Podatki gospodarcze - wprowadzenie Opodatkowanie działalności gospodarczej [1] ODG: Podatki gospodarcze1

Czym są podatki gospodarcze? Wszystkie związane z działalnością gospodarczą (dochodowe, majątkowe, obrotowe) Typowe dla danej formy prawnej ( CIT – podatek dochodowy od osób prawnych) Niezależne od formy prawnej ( PTU – powszechny podatek obrotowy) Wszystkie, które wpływają na podejmowanie przez przedsiębiorców decyzji w sferze: 1: Instytucjonalnej ( forma + miejsce prowadzenia DG) 2: Funkcjonalnej (źródła finansowania + kierunki inwestowania + rynki zbytu) [1] ODG: Podatki gospodarcze2

Prawne ujęcie działalności gospodarczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Cechy działalności gospodarczej Zarobkowa – jej cele to: > Zwiększanie aktywów < zmniejszanie pasywów poprawa konkurencyjności Zorganizowana Planowanie finansowe Struktura organizacyjna Czynności handlowe - gospodarcze Ciągła Nie: sporadyczna, jednorazowa We własnym imieniu Na własny rachunek [1] ODG: Podatki gospodarcze3

Definicja działalności gospodarczej w wybranych ustawach podatkowych (1) Ordynacja podatkowa (1997) Art. 3 (Ilekroć mowa o ….) działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców; Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT, 2004) ART. 15 / 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody ( do 2014 r:…. również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy ). Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. [1] ODG: Podatki gospodarcze4

Definicja działalności gospodarczej w wybranych ustawach podatkowych (2) Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT, 1991) Art. 5 a (Ilekroć mowa o………..) działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową: a)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, b)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, c)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, której przychody nie są zaliczone do innych źródeł. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT,1991) Art. 5b. 1. Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1)odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności; 2)są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności; 3)wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością. [1] ODG: Podatki gospodarcze5

Zasady prowadzenia działalności gospodarczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Art Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. 2. Organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależnić swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa. Konstytucja RP Art. 20. Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 22. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Art. 32. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. [1] ODG: Podatki gospodarcze6

Klasyfikacja gospodarczych podatków dochodowych Podatki dochodowe PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych) Tylko dla osób fizycznych + wspólnicy spółek osobowych CIT (podatek dochodowy od osób prawnych) Dla osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnej RPE (Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) Dla osób fizycznych i niektórych spółek osobowych Karta podatkowa Tylko dla osób fizycznych i spółek cywilnych, gdzie wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne Podatek tonażowy Dla osób fizycznych, osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnej [1] ODG: Podatki gospodarcze7

Elementy stałe w podatkach gospodarczych Danina publicznoprawna (nakładana ustawowa / zasilająca budżety publiczne / przeznaczana na zadania publiczne) Przymusowy, obowiązkowy charakter Bezzwrotność ( z licznymi wyjątkami np. zwrot nadpłaty PIT, zwrot VAT RR) Nieodpłatność (brak kontrświadczenia ze strony państwa / JST) Podatki gospodarcze mają charakter powszechny, z tym że np.: Dla opodatkowania dochodów osób fizycznych przewidzianych jest kilka alternatywnych form Mali podatnicy w PIT (także w VAT) mają prawo do preferencyjnego rozliczenia podatkowego [1] ODG: Podatki gospodarcze8

Podmiot podatków gospodarczych 1. Podmiot czynny Wierzyciel podatkowy Organ podatkowy I instancji Rejestracja podatników Wymiar podatku Pobór podatku Organ podatkowy II instancji Odwołania od decyzji organów I instancji Jakie podatki? Skarb PaństwaNaczelnik Urzędu Skarbowego (nUS) Dyrektor Izby Skarbowej (dIS) PIT, CIT, RPE (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) Skarb PaństwaNaczelnik Urzędu Celnego (nUC) Dyrektor Izby Celnej (dIC) Akcyza, Podatek kopalinowy GminaWójt, burmistrz, prezydent miasta Samorządowe Kolegium Odwoławcze Podatek od nieruchomości, opłata skarbowa GminaNaczelnik Urzędu Skarbowego Dyrektor Izby SkarbowejKarta podatkowa, PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) [1] ODG: Podatki gospodarcze9

