Utworzenie Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej Związek Gmin Regionu Płockiego

Zgłoszone rozwiązanie zostało zrealizowane w ramach projektu pn. „Współpraca w ramach Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej kluczem do zintegrowanego rozwoju subregionu” współfinansowanego z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna W wyniku zachodzących procesów urbanizacyjnych, miasto Płock i gminy w jego otoczeniu oraz powiat płocki aspirują do utworzenia spójnego organizmu funkcjonalno-przestrzennego. Warunkiem trwałego i zrównoważonego rozwoju całego obszaru jest współpraca i koordynacja działań, w celu uzyskania efektów synergicznych. Głównym celem projektu była integracja działań publicznych i utrwalenie potencjału rozwojowego Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej (OFAP) poprzez promowanie zintegrowanego podejścia do jego problemów. Projekt umożliwił identyfikację granic OFAP, wyznaczenie wspólnych celów rozwojowych w różnych sektorach, a poprzez to przyczynił się do wzmocnienia istniejącej współpracy JST na obszarze Związku. Projekt służy promowaniu terytorialno-funkcjonalnego podejścia do polityki regionalnej. Dzięki przeprowadzonym badaniom i analizom sformułowane zostały kierunki rozwoju OFAP do 2025 r. w postaci programów sektorowych. Przy planowaniu Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej wykorzystano doświadczenia z innego, zintegrowanego rozwiązania realizowanego przez ZGRP – systemu gospodarki odpadami, prowadzonego dla zrzeszonych gmin, w którym ZGRP pełni rolę koordynatora. Jest to przykład efektywnego zainicjowania zmian o charakterze strategicznym na terenie zrzeszonych gmin.

Celem szczegółowym projektu było przeciwdziałanie społecznym problemom rozwojowym OFAP. Działania w okresie realizacji projektu miały w efekcie zapobiegać depopulacji tego obszaru, wspierać jakość kapitału ludzkiego i sprzyjać rozwojowi jego funkcji gospodarczych, kompleksowo chroniąc przy tym środowisko naturalne. Wszystkie działania (diagnoza, strategie, dokumentacje techniczne) zaplanowane w projekcie miały na celu rozwój całego OF. Podstawowe założenie projektu to zintegrowane działanie na sferę gospodarczą, społeczną, środowiskową i przestrzenną, mające na celu rozwój aglomeracji oparty na Płocku, jako centrum gospodarczym OF i integracji gmin wchodzących w skład OFAP. Ze względu na duży obszar partnerstwa oraz szeroki zakres tematyczny planowanych strategii, podstawą do realizacji projektu było zawarcie umowy partnerskiej, określającej podział ról i odpowiedzialności partnerów oraz skład organów partnerstwa. W ramach ustalonego składu partnerstwa ustalono wstępną identyfikację kluczowych kierunków rozwoju OFAP. Delimitacja OFAP została przeprowadzona na podstawie następujących metod: desk research, kwerenda telefoniczna, badanie ilościowe mieszkańców, indywidualne wywiady pogłębione, badanie ilościowe organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców, warsztaty z przedstawicielami JST. Efektem badań nad delimitacją OFAP stał się raport obejmujący diagnozę i delimitację OFAP oraz wyniki badań społecznych na potrzeby wykonania tego opracowania. Raport z badań diagnostycznych był wykorzystany przy tworzeniu pozostałych produktów projektu: strategii sektorowych oraz dokumentacji technicznej dla wybranych inwestycji.

W trakcie prac nad strategiami, ZGRP podjął działania, aby maksymalnie zaangażować w uzgadnianie treści tych dokumentów wszystkich interesariuszy partnerstwa. Prowadzone konsultacje cechowały się złożonością i wieloaspektowością podejścia. Zorganizowano cykl warsztatów zarządzania strategicznego dla przedstawicieli JST. Spotkania te były poświęcone wspólnej analizie uwarunkowań rozwojowych w OFAP, z wykorzystaniem wskaźników społeczno-gospodarczych i finansowych – celem promowania zintegrowanego podejścia do programowania rozwoju na obszarze funkcjonalnym w kontekście realizowanego projektu. Efektem warsztatów była analiza posiadanych przez Partnerów zasobów gospodarczych, społecznych i finansowych, jakie mają się przyczynić do utrzymania istniejącej infrastruktury i jej rozwoju, jak również zdefiniowanie katalogu świadczonych usług, interesariuszy i ich zasobów w zakresie działań prorozwojowych na terenie obszaru funkcjonalnego. Podczas tych spotkań prezentowane były wyniki delimitacji OFAP oraz analizy SWOT dla obszaru, w dziedzinach tematycznych takich jak transport, gospodarka wodno-ściekowa, energetyka i rewitalizacja. Ostatni warsztat poświęcony był zintegrowanej strategii rozwoju, która w ujęciu horyzontalnym kumuluje cele zawarte w pozostałych strategiach sektorowych.

Zapisy w strategiach konsultowane były wielokrotnie na gremium organów statutowych ZGRP – Zarządu i Zgromadzenia – w ramach porządków obrad ustalonych posiedzeń, oraz na forum Zespołu Konsultacyjnego i Zespołu Projektowego (organy wewnątrz partnerstwa). Ułatwieniem przy organizacji pracy ww. zespołów, było jasne określenie organizacji ich pracy w formie statutu, regulaminu pracy i umowy partnerskiej. Posiedzenia te były wzbogacone poprzez zaangażowanie uczestników i ekspertów wewnętrznych partnerstwa. Efektami tych działań jest 5 programów sektorowych: Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Płockiej, Strategia efektywności energetycznej, Strategia zrównoważonego transportu, Koncepcja spójnej gospodarki wodno-ściekowej, Strategia rewitalizacji obszarów miejskich. W ramach prac, po ostatecznej weryfikacji przez organy statutowe partnerstwa i ekspertów zewnętrznych, zostały przeprowadzone konsultacje społeczne przy każdym z pięciu dokumentów strategii.

Zaprezentowane rozwiązania i narzędzia są na tyle uniwersalne, że bez względu na genezę czy intencję funkcjonowania i formę prawną partnerstwa, da się je replikować w innych partnerstwach. Zastosowane przez nas narzędzia skupiają się przede wszystkim wokół zapewnienia właściwej współpracy partnerów – począwszy od identyfikacji potrzeb i celów, aktywizacji otoczenia oraz bieżącej realizacji założonych celów i ewaluacji. W naszej ocenie niezwykle istotna jest transparentność działań i równe traktowanie wszystkich partnerów Zaprezentowane narzędzia dają również wyraz istoty współpracy z przedstawicielami innych sektorów, niż charakter danego partnerstwa. Skład Zespołu Konsultacyjnego zapewnił możliwość zaopiniowania powstałych dokumentów strategicznych przez przedstawicieli biznesu, nauki/ szkolnictwa wyższego i NGO. Z kolei kryteria wyboru przedsięwzięć zintegrowanych i w ślad za tym składane przez partnerów fiszki projektowe to przykład dbałości o równomierne rozłożenie odpowiedzialności w ramach partnerstwa. Kluczowe jest faktyczne zaangażowanie „liderów” danego partnerstwa, tj. np. władz samorządowych. W tym celu należy zapewnić odpowiednią platformę komunikacji i wymiany doświadczeń – również w celu sprawowania czynności nadzorczych i okresowego monitoringu. Silni „liderzy”, faktycznie angażujący się w pracę partnerstwa, potrafiący dojść do consensusu, stanowią gwarancję trwałości partnerstwa.