ćwiczenia nr 5 i 6 Podstawy zarządzania Horacy Dębowski horacy@pjwstk.edu.pl

Case Bonusowy Wykres 1. Udział osób w wieku 25–64 lat uczestniczących w jakiejkolwiek formie nauki lub dokształcania (w ciągu czterech tygodni przed badaniem) do liczby osób w wieku 25–64 lat w 2008 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Eurostat

specjaliści na rynku pracy radzą sobie lepiej!! Case Bonusowy specjaliści na rynku pracy radzą sobie lepiej!! Źródło: Zatrudnienie w Polsce 2005

Case Bonusowy Wykres 2. Średnio roczne tempo przyrostu osób z wyższym wykształceniem - w rozbiciu na wzrost wynikający z przyrostu ludności oraz wzrostu zapotrzebowania w latach 1998 - 2006, wśród krajów OECD Źródło: Opracowanie własne na podstawie Eurostat

Case Bonusowy Wykres 3. Struktura kształcenia według kierunków kształcenia (liczba absolwentów danego kierunku w stosunku do liczby absolwentów ogółem), w wybranych krajach OECD w 2007 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie Eurostat

Case Bonusowy Wykres 4. Procent przedsiębiorstw organizujących szkolenia zawodowe (CVT), z podziałem liczbę zatrudnianych pracowników, w 2005 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie Eurostat

Teorie (wybrane) zarządzania Szkoła klasyczna: zarządzanie naukowe zarządzanie administracyjne Szkoła behawioralna Szkoła ilościowo-systemowa Teoria XY Kierunek ilościowy Kierunek systemowy

Adam Smith Podział pracy Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodow, 1776 Bogactwo narodu zależy od: • produkcyjności pracy, • wielkości zatrudnienia Podział pracy szpilka ( 1-20 szt/zatrud., 4800/zatrud.podział pracy – również rozumiany szeroko, specjalizacja) produkcyjność pracy zależy m.in. od podziału pracy

Adam Smith cd. W warunkach konkurencji interes osobisty zbieżny jest z interesem społecznym. Nie od dobroczynności piekarza, piwowara, czy rzeźnika możesz oczekiwać swojego obiadu, ale od ich dbałości o interes własny Czy John Nash podważył tezy Smitha? pamiętają Państwo – dylemat więźnia

Rola rewolucji przemysłowej rewolucja przemysłowa a wzrost gospodarczy i zwiększenie liczby ludności maszyny a ludzkie mięśnie powstanie dużych organizacji – pojawia się problem zarządzania kontekstu historycznego – w jakim kontekście historycznym powstawały pierwsze teorie zarządzania

Wzrost gospodarczy na przestrzeni lat GDP – gross domestic product – Produkt Krajowy Brutto (PKB) na mieszkańca w cenach stałych z roku 2000, w dolarach Źródło: J. Bradford DeLong, The Reality of Economic Growth: History and Prospect, Berkley University 2007

Wzrost liczby ludności na przestrzeni lat Źródło: J. Bradford DeLong, The Reality of Economic Growth: History and Prospect, Berkley University 2007

Wzrost wynagrodzenia realnego (po uwzględnieniu wzrostu cen) na przestrzeni lat Źródło: Clark G., A Farewell to Alms; A Brief Economic History of the World, Princeton 2007

w 1911 roku Frederick Taylor wydał Zasady naukowego Zarządzania Szkoła klasyczna kiedy powstała w 1911 roku Frederick Taylor wydał Zasady naukowego Zarządzania słowo klucz: przerażała go niska sprawność pracowników cztery zasady zarządzania: 1. naukowo opracowywać każdy element pracy danego człowieka 2. Wybrać robotnika w sposób naukowy, a następnie go wyszkolić, uczyć i doskonalić 3. współpracować z robotnikami, aby szczerze wykonywali swoją pracę zgodnie z opracowanymi naukowymi zasadami 4. równo dzielić pracę między kierownictwo, a robotników. Kierownictwo powinno przejąć wszystkie zadania, do których lepiej się nadają niż robotnicy

Szkoła klasyczna cd. kontrola, płace jako motywator – bo zakładana racjonalność (człowiek chce więcej a nie mniej), szkolenia, jeszcze raz kontrola, odpowiedni dobór pracowników na pracownika trochę patrzono jak na trybik w maszynie (organizacji) Koncepcje Taylora nie „przyjęły się” w krajach poza Stanami Zjednoczonymi ale doprowadziły do wzrostu produktywności!

