizacyjna (strategia, struktura, audyt) Podejście systemowe

14 Szkielet zasobów wiedzy Celem zrównoważonego zapanowania nad zasobami wiedzy w projekcie badawczym za punkt wyjścia przyjęto szkielet konstrukcji zasobów wiedzy oparty na zasadniczym modelu zarządzania jako realizacji celów strategicznych przez manipulowanie zasobami organizacji w toku realizacji cyklu organizacyjnego typu PDCA

15 Podejście generacyjne (wiedza o tym….) Podejście organizacyjno- zasobowe Konstrukcja (jak zbudowane są zasoby danych) Technologia (jak wykorzystywane są zasoby danych na poziomie informacji) Organizacja (jak steruje się zasobami informacji) Informacje dot. celów (strategii) np. rejestr klientów, rejestr produktów/usług np. plany strategicznenp. CRM Informacje dot. zasobów finansowych np. plan kontnp. ewidencja finansowa np. analizy finansowe i controlling Informacje dot. zasobów materialnych np. dokumentacja budowlana infrastruktury np. dokumentacja eksploatacyjna infrastruktury np. projektowanie infrastruktury Informacje dot. zasobów osobowych np. rejestry kadrowe np. ewidencja kompetencji np. technika ścieżek karier Zasoby informacyjnenp. bazy danychnp. hurtownie danych np. system informowania kierownictwa Informacje dot. zarządzania organizacją np. regulacje formalne i organizacyjne np. opisywanie procesów biznesowych np. doskonalenie organizacji

dziękuję