Podmiot podatków gospodarczych 2. Podmiot bierny (podporządkowany) USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY Art Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (…) prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Art Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.ustawa 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przedsiębiorca to: Każdy podmiot mający zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, Prowadzący we własnym imieniu, Zorganizowaną i ciągłą DG, Mającą na celu uzyskanie korzyści majątkowej. Dla legalizacji działalności gospodarczej niezbędny jest wpis do KRS / CEiDG, a niekiedy też licencje (koncesje), ale ich brak nie stanowi przeszkody dla opodatkowania takiej osoby / spółki Bez znaczenia dla uznania za przedsiębiorcę są: rodzaj DG, rozmiary DG, rentowność DG [1] ODG: Podatki gospodarcze10

Uwaga 1: Przedsiębiorca to nie to samo co przedsiębiorstwo USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY Art Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo w systemie podatkowym ma znaczenie przy: - Odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa jako osoby trzeciej, - Następstwie prawnym po likwidacji / upadłości danego podmiotu gospodarczego [1] ODG: Podatki gospodarcze11

Uwaga 2: „Płatnik” to nie to samo co „podatnik” 1. Oblicza podatek podatnika Płatnik:2. Pobiera podatek od podatnika 3. Wpłaca podatek do organu podatkowego PODATNIKORGAN PODATKOWY Inkasent:1. Pobiera podatek od podatnika 2. Wpłaca podatek do organu podatkowego BUDŻET PUBLICZNY [1] System podatkowy a działalność gospodarcza 12

Przedmiot podatków gospodarczych Przedmiot opodatkowania = czynność / stan / rzecz /zjawisko – powodujące na mocy ustaw podatkowych powstanie obowiązku podatkowego Dochód (netto) / przychód (brutto) podatnika Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) Ryczałty podatkowe (np. karta podatkowa) Obrót gospodarczy Powszechny obrotowy (PTU/VAT) Selektywny obrotowy (akcyza ) Okazjonalny, nieprofesjonalny obrót (PCC) Posiadanie majątku związanego z działalnością gospodarczą Podatek od nieruchomości [1] ODG: Podatki gospodarcze13

Podstawa opodatkowania w podatkach gospodarczych Podstawa opodatkowania = konkretyzacja przedmiotu opodatkowania do wartości policzalnych, mierzalnych Podatki dochodowe Kwota przychodu (brutto) lub Kwota dochodu (netto) Podatki obrotowe Cena towaru lub usługi Ilość lub objętość danej partii wyrobów akcyzowych ( np. piwa, papierosów, benzyny) Podatki majątkowe Powierzchnia gruntu lub budynku ( m^2) Wartość budowli (PLN) [1] ODG: Podatki gospodarcze14

Stawki w podatkach gospodarczych Stawka progresywna: Wzrost stawek wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania ( PL: tylko PIT na zasadach ogólnych) Stawka liniowa: Stawka niezmienna od wahań podstawy opodatkowania (PL: wszystkie inne podatki gospodarcze) Stawka regresywna: Spadek stawek wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania (PL: niestosowana) PIT na zasadach ogólnych PIT liniowy dla przedsiębiorców 19% PTU/VAT0% v 5% v 8% v 23% AkcyzaProcentowa – gdy podstawa jest kwotowa (np. 18,1% x cena samochodu osobowego) Kwotowa – gdy podstawa nie jest kwotowa (np. 7,71 zł od 1 hl piwa) Podatek od nieruchomości Kwotowa – gdy podstawa wyrażona jest w jednostkach powierzchni Procentowa – gdy podstawa wyrażona jest kwotowo ( np. 2% od wartości amortyzacyjnej budowli) [1] ODG: Podatki gospodarcze15 Dochód roczny < zł 18% dochodu minus 556,02 zł Dochód roczny > zł 32% (dochód minus zł) zł

