Racjonalność wyborcy a paradoks partycypacji

Prezentacja na temat: "Racjonalność wyborcy a paradoks partycypacji"— Zapis prezentacji:

1 Racjonalność wyborcy a paradoks partycypacji

2 Partycypacja wyborcza
wyłonienie władzy oraz jej legitymizacja funkcja diagnostyczna-informacje na temat postaw obywatelskich, stosunku do świata polityki funkcja ekspresyjna Absencja wyborcza – wskaźnik alienacji politycznej

3 Teorie wyjaśniające zjawisko absencji wyborczej (M.N Franklin)
Zasoby indywidualne – społeczno-demograficzne charakterystyki wyborców Teoria mobilizacji politycznej – agitacja organizacji politycznych Teoria motywacji instrumentalnej– odwołanie do teorii racjonalnego wyboru – rachunek korzyści i strat

4 Ekonomiczna teoria demokracji (Anthony Downs „An Economic Approach to Democracy”)
istnieją przynajmniej dwie konkurencyjne partie każdy obywatel dysponuje jednym głosem preferencje polityczne obywateli można w spójny sposób uszeregować maksymalizacji użyteczności z wyłonionej władzy rachunek korzyści płynących z objęcia lub utrzymania władzy przez rozważane stronnictwa („dyferencjał partyjny”) koszty głosowania, nikła szansa sukcesu – głosowanie irracjonalne!!! Ale jednak obywatele głosują – „paradoks partycypacji” – ważne: kontekst podejmowanych decyzji dodatkowe funkcje wyborów

5 Rachunek wyborczy (Fiorina)
wybory – indywidualne decyzje w złożonym, interreagującym środowisku 5 możliwych stanów rzeczy 2 możliwe działania wyborcy Porównanie oczekiwanych użyteczności (przy uwzględnieniu kosztów wynikających z przystąpienia do głosowania) Racjonalny wyborca zagłosuje Koszty głosowania < 0 !!! sytuacja niemożliwa !!!

6 Rozwiązania problemu (Aldrich)
Dylemat wyborczy- nie warunki ryzyka a warunki niepewności : Minimax straty Savage’a – zminimalizowanie maksymalnego poczucia żalu związanego z podjętą decyzją Zalety kryterium: Brak założenia, że wszyscy wyborcy pozostaną w domu w dniu wyborów Dyferencjał partyjny ma wpływ na decyzje wyborcze Wady kryterium: Abstrahowanie od zachowań innych wyborców

7 Teoria gier Waga pojedynczego głosu zależy od: liczebności elektoratu
frekwencji wyborczej wyrównania poparcia politycznego Wyborca kalkuluje – rozwiązaniem równowaga Nasha Całkowita absencja Całkowita partycypacja

8 Dodatkowe korzyści z głosowania
Utrzymanie demokracji Poczucie spełnienia obywatelskiego obowiązku Realizacja długotrwałych interesów jednostki Funkcja ekspresyjna Istotność wyborów

9 Wybory parlamentarne i wybory prezydenckie 2005 rok
Deklarowana partycypacja – 65%, 66%, 66% Faktyczna partycypacja – 41%, 50%, 51% Determinanty i korelaty partycypacji wyborczej (M. Cześnik): czynniki indywidualne czynniki instytucjonalne czynniki kontekstowe

10 Czynniki indywidualne status ekonomiczny, wiek, wykształcenie, czytanie prasy, zainteresowanie polityką itp. powyżej 700zł zł zł zł do 300zł kadra zarządzająca pracownicy umysłowi handel robotnicy wykwalifikowani robotnicy niewykwalifikowani wyższe średnie zawodowe podstawowe

11 Czynniki związane z instrumentalną teorią głosowania
Subiektywny wpływ na wynik wyborczy – przeszacowywanie znaczenia głosu: „Złudzenie wyborcy” „Wiara w osobiste znaczenie” Absencja wynikająca z: indyferencji alienacji

12 Czynniki instytucjonalne
Trudności z dotarciem do lokalu wyborczego – czynnik nie decydujący ale różnicujący Proporcjonalność wyborów – brak wpływu Istotność wyborów – brak wpływu Głosowanie na konkretnego kandydata vs. Głosowanie na partię

13 Czynniki kontekstowe zaciętość rywalizacji
dystans między partiami (według sondaży wyborczych) – im mniejszy i im bliżej wyborów większa partycypacja poczucie, że realny wynik jest już z góry przesądzony

14 Podsumowanie Najsilniejszy związek z partycypacją ma:
Deklaracja zwyczajów Posiadanie preferencji Waga przypisywana pojedynczemu głosowi Zmienne społeczno-demograficzne

15 Dziękuję za uwagę!