Nurty rozważań TWR Zachowanie organizacyjne Urzędnika TWR Ekonomia konstytucyjna Ekonomiczna teoria demokracji Ekonomiczna teoria biurokracji

Ekonomia konstytucyjna w 1962 r. James M. Buchanan i Gordon Tullock opublikowali wspólnie „The calculus of concent” (Rachunek zgody) jednostka dobrowolnie rezygnuje z anarchii i poddaje się władzy państwa ALE jednocześnie pozostaje świadomość, że państwo (biurokracja) powodują wysokie koszty stąd jedynym możliwym rozwiązaniem jest poddanie działania państwa mechanizmom rynkowym, który zracjonalizuje cały system decyzje władcze państwa, których nie da się poddać logice rynku powinny być ujęte w kontrakt konstytucyjny

Ekonomia konstytucyjna – c.d. Konstytucja to rodzaj umowy społecznej, a państwo to egzekutor umów prywatnych Konstytucja określa prawa własności, sposób ich egzekwowania, granice sfery prywatnej i publicznej, zakres dostarczania dóbr publicznych dwuetapowy model procesu politycznego I - to zawarcie kontraktu konstytucyjnego (przy wymogu jednomyślności) II - etap pokonstytucyjny, na którym jednostki podporządkowują się zasadom tego kontraktu W odniesieniu do urzędników kontrakt konstytucyjny ma na celu ograniczenie strat związanych z funkcjonowaniem biurokracji

Zachowanie organizacyjne TWR Ekonomia konstytucyjna Ekonomiczna teoria demokracji Ekonomiczna teoria biurokracji

Ekonomiczna teoria demokracji stworzona przez Anthonego Downsa (1957: An Economic Theory of Democracy) demokracja to konkurencja co najmniej dwóch partii w celu sprawowania władzy publicznej, której wyniki poznajemy w demokratycznych wyborach, gdzie 1 wyborca ma 1 głos polityka jest tu analizowana w kategoriach wolnego rynku, na których przedsiębiorstwa (partie) oferują kupcom (wyborcom) swoje produkty (programy polityczne) motywem działania polityków jest chęć objęcia władzy, a nie wprowadzanie programów politycznych w życie

Ekonomiczna teoria demokracji obywatel – racjonalny wyborca, tworzy bilans korzyści i koszów przed każdymi wyborami „paradoks wyboru” – polega na tym, że koszty związane z wyborami przewyższają spodziewane korzyści, tym bardziej, że zawsze istnieje niepewność wyników wnioski: warunkiem istnienia demokracji jest rozwinięty system konkurencji partii i obsadzanie stanowisk urzędniczych w zgodzie z preferencją wyrażoną w wynikach wyborów

Zachowanie organizacyjne TWR Ekonomia konstytucyjna Ekonomiczna teoria demokracji Ekonomiczna teoria biurokracji

Teoria wyboru racjonalnego dr hab. Jerzy Supernat G. Tullock i A. Downs przedstawili w swych pracach obraz biurokratycznych zachowań, który radykalnie odbiega od wcześniejszych ustaleń, ale tym, który tak naprawdę zapewnił TWR podstawową rolę w wyjaśnieniu zachowania biurokratycznego, był William A. Niskanen ( ) W.A. Niskanen

EKONOMICZNA TEORIA BIUROKRACJI głos obywatel polityka OBYWATEL budżet POLITYK polityka URZĘDNIK

Teoria wyboru racjonalnego publiczne pastwisko + racjonalny hodowca = umieszczenie na pastwisku tyle sztuk bydła, ile możliwe Kiedy możliwości wspólnego pastwiska ulegną wyczerpaniu, wszyscy hodowcy staną w obliczu ruiny, ponieważ racjonalnie dążyli do maksymalizacji własnego interesu.

ElinorOstrom DYSPONOWANIEWSPÓLNYMIZASOBAMI

Teoria dóbr wspólnych common-pool resources Elinor Ostrom ( ) granice dobra wspólnego (umożliwiające wyłączenie z korzystania zewnętrznych aktorów). zasady regulujące korzystanie z dobra dopasowane do lokalnych warunków. demokratyczne procesy ustanawiania zasad zarządzania dobrem. Monitorowanie/kontrola dotrzymywania zasad Stopniowe sankcje w razie złamania zasad Mechanizmy do rozwiązywania konfliktów Akceptacja instytucji wspólnego zarządzania dobrem przez instytucje zewnętrzne, np. rząd W przypadku większych skalowo dóbr wspólnych (np. dużych basenów wód gruntowych) istnienie wielopoziomowych instytucji (ang. nested enterprises).