Wyłączenia i zwolnienia w podatkach gospodarczych Wyłączenie podatkowe = pozostawienie danego przedmiotu lub podmiotu opodatkowania poza zakresem danej ustawy podatkowej np.: Podatkowi VAT nie podlega zbycie przedsiębiorstwa Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów ze spadków i darowizn Przepisów ustawy o CIT nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej Zwolnienie podatkowe = wykluczenie danych podmiotów / przedmiotów opodatkowania, mimo że mieszczą się te podmioty / przedmioty generalnie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem np.: Zwalnia się od podatku od nieruchomości budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajęte pod nie grunty, jeżeli (…) tworzą linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1435 mm; Zwalnia się od podatku VAT import towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, jeżeli ilość i rodzaj tych towarów wskazuje na przywóz o charakterze niehandlowym, a wartość tych towarów nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 300 euro. [1] ODG: Podatki gospodarcze16

Terminy płatności podatków gospodarczych Zaliczki /RatyRozliczenie zasadnicze Uwagi PIT (Z) Do 20 dnia następnego miesiąca Do 30 kwietnia następnego roku Częste wykorzystywanie płatników ( np. zakłady pracy) CIT (Z) Jak PITDo końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego Częste wykorzystywanie płatników ( np. spółki wypłacające dywidendy) PTU (VAT) Zasadniczo: do 25 dnia następnego miesiąca po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy Przy imporcie towarów: do 10 dnia od powstania długu celnego Akcyza Jak w PTUIstnieją przedpłaty na podatek akcyzowy Od nieruchomości (R) Dla osób fizycznych: do 15.03, 15.05, i danego roku Dla osób prawnych – wpłaty proporcjonalne do 15 dnia każdego miesiąca, w styczniu – do 31. [1] ODG: Podatki gospodarcze17

Zasady podatkowe w podatkach gospodarczych 1. Zasada wydajności podatków Uwagi: Do budżetu państwa wpływa 48,81% wszystkich wpływów z PIT ( reszta – dla JST) Do budżetu państwa wpływa 77,14% wszystkich wpływów z CIT ( reszta – dla JST) [1] ODG: Podatki gospodarcze18

Zasady podatkowe w podatkach gospodarczych 2. Zasada sprawiedliwości podatkowej Konstytucja RP, art. 84 Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Konstytucja RP, art. 217 Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Neutralność podatków pośrednich ( następuje przerzucenie ekonomicznego ciężaru podatku na konsumenta) Dominacja stawek liniowych w polskim systemie podatkowym Uwzględnianie zdolności płatniczej podatników: – Ulgi podatkowe ( np. rehabilitacyjna w PIT) – Ulgi w spłacie podatków ( np. umorzenie zaległości podatkowych z racji ważnego interesu podatnika) [1] ODG: Podatki gospodarcze19

Główne zarzuty przedsiębiorców pod adresem polskiego systemu podatkowego 1. Często nieuzasadniony względami ekonomicznymi fiskalizm podatkowy 2. Niejasność i nadmierne skomplikowanie aktów prawnych, przy istnieniu wielu luk prawnych 3. Brak informacji wyprzedzających o planowanych zmianach w przepisach prawa podatkowego, 4. Brak jednolitości stosowania przepisów przez organy podatkowe 5. Niski stopień zaufania podatników do aparatu podatkowego 6. Brak realnej pomocy w codziennych kontaktach z organami podatkowymi, zwłaszcza w kontekście interpretacji przepisów prawa podatkowego, 7. Niemożliwość konstruktywnej wymiany argumentów podczas kontroli podatkowej, przy częstym domniemaniu winy podatnika 8. Liczba deklaracji i informacji podatkowych, jakie muszą wypełniać podatnicy [1] ODG: Podatki gospodarcze20