Zasoby ludzkie – szkoła behawioralna Prekursorzy: Robert Owen Hugo Munsterberg Mary Parker Follett Chester Barnard

Szkoła behawioralna cd. Eksperyment Hawthorne (w Hawthorne Electric Company) - na czym polegał eksperyment - kiedy ten eksperyment został zapoczątkowany - kiedy zaczął brać w nim udział Elton Mayo, kiedy eksperyment się zakończył problem: oświetlenie a wydajność pracy zwróćmy uwagę na rolę elektryczności (światła elektrycznego) w prowadzeniu przedsiębiorstwa manufaktury

Szkoła behawioralna cd. a więc grupa społeczna ma znaczenie a pracownik to nie maszyna!! zadowolony pracownik to dobry pracownik zaspokajajmy potrzeby pracowników, to „odwdzięczą się” i będą dobrze dla nas pracować- myśl przewodnie behawiorystów

tutaj casy przypadek „nowy” przypadek Lima – eksperyment okryty tajemnicą (na czym polegała niezwykłość eksperymentu w Limie?)

Teoria X Y (McGregor) „X” jest oparta w zasadzie na negatywnym poglądzie na ludzi: ludzie mają niewielkie ambicje nie lubią pracować chcą unikać odpowiedzialności trzeba ich ściśle nadzorować

„Y” oparta jest na poglądzie pozytywnym ludzie potrafią kierować sobą chętnie przyjmują odpowiedzialność i traktują pracę jako coś równie naturalnego jak odpoczynek lub zabawa zewnętrzna kontrola i kary nie są jedynymi sposobami skierowania wysiłku zatrudnionych w kierunku osiągania celów organizacyjnych. Człowiek zdolny jest do kierowania sobą i samokontroli dla osiągania celów, które uznał za swoje Case McGregora – co McGregor myślał o skuteczności swojej teorii?? proszę pamiętać, aby krytycznie podchodzić do każdej teorii nauki - nauki społeczne są często „zideologizowane” (m.in. również dlatego, że teorie z tej dziedziny nie są falsyfikowalne (przykład ekonomii – teorie Keynesa i Friedmana)

podejście do zarządzania, w którym stosuje się techniki ilościowe Kierunek ilościowy podejście do zarządzania, w którym stosuje się techniki ilościowe a co to są techniki ilościowe? kiedy zyskało „rozgłos” wykorzystanie metod optymalizacyjnych podczas II wojny światowej po wojnie korporacje zaczęły stosować to podejście Robert McNamara – ciekawa dlaczego??

McNamara ukończył ekonomię i filozofię na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley dwa lata później skończył studia podyplomowe w zakresie zarządzania na Harvardzie doradzał wojsku podczas wojny światowej – był analitykiem wojskowym w stopniu kapitana. Autor planu bombardowania Tokio w roku 1945. 1960 został pierwszym w historii prezesem spoza rodziny Fordów Dzień przed objęciem przez niego prezesury wybory prezydenckie wygrał John F. Kennedy, który kilka tygodni później zaproponował mu objęcie resortu obrony. prezes Banku Światowego od 1968 – 1981 lipiec 6, 2009 – data śmierci

Kierunek systemowy połowa lat 60. do poł. 70. Ludwig von Bertalanffy, N. Wiener W pojęciu systemowym - system definiuje się jako zbiór wzajemnie powiązanych części; systemami są społeczeństwa, komputery, samochody, etc. System jest zawsze czymś więcej niż sumą jego elementów, gdyż są interakcje synergia

wąskie gardło w Polsce np. autostrady Kierunek systemowy cd. Suboptymalizacja (usprawnienie funkcjonowania danej części) nie zawsze prowadzi i bardzo często nie prowadzi do polepszenia funkcjonowania całego systemu przykład komputera ram, procesor (co z tego że podniesiemy efektywność człowieka w ładowaniu surówki, gdy np. nie będziemy mieć kierowców którzy ją rozwiozą) Organizator – systemowiec wie, że w każdej organizacji można wyróżnić obszary kluczowe, czyli takie, które przesądzają o jej sprawności o jej sukcesie lub porażce – eliminuje wąskie gardła. wąskie gardło w Polsce np. autostrady widzi wzajemne powiązanie wszystkiego ze wszystkim. Wie, że oddziaływanie na jeden z elementów systemu, na jeden podsystem może wywołać – i bardzo często się tak zdarza – przesunięcie w czasie i spotęgowanie reakcji w innych podsystemach

trójcą systemową (Wierner): Kierunek systemowy cd. Podstawowym kanonem myślenia systemowego jest dążenie do zrozumienia „istoty rzeczy” do uchwycenia spraw zasadniczych dla analizowanego procesu, z pominięciem szczegółów i spraw drugorzędnych Realizacji tego postulatu służy poszukiwanie odpowiedzi na trzy pytania nazwane trójcą systemową (Wierner):

1. dlaczego widzę to co widzę 2. dlaczego rzeczy pozostają takie same Kierunek systemowy cd. Trójca systemowa 1. dlaczego widzę to co widzę 2. dlaczego rzeczy pozostają takie same 3. dlaczego rzeczy się zmieniają? dlaczego teoria zarządzania się zmieniają, co warunkuje zmiany, od czego one zależą?

Dlaczego teorie zarządzania ewoluowały – wybrane teorie performance gap thesis (gap – przepaść, przerwa, luka) – teorie ewoluują aby domknąć różnice pomiędzy stosowanymi technikami, a oczekiwaniami menedżerów - menedżerowie zakładają wykonanie ustalonych planów – jeżeli wykorzystując dane narzędzie nie osiągają zakładanych celów (z różnych przyczyn, np. z powodu zmian gospodarczych, kulturowych, kryzysów, etc.) wtedy poszukują innych teorii, które przybliżałoby ich do zakładanych celów teoria wahadła – teorie zarządzają podążają wraz z wynikami makroekonomicznymi (według cykli Kondratiewa) menedżerowie muszą słuchać się „prasy” i obecnie panujących „trendów”/” „mody” – gdyż oddziaływają one na właścicieli spółek (najczęściej akcyjnych)

Teoria podejmowania decyzji (TPD) Podejmowania decyzji można nauczyć się... przez podejmowanie decyzji (praktyka), ale też przez uczenie się teorii nie dla wszystkich oczywiste!

TPD cd. Decyzja jest to wybór jednej możliwości spośród zbioru możliwych decyzji. Proces takiego wyboru nazywa się procesem podejmowania decyzji, a naukę zajmującą się tym problemem – teorią podejmowania decyzji.

Ze względu na rodzaj informacji, którymi dysponuje decydent, można wyróżnić trzy sytuacje: - podejmowanie decyzji w warunkach pewności (bak i benzyna) - podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka (gdy znamy rozkład prawdopodobieństw) – a więc ta definicja trochę odmienna od rozumienia potocznego - podejmowanie decyzji w warunkach niepewności – błądzimy we mgle

Narzędzia wspomagające decyzje: podejście matematyczne, modele optymalizacyjne modele symulacyjne modele prognozowania model ekonometryczny drzewa decyzyjne wykres Ganta

wykres Gantta

drzewo decyzyjne 1 gracz pierwszy P(1) P(2) gracz drugi 2 2 N T N T (0;3) (4;2) (3;4) (1;2) Opis powyższej sytuacji: Gracz pierwszy może podjąć decyzję P(1) lub P(2) (abstrahujemy od tego co one oznaczają). Gracz drugi może również natomiast podjąć decyzje T lub N. Jeżeli gracz pierwszy wybierze P(1) , a gracz drugi wybierze T wtedy gracz pierwszy dostanie - 4, a gracz drugi – 2 (abstrahujemy od tego co oznaczają 4 lub 2; zakładamy natomiast, że gracz chcą posiadać więcej a nie mniej). Rozwiązaniem tej gry jest para decyzji: gracz pierwszy wybiera P(2), a gracz drugi T, a wtedy wypłaty wynoszą odpowiednio 3 (gracz pierwszy i 4 (dla gracza drugiego).

to jest rozwiązanie gry (zakładając, że gracze postępują racjonalnie)